مهدی امیدی/ بهار امسال را میتوان فصل برداشت محصول تلاشهای گروهی از جوانان ایرانی در عرصه انیمیشن هم دانست. امروز جوانانی با نگاهی کاملاً اسلامی و انقلابی، طلایهداران هنر-صنعتی که تا پیش از این در انحصار شرکتهای غربی و شرقی بود، شدهاند. چند سال پیش وقتی «شاهزاده روم» به نمایش درآمد، همه از پیشرفت انیمیشن در ایران سخن میگفتند، اما پس از آن، آثار دیگری از جمله «فهرست مقدس» به منصه ظهور رسید که از نظر تکنیکی، انیمیشن ایران را چند قدم جلو برد. «فیلشاه» را میتوان اوجگیری انیمیشن ایرانی دانست. این اثر به کارگردانی هادی محمدیان تولید شده است. او پيش از اين، سريالهاي انيميشن «دره زنجفيل» و «بينا و دينا» و انيميشنهاي کوتاه «مردي که خودش را کشت» و «پرواز تا بينهايت» را ساخته بود. محمدیان پيش از اين يکي از برندگان جشنواره فيلم عمار معرفی شده بود. پس از تشکیل گروه هنر پویا، «شاهزاده روم» را در این گروه تولید کرد و امروز با «فیلشاه» پرچمدار عرصه انیمیشن شده است. محمدیان 36 سال سن دارد. با این حال، معتقد است که هنوز به نقطه آرمانی نرسیده و هدفش بسیار فراتر از جایگاه کنونی است. به بهانه موفقیت «فیلشاه» در اکران عمومی، با هادی محمدیان گفتوگویی انجام دادیم که در ادامه میآید.
*«فیلشاه» را میتوان اوجگیری هنر-صنعت انیمیشن در ایران دانست. بفرمایید چطور توانستید در این مقطع سنی، به چنین توفیقی دست پیدا کنید؟
البته معتقدم که هنوز با نقطه ایدهآل فاصله دارم. اگر توفیقی هم حاصل شده، لطف خدا بوده است. اما یک نکته مهم این است که من خودم عاشق کارم هستم؛ عاشق انیمیشنم و زندگیام را وقف این کار کردهام و کاملاً هدفمند پیش میروم.
*چرا عاشق انیمیشن هستید؟
من از ابتدا، هم به سینما و به ویژه به طراحی صحنه خیلی علاقهمند بودم و هم به طراحی و نقاشی. اما وقتی تحصیلاتم را در رشته گرافیک ادامه دادم در این مسیر قرار گرفتم. واقعیت این است که وقتی یک فریم انیمیشن بسازید، دیگر نمیتوانید آن را با سینمای رئال عوض کنید. به خصوص اینکه مخاطب شما بسیار ویژه است. وقتی وارد دنیای زلال و پاک کودکان میشوید، روح و ذهن شما هم صیقل پیدا میکند و به واسطه شفافیت روح آنها شما هم زلال میشوید. به طور کلی کار کردن برای بچهها خیلی لذتبخشتر است.
*به طور معمول آثار شما در دایره هنر مذهبی قرار میگیرد، اما هیچ یک از آنها دچار شعارزدگی نشده و محتوای دینی کاملاً در فرم این آثار جلوه یافته است، از نگاه شما رمز این اتفاق مثبت چیست؟
برای من شخصاً اینگونه نبوده که برای دغدغههایم انیمیشن بسازم. این آفت وجود دارد که خیلیها چون دوست دارند به فرهنگ و هنر کمک کنند، وارد یک حوزهای میشوند، اما اصلاً توجه نمیکنند که اول باید علایق و سلایق خودشان را پیدا کنند و تواناییهای خود را کشف کنند. همانطور که گفتم من از بچگی طراحی و نقاشی و انیمیشن را دوست داشتم. کسی که در مسیر علاقه و استعدادش کار هنری میکند، اگر دغدغههای دینی و اعتقادت مذهبی، درونش رسوب کرده باشد، همانطور که بر مبنای این باورها زندگی میکند، همانطور نیز فیلم میسازد.
*برای انتقال پیام و محتوا به مخاطب چطور؟ در این زمینه، چه نکاتی باید رعایت شود؟
انيميشن، رسانهای بسیار قدرتمند برای انتقال اندیشه و پیام است، اما فرایند انتقال فکر به مخاطب با این رسانه وقتی با موفقیت انجام میشود که در قدم اول مؤلفههاي سرگرمسازي رعايت شود؛ یعنی فیلمساز ابتدا باید با مخاطب خودش ارتباط برقرار کند و بعد حرف خود را با او در میان بگذارد. در کشور ما متأسفانه اغلب برعکس اتفاق میافتد؛ یعنی ابزار هنری را با شعار و بیانیه اشتباه میگیریم که این سبب میشود محتوای دینی در فرم اثر جلوه پیدا نکند.
*درباره تجربههای تکنیکی «فیلشاه» توضیح بدهید، چطور این توانایی را عملی کردید؟
انیمیشن یک شاخه از سینماست که فناوری در آن به شدت دخیل است؛ یعنی کسی که در این رشته کار میکند افزون بر اینکه باید درگیر روایت و قصه باشد، با تکنیک هم درگیر است. تکنیک ساخت «فیلشاه» کاملاً بومی و ایرانی است. هیچ کس تجربه و صنعت خود را به یک کشور جهان سومی نمیفروشد. چون خیلی تأثیرگذار است. ما در «شاهزاده روم» این زیربنای فناورانه را به وجود آوردیم.
*یکی از ویژگیهای آثار شما، کار گروهی است؛ یعنی این آثار در مجموعهای با عنوان «هنر پویا» ساخته میشوند، بفرمایید اهمیت کار گروهی در تولید این آثار چه بوده است؟
به یقین اگر «فیلشاه» به این نتیجه موفقیتآمیز رسیده، حاصل کار گروهی است. در این پروژه حدود 220 نفر با تخصصهای گوناگون دخیل بودند. ما گروه «هنر پویا» به طور هدفمند در حال فعالیت هستیم. هدف ما این است که سالی یک انیمیشن سینمایی تولید کنیم. اولین قدم این است که بچههای ایرانی بتوانند انیمیشنهایی که محصول کشور خودشان است را تماشا کنند و آثاری که دارای قهرمانان و داستانی برآمده از فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد در دسترس فرزندان این کشور قرار بگیرد؛ آثاری که با آنها بتوانند نقشی در زندگی کودکان و نوجوانان ایفا کنند و الگوهایی در زندگی آنها باشند. این هدف جمعی ما در هنر پویا است.
*نکته مهم این است که شما و گروهتان، منتسب به جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی هستید، امروز موفقیت انیمیشن ایران به نام شما ثبت میشود، اما چرا مسئولان فرهنگی به این مسئله کمتر توجه میکنند؟
متأسفانه جوانان در اينگونه عرصهها کمتر جدی گرفته میشوند. این معضل در عرصه علمي کمتر شده است. به همین دلیل هم شاهد شکوفایی و رشد علمی چشمگیری در کشورمان هستیم. اما این اتفاق در عرصه فرهنگ و سینما کمتر دیده میشود. شايد يکي از دلايل اين بوده که ما مسحور آثار غربي هستيم و فکر ميکنيم خودمان هيچگاه نميتوانيم کار خوبي توليد کنيم. اما اين اشتباه بزرگي است. همانطور که در عرصه علمي توانستيم به موفقيتهاي بزرگي برسيم، در عرصه فرهنگ هم ميتوانيم، منتها بايد به جوانها اعتماد و از آنها حمايت شود.
*کار آینده شما درباره چه موضوعی خواهد بود؟
در حال کار روی یک داستان با موضوعی امروزی و در ایران هستیم. این انیمیشن موضوعات مختلفی ازجمله محیط زیست خواهد داشت.