گروه ديپلماسي: سومين تور منطقه‌اي محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان با سفر به تونس و الجزاير به پايان رسيد. پس از توافق هسته‌اي ميان ايران و ١+٥، اين نخستين بار بود كه كشورهاي شمال آفريقا مدنظر دستگاه ديپلماسي كشورمان قرار گرفتند. سفر به سرزميني كه سال ٢٠١١ نخستين جرقه‌هاي انقلاب‌هاي منطقه‌اي در آن زده شد، با تاكيد ظريف بر حل مشكلات موجود در عراق، سوريه، ليبي، يمن، بحرين و غيره با توسل به گفت‌وگو و ديپلماسي همراه بود. ظريف كه براي نخستين بار پس از حضور در راس دستگاه ديپلماسي كشورمان راهي تونس شده بود در ديدار با مقام‌هاي متفاوت كشورهاي ميزبان اعلام كرد كه تلاش كشورهاي ثالث به هيچ‌وجه نبايد مداخله‌گرايانه و بلكه تنها بايد در مسير تسهيل گفت‌وگوها در كشورهاي بحران زده منطقه باشد.
در حالي كه تا پيش از اين سفرهاي ظريف به كشورهاي حاشيه خليج فارس يا كشورهاي همسايه مانند عراق، افغانستان و پاكستان محدود شده بود، بازتاب سفر ظريف در رسانه‌هاي عرب بسيار چشمگير بود و به برنامه‌ريزي ايران براي گسترش نفوذش در منطقه به‌ويژه در شمال آفريقا تعبير شد. سفر به تونس و الجزاير در حالي صورت گرفت كه تعداد پرونده‌هاي باز منطقه‌اي هر روز رو به افزايش است و در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه ايران، مبارزه با تروريسم و حل بحران سوريه از طريق راهكار سياسي را در راس اولويت‌هاي ديپلماسي منطقه‌اي خود قرار داده است.
دستگاه ديپلماسي ايران در چند سال گذشته در هر دو اين پرونده‌ها هم دست بالا را در اختيار داشته است. در مقوله مبارزه با تروريسم اگر نبود مشاوره‌هاي نظامي ايران به عراق، بحران امنيتي در اين كشور به ساير كشورهاي ديگر هم سرايت كرده بود. در پرونده سوريه نيز ساير بازيگران منطقه‌اي و غيرمنطقه‌اي به اين قطعيت رسيده‌اند كه براي حل بحران راهي وجود ندارد جز حضور ايران در مذاكرات. همكاري‌هاي منطقه‌اي ميان تونس و ايران با توجه به خطر افراط‌گرايي و فتنه طايفه‌اي و تروريسم از اصلي‌ترين محورهاي مورد گفت‌وگوي رهبران ايران و تونس بود.
بسياري از تحليلگران بر اين باورند كه بعد از امضاي توافق نهايي ميان ايران با ١+٥ نقش منطقه‌اي ايران پررنگ‌تر خواهد شد و ايران به عنوان يك بازيگر مهم منطقه‌اي در تمامي پرونده‌ها نقش آفريني خواهد كرد. به اعتقاد بسياري نقش ايران حتي به شمال آفريقا كه به قاره اروپا نزديك‌تر است نيز خواهد رسيد و طرف مذاكره قدرت‌هاي غربي براي حل مشكلات گوناگون اين منطقه خواهد شد. در حال حاضر نيز رفت وآمد غربي‌ها به ايران به‌شدت افزايش يافته و تهران مي‌رود به شريكي مهم براي غرب در بسياري از پرونده‌ها از جمله پرونده‌هاي بغرنج منطقه‌اي تبديل شود. به اعتقاد بسياري از ناظران با توجه به تمايل بسيار كشورهاي غربي براي همكاري با ايران در پرونده‌هاي امنيتي به ويژه در مورد مبارزه با تروريسم، انتظار مي‌رود دو طرف دور تازه‌اي از همكاري‌ها را در اين زمينه آغاز كنند و ايران به شريك امنيتي‌اي مهم براي غرب تبديل شود.
روزنامه العرب چاپ لندن در خصوص سفر ظريف به تونس به نقل از منذر ثابت، تحليلگر تونسي مسائل سياسي مي‌نويسد: بعد از افتضاحي كه دومينوهاي سياسي منطقه به بار آوردند و نقشه‌هاي بين المللي يكي پس از ديگري ناكام از آب درآمدند و افتضاح موسوم به «بهار عربي» رقم خورد، ايران تلاش بسياري مي‌كند تا بتواند خلأ پس از اين شكست‌ها را پر كند. در نتيجه به بازيگري مهم در معادلات بازبيني نقشه خاورميانه و منطقه تبديل خواهد شد. امضاي توافق نهايي ميان ايران با ١+٥ و تفاهمي كه در همين چارچوب ميان تهران و واشنگتن به دست آمد به تهران فرصتي تازه براي انجام تحركات جديد و گسترش فعاليت‌هاي خود در منطقه داد. بسياري از جريان‌هاي اسلامي كه در چارچوب دموكراسي پوياي موجود در تونس مجال فعاليت يافته‌اند، خود را پيرو مكتب ايراني مي‌دانند و انقلاب اسلامي ايران به رهبري امام خميني(ره) در سال ١٩٧٩ را الگوي خود مي‌دانند كه از بارزترين آنها مي‌توان به حركت النهضه به رياست راشد الغنوشي اشاره كرد كه هميشه از انقلاب ايران به نيكي ياد كرده است.
سايه توافق هسته‌اي بر گفت‌وگوها در الجزيره
«مذاكرات هسته‌اي تهديدي عليه هيچ كشوري به شمار نمي‌رود و فرصتي مناسب براي ديپلماسي در منطقه است.» اين جمله‌اي است كه محمد جواد ظريف در در ديدار با عبدالمالك سلال، نخست‌وزير الجزاير بر زبان راند. ظريف در اين ديدار حل موضوع هسته‌اي را فرصتي براي ديپلماسي دانست و افزود: نشانه آن هم اين بود كه نمي‌توانند با كشورهاي مستقل و در حال توسعه با زبان تهديد سخن بگويند بلكه با زبان تكريم و احترام بايد سخن بگويند.
وي ضمن اعلام آمادگي براي گفت‌وگو با كشورهاي منطقه و حل مشكلات آنها خاطرنشان كرد: گفت‌وگو بايد بين كشورهاي ذي‌نفع در مسائل منطقه‌اي وجود داشته باشد.
وي روابط دوجانبه را مستعد گام‌هاي بزرگ‌تري دانست و ابراز اميدواري كرد كميسيون اقتصادي دو كشور نيز نتايج بيشتري در اين زمينه داشته باشد. ظريف در اين ديدار به اقتصاد مقاومتي اشاره كرد و گفت: اقتصاد مقاومتي در برنامه‌ريزي‌هاي كلان مدنظر است و بر همين اساس روابط با كشورهاي دوست از اهميت زيادي برخوردار است.
نخست‌وزير الجزاير در اين ديدار اظهار داشت: ايران اقدام موثر در مذاكرات هسته‌اي انجام داده است و اين نتيجه را به دولت و ملت ايران تبريك مي‌گويم. مصمم هستيم در فضاي جديد ناشي از توافق هسته‌اي گام‌هاي بزرگ‌تري در جهت توسعه مناسبات فيمابين‌برداريم. بايد همه كشورهاي منطقه با درايت و حكمت در حل مشكلات منطقه گام بردارند. نخست‌وزير الجزاير به توافقات كميسيون مشترك دو كشور اشاره كرد و گفت: پيگيري اين توافقات در جهت تعميق روابط دو كشور لازم است.
آخرين بخش از سفر منطقه‌اي ظريف در الجزيره به ديدار با عبدالعزيز بوتفليقه، رييس‌جمهور كشور ميزبان اختصاص يافت. ظريف در اين ديدار با اشاره به مشتركات اقتصادي فرهنگي و سياسي دو كشور، گفت: ما نقش الجزاير به عنوان يك دولت مهم و داراي مواضع اصولي و جدي در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا ازجمله درباره بحران‌هاي منطقه نظير سوريه و يمن را بسيار مفيد و سازنده ارزيابي مي‌كنيم. ما در ايران سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي را دنبال مي‌كنيم و الجزاير هم سياست‌هاي مشابهي را پيگيري مي‌كند. اميدواريم كميسيون عالي مشترك آينده دو كشور بتواند زمينه‌هاي توسعه همكاري‌هاي به خصوص در زمينه نفت، گاز، امور بانكي، گردشگري و غيره را فراهم كند.
رييس‌جمهور الجزاير نيز با ابراز خرسندي از سفر وزير خارجه كشورمان به الجزيره، بر توسعه مناسبات دو كشور در همه زمينه‌هاي سياسي اقتصادي و فرهنگي تاكيد كرد. وي با اشاره به تهديد مشترك تروريسم و افراطي‌گرايي، بر ضرورت هماهنگي و وحدت بيشتر كشورهاي منطقه براي مقابله با اين خطر و كمك به حل بحران‌هاي جاري تاكيد كرد.