(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1394/09/30 ـ شماره 10483 ـ صفحه 10)
تصویب قطعنامه 2244 در شورای امنیت سازمان ملل برای حل بحران سوریه را می‌توان نقطه عطف مهمی در بحران سوریه به شمار آورد که نشان دهنده عزم جامعه بین‌المللی برای حل این بحران است؛ هرچند اجرای آن نیازمند همکاری بیشتر همه طرف‌های درگیر در بحران به ویژه کشورهای مخالف دولت سوریه است.
شورای امنیت سازمان ملل روزجمعه بیست و هفتم آذرماه قطعنامه 2244 را به عنوان نقشه راه صلح در سوریه به اتفاق آرا به تصویب رساند. در این قطعنامه که بر آتش بس وحل وفصل سیاسی بحران سوریه تاکید دارد، تشکیل یک دولت وحدت ملی درسوریه پیش‌بینی گردیده وخواستار توقف فوری حملات به هدف‌های غیرنظامی شده است. این قطعنامه خواستار تشکیل دولتی قانونی، فراگیر و غیر فرقه‌ای در 6 ماه آینده شده است و می‌گوید در 18 ماه آینده انتخاباتی آزاد و عادلانه بر پایه قانون اساسی تازه برگزار خواهد شد.
قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل گروه‌های داعش و جبهه النصره را از دایره مذاکرات سوری-سوری جدا می‌کند و به همین دلیل به صراحت اعلام می‌دارد که روند برقراری صلح در سوریه به پایان یافتن درگیری‌ها در آن کشور منجر نخواهد شد. این بخش از قطعنامه نشان می‌دهد که با وجود برقراری یک آتش بس احتمالی در سوریه، حملات گروه موسوم به ائتلاف بین‌المللی علیه داعش و همچنین حملات هوایی روسیه علیه مواضع این گروه در سوریه همچنان ادامه خواهد داشت.
قطعنامه 2244 شورای امنیت درباره سرنوشت «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و این که کدام گروه‌ها باید در روند گفت و گوها مشارکت داده شوند سکوت کرده و آن را به گذر زمان و نحوه پیشرفت گفت و گوها واگذار کرده است. این قطعنامه تاکید می‌کند که آینده سوریه از سوی مردم سوریه مشخص خواهد شد.
به گزارش ایرنا پیش نویس این قطعنامه پیش از نشست شورای امنیت و در نشستی که با حضور وزیران خارجه 20 کشور درگیر در بحران سوریه در نیویورک درباره بحران سوریه برگزار شده بود، مورد توافق قرار گرفت.
یک روز پیش از تصویب قطعنامه 2244، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه دیگری به منظور قطع جریان‌های مالی داعش به تصویب رساند که هدف آن، قطع منابع درآمد داعش از محل فروش نفت، باجگیری و دیگر فعالیت‌های خلافکارانه است.
در قطعنامه روز پنج شنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد -که از سوی ایالات متحده و روسیه ارائه شد و به تصویب وزیران دارایی پانزده کشور عضو شورای امنیت رسید- تهدید گروه داعش به سطح گروه ترویستی القاعده افزایش یافته است؛ امری که روند مبارزه با این گروه تروریستی را جدی‌تر خواهد کرد.
در یک نگاه کلی به قطعنامه روز جمعه شورای امنیت سازمان ملل که روند سیاسی حل بحران سوریه را پیش‌بینی می‌کند و قطعنامه روز پنج شنبه که بر افزایش فشارها بر داعش تاکید دارد می‌توان به این نتیجه رسید که جامعه جهانی تهدید داعش را جدی گرفته و این توافق در سطح بین‌المللی حاصل شده است که داعش تهدیدی جدی برای امنیت جهانی است و برای مقابله با آن باید در ابتدا بحران سوریه را حل و فصل کرد.
این اقدام شورای امنیت سازمان ملل را می‌توان نقطه عطفی مهم در بحران سوریه به شمار آورد که پنج سال از آغاز آن می‌گذرد. این بحران که تاکنون به کشته شدن بیش از 250 هزار نفر انجامیده و نزدیک به 10 میلیون آواره برجای گذاشته است، در حال حاضر مهم‌ترین بحران بین‌المللی است و حل آن نیازمند توافقی جهانی میان همه کشورهای درگیر در این بحران است.
به همین دلیل پیش نویس قطعنامه 2244 پیش از ارائه در شورای امنیت، در نشست نیویورک مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست که در ادامه نشست‌های وین 1 و 2 برگزار شد، کشورهای شرکت‌کننده تلاش کردند مواردی را که در نشست وین 2 مورد توافق قرار گرفته بود مورد تاکید مجدد قرار دهند و آن را در قالب پیش نویسی به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کنند.
بنابراین تصویب قطعنامه شورای امنیت و تاکید این قطعنامه بر حل فوری بحران سوریه با تکیه بر راهکار سیاسی می‌تواند پرونده بحران سوریه را از رقابت میان برخی کشورها از جمله عربستان، ترکیه و قطر خارج کند و به آن وجهی جهانی ببخشید.
این امر علاوه بر این که بر بین‌المللی بودن بحران سوریه تاکید دارد، بر فوری بودن حل این بحران نیز تاکید می‌کند و می‌تواند مانع از سیاسی کاری برخی کشورهای مخالف دولت سوریه و زمان بر شدن حل این بحران شود. این مساله به ویژه زمانی روشن‌تر می‌شود که در نظر داشته باشیم قطعنامه 2244 درباره سرنوشت بشار اسد سکوت کرده و آن را به آینده موکول کرده است. در حالی که برخی کشورهای مخالف دولت سوریه از جمله ترکیه و عربستان همواره خواستار کنار رفتن بشار اسد به عنوان پیش شرط هرگونه راهکاری برای حل بحران سوریه بوده‌اند.
نبود چنین پیش شرطی در قطعنامه شورای امنیت نقطه عطف مهمی در بحران سوریه به شمار می‌آید و نشان می‌دهد جامعه بین‌المللی به این نتیجه رسیده است که اولویت اصلی، مساله تروریسم و به ویژه نوع داعشی آن است و نباید این مساله زیر تاثیر فشارهای برخی مخالفان دولت سوریه برای کناره‌گیری بشار اسد قرار گیرد.
گفتن این نکته ضروری است که جمهوری اسلامی ایران نیز از همان آغاز بر حل سیاسی بحران سوریه تاکید کرده است و به ویژه طرح چهار ماده‌ای که سال گذشته از سوی «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران برای حل بحران سوریه ارایه شد بر آتش بس، تدوین قانون اساسی تازه، ایجاد دولت وحدت ملی، و برگزاری انتخابات تاکید داشت.
این مساله به ویژه زمانی اهمیت می‌یابد که در نظر داشته باشیم اعتراضات مردمی در سوریه زیر فشار کشورهایی مانند ترکیه و عربستان و تلاش‌های آن‌ها جهت براندازی دولت سوریه بود که به یک بحران تمام عیار تبدیل شد و ممانعت آن‌ها از هرگونه راهکار سیاسی بود که وضعیت کنونی را برای سوریه رقم زد.
بر این اساس، قطعنامه شورای امنیت را می‌توان نقطه بازگشتی به خانه نخست به شمار آورد که پیش از این جمهوری اسلامی ایران بارها بر آن تاکید کرده است. اما با وجود این و فارغ از تمام خوش بینی‌ها در باره تاثیر قطعنامه 2244 شورای امنیت بر حل بحران سوریه، به دلیل باقی ماندن اختلاف‌ها بر سر گروهای مورد تایید برای شرکت در مذاکرات و سرنوشت بشار اسد، همچنان باید منتظر تداوم اختلاف‌های طرف‌های درگیر در بحران سوریه و تداوم این بحران بود.
هفته‌های پیش رو می‌تواند هفته‌هایی تعیین‌کننده در مسیر بحران سوریه باشد چرا که در فاصله تصویب قطعنامه شورای امنیت تا اجرای آتش بس فرجه‌ای چند هفته‌ای قرار دارد که طی آن طرف‌های درگیر تمام تلاش خود را برای کسب برتری بیشتر در عرصه میدان به کار خواهند برد؛ به ویژه که بر پایه قطعنامه 2244، آتش بس در سوریه به معنای پایان حملات ائتلاف بین‌المللی علیه داعش و حملات روسیه علیه مواضع این گروه تروریستی نیست.
حساسیت مساله سوریه و نقش تعیین‌کننده آن در آینده نظم ژئوپلتیکی خاورمیانه و تاثیرات تعیین‌کننده آن بر ساختار نظم جهانی نیز می‌تواند بر پیچیدگی درگیری‌های پیش رو در سوریه بیفزاید و بر دامنه آن بیفزاید.
به همین دلیل و با وجود خوش بینی‌ها درباره تصویب قطعنامه 2244 شورای امنیت در باره بحران سوریه، در اجرای این قطعنامه و گذار از بحران کنونی همچنان راه دشواری در پیش است که عبور از آن نیازمند همکاری همه کشورهای دخیل در بحران سوریه و به ویژه مخالفان دولت سوریه است که تاکنون با سیاست‌های خود دامنه تنش‌ها در سوریه را گسترش داده‌اند.
http://jomhourieslami.net/?newsid=73904
ش.د9405074