- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه آفتاب‌يزد - 1395/05/13 - شماره 4675 - صفحه 2)
* آقای دکتر! چرا روابط ایران و عربستان تا این میزان پر تنش شده که می‌توان گفت چنین تنشی با عربستان تاکنون بی سابقه بوده است؟
** تغییر و تحولاتی که در ساحت سیاسی دولت عربستان اتفاق افتاد و همچنین حاکمان سنتی‌تر و مسن‌تری که در عربستان جای خودشان را به حاکمان کم‌تجربه و جوان‌تر دادند، باعث ایجاد این تنش شد، هر چند که پادشاه عربستان سالخورده است ولی جابه‌جایی‌هایی که در مناصب مهم حکومتی اتفاق افتاد، راه را برای برخی از شاهزاده‌های جوان‌تر بی‌تجربه و خوش‌گذران باز کرد. این شاهزاده‌های جوان‌تر به هر حال سری پرشور و پرباد دارند و به اصطلاح در پی نشان دادن خود هستند و هنوز آن طور که باید سرد و گرم عالم سیاست را نچشیده‌اند. این جابه‌جایی به ضرر ما تمام شد و بیشتر کسانی را روی کار آورد که سیاست‌های افراطی دارند و حتی به روش‌های نامتعارف مثل حمایت از گروه‌های برانداز و گروه‌های به اصطلاح تروریستی تمایل نشان می‌دهند اما متاسفانه در سمت ما اتفاقاتی رخ داد که راه را برای این جناح رادیکال باز کرد که از مهم‌ترین آنها مسئله آتش زدن سفارت عربستان در تهران بود که هم‌اکنون عوامل آن درحال محاکمه هستند.
اما این اقدام هر چند از طرف یک گروه خودسر صورت گرفته است؛ اما متاسفانه شرایط به گونه‌ای است که دست اتهام زنی طرف مقابل به سمت برخی از مسئولین کشور ما نشانه می‌رود و با دست گذاشتن روی تکرار این قبیل اتهامات مثل اتفاق حمله به سفارت انگلستان، سعی دارند فضای تنش‌زایی را ایجاد کنند که متاسفانه این اقدام نسنجیده به تنش روابط ایران و عربستان دامن زد و راه را برای اقدامات ضد ایرانی آن گروه افراطی کاملا باز کرد. خساراتی که از این حمله به بار آمد من معتقدم اگر به دلار بخواهیم حساب کنیم از ده‌ها میلیارد دلار فراتر می رود.
در واقع حکام عربستان برای مقابله با ایران عزمشان را جزم کرده‌اند و به ضرر خودشان تن داده‌اند تا قیمت نفت را پایین بیاورند. از ِقبَل کاهش درآمد نفت، ما ده‌ها میلیارد دلار ضرر کردیم، با مخالفت‌های آنها با برجام چند ماه تصویب برجام و حصول توافق به عقب افتاد و همین الان هم عربستان شیطنت‌های مختلفی را دامن می‌زند که این آخرینش بند و بست آنها با گروهک تروریستی منافقین بود که شاهد ادامه اقدامات آنها هستیم اما در مجموع اثر حمله خودسرانه، بدون تدبیر، بدون توجیه و غیرقانونی که به سفارت عربستان صورت گرفته بود را نمی‌شود نادیده گرفت. به‌هرحال این فضایی است که ایجاد شده و ما می‌توانیم با ایجاد ارتباط مناسب با سایر کشورها یک مقدار عربستان را ایزوله کنیم.
* آیا دولت روحانی می‌توانست از شدت این تنشها بکاهد اما اقدامی نکرد یا آنکه روحانی در این مسئله بی‌تقصیر است؟
** دولت روحانی تلاش خودش را کرد اما شاید بخش‌های دیگری از حکومت می‌توانستند بهتر از این عمل کنند تا دست دولت برای مقابله باز شود. من فکر می‌کنم خیلی بهتر از این می‌توانست عمل شود؛ البته هنوز رای دادگاه اعلام نشده و ما منتظر هستیم که ببینیم این دادگاه چه تصمیمی خواهد گرفت. اگر برخی از مسئولینی که در این زمینه اظهارنظر کرده‌اند و همچنین برخی گروه‌ها منافع واقعی جمهوری اسلامی را جداً در نظر می‌گرفتند خیلی بهتر می‌شد عمل کرد. من معتقدم کارِ شناسایی این حمله‌کنندگان کاری نیست که زمان زیادی را بگیرد.
شاید می‌شد این کار را در همان یک یا دو ماه بعد از حمله انجام داد و قاطعیت را به این شکل نشان داد کما اینکه ما در موارد مشابه مثل قضایای سال 88 یا مسائل به ظاهر مشابه شاهد بودیم که وقتی می‌خواستند عمل کنند به‌طور جدی و سریع عمل می‌کردند. بله می‌شد از این طریق بخشی از این آثار و تبعات را کم کرد. ممکن بود از خصومت سعودی‌ها کم نشود ولی در همراهی کردن دیگران با آنها حتما می‌توانست این اقدام تاثیر بگذارد. کما اینکه اخیراً هم اجلاس اتحادیه عرب که به قصد حملات سیاسی به ایران صورت گرفته بود بسیار بی‌رونق و کم‌رمق برگزار شد و به مرور نشان داد که آنطوری که سعودی‌ها انتظار دارند کشورهای اسلامی و حتی کشورهای غربی با آنها همراهی نخواهند کرد.
بنابراین راه‌های خوبی وجود دارد که بتوان آثار این اتفاق را کم کرد اما اصل این ماجرا متاسفانه خیلی ماجرای تلخی بود و شاید هنوز آن طور که باید و شاید خیلی‌ها درک نکرده‌اند که چه اتفاق سوئی در صحنه سیاسی کشور افتاده است.
* اگر دولت روحانی در برخورد با خودسرها و کنترل آنها و رسانه‌های دلواپس‌شان سختگیرتر بود، آیا روابط بین دو کشور بهتر نمی‌شد؟
** دولت نه حق دارد و نه ما می‌پسندیم که بخواهد رسانه‌ها را مجبور کند که صرفاً در آن جهت سیاست خارجی خودش قلم بزنند. من فکر می‌کنم که ما باید اعتقادمان به آزادی مطبوعات و رسانه‌ها را خیلی جدی بگیریم. بنابراین دولت نباید این کار را می‌کرد و حق آن را هم نداشت. ولی بحث حمله به سفارت جدا از تیترهای تندی است که رسانه‌ها و روزنامه‌ها می‌زنند البته آن تیترها هم خودش جای توجه دارد. متاسفانه در کشور ما رسانه‌هایی هستند که به بخش‌هایی از حاکمیت منتسب هستند و هنگامی که موضع‌گیری تندی می‌کنند به خصوص کشورهای عربی این موضع‌گیری را از زاویه دید حاکمیت به حساب می‌آورند. این قسمت‌ها مهم است و جای توجه دارد. اما این کاری نیست که دولت بخواهد آن را انجام دهد. آن بخش‌هایی از حاکمیت که روزنامه‌ها و رسانه‌هایی در اختیار دارند واقعا باید به منافع جمهوری اسلامی ایران توجه کنند و دقت کنند که آن خواننده خارجی که مطلب را دنبال می‌کند نگاه می‌کند مدیرمسئول آن روزنامه کدام ارگان و دستگاه است و این روزنامه با بودجه چه کسی اداره می‌شود.
این مسائلی نیست که بشود کتمان کرد و صرفا بخواهیم بگوییم که آزادی مطبوعات و آزادی رسانه‌ها است. این نکته درست است و در حالت کلی نمی‌توانیم از دولت بخواهیم که در کنترل رسانه‌ها بخواهد نقشی ایفا کند. من مجموعا فکر می‌کنم دولت شاید بیش از این نمی‌توانست کاری بکند اما ارگان‌های دیگری که در جمهوری اسلامی بودند می‌توانستند خیلی اثرگذارتر از اینها باشند و این آثار منفی را به بار نیاورند.
* عملکرد تیم سیاست خارجی دولت روحانی در کاهش تنش‌های بین دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا ضعفی در این قسمت مشاهده می‌کنید؟
** من به نظرم نمی‌رسد که نقطه ضعفی باشد و اگر بود آن را اعلام می‌کردم ولی دولت دستش در این مسئله بسته بود و کار خاصی نمی‌توانست انجام دهد. از یک طرف در داخل کشور گروه‌هایی هستند که یک دفعه رگ ضدسعودی‌شان تشدید شده و سعی می‌کنند که اصولا هر نوع رابطه در سیاست خارجی کشور ما را هدف قرار دهند و تلاش دارند تا دولت را در مسیر سیاست خارجی‌اش ناکام بگذارند در یک طرف کسانی هستند که به حرف دولت گوش نمی‌دهند و اصولا هدفشان زدن دولت است و در آن طرف هم خوب یک رژیم با مسئولان تازه روی کار آمده‌ای است که به دنبال تنش هستند. خوب وقتی تمایل به تنش در دو سمت ماجرا وجود داشته باشد دست دولت تدبیر واقعا باز نیست. من فکر می‌کنم واقعا آنجاهایی که دولت دستش باز بوده وزارت خارجه تلاش خودش را کرده است.
* اگر تمام اتفاقاتی که به تنش روابط بین دوکشور دامن زد در دولت‌ها‌شمی یا احمدی‌نژاد اتفاق می‌افتاد آیا تغییری بین روابط دوکشور ایجاد می‌شد؟
** اگر این اتفاقات در دولت آقای‌ها‌شمی یا دولت اصلاحات بود من فکر نمی‌کنم خیلی فرقی می‌کرد، به هر حال باز در یک چنین دولتی هم قابل تصور بود که شخصی مثل آقای ظریف وزیر خارجه باشد. من فکر می‌کنم واقعا آقای ظریف از وزرای خارجه قبلی مجموعا قوی‌تر عمل کرده است حتی بهتر از آنچه در دولت اصلاحات وجود داشت. ولی اگر دوره آقای احمدی‌نژاد بود هم واقعا آدم نمی‌دانست که چه اتفاقی می‌افتاد. احتمالا دست روی دست می‌گذاشتند و فقط شاهد ماجرا می‌بودند.
* آیا روحانی می‌تواند از طریق بهبود روابطش با عربستان برگ برنده‌ای برای انتخابات بعدی داشته باشد؟
** نه، من فکر می‌کنم درحال حاضر تا وقتی که علامت‌های درستی را از طرف سعودی‌ها دریافت نکردیم به نفع ما باشد که بخواهیم از موضع تواضع با آنها صحبت کنیم. البته می‌دانید دیپلمات‌ها بالاخره کارشان علامت فرستادن است. معمولا علامت‌های مثبت ارسال می‌شود. مجموعا هم در اجلاس داووس من یادم هست که عادل الجبیر سخنان بسیار تندی علیه ایران و ایرانی‌ها به زبان آورده بود. برخورد ظریف بسیار متین و مدبرانه بود. این کارها باید ادامه پیدا کند ولی شاید درحال حاضر دست دراز کردن سمت سعودی‌ها به دلیل مسائل مربوط به انتخابات آینده اقدام مدبرانه‌ای نباشد و ما را در موضع ضعف قرار دهد. فکر می‌کنم کاری که باید کرد این است که اطراف سعودی‌ها را مقداری خالی کنیم و با کشورهای دیگری که به نوعی ممکن است با سعودی‌ها همراهی کنند ارتباط برقرار کنیم که به تبع آن شاید خود سعودی‌ها هم موضع‌شان تغییر کند.
* آیا امکان دارد تنش‌های بین دو کشور روزی به پایان برسد؟
** قطعا باید این تنشها پایان یابد. این تنشها به‌نفع دنیای اسلام نیست و برای همه کشورهای منطقه مضر است. بالاخره دلسوزان زیادی همه‌جا و در هر دو کشور پیدا می‌شوند که به منافع ملت‌های منطقه توجه بیشتری خواهند کرد.
به نظرم کمی صبر لازم است و بعضی چیزها را باید زمان حل کند و با صبر مناسب و با تدبیر این مسئله تمام می‌شود و باید تمام شود.
http://aftabeyazd.ir/?newsid=45030
ش.د9504553
