(روزنامه اطلاعات – 1395/03/22 – شماره 26460 – صفحه 12)
مردم يمن اگر اندکي به دليل سابقه ديرينه همسايگي، به عربستاني‌ها خوش بين بودند با حمله سعودي‌ها به کشورشان همان اندک خوش بيني را از دست دادند و با حفظ وحدت در کنار نيروهاي مقاومت مردمي از جمله جنبش انصارالله توانستند ائتلاف حمله به يمن به سرکردگي عربستان سعودي را به خاک سياه بنشانند و سرنوشت تلخي براي آنها در اين تجاوز جنگي رقم بزنند.
محمد بن سلمان فرزند بي‌تجربه شاه تازه به قدرت رسيده عربستان که پس از روي کارآمدن پدرش زمام امور را به عنوان جانشين وليعهد در اين کشور برعهده گرفت و البته با چراغ سبز آمريکايي‌ها و با تشکيل ائتلاف برخي کشورهاي عربي از ششم فروردين سال گذشته آتش جنگ عليه مردم يمن را به بهانه بازگرداندن منصورهادي رئيس جمهوري مستعفي و فراري يمن شعله ور ساخت.
شايد آن روز که حاکمان سعودي اين جنگ را آغاز کردند، هرگز فکر نمي کردند که روزي با انصارالله بر سر ميز مذاکره بنشينند، امري که تا چند ماه قبل هرگز به آن تن ندادند، اما اکنون و پس از گذشت يک سال از اين جنگ خانمان سوز که سعودي‌ها پس از بمباران‌هاي بي وقفه و فراوان حتي نتوانستند يکي از فرماندهان و مقام‌هاي اين جنبش را هدف قرار دهند، مجبور به پذيرش مذاکرات شدند.
هزينه‌هاي سرسام آور اين جنگ، دست نيافتن به هيچ يک از اهدافي که سعودي‌ها در آغاز جنگ اعلام کرده بودند، تقويت اتحاد و همبستگي بين گروه‌هاي مقاومت يمني مقابل حملات سعودي‌ها و تسليم نشدن مردم مقابل وعده و وعيدهاي آنها شايد از دلايل عمده اي باشد که سعودي‌ها را که تا پيش از اين فقط از برکناري حوثي‌ها از صحنه سياسي يمن سخن مي گفتند بر سر ميز مذاکره نشاند.
اعتراف اخير ابراهيم آل مرعي کارشناس و نظامي بازنشسته سعودي به شکست عربستان در حمله به يمن، اين ادعا که عربستان در سرزمين‌هاي خشک و خشن يمن به خاک سياه نشسته است را مورد تاييد قرار داد.او به قدرت و وحدت يمني‌ها بخصوص گروه انصارالله اذعان مي کند و مي گويد: انصارالله توانايي عجيبي در بسيج کردن و نقل و انتقال نيروها از يک جبهه به جبهه ديگر دارد.
وي به اتحاد يمني‌ها در جبهه گيري عليه سعودي‌ها اشاره کرد و افزود:شماري از شيوخ قبايل تعز از عربستان پول و سلاح گرفتند، ولي به اطلاعات سعودي پشت کردند و گفتند، شما به همراه ائتلافتان برويد و بجنگيد، ما همين‌جا مي‌مانيم.جنگنده - بمب افکن‌هاي کشورهاي ائتلاف حمله به يمن که از حمايت غربي‌ها نيز برخوردار بودند
طي يک سال گذشته حملات وسيعي را به مناطق مسکوني و زيرساخت‌هاي شهري يمن داشته و باعث ويراني بسياري از منازل مردم و کشته يا مجروح شدن بيش از هفت هزار نفر و آواره شدن صدها هزار نفر شدند.اما، با وجود اين حملات گسترده، ارتش و کميته‌هاي مردمي يمن تاکنون خسارت‌ها و تلفات سنگيني را به متجاوزان سعودي و مزدوران آنها وارد کرده اند.
سعودي‌ها خيلي تلاش کردند تا ميان گروه‌هاي مقاومت مردمي يمن از جمله حزب اصلاح به رهبري علي عبدالله صالح و انصارالله اختلاف بياندازند و با زور و تهديد از يک طرف و وعده و وعيدهاي کلان از سوي ديگر سعي کردند آنها را در جبهه متحدشان دچار تفرقه و تزلزل کنند، اما نتوانستند کاري از پيش ببرند و همين امر، کار را بر آنها دشوار تر کرد.
طي يکسالي که از حمله عربستان به يمن گذشت، مردم يمن بارها و بارها در کنار مردم ديگر کشورهاي جهان مثل پاکستان، بحرين، ايران و ... دست به راهپيمايي‌هاي بزرگ زده و خشم و انزجار خود را از آغاز کنندگان اين تجاوز اعلام و با شهداي اين جنگ و رزمندگان مقاومت مردمي که در صدر آنها گروه انصارالله قرار دارد، اعلام همبستگي کرده اند.
عربستان سعودي در طول يکسال گذشته جنايت‌هاي جنگي زيادي را عليه يمني‌ها انجام داده که اخيرا استفاده آنها از بمب‌هاي خوشه اي عليه مردم يمن رسانه اي شد و حتي مقام‌هاي کشورهاي غربي نيز به آن اعتراض کردند.
آنها زنان و کودکان را کشتند و زيرساخت‌ها و پل‌ها و مراکز خدماتي و تأسيسات متعدد را ويران کردند و زندگي عمومي خانواده‌ها، کارگران و دانشجويان را در اين کشور به تعطيلي کشاندند.کارشناسان سياسي منطقه معتقدند، تنها کاري که سعودي‌ها با تشکيل ائتلاف براي حمله به يمن توانستند انجام دهند مسلط کردن گروه‌هاي تروريستي القاعده و داعش بر بخش‌هايي از شهرهاي جنوبي يمن بود که سعودي‌ها با فرو ريختن مقادير زيادي سلاح و تجهيزات نظامي از هوا براي آنها و پرداخت ميليون‌ها دلار کمک مالي، آنها را بر اين بخش از سرزمين يمن مسلط کردند تا بتوانند از آنها در جنگ عليه گروه‌هاي مقاومت مردمي استفاده کنند، اما مردم يمن با شجاعت و بدون شکوه و زاري به صورت متحد و پايدار در برابر اين تجاوزها ايستادند و وحدت خود را حفظ کردند و با توجه به آنچه که اکنون در کويت شاهد آن هستيم توانستند دشمن را وادار به نشستن بر سر ميز مذاکره با آنها بکنند.
سعودي‌ها با اذعان به شکست سياسي و نظامي خود در حمله به يمن، عاقبت نشستن بر سرميز مذاکره را برگزيدند، آنها که تا پيش از اين حتي با آتش بس‌هاي چند روزه براي کمک به آسيب ديدگان نيز موافقت نمي‌کردند چه رسد به نشستن بر سر ميز مذاکره با انصارالله، از چندين هفته قبل تاکنون در کشور کويت مشغول مذاکره با يمني‌ها هستند تا هرطور شده خود را از اين باتلاق نجات دهند.شکستي که تحليل گران غربي و منطقه بارها و بارها پيش بيني کرده و گفته بودند که عربستان در ويتنام يمن گرفتار خواهد شد.دلايل شکست عربستاني‌ها را به طور کلي مي‌توان در موارد زير خلاصه کرد:
- افزايش اختلاف‌هاي سياسي و اهدافي بين عربستان با امارات در حمله به يمن که حتي به صحنه رسانه اي اين کشورها نيز کشيده شده است.همچنين مي‌توان به اختلافات سياسي ديگر اعضاي اين ائتلاف مثل مصر با ترکيه، عربستان با قطر و قطر با امارات نيز اشاره کرد.
-به‌جز امارات، اقدامات جدي در راستاي حمله به مردم يمن در همراهي با عربستان از سوي ديگر کشورهاي عضو ائتلاف مثل قطر و کويت و ... مشاهده نشد، امري که سعودي‌ها را بسيار خشمناک ساخته است.
-سعودي‌ها در مدت يک سالي که از جنگ عليه يمن گذشت حتي نتوانستند يکي از رهبران انصارالله را هدف قرار دهند و آنها را از صحنه جنگ خارج کنند.
-افزايش انتقادها و خشم مردمي و دولتي در سطح جهان عليه مقامات سعودي نسبت به بمباران‌هاي بي رويه جنگنده‌هاي اين کشور عليه مردم بي‌گناه يمن.
-افزايش ورود و نفوذ نيروهاي انصارالله به شهرهاي مرزي عربستان.
-افزايش توان و برد موشکي گروه‌هاي مقاومت يمني به عمق خاک سعودي.
-ناتواني حاکمان سعودي در ايجاد اختلاف و تفرقه بين گروه‌هاي يمني در شمال و جنوب اين کشور براي همراه ساختن آنها با خود .
- حفظ سيطره حوثي‌ها بر بيشتر مناطق راهبردي در شمال يمن که مي توان به سيطره کامل آنها بر صنعا و شهرهاي مهمي مثل باب المندب اشاره کرد.
- حاکمان سعودي در يک سال گذشته به دليل انجام جنايت‌هاي جنگي و استفاده از سلاح‌هاي ممنوعه در جنگ يمن در معرض پيگرد حقوقي و بين‌المللي بيشتري قرار گرفته‌اند.
- مخالفت برخي کشورهاي بزرگ مثل پاکستان، اندونزي و مصر از همراهي با ائتلاف عربستان در حمله به يمن و اعزام نيرو که سعودي‌ها روي آنها حساب باز کرده بودند از ديگر عوامل مهم در دلسردي سعودي‌ها بود.
- ناکامي نيروهاي سعودي در عمليات زميني در يمن با توجه به شرايط سخت سرزميني و کوهستاني بودن آن.
روزنامه واشنگتن پست در اين زمينه و پس از شروع تهاجم نظامي عربستان به يمن در يادداشتي با نگاهي به تاريخچه مداخلات خارجي در يمن نوشت: در دهه 1960، مصر به باتلاق نبردي طولاني و پرهزينه در يمن وارد شد و دولت قاهره بهاي بسيار هنگفتي براي اين مداخله نظامي در يمن پرداخت، به طوري که بيش از 10 هزار سرباز مصري کشته شدند و بدهي بزرگي روي دستشان ماند.اين درگيري با عنوان «ويتنام مصر» لقب گرفت و رسانه‌هاي غربي نيز در آن زمان، مداخله در يمن را اشتباه کلاسيک در اوضاع درهم و برهم و در سرزميني دور ترسيم کردند .
اين روزنامه افزود: اکنون اين داستان مي‌تواند بيشتر از مصر براي عربستان سعودي که در عمليات «توفان قاطعيت» شرکت کرده، قابل تامل باشد. شرکت مصري‌ها در اين عمليات به نوشته نيروانا محمود نويسنده مصري، مهر تاييدي بر اين امر است که رهبران قاهره نمي‌توانند به عربستان سعوي «نه» بگويند.
به نوشته واشنگتن پست، توفان قاطعيت عملياتي براي ايجاد ثبات در يمن نيست بلکه عملياتي است که بناست غرور فرسوده شده سعودي‌ها در برابر سلطه رو به رشد ايران در منطقه را به آنها بازگرداند .اما ماجراجويي خارجي‌ها در تاريخ يمن، به ندرت آن طور که برنامه‌ريزي شده بود، پيش رفته است. خيلي طول نخواهد کشيد که رسانه‌ها از يمن به ويتنام عربستان نيز ياد خواهند کرد، بايد منتظر بود .نشريه آمريکايي فارين پاليسي در همان آغاز جنگ عربستان عليه يمن و در تاييد پيش بيني رهبر معظم انقلاب مبني بر شکست عربستان در يمن نيز نوشت: تحليلگران مستقل با پيش‌بيني آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر عالي ايران درباره شکست نظامي عربستان در يمن موافقند. اين نشان مي دهد که شکست و به خاک سياه نشستن عربستان در جنگ عليه مردم يمن امري از قبل پيش‌بيني شده بود.
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي درباره دليل پيش‌بيني شکست سعودي‌ها گفته بودند: دليل اين پيش‌بيني واضح است زيرا توانايي نظامي صهيونيست‌ها چندين برابر سعودي‌ها و منطقه غزه نيز يک منطقه کوچک بود، اما آنها نتوانستند موفق شوند، در حالي که يمن، کشوري پهناور و با جمعيت دهها ميليوني است.رهبر معظم انقلاب تأکيد کرده بودند که سعودي‌ها در اين ماجرا قطعا ضربه خواهند خورد و بيني آنها به خاک ماليده خواهد شد.
عربستان سعودي در گرداب چالش‌هاي سياسي و اقتصادي
رسانه‌هاي عربي طي روزهاي گذشته با اشاره به چالش‌ها و ناکامي‌هاي عربستان سعودي در عرصه‌هاي گوناگون داخلي و خارجي، دورنمايي نامطلوب را پيش روي اين کشور ترسيم کرده‌اند.افت شديد بهاي نفت در سال‌هاي اخير به اقتصاد عربستان ضربه وارد کرده و ذخاير ارزي اين کشور نيز به دليل درپيش گرفتن سياست‌هاي نادرست مالي و رشد هزينه‌هاي گوناگون به ويژه هزينه‌هاي نظامي گري کاهش يافته است.
اين چالش‌هاي اقتصادي در شرايطي رخ داده که سعودي‌ها به دليل تلاش براي افزايش نقش منطقه‌اي، خود را درگير جنگ‌هاي نيابتي يا هماوردي‌هاي مستقيم کرده‌اند. اين کشور در عرصه منطقه‌اي و بين‌المللي هم اوضاع مطلوبي ندارد. شکست در جنگ عليه مردم بي دفاع يمن، نگراني روز افزون از قدرتمندتر شدن ايران در منطقه درپي توافق هسته اي با غرب، افزايش انتقادها عليه آل سعود در عرصه بين‌الملل، اشتباه محاسباتي و پيش بيني‌هاي نادرست رياض درباره مسايل و بحران‌هاي منطقه اي به ويژه بحران سوريه، همه و همه دست به دست هم داده اند تا دولتمردان کنوني رياض در تنگنا قرار گيرند.
اين وضعيت سبب شده تا تحولات عربستان و دورنماي وضعيت پرچالش اين کشور مورد توجه تحليلگران و رسانه‌هاي عربي قرار گيرد.
وضع نگران‌کننده اقتصادي
تارنماي «البديل» مصر، در گزارشي به قلم «شيماء محمد» با اشاره به اخراج 50 هزار تن از کارگران شرکت ساختماني «بن لادن» و اقدام‌هاي اعتراضي آنان نظير آتش زدن ايستگاه‌هاي اتوبوس وابسته به اين شرکت، تحليل کرد: عربستان در لبه پرتگاه قرار گرفته است. ناآرامي‌ها در راه ورود به عربستان هستند.
ماه گذشته ميلادي «سلمان بن عبدالعزيز» پادشاه عربستان، «عبدالله الحسن» وزير نيرو را به سبب افزايش بهاي آب از وزارت برکنار کرد زيرا او براي تامين خزانه دولت که به دليل کاهش بهاي نفت در حال خالي شدن است، ناچار شد يارانه انرژي را کاهش دهد. بيشتر شهروندان عربستاني اميدوار بودند دولت به آنان يارانه برق و آب بدهد.
آنان آمادگي حذف يارانه را نداشتند و برخورداري از آن را در کشور سرشار از منابع نفتي، حق خود مي دانند. البديل نوشت: سلمان در شرايطي به قدرت رسيد که وضعيت عربستان ناگوار بود. وزارت امور مالي اين کشور بيش از 90 درصد درآمدهاي خود را از فروش نفت تامين مي‌کند. شهروندان اين کشور ماليات نمي‌پردازند.
در نتيجه تنها راه به دست آوردن اموال درآمدهاي نفتي است. در شرايطي که بهاي نفت از 100 دلار در بشکه به 30 دلار کاهش يافته، درآمدهاي نفتي اين کشور هم از بين رفته است. عربستان 390 ميليارد دلار از درآمدهاي نفتي را از سال پيش از دست داده است. کمبود بودجه اين کشور به رقم 100 ميليارد دلار رسيده و اين آمار طي تاريخ بي مانند است.
براي نخستين بار از سال 1991 ميلادي تاکنون عربستان براي قرض 10 ميليارد دلاري از نهادهاي مالي جهاني تلاش کرده است. پناه بردن عربستان به قرض براي تامين هزينه‌ها نشان از اين دارد که ساختار اقتصادي اين کشور شکننده است.
براي حل اين بحران عربستان از شرکت مشورتي بين المللي «مکنزي» درخواست کمک کرده است. اين شرکت، تحليلگران خود را به عربستان فرستاده است.
به نوشته اين تارنما، برنامه‌ريزي براي کشور بر پايه گزارش‌هاي شرکت مکنزي يک ماجراجويي به شمار مي‌رود اما آشکار شده است که «محمد بن سلمان» جانشين وليعهد بسيار بي‌احتياط است. او رهبري نبرد عليه يمن را در حالي بر عهده گرفت که اين نبرد طبق خواست وي پيش نرفت. عربستان در اين نبرد هيچ دستاوردي نداشت. اکنون اين پرسش مطرح مي شود که آيا لازم است مردي که عربستان را در جنگ يمن به شکست و زبوني کشانده، اکنون وظيفه تحول اوضاع اقتصادي کشور را بر عهده گيرد؟
چالش‌هاي سياسي
روزنامه «السفير» لبنان نيز از خطرهايي سخن گفت که عربستان را در عرصه داخلي و بين المللي تهديد مي کند .به نوشته روزنامه السفير، نخستين خطري که در چشم انداز اقتصاد منهاي نفتِ بن سلمان مطرح است، اقتصاد بدون نفت و جنبش اصلاحات و توسعه اقتصادي نيست بلکه اين طرح، آموزه‌هاي وهابيت درباره تربيت، هنر، زن و ديگر مسايل را هم هدف قرار مي دهد.
در نتيجه، اين مساله مي تواند نارضايتي برخي محافل ديني را درپي داشته باشد. اين خطر پس از گذشت زمان، بيشتر خواهد شد به ويژه که اين طرح به دنبال ايجاد محدوديت در مسير فعاليت تندروها است. در اين ميان، حتي برخي تندروها در دستگاه حکومتي نيز نمي خواهند، طرح بن سلمان پيش برود.
السفير نگاه کشورهاي جهان به عربستان را يکي ديگر از چالش‌هاي پيش روي اين کشور دانست و عنوان کرد: تصميم پارلمان اروپا براي توقف صادرات سلاح به عربستان به دليل جنگ يمن، افزايش انتقادها در غرب عليه عربستان به دليل پشتيباني از تروريسم، ناديده گرفتن حقوق بشر و همچنين افزايش استقبال از ايران در عرصه بين الملل، عربستان را در يک موضع دفاعي قرار داده است. به عنوان نمونه، به تازگي در کنگره آمريکا درخواست شده است تا پرونده‌هاي سري حمله‌هاي تروريستي يازدهم سپتامبر در آمريکا که عربستان نقش اصلي را در آن داشت، علني شود.
اطلاعات درز کرده نشان از اين دارد که 2 تن از شاهزادگان عربستاني با هزينه «بن لادن» در اين رخداد تروريستي نقش داشتند. اين در حالي است که بن سلمان در نظر دارد با مطرح کردن چشم انداز 2030، طمع شرکت‌هاي غربي را که براي دستيابي به بازارهاي ايران صف کشيده اند، به عربستان جذب کند.
در اين روزنامه مي خوانيم: خطر ديگري که عربستان را تهديد مي کند نبرد شديد کنوني در شمال سوريه است. در اين نبرد احتمال رخ دادن همه گونه اتفاقي مي رود. اگر عربستان در اين نبرد از روسيه، ايران و حزب الله شکست بخورد در شرايطي که آمريکا چشمان خود را بسته است، اين پرسش اساسي مطرح است که عربستان براي جبران شکست چه کار خواهد کرد؟
ناکارآمدي مديريت مراسم حج
خبرگزاري «وطن» فلسطين هم شکست سعودي‌ها را در مديريت مراسم حج کانون توجه قرار داد و آن را ناشي از ديگر شکست‌هاي رياض دانست. به گزارش خبرگزاري وطن، رخدادهاي مکه و منا در ايام حج تنها تصوير کوچکي از نحوه اداره حکومت در عربستان است.
رسيدن به حکومت به طمعي براي اعضاي خاندان حاکم تبديل شده است و آنان به جاي رسيدگي به امور و نيازهاي مردم، رسيدن به پادشاهي را در دستور کار قرار داده اند. طي دهه پيش در موسم حج اتفاق‌هايي رخ داد. هر چند مفتي‌هاي وهابي تلاش کردند فاجعه‌هاي ايام حج را به قضا و قدر الهي ربط دهند اما افراد داراي فطرت سالم با واکاوي دلايل واقعي رخدادها، اسباب و علت چنين حوادثي را خارج از مرزهاي قضا و قدر الهي جست و جو مي کنند .وطن افزود: کشوري مانند عربستان از امکانات بالايي برخودار است که هزينه چند جنگ ناعادلانه را در منطقه تامين مي کند.
اين کشور در فراهم ساختن راه‌هاي امنيت و آسايش در موسم حج که در واقع معيار واقعي وجود عربستان است، ناتوان نيست. در حقيقت ايام حج است که به عربستان اهميت تاريخي و ارزش معنوي داده است اما تلاش براي رسيدن به ماديات به مرزي رسيده که مکان‌هاي مقدس به منبعي براي ثروت تبديل شده است.
مراسم حج به گردشگري در هتل‌ها تبديل شده و آثار مکه، مسجد الحرام و کعبه به دليل ساخت هتل‌هاي بلندمرتبه در حال محو و نابودي است. همچنين موسم حج براي کساني که در آينده قصد سفر حج را دارند، ناامن شده است.
در نگاه اين خبرگزاري، شايسته است که حاکمان عربستان به جاي خالي کردن جام خشم خود عليه مردم فقير يمن، حمايت از تروريست‌ها در سوريه، تبديل ليبي به ميدان جنگ شبه نظاميان و ديگر مصيب آفريني‌ها، ابزارهاي راحتي حاجيان را فراهم کنند. حاکمان عربستان در جنگ خود عليه مردم جهان عرب شکست خورده اند. اين شکست‌ها در مديريت حج هم خود را نشان داد. ادامه دارد...
ش.د9500697