تاریخ انتشار : ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۵ - ۰۹:۱۵  ، 
شناسه خبر : ۲۹۰۲۱۸
در گفت‌وگوي «مردم‌‌سالاري» با دکتر شهابي، تحليلگر مسائل بين‌الملل مطرح شد:
مقدمه: همانطور که مي‌دانيم چند سالي است که منطقه خاورميانه و کشورهاي اطراف آن و حتي برخي از کشورهاي آفريقايي نزديک به آن دچار تغيير و تحول و حتي تغيير رژيم سياسي گرديده است. از آغاز موج بهار عربي در منطقه، جنگ‌ها و مخاصمات مسلحانه و تنش‌هاي سياسي زيادي را شاهد بوديم، مسائلي نظير انقلابات و قيام‌هاي مردمي‌که بعضا به تغيير رژيم سياسي و يا حاکم کشور نيز انجاميد کرارا در رسانه‌هاي جمعي منعکس گرديد، وليکن هيچکدام از آنها به اندازه داعش مورد توجه افکار عمومي‌و کشورهاي جهان قرار نگرفته است. معضل داعش آنچنان موجب هراس کشورهاي قدرتمند غربي شد که قبل از اينکه اين گروه تروريستي، دامنه جنايتش را به کشورهاي غربي برساند(مثل فرانسه)، ائتلافي از ميان برخي از اين کشورها براي نابودي اين گروه تشکيل گرديد. اين در حالي است که براي نابودي ساير گروه‌هاي تروريستي ضدبشري نظير بوکوحرام در نيجريه که از لحاظ ظلم و جنايت دست کمي‌از داعش ندارد هيچگونه ائتلافي صورت نگرفت. اين ائتلاف چند ماهي است که به رهبري آمريکا در حال مبارزه و بمباران مواضع داعش است وليکن ظاهرا توفيق چنداني در محو اين عنصر جنايتکار و خطرناک نداشته است، يعني به زبان بهتر، گرچه آمريکا با رژيم اسد مخالفت دارد ولي بالطبع مي‌بايست در محو داعش که دشمن مشترک آمريکا و متحدانش است اقدام درخوري را در خاک سوريه انجام مي‌داد که ظاهرا تاکنون موفق نشده است. روسيه تنها ابرقدرتي بود که براي حفظ رژيم اسد متحمل بيشترين فشارهاي بين‌المللي گرديده و در راه دفاع از اين کشور بيشترين اقدامات سياسي و نظامي‌را از خود بروز داد، که امروزه اين حمايت چندين برابر شده که ضمن در اختيار گذاشتن بهترين امکانات روز نظامي‌ و تسليحاتي، خود نيز عملا با در اختيار گرفتن آسمان سوريه در حال نابود ساختن مخالفان اسد بالاخص داعش مي‌باشد. اين در حالي است که روسيه تاکنون در قبال ايران که همانند خودش، حامي‌سوريه و اسد بود نه تنها کوچکترين حمايتي نمي‌کرد، بلکه کرارا در موضوعات هسته‌اي در سال‌هاي گذشته به مخالفت با ايران پرداخته و با راي مثبت به قطعنامه‌هاي ضد ايراني، علنا آب به آسياب آمريکا و متحدانش ريخت. اين کشور قدرتمند حتي از تحويل موشک‌هاي اس 300، علي‌رغم اينکه پول آن را نيز از ايران دريافت کرده بود خودداري نمود، که موجب اعتراض رسمي‌و شکايت ايران واقع شد که البته بعدها کشورمان شکايت خود را پس گرفت. وليکن با ورود آقاي پوتين رئيس‌جمهور روسيه به ايران، شاهد تغيير و تحولي عظيم در اين زمينه بوديم که حتي احتمالش نيز در ابتدا، بسيار کم به نظر مي‌رسيد و ليکن اين اتفاق افتاد. رئيس‌جمهور مقتدري که بنا بر شنيده‌ها بسيار مغرور است و به مسائل تشريفات استقبال بسيار اهميت مي‌دهد، حاضر شد بدون استقبال خاص رسمي‌توسط آقاي دکتر روحاني و يا حتي معاون اول رئيس‌‌جمهور وارد ايران شود و مستقيما به حضور مقام معظم رهبري برسد، ديداري که حدود 2 ساعت به طول انجاميد که چنين چيزي تاکنون در تاريخ بعد از انقلاب سابقه نداشته است همچنين در ديدار آقاي پوتين با ديگر مسوولين کشور، ايشان قول همکاري‌هاي نظامي- تسليحاتي را در عالي‌ترين سطح به ايران داد که به عنوان نمونه مي‌توان به قول ايشان در تحويل سامانه موشک‌هاي 300S اشاره کرد. لذا براي بررسي بيشتر در اين زمينه، از يکي از کارشناسان و صاحبنظران با سابقه عرصه بين‌الملل و خاورميانه کمک مي‌‌گيريم. دکتر سيف‌الرضا شهابي که بيش‌از 3 دهه فعاليت در اين زمينه را در کارنامه فعاليت خود دارد با نهايت محبت ما را به حضور پذيرفت و به گفت‌وگو نشست.در ادامه گفت‌وگوي «مردم سالاري» با سيف‌الرضا شهابي را مي‌خوانيم:
پایگاه بصیرت / سيدمهدي ميرتبار

(روزنامه مردم‌سالاري – 1394/11/11 – شماره 3965 – صفحه 8)

* چرا تنها در خصوص مبارزه با مخالفان اسد و من جمله داعش ائتلاف جهاني صورت گرفت و در ساير مخاصمات و جنايات عليه بشريت نظير بوکوحرام، اقدام در خور توجه‌اي از سوي قدرت‌هاي جهاني صورت نگرفت.

** در مورد سوال شما بايد عرض كنم اولا- حوزه فعاليت گروه‌هائي نظير بوكوحرام به يك حوزه جغرافيائي خاص و يك كشور محدود مي‌شود. در حاليكه حوزه فعاليت و عمليات داعش به يك كشور محدود نمي‌شود و بطور گسترده در سطح جهاني عمليات انجام مي‌دهد شما تا الان نشنيديد كه بوكوحرام غير از نيجريه، در كشور ديگر كاري انجام داده باشد و اگر انجام بدهد موردي است در حاليكه داعش در اكثر كشورهاي عربي و بسياري از كشورهاي اسلامي‌فعال است و همانطور كه مستحضريد مرزها را در نورديده و در كشوري نظير فرانسه عمليات انجام مي‌دهد و ساير كشورهاي اروپائي حتي آمريکا را مورد تهديد قرارمي‌دهد .

ثانيا-مطابق مثال معروف «چون كه صد آيد نود هم نزد ماست» اگر داعش از بين برود قطعا گروه‌هاي ديگر كه وابسته و فرزند خوانده داعش هستند هم از بين خواهند رفت. براي مثال بوكوحرام كه آبشخور عمليات آن‌ها داعش است بر اين اساس ائتلاف جهاني عليه داعش بوجود آمد.

* علي‌رغم حمايت شديد ايران از بشاراسد، علت برخورد دوگانه روسيه با ايران و سوريه چه بود؟ با توجه به اين که اگر روسيه به قطعنامه‌هاي ضدايراني راي مثبت نمي‌داد مي‌توانست ايران را به يکي از متحدان خود در منطقه بدل کند، اصولا روسيه از اين کار چه سودي برد؟

در مورد راي مثبت روسيه به قطعنامه‌هاي عليه ايران در شوراي امنيت سازمان ملل در مورد موضوع هسته‌اي من مدافع و نماينده روسيه نيستم و خود مقامات روسيه بايد پاسخ بدهند.

و از سوي ديگر موضوع هسته‌اي از پيچيدگي‌هاي فوق‌العاده خاصي ‌بر‌خوردار است‌.

در زمان طرح پرونده هسته‌اي ايران در سال‌هاي گذشته‌؛ ‌براي‌ شوراي حكام سازمان بين‌الملل انرژي اتمي‌و شوراي امنيت در مورد نظامي‌بودن انرژي هسته‌اي ابهاماتي وجود داشت‌ و نبايد فراموش کنيم غير از روسيه‌؛ نماينده چين كه كالاهايش بازار ايران را اشغال كرده نيز به قطعنامه‌ها راي مثبت داد.

* علت ساقط کردن هواپيماي جنگنده روسي توسط ترکيه چه بود؟ اصولا ترکيه با اين کار دنبال چه چيزي بود؟

** اين كه تركيه مي‌گويد‌: «اگر مي‌دانستم جنگنده روسي بود رفتار متفاوتي در پيش مي‌گرفتيم» به نظر من دروغي آشكار است كه كمتر سياستمدار يا كارشناس مسائل نظامي‌ آن را باور دارد اين دروغ هم مثل دروغ‌هاي ديگري است كه در چند روز گذشته آنكارا در مورد سرنگوني هواپيماي سوخو 24 روسي اظهار نموده است .من مطمئنم اين كار را ترك‌ها با اطلاع آمريکائي‌ها و صلاحديد آن‌ها انجام دادند و اينكه دقيقا يك روز بعد از سفر آقاي «پوتين» و ديدار با مقامات ارشد جمهوري اسلامي ‌انجام گرفته اين ظن را بوجود مي‌آورد كه آمريکايي‌ها خواستند توسط تركيه به روسيه يك آلارم بدهند‌.

البته اين موضوع يك نظر است و در كنارش و يا در وراي آن مي‌توان گفت: كه تر ك‌ها خواستند از يك طرف به گروه‌هاي نظامي‌وابسته به خود كه در سوريه فعالند اين پيام را بدهند كه قدرت نظامي‌تركيه بالا است و مي‌تواند جنگنده روسي را سرنگون كند بدون آن كه روسيه بتواند عكس‌العمل نظامي‌انجام بدهد به اصطلاح خواستند از يك طرف عواملشان را دلگرم كنند و از طرف ديگر روسيه را تحقير نمايند.

* با توجه به اظهارات متناقض ترکيه در ساقط کردن جنگنده روسي و همچنين اظهارات اخير آقاي اردوغان مبني بر عدم عذرخواهي، آيا اين موضوع سبب جنگ سرد ميان اين دو کشور خواهد شد؟

** اگر منظورتان از جنگ سردي است كه بعد از جنگ دوم جهاني بين دو بلوك غرب و شرق وجود داشت ممكن است بين روسيه و تركيه بوجود بيايد بعيد نيست وليكن جنگ لفظي شروع شده و به حوزه‌هاي اقتصادي و توريستي و گردشگري و كنسولي سرايت كرده است . روسيه ورود كالا از تركيه به كشورش را ممنوع كرده و برنامه سفر 5/4 ميليون روسي كه هر سال به عنوان توريست از تركيه ديدار داشتند احتمالا لغو مي‌شود و قرار شد از اول ژانويه 2016 حدود يك ماه ديگر ترك‌ها براي ورود به روسيه ويزا دريافت كنند و...

* با توجه به عدم دخالت ترکيه در موضوع داعش، آيا مي‌توان گفت اين کشور حامي‌داعش است؟

** هدف استراتژيك تركيه در اين مقطع سرنگوني حكومت بشاراسد در سوريه است و از هر نيرو و ابزاري براي دستيابي به اين هدف استفاده مي‌كند از جمله گروه داعش . تركيه مي‌داند در آينده با داعش دچار چالش خواهد شد مع الوصف در اين مقطع استفاده ابزاري از داعش براي تحقق اهدافش مي‌کند.

* با توجه به امتناع روسيه در تحويل موشک‌هاي اس 300 در سال‌هاي قبل، چرا هم اکنون اين کشور بدون کوچک‌ترين شرط و خواسته‌اي حاضر به تحويل آن شده است، آيا مي‌توان گفت توافق برجام در اين خصوص موثر بوده است؟

** به هر حال روسيه از امتناع تحويل موشك‌هاي اس 300 به ايران خودداري كرد البته قطعنامه‌هاي شوراي امنيت مي‌توانست يكي از دلايل روسيه از امتناع از تحويل دادن اين موشك‌ها باشد و با توافق برجام اين بهانه هم از بين رفت و روسيه به ظاهر بهانه اي ندارد و از ديگر سو روابط تهران – مسكو گرمتر از سابق شده است وموضوع سوريه سبب نزديكي بيشتر بين اين دو كشور همسايه گرديده و مسكو خود را ملزم مي‌بيند تا قدرت نظامي‌ايران را در بعد دفاعي تقويت كند همچنين شرايط بين‌المللي مخصوصا بعد از مسئله اكراين براي روسيه به سمتي رفته كه مسكو دنبال يارگيري است و نمي‌خواهد دوستاني نظير ايران را از خود دور كند.

* با توجه به سابقه حضور آمريکا در منطقه و مواجهه مسلحانه او با عراق که به شکست سنگين عراق و حتي سقوط حاکمش نيز انجاميد، چرا در مبارزه با داعش که بالطبع توان نظامي‌اين گروه به مراتب ضعيف‌تر از عراق است توفيق چنداني پيدا نکرده است؟ آيا مي‌توان گفت آمريکا حضور داعش را بهانه‌اي براي حضور خود در منطقه مي‌داند؟

** حكومت عراق در دوران صدام يك دولت با ارتشي كلاسيك بود و طبيعي است كه دولت‌ها را با بمباران‌ها مي‌توان ضعيف كرد و بعد با نيروهاي زميني سرنگون نمود در حاليكه داعش يك گروه مسلح است كه نيروهايش در بين مردم پراكنده اند و زندگي مي‌كنند . نبايد فراموش كنيم داعش يك فكر و انديشه است و فقط يك دولت نيست و همچنين دولت عراق در زمان صدام حسين با ارتش زميني سقوط كرد و آمريکائي‌ها با تجربه تلخي كه از مداخله نظامي‌در افغانستان و عراق دارند براي از بين بردن داعشي‌ها نيروي زميني اعزام نكردند.

* آمريکا و روسيه به عنوان دو قطب بزرگ نظامي‌جهان تا چه اندازه مي‌توانند حضور يکديگر را در منطقه تحمل کنند؟ آيا مي‌توان اين احتمال را داد که آنان در اين خصوص به توافقي دست يابند؟

** به هرحال قدرت‌هاي بزرگ بين خودشان خط قرمزهائي دارند كه سعي دارند از خط قرمزها عبور نكنند در غير اين صورت جهان در كام جنگ مخرب و ويرانگر گرفتار خواهد شد .

جنگي كه ممكن است تبديل به جنگ هسته‌اي بشود و دنيا را نابود سازد بر اين اساس خواسته يا نا خواسته توافقاتي نوشته يا نا نوشته بر روابط قدرت‌هاي بزرگ حاكم است.

* با توجه به عملکرد غيرقابل قبول روسيه در سال‌هاي طولاني نسبت به ايران و بدقولي‌هاي مکرر اين کشور، نظير عدم تکميل نيروگاه هسته‌اي بوشهر تا چه اندازه‌اي مي‌توان به وعده‌هاي اخير پوتين در سفر به ايران اميدوار بود؟

** براي پاسخ به سوال شما‌؛ ابتدا بايد اين نكته را مشخص كنم كه پوتين بنا بر يك سري خصلت‌هاي فردي و شخصيتي با رهبران قبلي روسيه چه در دوران شوروي و چه بعد از آن تفاوت دارد و همچنين نمي‌خواهد روسيه به عنوان يك كشور نامطمئن در اذهان رهبران جهان جا بيفتد كه در مواقع حساس دوستانش را رها مي‌كند و بر عكس مي‌خواهد آنچه از سوابق روسيه وجود دارد پاكسازي كند و نوسازي نمايد . با همه اين‌ها ؛ ما و هر كشوري نبايد با طناب بيگانگان خصوصا قدرت‌هاي بزرگ به داخل چاه برويم چون هر كشوري استراتژي خودش را بر مبناي منافع ملي خود تنظيم مي‌كند پس لذا با توجه به توضيحات فوق نبايد هم خوشبين بود و يا بدبين بود.

http://mardomsalari.com/Template1/News.aspx?NID=240728

ش.د9404934