گرم شدن زمین و نقش آمریکا

با آغاز انقلاب صنعتی در نیمه قرن نوزدهم و افزایش روز به روز نیاز بشر به انرژی و مصرف سوخت های فسیلی نظیر زغال سنگ، نفت و گازهای طبیعی، کره زمین شاهد افزایش گازهای آلاینده ای همچون دی اکسید کربن و متان در جو خود بوده است. بطوریکه در این فاصله زمانی میزان دی اکسید کربن (31 درصد) و متان (151 درصد) موجود در جو زمین به میزان قابل توجه ای افزایش یافته است.
بر اساس تحقیقات انجام شده، افزایش انتشار گازهای گلخانه ای همچون دی اکسید کربن، متان، بخار آب و اکسید نیتروژن عواقبی را که مهمترین آن، افزایش دمای کره زمین است را به دنبال خواهد داشت.
در این یادداشت سعی داریم به مساله گرم شدن زمین و نقش و عملکرد آمریکا به عنوان بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانه جهان بپردازیم.
بر طبق آخرین گزارشهای هیات بین المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) دمای کره زمین در طول 100 سال گذشته حدود 7 دهم درجه سانتیگراد افزایش یافته است. این گزارش همچنین اشاره می کند که این روند هر روز سرعت بیشتری به خود گرفته به طوریکه دمای زمین طی سالهای 1997 تا 2007 با رشد 2 دهم درجه سانتیگراد مواجه بوده است و پیش بینی می شود دمای زمین تا پایان قرن حاضر شاهد افزایش 1. 4 تا 5. 8 درجه ای باشد. 
دلایل گرم شدن زمین
دانشمندان مهمترین عامل گرم شدن کره زمین را افزایش انتشار گازهای گلخانه ای می دانند که با تاثیر بر روند انعکاس مقداری از انرژی گرمایی تابید شده از سوی خورشید، باعث محبوس شدن گرمای زمین در درون خود می شود.
در این میان ایالات متحده با تولید 25 درصد گازهای گلخانه ای در رتبه اول کشورهای جهان قرار دارد. پس از آمریکا کشور چین با تولید 13 درصد گازهای گلخانه ای در رتبه دوم قرار دارد. مقدار زیادی از این گازها از مصرف انواع سوختهای فسیلی در خودروها، کارخانه ها و نیروگاههای تولید برق تولید می شود. در کنار آن نابودی جنگلها نیز به وخامت این موضوع کمک می کند.
پیامدهای گرم شدن زمین
بسیاری از کارشناسان محیط زیست، افزایش طوفان ها و گردبادهای شدید در شهر های ساحلی آمریکا و آتش سوزی جنگلها در نواحی غرب آمریکا را مهمترین پیامدهای گرم شدن زمین می دانند. وقوع طوفان سهمگین کاترینا در سال 2005، آتش سوزی بزرگ کالیفرنیا در سال 2007 و وقوع سیل آیوا در ماه گذشته نمونه کوچکی از تاثیرات گرم شدن زمین بر تغییرات آب و هوایی در آمریکا است.
در کنار وقوع این حوادث، ذوب شدن تدریجی بسیاری از یخچالهای طبیعی جهان از جمله یخچالهای کوههای راکی در آمریکا کاهش ذخایر آب آشامیدنی و به تبع آن افزایش بیماریهایی همچون مالاریا، وبا و سالک را در این کشور به همراه خواهد داشت.
اما اگر این روند باز هم ادامه داشته باشد می توان نتیجه گرفت که با ذوب شدن یخهای قطب شمال و جنوب و به دنبال آن بالا رفتن سطح آب دریاها، در پایان قرن 21 بسیاری از مناطق جهان از جمله شهر نیویورک به زیر آب فرو خواهد رفت.
از طرفی دیگر با افزایش غلظت دی اکسید کربن، محصولات کشاورزی با کاهش 10 تا 30 درصدی مواجه خواهند بود به طوریکه مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مرکز و غرب آمریکا شاهد خشکسالی های طولانی و به تبع آن کاهش 50 درصدی در تولیدات دیم خود خواهند بود.
راههای مقابله با گرم شدن زمین
در پی هشدارهای مکرر کارشناسان محیط زیست مبنی بر تاثیر گازهای گلخانه ای در گرم شدن زمین نمایندگان بیش از 160 کشور جهان در دسامبر 1997 "پیمان کیوتو" را با هدف موظف ساختن کشورها در کاهش تولید این گازها و به تبع آن متوقف کردن روند گرم شدن زمین به تصویب رساندند.
بر اساس این معاهده، 36 کشور صنعتی جهان موظف شده اند که تا سال 2012 میزان تولد گازهای گلخانه ای خود را به طور میانگین به 5 در صد پایین تر از میزان تولید شده در سال 1990 برسانند.
اما اجرای این پیمان در فوریه 2005 و پس از پیوستن روسیه به آن شروع شد. چرا که طبق توافق های صورت گرفته، اجرای این پیمان از زمانی آغاز می شد که اعضای ان به اندازه ای برسد که حداقل 55 درصد تولید گازهای گلخانه ای را شامل شود.
در چند سال اخیر در جهت کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای، راه حلهایی در این زمینه پیشنهاد شده است که می توان به استفاده از انرژی های خورشیدی، بادی و هسته ای اشاره کرد. صرفه جویی در مصرف سوخت و اجرای طرحهای جنگل کاری از دیگر راههای کاهش گازهای گلخانه ای به شمار می آید.
عملکرد آمریکا
پس از موافقت اخیر استرالیا با پیمان کیوتو، ایالات متحده تنها کشور صنعتی جهان است که پیمان کیوتو را نپذیرفته است. دولتمردان آمریکا معتقدند که کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در قالب پیمان کیوتو منجر به کاهش رشد اقتصادی این کشور و درنتیجه منجر به از دست دادن جایگاه خود در رقابت با سایر کشورها خواهد شد. بطوریکه بوش در تازه ترین اظهار نظر خود استدلال کرده است که تبعیت از پیمان کیوتو منجر به خسارت 400 میلیارد دلاری به اقتصاد این کشور و از طرفی بیکاری حدود 5 میلیون نفر خواهد شد.
اما عدم امضای این پیمان از سوی آمریکا، سرزنش و انتقاد بسیاری از سازمانهای بین المللی و انزوای ایالات متحده را در مذاکرات زیست محیطی اجلاس سران گروه هشت به همراه داشته است. اما آمریکا با تشکیل اجلاس موسوم به "مشارکت آسیا و حوزه اقیانوس آرام در مورد توسعه آب و هوای پاک" با حضور کشورهای چین، استرالیا، کره جنوبی، ژاپن و هند در ژانویه 2006 سعی در خارج شدن از این وضعیت و از طرفی خودداری از اجرای پیمان کیوتو دارد. اما این پیمان که عضو شدن در آن هیچ تعهدی را برای این کشورها قائل نشده است مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان محیط زیست در جهان شده است.
در این رابطه " الگور" معاون سابق رئیس جمهور آمریکا و رئیس "ائتلاف برای حفاظت از آب و هوا" می گوید: "باورم این است که پیمان کیوتو چنان در ایالات متحده تقبیح شده است که بعید می دانم به تصویب برسد. "
آخرین نظرسنجی ها در آمریکا نشان می دهد بسیاری از مردم معتقدند بحران تغییرات جوی، به وخامتی که سازمانهای بین المللی از آن سخن به میان می آورند نیست.
این سیاستها باعث شده است که ایالات متحده نه تنها در زمینه کاهش گازهای گلخانه ای موفق نبوده بلکه بر طبق آخرین گزارشات هیات بین المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) میزان تولید این گازها در این کشور نسبت به سال 1990 دو درصد افزایش یافته است.
این درحالیست که بسیاری از دانشمندان، کاهش 5 درصدی تولید گازهای گلخانه ای که هدف پیمان کیوتو است را کافی ندانسته و برای داشتن حداقل شرایط قابل قبول زیست محیطی کاهش 60 درصدی گازهای گلخانه ای را خواستار شده اند.
هم اکنون براساس قوانین فدرال، گاز دی اکسید کربن که عمده ترین گاز گلخانه ای به شمار می آید به عنوان یک آلاینده محسوب نمی شود.
نتیجه‌گیری
با ادامه افزایش انتشار گازهای گلخانه ای که آمریکا سهم بسزایی در آن دارد ایالات متحده همچون چند سال اخیر شاهد وقوع پیامدهای اولیه ناشی از گرم شدن زمین از جمله طوفانها و سیلابهای سهمگین و درکنار آن آتش سوزی های بزرگ در مناطق گرمسیری خواهد بود. در کنار خسارتهای اقتصادی و اجتماعی فراوانی که این پیامدها در درون آمریکا به دنبال خواهد داشت می توان به تاثیر عملکرد این کشور بر سایر کشورهای جهان به خصوص کشورهای آفریقایی و آسیایی اشاره کرد.
در پایان باید امیدوار بود که پیش از تکرار شدیدتر فجایع جوی که مردم آمریکا نیز از آنها در امان نخواهند بود حساسیت عمومی به مسائی مربوط به محیط زیست در این کشور به حدی برسد که رهبران آن را نیز، در ورای منافع خود به قبول تعهدات بین المللی واداشته و تلاش برای بهینه سازی و اصلاح وضعیت آب و هوایی جهان، عمومیت و کیفیتی فراتر بیابد.