(روزنامه جوان – 1395/02/26 – شماره 4812 – صفحه 2)
فعال‌سازي بخشي از سامانه موشكي ناتو در شرق اروپا واكنش بي‌سابقه مسكو را در پي داشته است. ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه ضمن تاكيد بر اينكه سپر دفاع موشكي امريكا مستقر در اروپا گامي به سوي يك رقابت تسليحاتي جديد است، متعهد شد تا بودجه مربوطه را براساس خنثي كردن تهديدهاي در حال ظهور نسبت به روسيه تنظيم كند. باراك اوباما هم نسبت به آنچه حضور نظامي تهاجمي روسيه در منطقه شمال اروپا و درياي بالتيك مي‌نامد، هشدار داد.
تشديد تنش‌ها بين روسيه و ناتو به نقطه بي‌بازگشت رسيده و به جنگ لفظي رهبران دو طرف منجر شده است. پيشروي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) در مرزهاي اروپايي روسيه، واكنش تند رهبران كرملين را در پي داشته است. ولاديمير پوتين، جمعه شب در نشستي با مقامات ارشد دفاعي و صنايع نظامي روسيه با انتقاد تند از استقرار سپر موشكي ناتو در كشور روماني گفت: «اين سيستم با هدف كم اثر كردن زرادخانه اتمي روسيه فعال شده و تهديدي براي امنيت جهاني است.» به گزارش خبرگزاري اسپوتنيك، پوتين با بيان اينكه اين سامانه تنها موضوع دفاعي صرف نيست، گفت: «اين يك سيستم دفاعي نيست بلكه بخشي از توان بالقوه استراتژيك هسته‌اي امريكاست كه پا را از مرزهاي خود فراتر گذاشته و اروپاي شرقي را هم مرز خود قلمداد كرده است.»
پس از فروپاشي اتحاد شوروي در سال 1991، روسيه جمهوري‌هاي سابق اين اتحاديه و شرق اروپا را حريم امنيتي و «خارج نزديك» خود اعلام كرد كه تقريباً تا سال 2005 خبري از نيروها و نظاميان غربي در آن نبود ولي امريكا و متحدانش به بهانه تهديدات از سوي ايران و كره‌شمالي استقرار سپر موشكي در شرق اروپا (لهستان و جمهوري چك) را اعلام كردند ولي به دليل واكنش مسكو مسكوت ماند ولي پس از شروع بحران اوكراين و تشديد تنش‌ها بين روسيه و غرب، با وجود هشدارهاي مكرر مسكو، ناتو و امريكا نه چندان آرام بلكه سريع از مرزهاي ممنوعه اعلام شده روسيه مي‌گذرند. عمليات راه‌اندازي بخشي از سامانه موشكي ناتو در پايگاه «دوسلو» در جنوب روماني بر جاي مانده از دوران شوروي سابق با هزينه 800 ميليون دلاري از اكتبر 2013 آغاز و روز چهارشنبه بخشي از اين سامانه احداث شد.
به گزارش خبرگزاري فرانسه، قرار است رهگيرهاي موشكي SM-2 در آن مستقر شوند و در نشست ژوئيه ناتو در ورشو نيز به گونه رسمي به سامانه سپر موشكي ناتو ملحق خواهد شد. امريكا مدعي شد، اين يك سامانه دفاعي عليه تهديدهاي موشكي ايران و كشورهاي «سركش» است. سامانه دفاع موشكي ناتو علاوه بر روماني، همچنين شامل يك پايگاه در شمال لهستان مي‌شود كه روز جمعه مقام‌هاي لهستاني و امريكايي، كلنگ احداثش را زدند تا در سال ۲۰۱۸ آماده بهره‌برداري شود. سپر دفاع موشكي با اتكا به رادارها، پرتاب موشك‌هاي بالستيك را تشخيص مي‌دهد. پس از آن حسگرها مسير آن موشك را تشخيص مي‌دهند و آن را در فضا و پيش از آنكه دوباره وارد جو زمين شود، نابود مي‌كنند.
اقدامات متقابل روسيه
به دنبال پيشروي ناتو در مرزهاي روسيه، مسكو نيز گزينه‌هايي براي مقابله‌به‌مثل دارد كه مي‌تواند از آنها استفاده كند. پوتين در ادامه با بيان اينكه روسيه در مقابل اين اقدامات ناتو سكوت نخواهد كرد، گفت: «تاكنون چنين تصميم‌گيري‌هايي در آرامش و امنيت اتخاذ مي‌شد اما الان كه اجزاي سامانه دفاع موشكي بالستيك مستقر شده، ما را مجبور كرده تا درباره نحوه خنثي كردن تهديدهاي در حال ظهور نسبت به فدراسيون روسيه وارد عمل شويم.» رئيس جمهور روسيه در ادامه با تأكيد بر اين مسئله كه اين اقدام ناتو بي‌ثباتي را به مرزهاي اروپا باز مي‌گرداند، گفت: «اين سامانه در روماني به همراه استقرار كشتي‌هاي امريكايي حامل موشك‌هاي «آگيس» در مديترانه و ديگر سپرهاي دفاع موشكي در لهستان، گام ديگري به سوي بي‌ثباتي امنيت بين‌المللي و آغاز يك رقابت تسليحاتي جديد است.»
وي گفت: «ما وارد اين رقابت نمي‌شويم اما به تجهيز مجدد ارتش و نيروي دريايي‌مان و تعيين بودجه‌اي با هدف حفظ تعادل استراتژيك نيرو ادامه خواهيم داد.» به گزارش روزنامه روسي «پراودا»، مقامات روسي مي‌گويند كه اين اقدام ناتو ثبات استراتژيك بين روسيه و غرب را از بين مي‌برد. وزارت دفاع روسيه هم در واكنش به اقدامات ناتو، قصد دارد سرمايه‌گذاري روي تكنولوژي‌هاي نسل آينده را تا سال 2020 توسعه بدهد. همچنين كارشناسان نظامي گفته‌اند روسيه براي مقابله‌به‌مثل ممكن است سپر موشكي در شهر «كالينگراد» در نزديكي روماني مستقر كند.
از طرفي، ويكتور اوزيروف، رئيس كميته دفاعي امنيتي روسيه گفته است كه روسيه ممكن است از پيمان «استارت» عقب‌نشيني كند. همچنين گزارش‌هايي منتشر شده است كه روسيه موشك‌هاي اس اس 18 موسوم به «شيطان» را تا سال 2018 وارد حوزه دفاعي خود خواهد كرد كه مي‌تواند از سپر موشكي ناتو عبور كند. از سوي ديگر، در يك ماه گذشته سامانه راداري پوشش هوايي روسيه در منطقه بالتيك چهار بار موفق به رديابي و رهگيري هواپيماهاي تجسسي امريكا نزديك مرزهاي خود شد و نشان داد روسيه براي دفاع از امنيت خود آمادگي دارد.
تهديد هسته‌اي ايران وجود ندارد
در شرايطي كه غرب هدف از استقرار اين برنامه موشكي را ناشي از تهديدات ادعايي از سوي ايران اعلام مي‌كند اما روسيه به شدت با اين مسئله مخالف است. رئيس جمهور روسيه با بيان اينكه با توافق هسته‌اي تهران و 1+5 خطر حمله موشكي هسته‌اي ايران رفع شده است، گفت: «به ياد بياوريم چند سال پيش را كه همه مقام‌هاي كشورهاي مقابل (غربي) همصدا مي‌گفتند سامانه پدافند موشكي به اين دليل مورد نياز است تا حمله‌اي اتمي از سوي ايران را پيشگيري كنند ولي هم اكنون چنين تهديد تهران كجاست؟ وجود ندارد.» پوتين گفت: «امريكا كه با ايران قرارداد امضا كرد، خود مبتكر امضاي اين توافق بود و در واقع همه چيز را هم درست انجام داد كه از اين موضع واشنگتن حمايت مي‌كنيم، اما تهديدها را با استقرار سامانه پدافند موشكي ادامه مي‌دهند.»
روسيه پس از توافق هسته‌اي ايران و 1+5 بارها هشدار داده است كه با اين توافق تهديدات هسته‌اي ايران از بين رفته و نيازي به استقرار سامانه موشكي غرب در اروپا نيست. اين درحالي است كه مقامات امريكايي در يك‌سال گذشته براي جلب نظر متحدان منطقه‌اي و مخالفان داخلي، به كرات اعلام كرده‌اند پس از «برجام» تهديدات از سوي ايران ديگر معني ندارد. ينس اسولتنبرگ، دبير كل سازمان ناتو روز چهارشنبه در مراسم آغاز فعاليت اين سامانه موشكي در شهر دويسه لو گفت، اين سامانه ظرفيت دفاعي كشورهاي اروپايي و متحدين آن را در برابر گسترش تهديد موشك‌هاي بالستيك از سوي كشورهاي خارج از حوزه يوروآتلانتيك و عمدتاً خاورميانه افزايش مي‌دهد.
بر اساس توافقات انجام شده بين روسيه و ناتو در سال 1997، قرار شده تا نيروهاي دائمي و موقت در جمهوري‌هاي سابق شوروي مستقر نكند ولي با تشديد تنش‌ها بين دو طرف بر سر بحران اوكراين، امريكا و متحدانش اين توافقنامه را زير پا گذاشته و روز به روز به مرزهاي روسيه نزديك‌تر مي‌شوند كه به گفته كارشناسان احتمال درگيري نظامي بين دو طرف را بالا برده است، حتي ناتو در دو سال گذشته بيش از 6هزار نيروي ويژه به كشورهاي شرق اروپا اعزام كرده و اخيراً اشتون كارتر، وزير دفاع امريكا گفته است كه قرار است 4هزار نيروي ديگر نيز به اين نيروها اضافه شوند.
به باور برخي ناظران، اطلاعات انتشار يافته و جمع‌بندي تحركات نظامي غرب نشان مي‌دهد كه حركت‌هاي گام به‌گام امريكا و ناتو براي توسعه نفوذ نظامي خود نزديك مرزهاي روسيه ادامه خواهد يافت و اين سازمان نظامي سعي دارد تا به بهانه‌هاي واهي توسعه به شرق را كه در اولويت برنامه‌هاي غرب قرار دارد عملي كند.
http://javanonline.ir/fa/news/783801
ش.د9500107