در حال حاضر، تروریسم و افراط‌گرایى، دولت‌هاى ضعیف و بحران اقتدار و همچنین مداخلات قدرت‌هاى فرامنطقه‌اى، سه چالش امنیتى اصلى در محیط پیرامونى ایران محسوب مى‌شود که با یکدیگر ارتباطى چند بعدى و تنگاتنگ دارند.
مقدمه
کشور ایران به دلیل واقع شدن در منطقه خاورمیانه با مخاطرات، چالش‌ها و تحولاتى عمده در محیط امنیتى خود رو به رو است. وجود ترتیبات امنیتى منطقه‌اى در اکثر مناطق جهان موجب شده است که کشورهاى آن مناطق از سطحى مناسب از ثبات و امنیت برخوردار شوند. خاورمیانه یکى از مناطق استثنایى جهان به شمار مى‌رود که هنوز هیچ گونه ترتیبات امنیتى توافق شده و پایدارى در آن ایجاد نشده است. این منطقه همچنان با حجم وسیعى از بى‌ثباتى و ناامنى مواجه است و حتى با وجود موفقیت مناطق عمده جامعه بین‌الملل و کشورهاى منطقه‌اى در استقرار نظام امنیتى جامع و پایدار و با وجود برخى تلاش‌هاى انجام گرفته، هنوز هیچ گونه نشانه‌اى جدى از استقرار این گونه نظام امنیتى در محیط پیرامونى ایران به چشم نمى‌خورد.
عدم شکل‌گیرى نظام امنیتى فراگیر و پایدار و تداوم ناامنى و بى‌ثباتى در عرصه خاورمیانه با عوامل متعددى در ارتباط است که از آن جمله موقعیت ژئوپولیتیک خاورمیانه و منابع عظیم نفت و گاز در آن و در نتیجه، تقویت حضور قدرت‌هاى فرامنطقه‌اى در محیط پیرامونى ایران، افراط‌گرایى، تنش‌هاى قومى، فرقه‌اى و تروریسم، دولت‌هاى ضعیف و شکننده و عدم اعتماد بازیگران منطقه‌اى به یکدیگر حائز اهمیت است. با توجه به شرایط و ویژگى‌هاى خاص منطقه خاورمیانه و تأثیرگذارى عوامل مختلف در سطوح فروملى، ملى، منطقه‌اى و فرامنطقه‌اى در امنیت آن، هرگونه ترتیبات امنیتى موفق مستلزم در نظر گرفتن تمامى عوامل و مؤلفه‌هاى فوق با رویکردى تدریجى و فراگیر است. در این نوشتار ابتدا به الگوهاى امنیت منطقه‌اى و چالش‌هاى امنیتى در محیط پیرامونى ایران خواهیم پرداخت و سپس رویکرد امنیتى ایران در ابعاد و حوز‌ه‌هاى مختلف محیط پیرامونى آن، با توجه به این الگوها و چالش‌ها مورد بررسى قرار خواهد گرفت.
کد خبر: ۳۴۶۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۸۷/۰۴/۰۵
کد خبر: ۱۱۹۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۸۶/۰۵/۲۴