رضا رمضان نرگسى / کارشناس ارشد جامعه‌شناسی
مقدمه:
در شکلدهى هویّت زن ایرانى، عوامل متفاوتى دخالت داشتهاند ، در این مقاله، تلاش شده است تا نقش مکتب تشیّع بر زنان ایرانى در حدّ مقدور و به اختصار شرح داده شود. در این مقاله، تلاش شده است تا تأثیر مکتب تشیّع بر زنان ایرانى به اختصار توضیح داده شود. بدینمنظور، ابتدا به اجمال وضع زنان ایران پیش از رسمیت دین تشیّع تصویر گردیده و سپس تأثیرات مکتب تشیّع بر زنان ایرانى به اختصار مورد بررسى قرار گرفتهاند و سعى شده است تا نقش مجالس روضهخوانى در شکلگیرى شخصیت و هویّت زنان معاصر مورد بررسى قرار گیرد. براى این کار، ابتدا کارکردهاى مجالس روضه برشمرده شده و سپس با استفاده از آن، مشارکت سیاسى زنان ، مثل شرکت در جنبشها و شورشهاى اجتماعى در عصر قاجار تا امروز مورد تحلیل قرار گرفتهاند. در شکلدهى هویّت زن ایرانى، عوامل متفاوتى دخالت داشتهاند که از این جمله، مىتوان به عوامل طبیعى (محیط جغرافیایى) و عوامل فرهنگى و اجتماعى مثل احکام، عقاید و باورها و آموزههاى دینى، و آداب و رسوم قبیلهاى اشاره کرد. کتابهاى متعدد به توضیح و شرح بسیارى از عوامل فوق پرداختهاند. در مراجعه به کتابهاى مربوطه، اثرى که اختصاصا به بررسى نقش آموزههاى شیعى در زنان ایرانى پرداخته باشد یافت نشد و حتى مقالهاى تحت این عنوان به دست نیامد. در این مقاله، تلاش شده است تا نقش مکتب تشیّع بر زنان ایرانى در حدّ مقدور و به اختصار شرح داده شود. براى این منظور، ابتدا به طور فشرده وضع ایران و زنان ایران قبل از رسمیت یافتن دین تشیّع به تصویر کشیده شده و سپس تغییراتى که در نتیجه رسمیت یافتن دین تشیّع در ایران و در وضعیت زنان ایرانى روى داده، به اختصار مورد بررسى قرار گرفتهاند. اما به دلیل آنکه یکى از شاخصههاى اختصاصى مکتب تشیّع برگزارى مراسم عزادارى بر ائمّه اطهار علیهمالسلام و مجالس روضهخوانى مىباشد، در این مقاله سعى شده است با تأکید بر نقش مجالس روضهخوانى در شکلگیرى شخصیت و هویّتبخشى به زنان معاصر، بدان پرداخته شود.