فراز و فرود دستاوردهای دفاعی از زبان شمخانی

امیر دریابان علی شمخانی همواره به عنوان یک تئوریسین و صاحب نظر در موضوعات راهبردی و دفاعی و یک کارشناس برجسته برای تشریح دوران دفاع مقدس شناخته می‌شود. مصاحبه خبرنگاران دفاعی خبرگزاری فارس فرصت مناسبی بود تا برخی از موضوعات روز همچون بررسی تهدیدات پیش روی کشور، مشکلات و استراتژی‌های دوران مسئولیت وی در وزارت دفاع را مطرح کنیم.
دریابان شمخانی اکنون در سمت ریاست مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی نیز منشأ ثمرات مختلفی برای نیروهای مسلح کشورمان است.امیر دریابان شمخانی در گفت‌وگو با فارس در تشریح اقدامات و فعالیتهای خود در زمان تصدی قرارگاه مشترک نیروی دریایی ارتش و سپاه اظهار داشت: باور داشتم که تهدید آینده ما یا دریاست و یا پاسخ به هر تهدیدی حتی اگر تهدید در دریا نباشد، پاسخ آن در دریا خواهد بود. این مبنای تفکر من در ساختار نیروی دریایی سپاه و ارتش بود و بر همین مبنا، توسعه و طراحی سازمان و طراحی شناور را در آن مسئولیت دنبال می‌کردم.وی با بیان اینکه در ان دوران پس از پایه ریزی صنعت دریایی در نیروی دریایی، قدرت تعمیر و نگهداری و ساختار کامل نیز در این نیرو وارد شد، گفت: نیروی دریایی ارتش کارخانجات عظیمی داشت اما به تولید شناور نمی‌پرداخت. کلنگ اولیه تولید شناور پس از ایجاد واحدهای تعمیرات اساسی شناورها، در آن زمان زده شد و حرکت برای ساخت ناو موج و ناوشکن در همان زمان شکل گرفت.وزیر دفاع سابق کشورمان یادآور شد: آن دوران به کارخانجات نیروی دریایی می‌گفتم شما هنگامی زنده هستید که شب‌ها نورافکن کارخانجات شما روشن باشد.شمخانی اضافه کرد: در نیروی دریایی سپاه نیز تاسیسات بوشهر برای تولید شناورها در دو مرحله نمونه‌سازی و بعد تولید انبوه، ایجاد شد. شهید گرانقدر حاجت زاده مسئول مهندسی آن زمان نیروی دریایی سپاه مسئولیت این کار را برعهده گرفت و شهید رودکی که متنوع سازی شناور را از زمان جنگ و مجهز شدن آن را پیگیری می‌کرد، نیز کمکهای خوبی در عملیاتی کردن این ایده‌ها انجام داد.وی اضافه کرد: با توجه به استراتژی دریایی که در بالا ذکر کردم، ما باید دست دراز پیدا می‌کردیم و راه ایجاد آن دست دراز در بخش دریایی، توجه به بحث زیر سطحی‌ها بود؛ زیرسطحی‌هایی که مطابق با توانمندی‌ها و نیازهای خودمان باشد. فضای تولید زیر سطحی در وزارت دفاع گسترش یافت تا به این مرحله رسیدیم. پایه‌گذاری تولیدات دریایی و زیر سطحی‌ها نیز در آن زمان بود.
رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی خاطرنشان کرد: ما ضمن نگاه به تجربیات جنگ، تلاش شد میدان وسیعی از ابتکارات را باز کنیم که در دریا چیز دیگری را ایجاد کنیم که غیر از این ساختار کلاسیک دریایی باشد و بر اساس همان تحلیل و ایده اولیه خودم، اقدام کردم و طبیعتا همه این موارد در بستری رخ داد که فرمانده معظم کل قوا با یک ابتکار منحصر به فرد خط شکنی بزرگی در انتقال نیروهای انقلابی و تجربه‌دیده از سپاه و ارتش که اولین آن حقیر بودم، انجام شد.وزیر دفاع سابق کشورمان پیرامون نحوه رسیدن به این تفکر که ایران برای تولید انواع موشک سرمایه‌گذاری کند، گفت: حرکت به سمت ارتقاء توان موشکی به این صورت نبود که ما در جلسه‌ای بنشینیم و جمع بندی کنیم. این را هم باید بگویم که من هیچ وقت، هیچ جا، هیچ کاری نکردم که استراتژی کلان برای آن ترسیم نشده باشد. اعتقاد داشتم باید قابلیت بازدارنگی خودمان را بالا ببریم.وی افزود: در وزارت دفاع هم تولید قدرت بازدارندگی و ارتقاء مستمر آن دنبال می‌شد. در آنجا بحث بود که چگونه می‌توانیم قدرت بازدارنگی را ایجا کنیم و آنرا مرتب ارتقا ببخشیم.شمخانی افزود: سوال مهم ما این بود که خب تهدید آینده ما چیست و چگونه قدرت بازدارندگی را افزایش دهیم؟ باید راه میان‌بری طی می‌شد و قدرت موشکی این راه میانبر بود؛ لذا سازمان هوافضا راه‌اندازی شد که پیش از این سابقه نداشت.
به تصویب رساندن سازمان تلاش فراوانی برای من به همراه داشت و با ابهام و ایهام‌هایی برای عده‌ای همراه بود. وقتی این سازمان راه‌اندازی شد توانمندی بالقوه و بالفعل صنعتی که ما را در این جهت کمک می‌کرد، متمرکز شد و منجر به توسعه توان موشکی ضد زره، پدافند، سطح به دریا، دریا به دریا و سطح به سطح در دو نوع سوخت جامد و مایع شد.رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی اضافه کرد: گستره وسیعی برای این هدف تعریف شد. هم ساختار، هم تمرکز توان و هم راهبرد معین تعریف شد تا با حداقل هزینه و حداقل زمان با راه‌های میان‌بر توان خود را ارتقا دهیم؛ راه میان‌بری که آنرا در فرمایشات فرمانده معظم کل قوا یافته بودیم.دریابان شمخانی در تشریح مشکلات پیش رو برای ارتقاء توان موشکی کشور گفت: نفت در حداقل قیمت بود. لذا سیاستی دنبال می شد به نام تولید ثروت در راستای تولید قدرت؛ قسمتی از ظرفیت خالی موجود در وزارت دفاع را روانه تولیدات مختلف کردیم. البته رویکرد و مسیر درست در این خصوص را ترسیم کردیم و گفتیم که وارد حوزه‌ای از اقتصاد شویم که توانمندی فنی ما را بالا ببرد، تجهزات ما را نو کند، برای ما تولید ثروت کند و همچنین به قول معروف، اکسیژن غنی‌تری از تولید دفاعی برای مجریان ایجاد نکند و فضای 2 اکسیژنه در صنعت شکل نگیرد.به گفته وی، در آن زمان وزارت دفاع در حوزه‌های مثل حمل و نقل، انرژی، ارتباطات و ... وارد شد و درآمد آنها به حوزه هوافضا منتقل گردید و با نفت 19 دلاری محصولات امروز طراحی و ساخته شد. موشک‌های شهاب، عاشورا،‌ نور، انواع تاو و دوش پرتاب، پدافند هوایی صیاد و در نهایت تولید موشک ماهواره‌بر "سفیر" صورت گرفت که هم پایه‌گذاری و هم نامگذاری آن، در این دوران بود.
وزیر دفاع سابق کشورمان گفت: معتقد بودیم باید بازدارندگی ارتقاء یابد. خلاء ها را پوشاندیم بنحوی که اکنون قدرت موشکی ایران از نظر به روز بودن تنوع خوداتکایی و قدرت تبدیل‌ ایده به محصول از برجستگی منحصر به فردی برخوردار است و همه این اقدامات در چارچوب فضایی انجام می‌شد که آن فضا را فرمانده معظم کل قوا فراهم کرده بود؛ فضای خستگی ناپذیری شناسی.از امیر شمخانی سوال شد که چقدر به این توان موشکی و بازدارندگی کشورمان اطمینان دارد که پاسخ داد: باید توجه داشت که تهدیدکننده امروزین ما قدرت همتراز نیست. به خاطر مؤلفه‌های قدرت ایران، ما دیگر تهدیدکننده همتراز نداریم و استراتژی بازدارندگی ما نیز مبتنی بر موازنه قوا نیست.وی افزود: ما نباید در میدانی سرمایه‌گذاری می کردیم که در آن آسیب ‌پذیر هستیم. اگر همه منابع مالی کشور روانه توان هوایی می‌شد قدرت مقابله با این تهدید را نداشتیم، بلکه باید روی آن دسته از توانمندی‌ها سرمایه‌گذاری می گردید که 1- دشمن آسیب‌پذیر است، 2- سریع به دست آید، 3- میان‌بر باشد و 4- قابل تحقق باشد. لذا سرمایه‌گذاری بر روی پدافند هوایی و آن دسته از توان ما که قابلیت آسیب‌پذیری ما را کاهش داده و آسیب‌پذیری دشمن مهاجم را افزایش دهد، انجام شد.رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی با طرح یک مثال عینی ادامه داد: چرا در صنعت موبایل موفق نشدیم؟ چون تولید محصول وقتی اقتصادی است که بازار جهانی داشته باشد. محصولاتی که از تنوع به‌روز، به ساعت و به ثانیه برخوردارند، نیازمند بازار جهانی گسترده‌تری هستند. ما در موبایل نمی‌توانیم موفق شویم چون با رقبای جهانی نمی‌توانیم رقابت کنیم لذا سرمایه‌گذاری در این عرصه عبث بود؛ البته با هدف خودکفایی.وزیر دفاع سابق کشورمان تاکید کرد: در بخش توانمندی دفاعی هم روی آن دسته از تولیدات باید تمرکز کنیم که مطابق توانمندی‌های مالی ما باشد، قدرت بازدارندگی ما را با حداقل‌های قیمتی به ارمغان بیاورند و نیز تمرکز توان روی آن داشته باشیم و ناشناخته بودنش هم برای ما بازدارندگی ایجاد کند. اگر عکس این عمل کنیم و سراغ حوزه هوایی برویم، باید توجه کنیم که ما فاقد پایه‌های استوار برای رقابت صنعتی در این حوزه‌ها هستیم.وی افزود: ما در توان موشکی با ژست شروع کردیم اما عمیقش کردیم.شمخانی یادآور شد: ایران، محل استقرار و شلیک، محل تولید، تداوم تولید در بحران، ذخایر، اهداف، نقاط رهایی، پراکندگی و ... را با هوشمندی استراتژیک مدنظر دارد و همه این‌ها درباره اهداف احتمالی و خاص لحاظ شده است.
این مقام عالی رتبه نیروهای مسلح کشورمان متذکر شد: ایران آغازگر هیچ تهاجمی نیست و هیچ چشمداشتی هم به جایی ندارد. ما توان پاسخگویی کافی را داریم و می دانیم که اسرائیل یک پادگان شیشه‌ای است و آسیب‌پذیری جدی در مقابل پاسخ‌های ایران خواهد داشت.وی با بیان اینکه ما دیگر چیزی به عنوان توان دفاعی اسرائیل باقی نمی‌گذاریم، گفت: اسرائیل یک کشور ارتش ساخته است و اگر ابهت و استراتژی یک ارتش از بین برود همانطور که در جنگ 33 روزه از بین رفت، دیگر چیزی نخواهد داشت، ایران قطعا پاسخ‌های مهیب‌تری از حزب الله به این رژیم را وارد می‌کند. امیدواریم یک تکان مردم فلسطین به همراهی جهان اسلام بعد از این ضربه، در صورت وقوع موضوع را خاتمه دهد.بنیانگذاری حزب‌ا... نیز مبتنی بر این دکترین دست دراز بوده است و تاریخچه‌ای دارد. امروز افرادی که در این باره صحبت می‌کنند بیشتر مدعی آن هستند تا عامل این موضوع.این کارشناس عالی رتبه مسائل دفاعی در پاسخ به این سوال خبرگزاری فارس که تهدیدات اسرائیل را چقدر واقعی می دانید، گفت: اسرائیل 2 تجربه تاریخی ضربه زدن به تاسیسات هسته‌ای دارد که دومی آن از نظر هسته‌ای بودن موضع مبتنی بر ادعای این کشور است و مسئولان سوریه آنرا تائید نکرده‌اند. آیا کسی قبل از ضربه زدن متوجه شد؟ چه زمانی متوجه شدند؟ فقط بعد از زدن اهداف مشخص شد که آنها چه مقصودی داشتند. وی یادآور شد: اسرائیل هم در توان ضربه زدن، هم نیل به هدف و هم بررسی پیامدهای اقدام علیه ایران، دارای ابهامات جدی است و به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد مگر اینکه معادلات منطقه‌ای و پشتوانه آمریکا را داشته باشد. لذا تجربه می گوید که اینها اول می‌زنند بعد اعلام می‌کنند نه اینکه اعلام کنند بعد بزنند و اگر اعلام دادند، هدف دیگری را در حوزه‌های دیگری دنبال می‌کنند. شمخانی افزود: هرچند ما احتمال هرچیزی را می‌دهیم و باید بدهیم ولی سروصداهای آنها تاثیری ندارد.
رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی پیرامون دریا پایه بودن تهدیدات ضد ایران نیز گفت: درباره حضور دریایی امریکا در منطقه جدید نیست اما رو به تقویت است. باید بدانیم که حضور علامت حمله نیست، البته آنها اقدامات دیگری هم انجام می‌دهند. بار دیگر تاکید می کنم که اگر آمریکا می‌توانست، تا به حال حمله علیه ایران را انجام داده بود. سناریوی آنها چند مرحله‌ای است که ایران برای هر مرحله چاره‌ای اندیشیده است و دست بلند قدرت ایران برای همان دوران است.وی تاکید کرد: ایران با مدیریت صحیح،‌ می‌تواند ابهت امریکا را بار دیگر بشکند؛ یکبار امام(ره) با انقلاب و سقوط شاه که لنگر ثبات برای آمریکا بود، این ابهت را شکست. صدام این ابهت از دست رفته را بازگرداند و ایران با رهبر حضرت آیت الله خامنه‌ای می‌تواند یک بار دیگر این ابهت را بشکند.وزیر دفاع سابق کشورمان در پایان تاکید کرد: اگر آمریکا این تجربه را بکند، نگران این شکست ابهت است. ایران استعداد این را دارد که ابهت پنبه‌ای امریکا را دچار چالش جدی کند، همانطور که سربازان امام(ره) در شامات ابهت ارتش اسرائیل را شکستند. ما دعا می‌کنیم تجربه‌ای رخ ندهد، ولی دعا می‌کنیم اگر رخ داد ما هم در شکست این ابهت سهمی داشته باشیم.