* چشم انداز مذاکرات صلح میان دولت ترکیه و پ ک ک را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا فکر می کنید ترکیه در یک جنگ داخلی درگیر خواهد شد؟
** خط باریکی میان آن چه در جریان است و فروافتادن بین یک جنگ داخلی تمام عیار وجود دارد. از ابتدا ما به عنوان اعضای حزب کمونیست ترکیه تاکید کرده ایم که آن چه به اصطلاح روند صلح نامیده شده به یک جنگ خونین خواهد انجامید. علت آن مشخص بود مردم عادی چه ترک و چه کرد اطلاعاتی از جزئیات مذاکرات و چانه زنی های صورت گرفته نداشتند همه چیز پشت پرده بود از سوی دیگر قدرت های غربی در آن مداخله می کردند و در نهایت آن چه هیچ یک از طرفین صداقت و شفافیت به خرج نمی داد. البته که خطر جنگ داخلی برای ترکیه وجود دارد و این تهدیدی موجود است ما تعجبی نخواهیم کرد اگر روند مذاکرات صلح بار دیگر آغاز شود. عوامل گوناگونی از جمله رویدادهای سوریه و عراق، برنامه های امریکا به خصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری در آن کشور هستند که همگی بر شرایط ترکیه تاثیرگذار خواهند بود. قربانیان این موضوع مردم معمولی آن هم از هر قوم و فرقه ای خواهند بود.
* حزب کمونیست ترکیه در انتخابات سراسری سال 2015 میلادی تنها 0.03 درصد از آرا را از آن خود کرد و در نوامبر آن سال تنها 0.11 درصد را از آن این حزب شد. علت اصلی فقدان محبوبیت حزب شما در میان رای دهندگان چیست؟
** به طور سنتی نیروهای چپ کمونیستی درصد بالایی از آرای مردمی را کسب نمی کنند. قانون الزام کسب ده درصد آرا برای احزاب به منظور راهیابی نمایندگان شان به پارلمان یک علت این امر است. دلیل دیگر پایین بودن سطح حیات سیاسی در ترکیه است. هیچ بحث واقعی ای میان برنامه ها و ایدئولوژی های مختلف صورت نمی گیرد. انتخابات تمامش به پول و دستکاری های رسانه ای در ترکیه بستگی دارد. همه می دانند که قدرت حزب ما بسیار فراتر از آن سطح است. مردم می دانند که حزب ما نیرویی است که خارج از آن بازی قرار گرفته اما از جدیت لازم برخوردار است. البته ما توهم پارلمانی نداریم.
* علت اصلی کناره گیری داووداوغلو را از مقام نخست وزیری چه می دانید؟ آیا فکر می کنید آن گونه که اکثر تحلیلگران می گویند ییلدیریم نخست وزیر جدید کاملا تابع اردوغان خواهد بود یا درجه ای از استقلال عمل را به نمایش خواهد گذاشت؟
** واقعیت آن است که داووداوغلو استعفا نداد بلکه از سوی اردوغان محبور به ترک مقامش شد. اصلی ترین دلیل آن بود که اردوغان نگران روابط داووداوغلو با امریکا و بریتانیا بود. قدرت های بزرگ در حال یافتن راه هایی هستند که بتوانند از اردوغان گذر کنند و یا بدیلی را برای او پیدا کنند. داوواوغلو از نظر سیاسی تفاوتی با اردوغان نداشت. علت اصلی مورد حمله قرار گرفتن او از سوی اردوغان به همان دلیلی بود که ذکر کردم. بینالی ییلدیریم عروسک خیمه شب بازی دست نشانده اردوغان است البته در حال حاضر اردوغان او را در جایگاهی قرار داده که مطمئنا او را بعدا مورد سرزنش هم قرار خواهد داد. به طور خاص پس از افزایش مشکلات اقتصادی این موضوع اشکار خواهد شد. من گمان نمی کنم که جایگزینی ییلدریم با داووداوغلو هیچ تغییر واقعی و ملموسی را در جامعه و سیاست ترکیه ایجاد کند.
* نظر حزب کمونیست ترکیه درباره تغییر نظام پارلمانی به ریاستی چیست؟
** در واقع، ترکیه هم اکنون در عمل در حال اجرای نظام ریاستی است. البته تغییری حقوقی به معنای آن خواهد بود که ما بیش از گذشته در این جهت حرکت خواهیم کرد امری که مخالف آن هستیم. از سوی دیگر، ما نه وضع موجود را می پذیریم و نه بدیلی چون حزب عدالت و توسعه بدون اردوغان را قبول داریم. حزب کمونیست در حال کار برای تحقق جایگزینی واقعی است نه صرفا یک آرایش ظاهری و بزک کردن سیستم موجود.
* چرا حزب کمونیست ترکیه برخلاف بسیاری از چپ های رادیکال از حزب دموکراتیک خلق ها حمایت نمی کند؟
** از نظر ما حزب دموکراتیک خلق حزبی چپگرا نیست. نیروهای چپ هیچ تاثیر واقعی و ملموسی بر آن حزب ندارند. از دید ما حزب دمکراتیک حلق ها یک حزب با گرایشات ملی گرایی کردی و طرفداری از لیبرالیسم است. این واقعیت موجود است.
* آیا فکر نمی کنید موضعی که شما در قبال حزب دموکراتیک خلق ها اتخاذ کرده اید شبیه به موضع حزب کمونیست یونان در خودداری از ائتلاف با سیریزا است و آن حزب را مجبور به ائتلاف به راسگرایان افراطی برای تشکیل دولت کرد؟
** حزب کمونیست یونان در آن موقعیت تصمیم صحیحی را اتخاذ کرد. سیریزا حزبی است که تلاش می کند تا از سیستم محافظت کند. کمونیست ها خود را متعهد به حمایت از آنان نمی دانند. تشکیل یک حزب با ائتلاف با حزب راستگرا نباید بهانه ای برای سیریزا و راه توجیه خود باشد. ما در جزئیات آگاه هستیم که رهبری سیریزا چه می خواهد و می دانیم که روابط نزدیکی با انحصارات سیاسی و اقتصادی دارد. چرا باید فکر کنیم که کمونیست ها ملزم به حمایت از نیروهای دیگر هستند؟
* چرا حزب کمونیست ترکیه با سایر احزاب برای کسب کرسی پارلمانی ائتلاف نمی کند؟
** ما هیچ توهمی درباره پارلمان و کارکرد آن نداریم. ما در حال سازماندهی در کارخانه ها، محل های کار، مدارس و محلاتی هستیم که طبقه کارگر در انجا حضور دارند. ما تلاش را بر این حوزه متمرکز کرده ایم. سرنوشت کشور ما آنجا تعیین می شود نه در نهادهایی چون پارلمان. ما با هیچ نیرویی که علیه اقتصاد بازار نباشد علیه امپریالیسم نباشد و علیه بنیادگرایی مذهبی موضع گیری نکند همکاری نخواهیم کرد. ما تنها نیستیم. ما یک حزب فرقه گرا و یا یک حزب با اندیشه های کودکانه نیستیم.
* برخی از منتقدان معتقدند که تحلیل حزب کمونیست ترکیه درباره ریشه های داعش و پررنگ کردن نقش دولت های خارجی از دید شما در پیدایش ناشی باور شما به تئوری توطئه است.
** البته که بنیادگرایی در منطقه دارای پایگاه اجتماعی قوی است. مردم فقیر هستند آنان با فساد تغذیه می شوند و نفرتی عمیق از جهان غرب در خاورمیانه به دلیل تلاش های قدرت های خارجی به منظور تخریب منطقه وجود دارد. این یک واقعیت است. در سوی دیگر، ما می دانیم که امپریالیست های غربی همواره از برداشت سیاسی از مذهب به عنوان یک ابزار استفاده کرده اند. این دیگر تئوری توطئه نیست. در ترکیه، اسلامگرایان بدون حمایت ها آلمان و امریکا نمی توانستند به قدرت برسند. البته که پایگاه اجتماعی دارند و این ساختگی نیست.
* چرا جامعه مدنی ترکیه در مقاومت در برابر محافظه کاری اجتماعی دولت عدالت و توسعه موفق نبوده است ؟ نظر شما درباره چشم انداز جدایی دین از سیاست در ترکیه چیست؟
** اسلامیزاسیون در ترکیه دو دلیل اصلی دارد. نخستین دلیل آن تاریخی است از سوی دیگر نیز دلایل معاصری می توان برای آن متصور شد. اسلام یک مولفه قدرتمند فرهنگی و ایدئولوژیک در جامعه ترکیه برای قرون متوالی بوده است. این موضوع پس از تاسیس جمهوری تغییری نکرد. با این حال، مذهب از نظام سیاسی کنار گذاشته شد. کمالیست ها هرگز درک نکردند که برای حفظ یک پدیده بدون توجه به حوزه اجتماعی برای طولانی مدت امکان پذیر نیست. اکنون سرمایه داری نیازمند مذهب است آن هم به چندین دلیل نه صرفا برای ارام نگهداشتن توده ها بلکه برای تقویت تجارت و کسب و کار نیز زیادی به این موضوع وجود دارد. اگر به تاریخ هم نگاه کنید متوجه می شوید که اسلامگرایان هیچ گاه با اقتصاد بازار مشکلی نداشته اند و اتفاقا اردوغان نیز نماینده این طیف است. ما کمالیست ها را مقصر نمی دانیم که چرا نسبت به موضوع مذهب سخت گیری کردند بلکه اشتباه آن بود که در آن زمان اصلاحات اجتماعی ضروری عملی نشد. این امر بدان خاطر بود که کمالیست ها اساس وابسته به طبقه بورژوازی بودند.
* چرا ارتش ترکیه برخلاف ده های گذشته به طور مستقیم در سیاست دخالت نمی کند و علیه دولت اسلامگرا بر خلاف تجارب پیشین اقدامی انجام نمی دهد؟ ایا علت آن پاکسازی های گسترده در ارتش توسط دولت عدالت و توسعه بوده است؟
** ارتش ترکیه هرگز علیه خواست سرمایه داران بزرگ و ایالات متحده کاری را انجام نمی دهد. در صورتی که آنان از برنامه ریزی برای انجام یک کودتا حمایت می کردند حزب عدالت و توسعه در کمتر از یک روز از قدرت ساقط می شد. سرمایه داران بزرگ و ناتو از حضور آن حزب در قدرت خرسند هستند دست کم تا سال های 13-2012 میلادی چنین به نظر می رسید.
* چرا رویدادهای پارک گزی با شکست مواجه شدند؟ نقش کمونیست ها در آن تحولات چه بود؟
** گزی شکست نخورده است بلکه عقب نشینی تاکتیکی روی داده است. دلیل اصلی این بود که هیچ بدیل سیاسی ای وجود نداشت. هیچ پیشتاز سیاسی ای در آن اعتراضات نبود اما حزب کمونیست تمام تلاش خود را بعمل آورد تا سازماندهی مردم را در سرتاسر کشور انجام دهد تا هویت ایدئولوژیک تقویت شود. هیچ کسی نمی تواند بگوید که این تلاش ها مثمرثمر نبودند و حزب کمونیست یکی از عناصر کلیدی ای بود که از جنبش در برابر گرایش های لیبرال و ملی گرایانه محافظت کرد.
* بدیل حزب کمونیست ترکیه برای سیاست خارجی چیست؟ نظرتان درباره شعار صلح در داخل و صلح در خارج از خانه کمالیست و شعار به صفر رساندن مشکلات با همسایگان چیست؟
** ما خود را در کنار هیچ یک از طرفین سرمایه داری قرار نمی دهیم. ما باید با طبقه کارگر و فقرا متحد شویم. هیچ صلحی در زیر پرچم سرمایه داری امکان پذیر نیست در نتیجه صلح در داخل و صلح در خارج یک شعار بیش نیست. در جنگ کره در همان زمانی که این شعار مطرح بود ترکیه شرکت داشت در آنجا صلحی در کار نبود در قبرس هم صلحی نبود و تنش میان یونان و ترکیه نیز همواره وجود داشته است ! برای حزب عدالت و توسعه من هیچ چیزی ندارم که بگویم. آن ها در خواب و رویا به سر می برند نئوعثمانی هایی هستند که سیاست تراژیکی را در پیش گرفته اند. کار را از تراژدی گذرانده و آن را دفن کرده اند اکنون کمدی در جریان است.
* برخی از تحلیلگران معتقدند که تنها مشکل اردوغان است و سیاستمداران دیگر در حزب عدالت و توسعه از جمله داووداوغلو و عبدالله گل رییس جمهوری پیشین از او بهتر هستند. نظر شما درباره این دیدگاه چیست؟
** من اردوغان را ترجیح می دهم. دست کم او بسیار باز بازی می کند. او باعث ایجاد نفرت زیادی از خودش در جامعه شده و این خوب است. آن هایی که شما نام بردید این قابلیت را دارند که چهره واقعی خود را پنهان کنند و این یک تله خواهد بود. بهتر است که از شر کل اعضای این حزب و موجودیت آن راحت شویم.
* چرا فقرا و اعضای طبقه کارگر از حزب دست راستی عدالت و توسعه در انتخابات اخیر حمایت کردند ؟ علت اصلی ضعف نیروهای چپ در سازماندهی این پایگاه اجتماعی و کمک به تقویت آگاهی طبقاتی را چه می دانید؟
** البته ما هنوز ضعیف هستیم. باید با شدت کار کنیم. اما باید این را در نظر داشته باشید که طرفداران حزب عدالت و توسعه لزوما از میان فقرا نیستند آنان بخش کوچکی از هواداران آن جریان را تشکیل می دهند. بخش اعظم هواداران این حزب افراد مذهبی هستند و حزب نیز از مذهب به عنوان ابزاری برای جذب توده ها استفاده کرده است.
* آیا فکر می کنید آن گونه که برخی از کارشناسان مسائل ترکیه باور دارند امکان ائتلاف میان حزب عدالت و توسعه و حزب ملی گرای افراطی حرکت ملی وجود دارد؟
** همه چیز امکان پذیر است اما فکر می کنم اردوغان زمان زیادی نخواهد داشت.
* بین نیروهای سکولار، کردها و اسلامگرایان در ترکیه کدام یک برنده خواهند بود؟
** هیچ یک از آنان. سرمایه داری به هیچ کدام از آن ها اجازه پیروزی را نخواهد داد. هیچ سکولاریسمی تحت حکومت و زمامداری بورژوازی امکان پذیر نخواهد بود. مدل اسلامگرایی سیاسی در ترکیه موفق نبوده است و غیر ممکن است که بتوان الگوی دولتی مذهبی را در ترکیه اجرایی نمود. کردها نیز نمی توانند در جنگی که بر پایه قومیت است موفق شوند. نبرد اصلی در ترکیه میان فقیر و غنی است، میان طبقات.
http://www.sharghdaily.ir/Default.aspx?NPN_Id=1051&pageno=9
ش.د9501056