مقدمه: گروه ديپلماسي - سه سال و نيم مذاكرات نفس‌گير در جولاي 2015 جاي خود را به توافق هسته‌اي داد كه با اسم و رسم برجام در ايران و جامعه جهاني شناخته مي‌شود. برجام، نخستين توافق رسمي ميان ايران و امريكا و 5 كشور ديگر بود كه توانست بحراني غرب ساخته در خصوص پرونده هسته‌اي ايران را با توسل به ديپلماسي حل و فصل كند. از سوي ديگر با برجام ظرفيت استراتژيك ايران در منطقه آزاد شده و دست ايران براي برخي مانورهاي سياسي و راهبردي باز شد. در ايران نيز عده‌اي برجام را دستاورد و برخي آن را نشانه ضعف ايران مي‌دانند و اين در حالي است كه شاهد صحنه‌اي مشابه در امريكا نيز ميان دو حزب دموكرات و جمهوريخواه و حتي درون دموكرات‌هاي حاكم هستيم. انتقاد به برجام جرم نيست اما به اسم انتقاد منافع ملي را زير سوال بردن، امري است نه فقط ناصواب كه خطرناك. سيدحسين موسويان، مذاكره‌كننده ارشد ايران در دوران اصلاحات و ديپلمات سابق در گفت‌وگويي با «اعتماد» از اتهام‌هايي مي‌گويد كه به اسم برجام، به منافع ملي خدشه وارد مي‌كند و خدمت‌هايي كه به فراخور منافع جناحي به خيانت تعبير مي‌شود و اما و اگرهاي رابطه ايران و امريكا؟ مشروح اين گفت‌وگو به شرح زير است.

مقدمه: دستیابی به توافق هسته‌ای و اجرایی شدن آن، روندی تدریجی اما موفق برای کاستن از تنش‌های چند ساله ایران و قدرت‌های بزرگ جهانی بود که در نتیجه تغییر نگرش، خواسته‌ها و هدف‌های طرفین در رسیدن به توافق شکل واقعیت به خود گرفت. با این وجود، برجام که بنا به اعتقاد قریب به اتفاق صاحبنظران سیاسی، برآورده ساختن یکی از مهم‌ترین مطالبات مردم ایران طی سال‌های گذشته بود، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران به ابزار حمله به دولت از سوی برخی جریان‌ها و گروه‌های سیاسی قرار گرفته است. انتقاداتی که با هدف تضعیف دولت یازدهم در دستیابی به اهداف اعلامی‌اش صورت می‌گیرد. با سید حسین موسویان، استاد دانشگاه پرینستون امریکا و یکی از دیپلمات‌های ارشد پیشین کشور درباره فضای تندی که در نتیجه رقابت‌های انتخاباتی کشور شکل گرفته است، گفت‌وگو کردیم. موسویان می‌گوید ،مخالفان دولت هم می‌دانند در صورتی که برجام به دست نمی‌آمد، ایران از منظر داخلی و بین‌المللی در وضعیت دشوار و اسفناکی قرار می‌گرفت. مشروح این گفت‌وگو از نظر می‌گذرد.

مقدمه: گروه ديپلماسي - توافق هسته‌اي ميان ايران و ١+٥ به عنوان ميراث ديپلماتيك دولت باراك اوباما به ساكن جديد كاخ سفيد رسيد. دونالد ترامپ، مردي كه مخالفت‌هاي خود با برجام را از ابتداي حضور در رقابت‌هاي انتخاباتي پنهان نكرده بود اكنون آمده است تا بهانه‌هاي تازه‌اي براي پروژه ايران‌هراسي بيابد. سيد حسين موسويان ديپلمات و مذاكره‌كننده ارشد هسته‌اي سابق ايران كه در دانشگاه پرينستون به عنوان پژوهشگر فعاليت مي‌كند يكي از چهره‌هايي است كه چند سال گذشته در محافل آكادميك بسياري حاضر شده و به مناظره با چهره‌هاي ايران‌ستيز سعودي و صهيونيستي پرداخته است. اخيرا يك رسانه امريكايي در گزارشي اقدام به انتشار مطالبي در خصوص فعاليت‌هاي موسويان در خارج از ايران كرده كه بخش‌هايي از اين گزارش در يك خبرگزاري داخلي ترجمه و منتشر شد. در اين گفت‌وگو از موسويان درباره صحت و سقم ادعاهاي مطرح شده و دليل ديدار وي با برخي مقام‌هاي ارشد امريكايي سوال كرديم:

مقدمه: هنوز شوک ناشی از درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی برطرف‌ نشده است؛ چهره‌ای که صرف‌نظر از تأثیر ویژه بر معادلات داخلی ایران، در منطقه و جهان نیز به عنوان یک چهره بانفوذ و عمل‌گرا شناخته می‌شد. شاید به‌همین‌دلیل بود که رویدادهای داخلی که با اثرگذاری مستقیم ایشان رقم می‌خورد، در جهان نیز بازتاب می‌یافت؛ از ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٩٢ و استقبال ضمنی از آن گرفته تا انتخابات مجلس خبرگان رهبری و البته منتسب‌بودن حسن روحانی و وزیران دولتش به آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی. کم نبودند مسئولان سایر کشورها که در سفر به ایران، سری هم به دفتر آیت‌الله در مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌زدند. اما فارغ از این مسائل، نقشی که هاشمی در ایام انقلاب و در مقاطع مختلف ٣٧ سال گذشته پس از انقلاب در دیپلماسی ایفا کرد، از یادها نخواهد رفت. با وجود تنش‌های ایران و اعراب، در دوران هیئت حاکمه قبلی عربستان از ایشان به عنوان شاه‌کلید حل مشکلات میان دو کشور بزرگ اسلامی یاد می‌شد؛ مسئله‌ای که با واکنش رئیس‌جمهور دوران سازندگی مواجه شد و تأکید کرد بدون تعیین دستور کار سفر و مشخص‌شدن سطح رایزنی‌ها، امکان سفر به عربستان را ندارد. این فرصت با درگذشت ملک‌عبدالله و تغییر رویکرد ملک‌سلمان و فرزندش نسبت به ایران و خاورمیانه، به‌راحتی از دست رفت. سیدحسین موسویان ، سخنگوی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دوران اصلاحات و معاون وقت سیاست خارجی شورای عالی امنیت ملی، از نزدیک‌ترین دیپلمات‌ها به آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به شمار می‌رود. او در یادداشتی که بعد از فوت رئیس‌جمهور دوران سازندگی در سایت سی‌ان‌ان منتشر کرد، به بخشی از مأموریت‌هایی که به دستور آیت‌الله هاشمی دنبال کرده، اشاره کرده است. موسویان در سال ۱۳۶۴، از سوی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجلس دوم به سمت مدیرکل امور مالی و اداری، سرپرست ادارات کل و رئیس سازمان اداری مجلس منصوب شد و تا سال ۱۳۶۷ این مقام را بر عهده داشت. در این سال به وزارت خارجه رفت و به ریاست اداره اول غرب اروپا منصوب شد. یک سال بعد علی‌اکبر ولایتی، برای او حکم مدیرکلی غرب اروپای وزارت خارجه را زد. اما یکی از مقاطعی که بیشتر با نام موسویان گره خورده، ماجرای «میکونوس» است. او در ابتدای دولت سازندگی یعنی سال ٦٩ به عنوان نخستین سفیر ایران در آلمان متحد عازم بن شد. در زمان سفارت وی رخداد ترور میکونوس اتفاق افتاد. موسویان که اکنون پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکاست، در گفت‌وگو با «شرق»، برخی ناگفته‌ها از آن مقطع و رابطه با آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را بیان کرده است.

مقدمه: سال‌های ٨٢ تا ٨٤ و در واپسین سال‌های دولت اصلاحات، یک موضوع خطرساز، امنیت ملی ایران را به چالش کشید؛ ایران متهم به مخفی‌کاری در روند فعالیت‌های هسته‌ای شده بود. حسن روحانی، دبیر وقت شورای‌عالی امنیت ملی، در کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای» روایتی تفصیلی از آن سال‌ها و نقش یکی از چهره‌های محوری دیپلماسی آن‌روزها را در گفت‌وگو با «سه بزرگ اروپایی» ارائه کرده است؛ مردی که پای ثابت گفت‌وگوهای رسانه‌ای و حتی مناظره با نواصولگرایانی بود که مجلس هفتم را در دست گرفته بودند و به جای همراهی برای دفع خطر، اتفاقا به یک عامل بازدارنده در دیپلماسی ایران تبدیل شده بودند. سیدحسین موسویان ، سخنگوی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و معاون وقت شورای‌عالی امنیت ملی، از دیپلمات‌های باسابقه ایران بود که آن‌روزها در همه‌جا دیده می‌شد و پس از روی‌کارآمدن دولت احمدی‌نژاد و تغییر در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، به مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت و معاون حسن روحانی شد. وی امروز به عنوان پژوهشگر در دانشگاه مشهور پرینستون آمریکا مشغول فعالیت بوده و پاي ثابت‌ نشست‌های درون و بیرون ایالات متحده درباره ایران و همچنین فعالیت‌های رسانه‌ای است. مواضع این دیپلمات بلندپایه به‌گونه‌ای است که بسیاری، موسویان را سخنگوی غیررسمی ایران در خارج از کشور می‌دانند. گفت‌وگوی «شرق» با وی را درباره پیروزی دونالد ترامپ و نوع مواجهه او با ایران می‌خوانید.

مقدمه: سوابقش را که نگاه کنی خیلی خوب به یک نکته پی می بری اینکه حسن روحانی همیشه به او اطمینان داشت . چه زمانی که وی را رئیس کمیته سیاست خارجی شورایعالی امنیت ملی لقب داد، چه در دوره ای که مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران و سخنگوی این تیم به شمار می آمد و چه در دوسالی که معاونت امور بین الملل مرکز تحقیقات استراتژیک را برعهده گرفت. در همه این دوران رفیق شفیق رئیس جمهور فعلی و دست راست "روحانی " آن روزگار بود. هر چند روی کار آمدن دولت احمدی نژاد سرنوشتش را بد جوردستخوش تغییر کرد . "سید حسین موسویان "چهره آشنا ودیپلمات برجسته (سخنگوی تیم مذاکره کننده هسته ای ) دولت اصلاحات و پژوهشگر این روزهای دانشگاه پرینستون آمریکاست. خیلی خوب به چم و خم سیاست خارجه کشورخودش والبته ایالات متحده اشراف دارد. و مطمئنا ازبسیاری چیزها در توافق هسته ای آگاه است که یا بنا به مصالحی آنها را به زبان نمی آورد یا شاید هم گهگداری با گوشه چشمی به بعضی‌ از آنها تحلیلهایش را می‌گوید، ولی با تمامی این احوال بازهم معلوم است حتی چند هزار فرسنگ دورتر از حسن روحانی و در آمریکا نیز به یاد دوستی های قدیمی هوای رئیس جمهور فعلی را دارد و به طرق مختلفی از کارهای او(حسن روحانی) به ویژه در بحث برجام دفاع می کند . سید حسین موسویان اینبار درباره حال وروز برجام چند ماه بعداز اجرایی شدنش به آفتاب یزد پاسخ می دهد .