نیاز دنیای امروز، آب است، نه جنگ

نویسنده: پیتر تاتچل چکیده: امروزه بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت دنیا که عموماً نیز در کشورهای آفریقایی و آسیایی فقیر و در حال توسعه زندگی می‌کنند، از دسترسی به آب بهداشتی و سالم محرومند. به علاوه همه ساله 2/2 میلیون نفر که بخش اعظمی از آنها را کودکان تشکیل می‌دهند. به دلیل بیماری‌های ناشی از مصرف آب آلوده نظیر وبا، اسهال خونی، تیفوس و یا کرم‌ها و انگل‌های روده‌ای، جان خود را از دست می‌دهند. اشاره: نویسنده با اشاره به بودجه هنگفت نظامی کشورهای دنیا که به 2/1 تریلیون دلار بالغ گردیده، یادآوری می‌کند که ظرف یک دوره 10 ساله و با اختصاص 5 % از این مبلغ‌، می‌توان از مرگ این انسان‌ها جلوگیری نمود. در دنیایی سرشار از فساد و فقر و در عصر پرستش بت‌های پول و سودجویی و شهرت‌طلبی و مصرف‌گرایی متظاهرانه، زمان آن فرا نرسیده که گامی در جهت تقسیم مجدد ثروت جهانی و کاستن از بودجه‌های جنگ‌افزوزی برداشته شود؟هم اینک، بیش از یک میلیارد نفر از مردم کره خاکی مجبورند از آب‌هایی آلوده و کثیف بنوشند. در دهه گذشته نیز، حداقل 22 میلیون نفر به دلیل مصرف این آب‌های غیربهداشتی جان سپرده‌اند. باید بدانیم که اگر درصدی اندک از کل هزینه‌های بخش نظامی دنیا در جهت تهیه آب بهداشتی برای آنان صرف گردد، همه زنده می‌ماندند، اما چرا چنین اتفاقی روی نمی‌دهد؟ اکثر دولت‌های دنیا، به ویژه دولت‌های ثروتمند، ترجیح می‌دهند که با خرید تسلیحات نظامی متنوع، به قتل‌عام انسان‌ها دست بزنند و گامی برای ساخت تجهیزات تهیه آب بهداشتی برای زندگی سیاهان و رنگین‌پوستان کشورهای فقیر برندارند.

پایگاه بصیرت

براساس گزارش انیستیتوی پژوهش‌های صلح بین‌المللی استکهلم، در سال 2006 میلادی، مجموع هزینه‌های نظامی به 2/1 تریلیون دلار بالغ گردیده است. از این رقم هنگفت، 7/528 میلیارد دلار آن به ایالات متحده و همچنین 2/59 میلیارد دلار آن نیز به انگلستان تعلق دارد. تنها با خرج کردن 5 % از کل بودجه نظامی دنیا در یک دوره 10 ساله، می‌توان آبی بهداشتی و سالم را برای مردم نیازمند تهیه نمود. هر چند این اتفاق تا زمانی که فقرا در تنگدستی و ثروتمندان در فساد زندگی کنند، هرگز روی نخواهد داد. ابر ثروتمندان و ابرشرکت‌ها و ملت‌های مرفه، بر جهان امروز سلطه‌ای تمام عیار دارند. آنان بت‌های ساختگی شهرت‌طلبی و پول و سودجویی و مصرف‌گرایی متظاهرانه را می‌پرستند. عشق، محبت، عاطفه و همدلی انسانی نیز در این دنیای بی‌احساس و بی‌رحم بازارهای آزاد و بازارهای اوراق بهادار، عمیقاً در انزوا قرار گرفته است. ثروتمندان غول‌پیکر، بهای هر چیزی را می‌دانند، اما از ارزش هیچ چیز مطلع نیستند. از نگاه آنان، مردم همانند بشکه‌های نفت و یا کیسه‌های ذرت، تنها یک کالای قابل معامله‌اند. نیازهای انسانی اهمیتی ندارند. پول همه‌چیز است و تا زمانی که فقرا از داشتن آن محروم باشند، باید در فلاکت زندگی کنند.
صدها میلیون زن و مرد و کودک و پیر غیرسفیدپوست دنیا ، باید به نوشیدن آبی گل‌آلود و متعفن تن دهند. اگر مرفهان و ثروتمندان بخواهند، این شرایط اسفناک تغییر خواهد یافت. البته پیام ناگفته رویکردهای آنان چنین است: بگذارید که آنان به نوشیدن این کثافات ادامه دهند. کودکان بی‌گناه کشورهای فقیر، در حالی همه روزه جان خود را به دلیل نوشیدن آب‌های ناسالم از دست می‌دهند که دنیای مرفه، به این شرایط هیچ توجهی ندارد. تنها کسی که باید سرزنش شود، ما مردم کشورهای توسعه یافته هستیم. ما زمینه طمع‌ورزی بیش از پیش ثروتمندان را فراهم نموده‌ایم. ما دولت‌هایی را به قدرت می‌رسانیم که در زمانی بسیار کوتاه، میلیاردها دلار بودجه را صرف جنگ ‌هایی غیراخلاقی و غیر قانونی می کنند. ما می‌توانیم زمینه کاهش بودجه نظامی دولت‌هایمان و اختصاص بخشی از آن را جهت تأمین یک حق بنیادین انسان‌ها یعنی دسترسی آسان به آبی سالم و بهداشتی فراهم آوریم. البته دولت کنونی حاکم بر انگلستان، در صورت مرگ یک شهروندش بر اثر مصرف آب آلوده، به سرعت به صحنه می‌آید؛ اما چرا ما مرگ‌ دیگران را بدین راحتی می‌پذیریم؟ آیا میان انسان‌هایی که در نقاط مختلف دنیا زندگی می‌کنند، از لحاظ هویت انسانی، تفاوتی وجود دارد؟ و آیا همه اعضای خانواده بشریت، از ارزشی برابر برخوردار نیستند؟ من معتقدم که پاسخ این پرسش‌ها منفی است.
چرا که در غیر این صورت، زمینه اقدامی بین‌المللی در جهت از بین بردن شرایط شرم‌آور مصرف آب‌های آلوده فراهم می‌آمد. چندی پیش، در مجموعه مصاحبه‌های تلویزیونی آنلاین خود، با نایک ادمانز از اعضای مؤسسه خیریه "WaterAid" به گفت وگو پرداختم. او در این برنامه خاطرنشان نمود که در 18 سال نخست قرن بیست و یکم، حداقل 1/1 میلیارد نفر با عدم دسترسی به آب سالم و بهداشتی روبه‌رو خواهند بود. تا پیش از پایان آن روز، همه روزه 5000 کودک جان خود را از دست خواهند داد و تا سحرگاه روز بعد و برای همیشه، 000/10 کودک، پدر و مادر خویش را در سوگ خواهند نشاند.
در قرن بیست و یکم که ما آن را با جار و جنجال‌ها و شعارهای رنگارنگی آغاز نموده‌ایم، در هر سال 2/2 میلیون انسان که 8/1 میلیون نفر از آنها کودک خواهند بود، به دلیل ابتلا به بیماری‌های ناشی از مصرف آب آلوده، جان خود را از دست می‌دهند. نکته تأسف‌آور دیگر این است که در دنیای امروز ، 6/2 میلیارد نفر نیز از دسترسی به امکانات توالت ایمن و بهداشتی محروم هستند. آنان از گودال‌هایی حفر شده در زمین که زمینه ایجاد بیماری‌های مختلفی را فراهم می‌آورد، استفاده می نمایند. این فضولات انسانی، با ورود به اعماق خاک، آب‌های زیرزمینی را که منبع تأمین آب چاه‌ها و رودها می‌باشد، آلوده می کنند. و همه می‌دانیم، آب مورد استفاده جهت استحمام، نوشیدن، شست وشو و صید ماهی این مردم فقیر نیز از همین دو منبع تأمین می‌گردد. امروز صبح، من پس از بیدار شدن، فاصله 12 پایی بین اتاق خواب و آشپزخانه را طی کردم و یک لیوان بزرگ از آبی مطبوع نوشیدم. اما مصرف ساده آبی گوارا، سالم و در دسترس که برای همه مردم کشورهای غربی فراهم می‌باشد، برای یک ششم ساکنان کره خاکی به ویژه شهروندان آسیایی و آفریقایی، تنها یک آرزوی دور و دراز است. صدها میلیون انسان فقیر باید با طی کردن مسافت‌هایی طولانی و صرف زمانی چند ساعته، آبی سرشار از عوامل بیماری‌زا و بدبو و بدطعم را تهیه کنند، هر چند مصرف آن عموماً به بروز بیماری‌هایی نظیر تیفوس، اسهال خونی، وبا و به وجود آمدن کرم‌ها و انگل‌های روده‌ای می‌انجامد. فقدان منابع دسترسی به آب سالم، بر زندگی ساکنان مناطق حاشیه‌ای که عموماً شامل اقلیت‌های نژادی و قبیله‌ای است، تأثیراتی بسیار ناگوارتر و فاجعه‌آمیزتر دارد؛ چراکه ممکن است، دسترسی آنان به آبی بهداشتی، محدود شده و یا قیمت‌ زیادی برای آن تعیین گردیده باشد.
ساخت تعدادی از زیرساخت‌های گردشگری در کشورهای در حال توسعه، نظیر هتل‌های بزرگ و زمین‌های گلف هم به محدود شدن آب در دسترس مردم این مناطق می‌انجامد، چرا که تأمین آب مورد نیاز این تأسیسات، باعث ایجاد بحران‌هایی نظیر خشک شدن آب چاه‌های پیرامونی می‌گردد. کمبود آب و فقدان منابع مالی لازم جهت برطرف نمودن این معضل، در پاره‌ای موارد، با در پیش گرفتن سیاست‌های خصوصی‌سازی از سوی دولت‌ها، حتی بدتر از قبل نیز شده است. زیرا پیمانکاران این تأسیسات تلاش می‌کنند که تأمین آب مناطق مرفه‌نشین و نه مناطق حاشیه‌ای را در دستور کار خود قرار دهند. از سوی دیگر، در سایه گرمای جهانی، افزایش جمعیت شهرنشین و بروز جنگ‌هایی مختلف، معضل دسترسی به منابع آب سالم و بهداشتی، روز به روز با دشواری‌های بیشتری روبه‌رو می‌گردد.
نمونه‌ای از این بحران‌های نوظهور را می‌توان در کشمکش‌ها و زد و خوردهای به وجود آمده میان اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها بر سر تقسیم آب رود اردن مشاهده کرد؛ چرا که دولت تل‌آویو، با برداشت زیاد آب این رود، عملاً ساکنان کرانه غربی را با کمبود آب مورد نیاز خود مواجه نموده است. چگونه می‌توان پذیرفت، در دنیایی سرشار از ثروت و امکانات، میلیاردها انسان همچنان در تأمین یک نیاز ابتدایی زندگی خود یعنی آب سالم، ناتوان باشند؟ بی‌تردید زمان آن فرا رسیده که اقدامی جهانی در جهت تقسیم مجدد ثروت جهانی در میان مردم گیتی و تغییر سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، از بخش تسلیحات نظامی و جنگ‌افروزی به ایجاد پروژه‌های توسعه‌ای در جهت تأمین سلامت پایدار و ایجاد یک زندگی سالم، به ویژه در مسیر تدارک آبی سالم و بهداشتی صورت گیرد. آیا این ضرورت، بیش از هر زمان دیگری حس نمی‌شود؟ داشتن آب سالم و بهداشتی، یک حق انسانی است. به همین خاطر، ما باید آب و نه جنگ را برای مردم دنیا به ارمغان آوریم.