روزنامه آرمان - صفحه 169

مقدمه: دکتر سیدمحمود علیزاده طباطبایی عضویت در اولین دوره شورای شهر تهران را تجربه کرده است. شورایی که بحث برانگیز‌ترین و پرسروصداترین شورا در بین ادوار مختلف شورای شهر تهران بوده است. از طرف دیگر در شرایط کنونی انتخاب شهردار تهران به یکی از مهم‌ترین پرسش‌های افکار عمومی تبدیل شده و گمانه‌زنی‌های زیادی در این زمینه صورت می‌گیرد. علیزاده طباطبایی به عنوان وکیل، وکالت افراد زیادی را به عهده داشته است. به همین دلیل و برای بررسی اتفاقات شورای شهر اول و همچنین مهم‌ترین دغدغه‌های انتخاب شهردار پایتخت و آگاهی از جزئیات برخی پرونده‌های قضایی با دکتر علیزاده طباطبایی گفت‌وگو کردیم. علیزاده معتقد است: «شهردار تهران باید دارای شخصیت قوی و قدرت نفوذی باشد که بتواند برای برطرف کردن مشکلات مردم تهران با مقامات کشور رایزنی کند. در شرایط کنونی برخی عنوان می‌کنند بهترین گزینه برای شهرداری تهران محسن هاشمی است که بنده نیز با این افراد موافق هستم. محسن هاشمی هم دارای وجهه ملی است و هم اینکه در بدنه شهرداری تهران حضور داشته و به خوبی با مشکلات شهر تهران آشنا است. نکته دیگر اینکه محسن هاشمی انسان پاکدستی است و تاکنون در هر کجا که مدیریت کرده است کارنامه مثبت و پاکی از خود برجای گذاشته است. از سوی دیگر برخی از افرادی مانند آقا حجتی، مهرعلیزاده و مرعشی برای شهرداری تهران نام می‌برند که به نظر من با توجه به اتفاقاتی که در حال رخ دادن است شانس آقای مرعشی از بقیه بیشتر است. » در ادامه متن گفت‌وگوی دکتر علیزاده طباطبایی با «آرمان» را از نظر می‌گذرانید.

مقدمه: از پس چهل سال چگونه می‌توان به شخصیت امام و کار سترگ او، انقلاب اسلامی ایران، نگریست؟ چگونه و از کدام زاویه می‌توان به بازخوانی اندیشه و عملکرد امام نگاه کرد؟ برای نسل جوانی که از امام خاطره بی‌واسطه ندارد، تشریح و توضیح کدام جنبه‌ها از شخصیت امام را باید در اولویت قرار داد؟ اگر امام امروز حاضر می‌بود، چه نگاهی به انقلاب و راه پیموده شده داشت؟ باید به خاطر آورد که قبل از انقلاب گفتمانی بر جامعه مسلط بود که راه بر هر ابراز نظر و اندیشه بسته بود. اگر چه در بخش‌هایی جامعه به حال خود رها شده بود اما انسداد و جمود در سیاست و نقش مردم در تعیین سرنوشت خود و اجتماع یکسره نادیده گرفته شده بود. در آن گرفتگی و صلبیتی که به اوج رسیده بود، گروه‌های مرجع برای متحد کردن مردم و وادار کردن نظام شاهنشاهی به تغییر رویه و واگذار کردن نقش شهروندی به مردم در تلاش بودند اما تنها امام بود که توانست چنان اتحادی در مردم ایجاد کند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن یکی از محکم‌ترین ساختارهای سیاسی جهان را به‌کلی مضمحل کند. سیدعلی خمینی، نوه امام و فرزند سیداحمد خمینی در این‌باره می‌گوید: «نقشی که امام داشت و مرجعیتی که امام در مسائل سیاسی و اجتماعی داشت، هیچ‌کس دیگری نداشت. از یکی از بزرگانی که قبل از انقلاب زحمت هم می‌کشید، فارغ از طرز فکرشان، نقل می‌کنم که می‌گفت وقتی ما اعلام راهپیمایی می‌کردیم هزار تا دوهزار نفر جمع می‌شدند ولی وقتی آقای خمینی اعلام راهپیمایی می‌کرد، چند میلیون نفر در سراسر کشور بسیج می‌شدند. » این که امام چه ویژگی‌هایی داشت که می‌توانست چنین تاثیری در اجتماع داشته باشد، آن هم بدون وسایل ارتباطی که امروز در اختیار داریم، از نکات آموزنده و شایسته دقت نظر است. صراحت، صداقت، شجاعت و آگاه به زمان بودن از امام رهبری ساخته بود که توانست مرزهای جدیدی در اسلام انقلابی باز کند. در حالی که نگره حکومت اسلامی از دیرباز در میان متفکران اسلامی و عرفی محل گفت‌وگو و جدل بوده است، امام توانست با اعطای نقش بیشتر و تاثیرگذار به مردم، راهی نو در جمهوریت باز کند و از امتزاج دو مفهوم سترگ جمهوریت و اسلامیت، جمهوری اسلامی ایران را شکل دهد. امام جمهوری اسلامی ایران را تاسیس کرد و در اولین روزهای بعد از پیروزی انقلاب بر برگزاری رفراندم و اخذ نظر و رای مردم پافشاری کرد. این در حالی است که موضوع مشروعیت و مقبولیت و نقش رای مردم در آن از جمله داغ‌ترین مباحثی است که در علوم متعدد از فلسفه، کلام و رجال گرفته تا جامعه شناسی و علوم سیاسی ریشه دارد. با این همه نمی‌توان از یاد برد که مشروعیت یا مقبولیت، هر چه باشد این نظام در عالی‌ترین سطوح، مشروعیت اخلاقی خود را از شخصیت امام می‌گیرد. اگر امروز امام در میان ما حاضر می‌شد تصدیق می‌کرد که در پیاده کردن برخی آرمان‌های او موفق بوده‌ایم. استقلال، آزادی و امنیت از مهم‌ترین آرمان‌های امام و انقلاب بوده و هست. در باره دیگر مسائل و مشکلاتی که گاه مشاهده می‌شود، باید به روش‌ها و ایده‌های امام رجوعی دوباره داشت. مسائلی از قبیل فساد، ناسازگاری‌ها و ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی، استفاده از توانایی‌های زنان و عدالت اجتماعی از جمله این موارد است. سیدعلی خمینی درباره موضوع جداسازی زنان و مردان به اتفاقی تاریخی اشاره می‌کند: والده ما به امام گفتند در کلاس ما حدفاصلی گذاشته‌اند و دیواری کشیده‌اند. امام می‌گویند که بیخود این کار را کردند. والده ما می‌گوید که صورت بدی دارد که اینطوری خط کشی کنند. امام پدر ما [سیداحمد خمینی] را می‌خواهد. به پدرم می‌گوید که بررسی کنيد و جلویش را بگیرید. بعد از آن آيت‌ا...‌خامنه‌اى در نماز جمعه به این مطلب اشاره می‌کنند که ما مخالف دیوار کشیدن هستیم. در دیدار با حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین سیدعلی خمینی از جهات گوناگون به بازخوانی اندیشه و گفتمان امام پرداخته‌ایم.