اشاره: 15 سال طول کشید تا نهضت «امام خمینی(ره)» در سال 42 به 22 بهمن 57 ختم شود و انقلاب اسلامی به وقوع بپیوندد؛ آن هم در شرایطی که رژیم شاه از همان سال‌های ابتدایی نهضت امام حرکت «مدرنیزاسیون» را در ایران شروع کرده بود و طبقه متوسط در حال گسترش بود؛ اما انقلاب عالم مردم را عوض کرد، چراکه عالم امام متفاوت از دیگر عوالم در دنیای آن روز بود. در یک دوقطبی شرقی و غربی، در مناسبات بین «سوسیال – دموکراسی» و «لیبرال – دموکراسی» که هر دو مبتنی بر «انسان‌محوری» است؛ انقلابی زاییده شد که «خدامحور» بود. «برینگتون مور» در کتاب معروف خود «ریشه‌های اجتماعی دیکتاتوری و دموکراسی» متکی به تجربه‌های صورت گرفته از 3 نوع انقلاب «بورژوازی»، «فاشیستی» و «دهقانی» صحبت می‌کند که انقلاب «بورژوازی» نمونه انقلاب از «پایین و راست‌گرایانه» است که در فرانسه، آمریکا و انگلستان اتفاق افتاده است، فاشیستی از «بالا و راست‌گرایانه» در نمونه ژاپن و آلمان، و دهقانی از «پایین و چپ‌گرایانه» که نمونه‌های مورد بررسی مور، چین و روسیه‌اند. در واقع در تحلیل مور تجربه‌ای مثل انقلاب اسلامی دیده نمی‌شود که انقلابی از پایین و براساس عامل اصلی «مذهب» باشد. تحولات گسترده «فرهنگی»، «سیاسی» و «اجتماعی»‌ای در فضای ایران انقلابی رخ داد که قابل تصور نبود؛ کشوری که در مسیر مدرنیزاسیون و غربی شدن پیش می‌رفت، به یک‌باره در مسیری 180 درجه‌ای قرار گرفت و مردم همه این مسیر جدید را پذیرفتند؛ این تغییر ماهوی حتی در ظواهر افراد در جامعه نیز تاثیرگذار بود. دهه اول انقلاب به 2 علت در عالم بی‌نظیر خود باقی ماند؛ اول آنکه امام همچنان در قید حیات بودند و وجود ایشان و برخورد قاطع‌شان جلوی بسیاری از کجروی‌ها را می‌گرفت، و دوم آنکه دفاع مقدس فرصت را برای خارج شدن از جو انقلابی بودن برای آنها که می‌خواستند از این مسیر خارج شوند، ایجاد نمی‌کرد و روح انقلاب در لحظه لحظه زمان جاری بود.