روزنامه ایران - صفحه 63

مقدمه: با گذشت 66 سال از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران (اسفند 1329) هنوز موضوعات مرتبط با این رخداد نیازمند تحلیل هستند. در آستانه 29 اسفند، سالروز ملی شدن صنعت نفت،‌ به دیدار دکتر محمدعلی همایون کاتوزیان، عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات شرقی دانشگاه آکسفورد و استاد پژوهشی کالج سنت آنتونی رفتیم و با عنایت به مقالات و تألیفاتی که او در زمینه تاریخ معاصر و نهضت ملی ایران دارد، عملکرد دولت دکتر محمد مصدق در این نهضت را به گفت‌و‌گو نشستیم که می‌خوانید.

مقدمه: موضوع عضویت ایران در یک سازمان بین دولتی تحت عنوان «اف‌ای‌تی‌اف» (Financial Action Task Force) و نتایجی که پیروی از قوانین و مقررات ناشی از عضویت در این کارگروه، برای کشور به دنبال دارد، هفته‌هاست به محل جدل و تنش در محافل سیاسی کشور تبدیل شده است. کارگروه ویژه اقدام مالی در سال 1989 به ابتکار کشورهای عضو گروه «جی 7» تشکیل شد تا درباره وضعیت قوانین مبارزه با پولشویی در بازارهای مختلف مالی در سرتاسر جهان بررسی‌هایی داشته باشد. این در حالی بود که در سال 2009 برای اولین بار، نام ایران وارد لیست سیاه پیشنهادهای سرمایه‌گذاری FATF شد و سال‌ها بعد نیز تحت تأثیر تنش‌هایی که به واسطه پرونده هسته‌ای به وجود آمد، در کنار کره شمالی، در جایگاهی حتی بدتر از «لیست سیاه» و در فهرست کشورهایی قرار ‌گرفت که توصیه می‌شد علیه آنها «اقدامات مقابله‌ای» انجام شود. دولت یازدهم بعد از دستیابی به برجام برای خارج کردن نام ایران از این لیست سیاه، لایحه‌ای را تحت عنوان مبارزه با تأمین مالی تروریسم به مجلس فرستاد که به تصویب رسید. گامی که باعث شد «FATF» نام ایران را به مدت یک سال از لیست سیاه خود خارج کرده و خروج نهایی آن را منوط به عضویت کامل و پذیرفتن همه قوانین و مقررات حاکم بر این سازمان جهانی کند. روندی که لازمه آن محدود شدن فعل و انفعالات مالی دولت با برخی نهادها است که در لیست تحریم‌های غیر هسته‌ای قرار دارند. مخالفان دولت این امر را به «خودتحریمی» بانک‌های داخلی تعبیر کردند و آن را مغایر اهداف و منافع ملی کشور دانستند. با علی ماجدی، سفیر کشورمان در آلمان در بحبوحه بحث و جدال‌های داخلی درباره عضویت ایران در این تشکل جهانی دیدار کردیم. امری که باعث شد تا محور اصلی گفت‌وگوی ما با او که همزمان با سفر معاون صدراعظم آلمان به کشورمان، میهمان روزنامه ایران شده بود، به این موضوع اختصاص یابد. ماجدی که نمایندگی ایران را در یکی از مهم‌ترین شرکای اقتصادی کشور عهده‌دار است و خود پیش از این مناصب مهمی در حوزه‌های اقتصادی کشور داشته است ، در این مصاحبه از اهمیت حضور فعال ایران در نظام پولی جهان سخن گفت و تأکید کرد که ایجاد محدودیت برای بخش محدودی از نهادهای ایرانی نباید مانع از محرومیت ایران در چرخه مالی دنیا شود. مشروح این گفت وگو در ادامه از نظر می‌گذرد.