فتح‌الله گولن، رهبر مذهبی مخالف اردوغان، که از سوی دولت ترکیه متهم به هدایت کودتای نافرجام اخیر شده، گفت پیامش به مردم ترکیه این است که هرگز به دخالت نظامی نگاه مثبت نداشته باشند، چرا که دموکراسی از این طریق به دست نمی‌آید. وی در عین حال تاکید کرده که ممکن است کودتای اخیر در ترکیه ساختگی بوده و کار خود اردوغان باشد.
این اظهارات همزمان با آن منتشر شده که اردوغان نیز در اجتماع هوادارانش در اسلامبول، بار دیگر خواستار استرداد فتح‌الله گولن از آمریکا شد.
مقام‌های ترکیه و از جمله رجب طیب اردوغان گولن را به حمایت از کودتا متهم می‌کنند و می‌گویند عوامل کودتا از پیروان او بوده‌اند.
رجب طیب اردوغان که به بهانه مقابله با کودتاچی‌ها دست باز برای پاکسازی مخالفان خود پیدا کرده با اشاره به عده‌ای که درباره بازگرداندن مجازات اعدام شعار می‌دهند گفته است که ممکن است این درخواست‌ها در مجلس به بحث گذاشته شود.
بیش از یک دهه است که مجازات اعدام از نظام قضایی و جزایی ترکیه به دلیل درخواست برای عضویت در اتحادیه اروپا حذف شده است.
رئیس جمهور ترکیه گفت اقدام به کودتا توسط اقلیتی در ارتش انجام شده و خود ارتش با این اقدام همراه نبوده است، البته برای محاکمه دارودسته کودتاگران منتظره اجازه کسی نمی‌مانیم.
اردوغان گفت از باراک اوباما می‌خواهد یا گولن را اخراج یا مستردش کند.
گولن که "گرین کارت" آمریکا دارد اما یک شهروند آمریکایی محسوب نمی‌شود، گفت: نسبت به دورنماهای اخراج از آمریکا نگران نیستم.
این روحانی 75 ساله ضمن محکوم کردن استفاده از خشونت برای سرنگونی اردوغان گفت: فکر نمی‌کنم که جهان اتهامات مطرح شده توسط اردوغان علیه من را جدی بگیرد.
پس از کودتای ناکام در ترکیه بیش از 2800 پرسنل نظامی بازداشت و 2700 تن دیگر از سمت‌های خود برکنار شدند.
فتح‌الله گولن گفت: به نظر می‌رسد تلافی جویان منتظر افرادی که کودتا را به راه انداختند، بودند.
این روحانی همچنین تاکتیک‌های اردوغان را با تاکتیک‌های استفاده شده توسط آدولف هیتلر برای پاکسازی حوزه سیاسی آلمان در دهه 1930 میلادی که به یک حکومت خودکامه و پلیسی تبدیل شد، مقایسه کرد. گولن گفت: کاملا مشخص است که در میان رهبری حزب حاکم و رئیس جمهوری ترکیه عدم تحمل وجود دارد. آنها اموال و دفاتر مطبوعاتی را توقیف کرده درها را شکسته و مردم را به شیوه‌ای مشابه با شیوه نیروهای شبه نظامی هیتلر سرکوب کردند.
وزیر دادگستری ترکیه: 6000 نفر در ارتباط با کودتا بازداشت شده‌اند
وزیر دادگستری ترکیه از افزایش شمار افراد بازداشت شده در خصوص کودتای نافرجام اخیر خبر داد و اعلام کرد تاکنون 6 هزار تن در این رابطه بازداشت شده‌اند.
به گزارش شبکه خبری اسکای نیوز، "بکر بوزداغ"، وزیر دادگستری ترکیه در مصاحبه با خبرنگاران اعلام کرد نیروهای امنیتی این کشور تاکنون 6 هزار تن از کسانی را که با کودتای جمعه شب ارتش ارتباط داشتند دستگیر کرده‌اند.
این افراد از مجموع قضات و سربازان و نظامیانی بودند که به اتهام تلاش برای براندازی نظام حاکم و کودتا بازداشت شده‌اند.
در همین حال رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه کودتای نافرجام روز جمعه در این کشور را به عنوان یک "لطف الهی" برای پاکسازی ارتش خواند.
روزنامه میل آنلاین نوشت، رهبر ترکیه توانست بعد از درخواست دراماتیک خود از طریق "فیس تایم" از حامیانش مبنی بر مقابله با تلاش ارتش برای تصرف مکان‌های استراتژیک در اسلامبول و آنکارا وضعیت را مدیریت کند.
وی پس از بازگشت با یک جت دولت ترکیه، پیروان خود را به عنوان نیروهای امنیتی توصیف کرد.
سپس اردوغان در یک سخنرانی کوتاه در میان حضور گسترده محافظان مسلح خود اعلام کرد: عاملان کودتا بهای سنگین خواهند پرداخت. این حادثه یک لطف الهی برای ماست زیرا می‌توانیم به پاکسازی ارتش بپردازیم.
همچنین وزیر خارجه عربستان گفت که بی‌شک مسئولان ترکیه‌ای قادر هستند ثبات را در کشور پس از شکست کودتا برقرار کنند.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی در مصاحبه با شبکه سی ان ان که بخشی از آن منتشر شده عنوان داشت: همکاری مستحکمی میان ریاض و آنکارا در زمینه امنیت و مبارزه با تروریسم در کنار حمایت از مخالفان "میانه‌رو" سوری وجود دارد.
این وزیر سعودی عنوان داشت که روابط عربستان با ترکیه بهترین روابط است.
نگرانی اولاند، مرکل و اتحادیه اروپا از احتمال بازگشت سرکوبگری‌ها در ترکیه
رئیس جمهور فرانسه اظهار داشت انتظار دارد در پی کودتای نافرجام اخیر در ترکیه یک دوران سرکوب در این کشور وجود داشته باشد.
فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه در پی بازدید از مرکز بحران وزارت امور خارجه فرانسه گفت: ما خواهیم دید که وضعیت در ترکیه چگونه خواهد بود. اگر رئیس‌جمهور این کشور کاملا کنترل اوضاع را پس بگیرد که از نظر من این گونه خواهد بود ما دورانی از آرامش قابل ملاحظه را خواهیم داشت اما احتمالا در این دوران سرکوب‌هایی صورت خواهد گرفت.
وی ادامه داد: می‌توانم تصور کنم که برخی از عناصر ارتش ترکیه باید نسبت به آنچه که انجام دادند و یا حتی نسبت به آنچه که در انجامش کوتاهی کردند پاسخگو باشند.
ژان مارک آیرو، وزیر امور خارجه فرانسه نیز گفت امیدوار است دموکراسی در ترکیه در پی این کودتا زیرپا گذاشته نشود.
در ادامه این بیانیه تصریح شد: فرانسه امیدوار است که آرامش سریعا به ترکیه بازگردد. کشور ما امیدوار است که دموکراسی در ترکیه پس از این آزمون به شکلی تقویت شده بیرون بیاید و آزادی‌های بنیادین کاملا در این کشور رعایت شوند.
آنگلا مرکل و مقام‌های عالی رتبه اتحادیه اروپا نیز ضمن محکوم کردن کودتای ناکام در ترکیه از رئیس جمهوری این کشور خواستند که با کودتاچیان براساس قانون رفتار شود.
به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری فرانسه، آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان گفت: برخورد با عاملان این حادثه تراژیک باید براساس قانون باشد.
اظهارات آنگلا مرکل در پی سخنان نخست‌وزیر ترکیه مبنی بر احتمال احیای مجازات اعدام و اجرای آن برای کودتاچیان ایراد شد. مرکل با تاکید بر اینکه هرگونه تغییرات سیاسی در هر کشوری باید از طریق پارلمان صورت بگیرد تاکید کرد که کشورش در کنار تمامی کسانی که از دموکراسی و حکومت قانون در ترکیه حمایت می‌کنند ایستاده است.
از سوی دیگر چهره‌های ارشد اتحادیه اروپا نیز با تکرار اظهارات مرکل از اردوغان خواستند که در مورد کودتاچیان با قانون برخورد شود.
پوتین خطاب به اردوغان: اقدامات منافی قانون انجام ندهید
رئیس جمهوری روسیه در تماس تلفنی با همتای ترکیه‌ای خود خواهان عدم اتخاذ اقدامات منافی قانون در پی کودتای نافرجام این کشور شد.
به گزارش شبکه خبری اسکای نیوز، کرملین در بیانیه‌ای اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تماسی تلفنی را با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه برقرار کرده است. براساس این بیانیه پوتین در این تماس تلفنی در خصوص کودتای نافرجام اخیر در ترکیه صحبت و از اردوغان خواسته است که اقدامات منافی قانون اساسی را انجام ندهد.
پوتین همچنین نسبت به بازگشت ثبات و نظم به ترکیه ابراز امیدواری کرد.
رئیس جمهوری روسیه همچنین تاکید کرد که روسیه با هرگونه اقدامی در نقض قانون اساسی و نیز خشونت در کشورها مخالف است.
اردوغان نیز به نوبه خود بر عزم ترکیه برای اتخاذ تدابیر لازم جهت تضمین امنیت گردشگران روس در این کشور تاکید کرد.
دو طرف همچنین در این تماس تلفنی بر برگزاری یک دیدار دو جانبه که قبلا در خصوص آن توافق شده بود در اولین زمان ممکن تاکید کردند.
سناریوهای مطرح در رسانه‌های ترکیه
با فروکش کردن ماجرای کودتا، رسانه‌های ترکیه اخباری را که هنوز میزان صحت و سقم آنها مشخص نیست، درباره پشت پرده " شب کودتا " منتشر کردند.
بر اساس یکی از این گزارش‌ها که "سی ان ان" ترک انتشار داده، یک ژنرال 4 ستاره نیروی هوایی ترکیه با نام " آکین اوزتورک " و دامادش سرهنگ " هاکان کاراکوش" فرماندهی اصلی عملیات هوایی شب کودتا را در دست داشتند.
در آن شب همه فرماندهان عالی رتبه نیروی هوایی و دفاع هوایی ترکیه از آنکارا به اسلامبول رفته بودند تا در مراسم ازدواج دختر ژنرال " ایلهان شانوِر " فرمانده نیروهای دفاع هوایی ترکیه شرکت کنند. از ژنرال " عابدین اونال " فرمانده نیروی هوایی ترکیه گرفته تا همه فرماندهان عالی رتبه نیروی هوایی و دفاع هوایی ترکیه.
در این مراسم تنها یک فرمانده غایب بود و او ژنرال " آکین اوزتورک " 64 ساله بوده است.
اوزتورک فرمانده سابق نیروی هوایی ترکیه بود. او پس از ماجرای تصفیه فرماندهان ارتش از سوی اردوغان در سال 92 فرمانده نیروی هوایی شد و در سال 94 این سمت را به ژنرال ایلهان شانوِر " داد.
او پس از آن به مدت یک سال به عضویت شورای عالی نظامی ترکیه (YAS) – عالی‌ترین شورای فرماندهان نظامی ترکیه – در آمد و قرار بود در 30 آگوست سال جاری (40 روز دیگر) از ارتش بازنشسته شود.
این فرمانده عالی رتبه که پیشتر فرمانده نیروی هوایی ارتش ترکیه بود، نفوذ گسترده‌ای در ساختار نیروی هوایی و ارتش ترکیه داشت.
سال گذشته یک گروه از فرماندهان نیروی هوایی با ارایه گزارشی به مقامات بالای حفاظت اطلاعات ارتش ترکیه، از ارتباطات گسترده ژنرال اوزتورک با طرفداران فتح‌الله گولن (آنچه که دولت ترکیه دولت موازی می‌خواند) و احتمال تلاش او برای انجام کودتا خبر داده بودند.
در شب کودتا این فرمانده سابق نیروی هوایی به همراه دامادش از فرصت عدم حضور همه فرماندهان نیروی هوایی در پایتخت و شرکت آنها در مراسم ازدواج دختر یکی از فرماندهان استفاده کرده و فرمان آغاز عملیات و پرواز جنگنده‌های اف -16 و هلی کوپترهای "سیکورسکی" را صادر کرد.
او به منظور تامین سوخت اف 16ها دستور پرواز دو فروند هواپیمای سوخت رسان را از پایگاه اینجرلیک نیز صادر کرده بود. اف 16ها نخست در آنکارا و سپس در اسلامبول پرواز می‌کردند تا هم به اهدافی خاص حمله کنند و هم با پرواز در ارتفاع پایین رعب و وحشت ایجاد کنند. آنها باید مدام در آسمان می‌بودند و به همین منظور نیاز بود تا دو هواپیمای سوخت رسان به آنها سرویس دهد.
بر اساس گزارش سی ان ان ترک این فرمانده نظامی که به همراه دامادش دستگیر شده است،قرار بوده در صورت موفقیت کودتا به سمت ریاست " ستاد مشترک ارتش ترکیه " برسد.
برخی رسانه‌های ترکیه نیز سعی کرده‌اند ارتباطی بین باند کودتاگر با حادثه سرنگونی هواپیمای سوخوی روسی مطرح کنند.
بر اساس این سناریو همین باندی که به سرکردگی ژنرال اوزتورک نفوذ فوق‌العاده بالایی در ساختار نیروی هوایی ترکیه داشته است، در پشت پرده ساقط کردن هواپیمای سوخی روسی در نوامبر سال گذشته، به منظور ایجاد بحران در روابط خارجی دولت ترکیه باشد.این سناریو به منظور پاک کردن دامن مقامات سیاسی دولت ترکیه از این اتهام که تاکنون هزینه زیادی را برای ترکیه داشته، مطرح شده است.
البته هیچ بعید نیست که دولت اردوغان به استقبال این گمانه زنی‌ها برود و با این کار یک گروه اصلی در ایجاد گشایش در روابط سیاسی با روسیه را حل کند.
با گناهکار شناخته شدن باند کودتاگر در ماجرای ساقط کردن هواپیمای روسی، هم مساله سردی در روابط سیاسی با روسیه حل می‌شود و هم بر کفه گناهان باند کودتاگر افزوده می‌شود و این هر دو مطلوب دولت ترکیه خواهد بود.
باید منتظر ماند و رفتار رجب طیب اردوغان و دولت ترکیه را در روزهای آتی در زمینه نحوه مقابله و مواجهه با نیروهای مخالف در بدنه ارتش و دستگاه قضایی را دید. شواهد و نشانه‌ها حاکی از دورخیز اردوغان برای جمع کردن بساط مخالفانش تا پایین‌ترین رده‌های ارتش و دستگاه قضایی است.
تا کنون نزدیک به 6 هزار نفر در هر دو دستگاه دستگیر شده‌اند و دستگیری‌ها همچنان با شدتی زیاد ادامه دارد و اردوغان گفته به پاکسازی مخالفان خود ادامه خواهد داد.
واشنگتن تایمز قبلا از تلاش اردوغان برای اجرای کودتای قلابی خبر داده بود
روزنامه آمریکایی واشنگتن تایمز، 3 ماه پیش از قصد رجب طیب اردوغان برای اجرای کودتایی تقلبی در ترکیه خبر داده بود.
به گزارش پایگاه خبری شبکه العالم، واشنگتن تایمز، در روز شنبه 18 اردیبهشت 1395، اطلاعاتی منتشر کرد که حاکی از تلاش اردوغان برای اجرای کودتایی در ترکیه بود تا به وسیله آن، مخالفانش را سرکوب کند.
واشنگتن تایمز به نقل از "ایکان اردمیر" نماینده سابق اپوزیسیون در مجلس نوشت: "حزب عدالت و توسعه، بسیار خوب بلد است چالش‌ها را به فرصت تبدیل کند. آنها به خوبی می‌دانند که می‌توانند از شایعه کودتا، به گستردگی بهره‌برداری کنند".
این روزنامه آمریکایی، پیروزی بسیار دشوار حزب عدالت و توسعه در انتخابات، بحرانی شدن اوضاع کشور، افزایش انتقادات از اردوغان به سبب طولانی‌تر کردن جنگ در سوریه، شدت گرفتن درگیری با کردهای جدایی طلب، ضعف اقتصاد، فروپاشی بازار گردشگری و افزایش حملات داعش را از عوامل کاهش محبوبیت حزب عدالت و توسعه دانست.
در این میان، "مایکل روبن" از مسئولان سابق پنتاگون که تحلیل گر دفاعی و امنیتی در بنیاد AEI است، گفت: "اقدامات استبدادی اردوغان ضد مخالفان، بازداشت و زندانی کردن آنان، خفه کردن مطبوعات و مبارزه با آنها، و رویاهای سلطنتی او، از کنترل خارج شده است و اگر ارتش ترکیه تصمیم به کودتا بگیرد، آمریکا باید از ارتش حمایت کند".
این اظهارات، واکنش ارتش ترکیه را سبب شد به طوری که فرماندهان ارتش، در روز یک شنبه، 12 اردیبهشت 1395، برای نخستین بار، به صراحت اعلام کردند که هیچ قصدی برای کودتا در کشور وجود ندارد و ارتش، به هیچ وجه در روند فرایند سیاسی کشور دخالت نخواهد کرد.
به این ترتیب بود که واشنگتن تایمز در مقاله خود که در روز شنبه، 18 اردیبهشت 1395 منتشر شد پیش‌بینی کرد که اردوغان برای جلوگیری از بروز انقلاب غیرنظامی در ترکیه، اقدام به اجرای کودتایی نظامی در کشور کند؛ زیرا هزاران تن از دانشجویان ترکیه تحت پیگرد پلیس و سازمان اطلاعات هستند، صدها تن از خبرنگاران در دادگاه‌ها محاکمه شده اند،هزاران تن از شهروندان به اتهام توهین به رئیس‌جمهور محاکمه شده اند، تظاهرات سراسر ترکیه را گرفته است و ملت ترکیه، در برابر اردوغان، سر خم نخواهد کرد.
http://jomhourieslami.net/?newsid=98675
ش.د9501249