(روزنامه اعتماد – 1395/04/06 – شماره 3561 – صفحه 7)
اسماعيل كوثري: هرگز با كنار هم نشستن مشكل كشور حل نمي‌شود
پيشنهاد رييس‌جمهور براي مفاهمه و هم انديشي جناح‌ها و گروه‌هاي سياسي در هفته گذشته با استقبال اصلاح‌طلبان روبه‌رو شد. حسن روحاني در ضيافت افطاري كه ميزبان فعالان سياسي بود خطاب به آنان گفت: «نمايندگان جناح‌ها و تشكل‌هاي سياسي ماهيانه نشستي را برگزار كنند و در آن به بررسي و ارايه راهكار درباره مسائل و معضلات اصلي كشور بپردازند كه همگان روي آن اشتراك نظر دارند.» شايد بتوان اين پيشنهاد رييس‌جمهور را ترجمه و ويراست جديد برجام٢ دانست. در برجام دو رييس‌جمهور خواستار مفاهمه ملي بر سر منافع كشور شده بود و مي‌خواست همه گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي داخلي را دور يك ميز بنشاند تا به نوعي آشتي ملي را در دولتش شاهد باشد اما بخش‌هايي در ميان اصولگرايان قلب واقعيت كردند و پيشنهاد رييس‌جمهور را وارونه جلوه دادند. هجوم تخريبگران به روحاني و نبود استراتژي روشن رسانه‌اي براي مقابله با اين هجوم در دولت باعث شد تا رييس‌جمهور برجام٢ را ديگر تكرار نكند اما در فرصت ماه رمضان و همنشيني با فعالان سياسي او نسخه‌اي ديگر از برجام ٢ را رونمايي كرد. نسخه‌اي كه در آن نشست ماهيانه نمايندگان گروه‌ها و احزاب مختلف براي يافتن راه‌حل معضلات ملي پيشنهاد شده بود.
از ميان اصلاح‌طلبان همه راضي بودند و اميدوار كه در اين يك سال باقيمانده رييس‌جمهور موفق شود بستري براي پايان تخاصم‌هاي بلاموضوع ايجاد كند و بر آن بستر راست و چپ بر سر توسعه و مفاهيم ملي به گفت‌وگو بنشينند. پيش‌تر نيز چنين پيشنهادهايي داده شده بود و پيش‌بيني مي‌شد كه بالاخره رييس‌جمهور آستين بالا بزند و معضلات اصلي كشور را در جلسات مشترك اصلاح‌طلبان و اصولگرايان به بحث بگذارد تا از دل هم‌انديشي نخبگان راست و چپ راهي براي برون‌رفت كشور از چالش‌ها و مشكلات اصلي پيدا شود. اما در ميان اصولگرايان صداي واحدي شنيده نمي‌شود. سيد رضا اكرمي، عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت و محمدنبي حبيبي، دبيركل موتلفه از آن استقبال مي‌كنند اما اسماعيل كوثري مي‌گويد كه با كنار هم نشستن مشكل كشور حل نمي‌شود و اين پيشنهادات دردي دوا نمي‌كند. همان‌طور كه حميد جلايي‌پور در مصاحبه‌اش با «اعتماد» گفته بود گروهي تقابل‌گرا در برابر تعامل‌گرايان از ابتداي انقلاب ايستاده‌اند حالا در مواجهه با پيشنهاد رييس‌جمهور و موضع‌گيري سخت روز گذشته اسماعيل كوثري بهتر اين تضاد ايدئولوژيك اين دو گروه ديده مي‌شود.
حميدرضا جلايي‌پور، عضو شوراي مركزي حزب اتحاد در مصاحبه‌اي با «اعتماد» ضمن استقبال از اين پيشنهاد گفت: با توجه به اينكه بايد روي مسائل اساسي حرف بزنيم پيشنهاد خود من اين است كه دولت هم پاي كار باشد و نماينده معرفي كند. مثل آقاي نجفي يا جهانگيري. اينها اين جلسه را تشكيل دهند. شكل كار را پيگيري كنند و محتواي بحث با مشاركت اعضا پيش برود. سال‌هاي قبل كه آقاي روحاني افطاري مي‌داد اصولگراها يا نمي‌آمدند يا وسط كار قهر مي‌كردند و مي‌رفتند. اما الان در جلسه مي‌آيند و در جلسه دوشنبه‌شب همه‌شان آمده بودند. در اين يك سال باقيمانده مي‌توان به تفاهماتي رسيد. اگر خود دولت پيگيري كند آنها مي‌آيند. به هر حال دوستان اصولگرا با قدرت رابطه خوبي دارند و هرجا و به هر طريقي از سوي صاحبان قدرت دعوت شوند، استقبال مي‌كنند. حتي اگر نيايند هم بايد اين هم‌انديشي‌ها را انجام داد. هر نوع هم‌انديشي در كشور غنيمت است. در جامعه، فضاي مجازي، فضاي دوستانه و... هر هم‌انديشي براي ما غنيمت است.
بازگشت به گفتمان اصلاحات
جلايي‌پور به چهره‌هاي سياسي توصيه مي‌كرد به گفتمان اصلاحات بازگردند: در مسائل سياسي هم مي‌توان اين نشست‌ها را برگزار كرد. مثلا اصولگراها مي‌خواهند سر به تن اصلاح‌طلب‌ها نباشد يا اگر اصلاح‌طلبي را هم قبول دارند بي‌خاصيت آن را قبول دارند اما اصلاح‌طلبان معتقدند بايد گفت‌وگو كرد. اين دو رويكرد متفاوت است؛ رويكرد دفعي و جذبي. رويكرد اصولگراها چه خاصيتي براي كشور داشته است؟ در اين سال‌ها طرد براي كشور چه نتيجه‌اي داشته؟ چرا روي جذب كار نكنيم؟ موضوعي كه در دوره آقاي خاتمي با «تبديل مخالف به منتقد» و. . . دنبال مي‌شد چرا نبايد باز هم دنبال شود؟ در كنار اين موضوع معتقدم هيچ معضل فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي نيست كه مستقيم يا غيرمستقيم به سياست ربط نداشته باشد.
جلايي‌پور اما در مصاحبه‌اش با «اعتماد» به طور تلويحي پيش‌بيني كرد كه بخش‌هايي از اصولگرايان اين تفاهم و اجماع ملي را برنتابند: «بعد از انقلاب درون نظام دو نيرو وجود داشته است. يك جريان تقابل‌گرا بوده و مي‌خواسته با تقابل انقلاب و نظام را حفظ كند. يك جريان هم تعامل‌گرا بوده‌اند. آن طرف ضد توسعه بوده و اين طرف توسعه‌گرا بوده است. آن طرف خودي و غيرخودي مي‌كرده و اين طرف دايره را باز مي‌كرده است. آن طرف مي‌بريده و اين طرف مي‌دوخته. اين دو نيرو هميشه بوده‌اند و نتيجه كارشان اين شده كه مي‌بينيم. رقابت خيلي خوب است اما نيروي تقابل‌گرا اجازه فعاليت نمي‌دهد. مثلا آقاي روحاني از سفر فرانسه با دستاوردهاي مهم برمي‌گردد و به يكباره سفارت عربستان ساعت يك و نيم بامداد آتش مي‌گيرد.
رسانه‌هاي رسمي هم آن را در بوق و كرنا مي‌كنند در حالي كه بعدها ديديم چطور منافع ملي ما با اين اقدام دچار آسيب شد. متاسفانه رقابت انتخاباتي در ايران مختص ايام انتخابات نيست و در طول چهار سال رياست‌جمهوري هم تداوم مي‌يابد و اين براي اداره كشور ضرر دارد. راهش ختم اين تقابل جويي است. راهش رسيدن به اجماع ملي است يعني همان برجام داخلي. دير و زود دارد ولي سوخت و سوز ندارد. ما راهي جز اجماع داخلي نداريم. اگر هسته اصلي قدرت بخواهد كار انجام‌شدني است. در اين سال‌ها بارها گرهي كه با دست باز مي‌شد را كور كردند و نتيجه‌اش را ديدند. در مواردي هم موضوع را با گسترده كردن دايره باز كردند كه نمونه آن انتخابات ٩٢ و دستيابي به توافق هسته‌اي بود.»
درست از همان روز موافقان پيشنهاد رييس‌جمهور خرسند از چنين اتفاق نيكويي و بي‌خبر از مخالفان احتمالي به موضوع‌گيري و مصاحبه پرداختند.
نجفقلي حبيبي با تاكيد بر اينكه پيشنهاد رييس‌جمهور مفيد است و گروه‌هاي سياسي مي‌توانند در كنار هم به مسائل اصلي كشور بپردازند، رقباي دولت مي‌توانند با حفظ هويت، انتقادات خود را مطرح كنند. آنها با اين كار هم به رشد سياسي خود كمك مي‌كنند و هم به دولت براي پيشبرد امور كمك مي‌كنند.
پيشنهاد مبارك
محسن رهامي هم گفت: پيشنهاد رييس‌جمهور مبني بر تعامل بين دو جناح مبارك است اما بايد تلاش كرد تا اين پروژه مهم و سودمند را به مرحله عمل رساند. دولت و به ويژه خود آقاي روحاني مي‌تواند گام مهمي در كمك به شكل‌گيري چنين جلساتي و محقق شدن اين پروژه مهم ملي بردارد. البته بايد دقت داشت كه براي عملياتي شدن چنين ايده‌اي مشكلات بسياري از جمله بافت قبيله‌اي سياست‌ورزي در ايران وجود دارد.
محمود ميرلوحي ديگر اصلاح‌طلبي بود كه به استقبال پيشنهاد رييس‌جمهور رفت: روش‌هاي حذفي پيشين ديگر جواب نخواهد داد. اين نگاه غير مدني به فعاليت‌هاي سياسي است كه در گذشته در مورد اصلاح‌طلبان به كار گرفته مي‌شد. همه جناح‌هاي سياسي حق فعاليت دارند و حق دارند دولت را نقد كنند. در شرايطي كه انقلاب دارد ٤٠ ساله مي‌شود بايد روش‌هايي كه در گذشته به كشور آسيب‌هاي زيادي رسانده را كنار بگذاريم. بايد بزرگان و فعالان سياسي دو جناح براي دور هم نشستن و گفت‌وگو عزم خود را جزم كنند.
جواد امام، مديرعامل بنياد باران هم شرايط لازم براي شكل‌گيري چنين نشستي را در گفت‌وگو با آنا اينچنين گفت: نخبگاني كه به اصول نظام پايبند هستند بايد در نشست همدلي جناح‌ها دعوت شوند تا موضوعات و مشكلاتي كه كشور با آنها دست به گريبان است را در دستور كار قرار دهند. ايجاد چنين بستري را بايد از دِل دولت و حكومت جست‌وجو كرد يعني ابتدا بايد دولت و حكومت، بستر نشست همدلي ميان جناح‌هاي سياسي را فراهم كنند. دولت و حكومت بايد از افراد سرشناس احزاب و نخبگان سياسي كشور براي حضور در نشست همدلي ميان جناح‌ها، ارايه و بررسي راهكارها جذب كند. در اين صورت نخبگان و فعالان سياسي با يكديگر نزديك‌تر خواهند شد و در نتيجه همدلي خوبي ميان شخصيتها و... به وجود مي‌آيد.»
موافقان و مخالفان اصولگرا
پيشنهاد رييس‌جمهور در ميان اصولگرايان نيز موافقاني داشت. از جمله سيد رضا اكرمي، عضو جامعه روحانيت مبارز كه گفت: از آنجايي كه كشور مي‌خواهد با دنيا مذاكره و تعامل داشته باشد بايد در درجه اول اين تعاملات را در سطح داخلي نمود بخشد. اين اولويت انكار ناپذير براي حضور قدرتمند ايران در منطقه و جهان است. نيروهاي سياسي بايد بتوانند با يكديگر حرف بزنند و ضمنا رو در روي يكديگر بايد اين صحبت‌ها مطرح شود نه پشت‌سر يكديگر.
متلك‌هاي سياسي
حسن بيادي شايد نخستين اصولگرايي بود كه بر خلاف اصلاح‌طلبان چندان روي خوش نشان نداد و در عوض چند كنايه سنگين هم به فعالين سياسي زد: متاسفانه اين صحبت‌ها در سال گذشته نيز مطرح شده و اين جلسات همچنان در پي شكل‌گيري است و دو جناح سياسي موفق نشده‌اند طرح ايجاد نشست‌هاي مشترك بين دو جناح سياسي را به مرحله عمل برسانند. مشكل از جايي ناشي مي‌شود كه احزاب سياسي در كشور ما قدرت و هيبتي ندارند. در واقع اين باندهاي سياسي هستند كه با هم گفت‌وگو مي‌كنند. به دليل همين جاي خالي احزاب است كه باندهاي سياسي شكل مي‌گيرند. بايد توجه داشت كه با باند بازي نمي‌توان كشور را اداره كرد.
پس از او اميررضا واعظ‌آشتياني هم با كنايه‌هاي سياسي پيشنهاد رييس‌جمهور را مورد ارزيابي قرار داد: انتقاد ابزار مفيد و لازمي در پيشروي كشور به سمت پويايي است. اينكه تعامل جناح‌هاي سياسي براي اين باشد كه حقوق جامعه را وجه‌المصالحه قرار دهند منطقي و درست نيست. تعامل از اين جهت خوب است كه گفت‌وگو‌ها بين هر دو جناح سازنده، اثربخش و در عين حال با در نظر گرفتن منافع ملي باشد. اينكه گروه‌ها با يكديگر سازش كنند و از همديگر امتياز بگيرند و نامش را تعامل بگذارند نه تنها سودي براي كشور نخواهد داشت، بلكه كشور را به بحران‌هاي جديد‌تري نيز دچار مي‌كند.
پيش‌بيني نبي حبيبي در مورد مخالفان
پس از اين دو كه دو روز بعد از سخن رييس‌جمهور اظهارات‌شان منتشر شد محمد نبي، دبيركل موتلفه نيز به اظهارنظر پرداخت: احزاب با سليقه‌هاي مختلف مي‌توانند ماهانه دور يك ميز بنشينند و چاره‌اي مشترك بينديشند. بنابراين اين نظر را هم مفيد و هم عملي مي‌دانم. اينكه ما توقع داشته باشيم در همه مسائل وحدتي بين دو جناح ايجاد شود توقع غيرعملي است. اما اينكه روي مسائل و مشكلات ملي و فراجناحي مسوولان جناح‌ها بنشينند و چاره‌انديشي كنند اين را عملي مي‌دانم.
حبيبي روز جمعه پيش‌بيني‌اي كرد كه ٢٤ ساعت بعد درستي آن به نمايش گذاشته شد: البته ممكن است در يك جناح برخي از تشكل‌ها در اين‌گونه مسائل رغبتي براي گردهم آمدن نداشته باشند اما معتقدم كه در دو جناح سياسي كشور يعني اصولگرايان و اصلاح‌طلبان اين ظرفيت كه راجع به مسائل مشترك ملي جلساتي داشته باشند، وجود دارد.
يك روز پس از حدس حبيبي مبني بر عدم رغبت در برخي تشكل‌هاي يك جناح، اسماعيل كوثري، نماينده سابق مجلس و فعال سياسي نزديك به جبهه پايداري گفت: همدلي و جمع شدن گروه‌هاي سياسي با يكديگر دردي را از مشكلات كشور دوا نمي‌كند.
با كنار هم نشستن مشكل حل نمي‌شود
كوثري فراتر از اين هم رفت و گفت كه با كنار هم نشستن مشكل كشور حل نمي‌شود: اين نيست كه بگوييم برگزاري نشست‌هاي اينچنيني اثري مثبتي ندارد اما اصل موضوع كشور اين موضوع نيست. همه مردم، مسوولان و مقام معظم رهبري متفق‌القول هستند كه بايد به مساله بيكاري و فعال كردن اقتصاد پرداخت و اگر اين مسائل حل شود بعد از آن خوب است كه جناح‌هاي سياسي با هم بنشينند و با هم تعامل داشته باشند اما موضوع اصلي كشور اين است كه اقتصاد كشور فعال شود و همدلي گروه‌هاي سياسي با يكديگر دردي را دوا نمي‌كند. مطرح كردن اين موضوعات مشكل مردم را حل نمي‌كند و مردم به كار، وام ازدواج و دوري از بطالت نياز دارند.
كوثري در پاسخ به اين پرسش كه «آيا به نظر شما نيازي نيست با همدلي و حاكم شدن آرامش در كشور به رفع مشكلات اينچنيني پرداخت » تصريح كرد: بحث اين است كه هيچ موقع با كنار يكديگر نشستن مشكلي حل نمي‌شود و اين نشست‌ها اصل نيست و اصل حل مسائل و مشكلات اقتصادي است.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=47312
ش.د9501019