خالی‌بندی

اشاره: رودستي كه ديويد كامرون، نخست‌وزير و رهبر حزب محافظه‌كار بريتانيا از جامعه انگليس خورد نه فقط براي خودش غيرقابل باور بود بلكه موجب غافلگيري ناظران و تحليلگراني شد كه در سراسر اروپا، امريكا و حتي كشورهاي آسيايي شاهد رفراندوم به غايت عجيبي بودند كه نتيجه آن چيزي نيست مگر خروج انگلستان از اتحاديه اروپا. رهبر حزب كارگر براي اينكه به رقباي خود ثابت كند او، حزبش و سياست‌هايش در جامعه انگليس دست بالا را دارد حاضر است بر سر يكي از اين موارد اختلافي شرط‌بندي سياسي كند. آري رفراندوم خروج از اتحاديه براي كامرون حكم يك شرط‌بندي سياسي داشت كه احتمال باخت در آن را نزديك به صفر- اگر نگوييم صفر- مي‌دانست. وگرنه كدام سياستمداري است كه به شرط‌بندي‌اي كه احتمال باخت آن بالاي ٢٠، ٣٠ درصد باشد تن دهد؟ البته اين تنها اشتباه كامرون نبود بلكه غالب تحليلگراني كه ما نظرات آنها را پيش يا پس از اعلام نتايج رفراندوم مي‌خوانديم بيش از ٢٠، ٣٠ درصد از آراي اين انتخابات را معطوف به موافقان خروج از اتحاديه نمي‌پنداشتند. در ميان تحليلگران وطني ما حميدرضا جلايي‌پور نيز تا پيش از اعلام نتايج اين رفراندوم نظري غير از اين نداشت و ابايي ندارد از اينكه صراحتا بگويد نتيجه اين رفراندوم او را مبهوت كرد. جلايي پور بيش از سه سال را در اوايل دهه هفتاد در انگلستان زندگي كرده و آنجا به ادامه تحصيل پرداخته است. فرصت سه سال و نيم زندگي در انگليس باعث شده كه او تا حدودي دركي عيني‌تر از جامعه اين كشور داشته باشد و اين همان عاملي بود كه باعث شد ما براي تحليل جامعه‌شناختي اتفاقي كه در لندن شاهدش بوديم به سراغ او برويم. جلايي‌پور معتقد است ديويد كامرون با جامعه انگليس شوخي كرد و واكنش اين جامعه به اين شوخي او چيزي نبود مگر يك سيلي محكم تاريخي. استاد جامعه‌شناسي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران اقدام كامرون براي برگزاري اين رفراندوم را يك «خالي‌بندي سياسي» مي‌نامد و تاكيد مي‌كند: يكي از مشكلات سياستمداران قديمي و حرفه‌اي - تقريبا در كل جهان و نه فقط در انگلستان - اين است كه پويايي‌هاي جامعه كنوني خود را نمي‌شناسند و از همينجا ممكن است ضربه بخورند.