(روزنامه اعتماد ـ 1395/05/10 ـ شماره 3587 ـ صفحه 11)
دمشق، مسكو و واشنگتن روزهاي پرحادثه‌اي را تجربه كردند
معادلات نظامي و سياسي در سوريه شدت گرفته است. بازي‌هاي سياسي درون خاك سوريه هر روز شكل جديدتري به خود مي‌گيرد و همزمان بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي هم به فراخور پيشرفت‌ها و پسرفت‌هاي نظامي حاميان و مخالفان خود در داخل سوريه نقش خود را به روز مي‌كنند. چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه سه روز پرحادثه براي سوريه بود. ٧٢ ساعتي كه در آن هم جبهه النصره جدايي رسمي خود از القاعده را اعلام و نام جديدي براي خود برگزيد و هم روس‌ها نقشه جديدي را دوشادوش دولت سوريه در حلب كليد زدند. امريكايي‌ها در يك حمله نظامي شهروندان غيرنظامي را به كشتن دادند و البته رييس سازمان سيا هم در اظهاراتي پر سر و صدا اعلام كرد كه احتمال باقي ماندن سوريه به شكل و شمايل امروز و در قامت يك كشور در آينده دور از ذهن است.
كشتار غيرنظاميان توسط نيروهاي ائتلاف
پنجشنبه شب بود كه حملات هوايي نيروهاي ائتلاف به رهبري امريكايي‌ها ٢٥ غيرنظامي را در روستايي در شمال سوريه به كشتن داد. روستايي كه در حال حاضر در اختيار داعش است و ساكنان آن براي رهايي از اين اسارت چشم به كمك نيروهايي دوخته‌اند كه شايد از زمين و هوا سر برسند و تروريست‌هاي داعش را به بيرون هدايت كنند. گروه‌هاي ناظر حقوق بشري و اعضاي اپوزيسيون در سوريه ساعاتي پس از اين حمله تاييد كردند كه در اين حملات هوايي شهروندان غيرنظامي قرباني شده‌اند. اين حمله در روستاي الغندوره دو هفته پس از آن صورت گرفت كه گروه‌هاي حقوق بشري اعلام كردند در حملات نيروهاي ائتلاف در روستاي ديگري در همين محدوده شمال سوريه قريب به ١٠٠ غيرنظامي كشته شده‌اند. پناه گرفتن نيروهاي داعش در ميان روستاها و شهرهايي كه هنوز ساكناني در آنجا، ماندن را به مهاجرت ترجيح داده‌اند منجر به افزايش تلفات غيرنظاميان شده است. اين اتفاق‌ها درشرايطي در سوريه رخ مي‌دهد و داد گروه‌هاي حقوق بشري را هم بلند كرده است كه نيروهاي ائتلاف به رهبري امريكا در كنار كردها و برخي نيروهاي عربي تلاش مي‌كنند شهر منبيج را از سيطره داعش خارج كنند.
ائتلاف ملي سوريه در بيانيه‌اي اعلام كرده است كه ائتلاف بين‌المللي كشتار جديدي را در حاشيه‌هاي منبيج به راه انداخته و در حملات اين گروه ده‌ها نفر از مردان غيرنظامي جان خود را از دست داده‌اند كه در ميان آنها زنان و كودكان هم به چشم مي‌خورند. فرماندهي مركزي امريكا در خصوص حملات نيروهاي ائتلاف مي‌گويد كه در حال بررسي اخبار در خصوص كشتار غيرنظاميان در حين عمليات آزادسازي منبيج است. امريكايي‌ها و نيروهاي ائتلاف ادعا مي‌كنند كه در حال مبارزه با داعش در سوريه هستند اما گروه‌هاي حقوق بشري مي‌گويند كه جريان ائتلاف آمار دقيق كشته‌هاي غيرنظامي را اعلام نمي‌كند و تنها شعار مبارزه با داعش را پررنگ كرده است. شبكه سوري اپوزيسيون كه در حوزه حقوق بشر در سوريه فعاليت مي‌كند اخيرا اعلام كرده است كه حملات نيروهاي ائتلاف در سوريه تاكنون منجر به كشته شدن حداقل ٤٠٠ شهروند غيرنظامي شده است. اين در حالي است كه فرماندهي مركزي امريكا در اين عمليات ادعا مي‌كند كه در دو سال گذشته و همزمان با شدت گرفتن كمپين مبارزه با داعش، ٥٥ غيرنظامي كشته شده و تنها ٢٩ غيرنظامي هم مجروح شده‌اند. آماري كه نهادهاي حقوق بشري در سوريه مي‌گويند به هيچ‌وجه با واقعيت همخواني ندارد. بحران در سوريه وارد پنجمين سال خود شده است و اين در حالي است كه در اين سال‌ها هيچ گونه برنامه‌اي براي كاستن از تلفات غيرنظاميان از جانب هيچ كدام از دو نيروي درگير در اين بحران صورت نگرفته است.
وال‌استريت‌ژورنال در گزارشي مي‌نويسد كه اين بحران از سال ٢٠١١ تاكنون جان ٤٠٠ هزارنفر را گرفته است و اين در حالي است كه داعش نيز هر روز بر حجم تلفات اين ناآرامي‌ها مي‌افزايد. تنها در يك هفته گذشته داعش هنگام ورود به يك روستا ٢٥ نفر را اعدام كرد كه در ميان آنها زنان و كودكان هم ديده مي‌شدند. اپوزيسيون در سوريه پس از حملات روز پنجشنبه نامه‌اي به وزراي امور خارجه كشورهاي عضو ائتلاف نوشته و از آنها خواسته است كه حملات خود به مناطق نزديك منبيج تا زماني كه تحقيقات در خصوص كشته شدن غيرنظاميان پايان يابد را متوقف كنند. اين در حالي است كه سخنگوي پنتاگون روز جمعه اعلام كرد كه آزادسازي منبيج در مسير مبارزه با داعش از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار است. اين مقام امريكايي گفته است كه نيروهاي ائتلاف تلاش مي‌كنند با بسيج كردن نيروهاي محلي از آمار تلفات غيرنظاميان بكاهند.
پس از دو حمله اخير هوايي نيروهاي ائتلاف به دو روستا در شمال سوريه و كشته شدن شهروندان غيرنظامي، وزارت خارجه سوريه براي چندمين بار در چندهفته گذشته دو نامه به رييس شوراي امنيت و دبيركل سازمان ملل فرستاد و عمليات ائتلاف تحت امر امريكا و افراد مسلح تندرو را محكوم كرد. در بيانيه وزارت خارجه سوريه آمده است: جنگنده‌هاي ائتلاف بين‌المللي «كشتار خونيني» را با هدف قرار دادن غيرنظاميان بي‌دفاع در روستاي الغندوره رقم زدند و در همين حال داعش نيز به قتل عام ديگري در روستاي البوير در شمال سوريه دست زد. اين بمباران امريكا و پيش از آن بمباران‌هاي فرانسوي و ديگر كشورها كه غيرقابل توجيه است، تا زماني كه غيرنظاميان و تاسيسات اقتصادي و خدماتي را هدف قرار مي‌دهند شبيه به جنايت‌هايي است كه گروه‌هاي تروريستي مسلح در تعدادي از شهرها و روستاهاي سوريه مرتكب شده و مي‌شوند. دولت سوريه از شوراي امنيت مي‌خواهد تا به مسووليت‌هاي خود در حفظ صلح و امنيت بين‌المللي و توقف جنايت‌هاي «ائتلاف امريكايي» عليه غيرنظاميان سوري عمل كند و تدابيري را در بازخواست كشورها و سازمان‌هاي پشتيبان و حامي مالي تروريسم اتخاذ كند.
تاكتيك تغيير نام النصره
يك طلاق مصلحتي؟ جبهه النصره روز پنجشنبه رسما جدايي خود از گروه تروريستي القاعده را اعلام كرد. ابومحمد جولاني، رهبر النصره براي نخستين‌بار در پيام ضبط شده‌اي كه الجزيره آن را منتشر كرد اعلام كرد كه النصره رسما از القاعده جدا شده است و نام اين گروه از اين پس جبهه فتح الشام خواهد بود. القاعده كه اسامه بن‌لادن آن را در سال ١٩٨٨ پايه‌گذاري كرده بود پيش از اين نيز بارها اعلام كرده بود كه از اين جدايي حمايت مي‌كند. مرد شماره دو القاعده نيز در تازه‌ترين اظهارات خود اعلام كرده بود كه القاعده پيش از اين نيز به النصره پيشنهاد كرده بود كه هر حركتي را كه مي‌تواند به تقويت اسلام و وضعيت مسلمانان در سوريه منتهي شود و ذات جهاد را حفظ كند، انجام دهد. ايمن الظواهري، رهبر القاعده نيز در پيام ويديويي كوتاهي اعلام كرده بود كه برادري در اسلام قوي‌تر از پيوندهاي سازماني و تغييراتي است كه گاه به گاه رخ مي‌دهد. رهبر جبهه النصره كه از اين به بعد با نام جبهه فتح الشام فعال خواهد بود در ويديوي خود روسيه و امريكا را متهم كرده است كه به بهانه هدف قرار دادن النصره كه گروهي تروريستي مي‌دانند به محل‌هاي استقرار گروه‌هاي شبه‌نظامي سوري حمله مي‌كنند. جولاني مي‌گويد كه با تغيير نام النصره و جدا شدن اين گروه از القاعده اكنون ديگر روس‌ها و امريكايي‌ها بهانه‌اي براي حمله به مقرهاي در اختيار اين گروه نخواهند داشت. پس از اين اعلام موضع جديد النصره، امريكا اعلام كرده است كه اين حركت تغييري در برآورد امريكا از عملكرد و ماهيت اين گروه ايجاد نخواهد كرد.
سخنگوي كاخ سفيد در اين خصوص مي‌گويد: برآورد امريكا همچنان اين است كه رهبران اصلي و پيشرو در النصره نيت مقابله با غرب را در سر دارند و نگراني‌هاي ما در خصوص افزايش ظرفيت النصره در پيشبرد عمليات‌هاي خارجي همچنان ادامه خواهد داشت. اين عمليات‌هاي خارجي هم امريكا و هم اروپا را تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد. از سوي ديگر سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا هم مي‌گويد كه امريكا هيچ دليلي نمي‌بيند كه باور كند اهداف يا شيوه رفتاري النصره با اين جدايي از القاعده و تعويض نام تغيير كرده است. جان كربي در اين خصوص مي‌گويد: ما همچنان آنها را يك سازمان تروريستي خارجي مي‌دانيم و گروه‌ها را با رفتارهاي آنها مي‌سنجيم و نه با اسامي كه براي خود انتخاب مي‌كنند. در آتش‌بسي كه از ماه فوريه ميان دولت و مخالفان در سوريه به دست آمده نيز مقرهاي استقرار النصره قابل هدف‌گيري هستند.
وزارت خارجه روسيه نيز پس از اين اظهارات جولاني اعلام كرد كه جبهه النصره با وجود تغيير نام همچنان يك سازمان تروريستي غيرقانوني باقي خواهد ماند و نبرد عليه اين شياطين تا زماني كه آنها به طور كامل نابود شوند، ادامه خواهد داشت.
حلب، عمليات مشتركي كه جان كري را نگران كرد
تحولات نظامي در حلب سرعت گرفته است. روسيه و ارتش سوريه عمليات انساني را از محله‌هاي شرقي حلب آغاز كرده‌اند و از طريق گذرگاه‌هاي امني كه براي خروج خانواده‌هاي محاصره شده در محله‌هاي شرقي تعيين كرده‌اند در حال خالي كردن شهر از سكنه غيرنظامي هستند. از سوي ديگر برخي رسانه‌هاي سوري از تسليم افراد مسلح و تحويل سلاح‌شان به ارتش سوريه خبر مي‌دهند. در چارچوب روند انساني مشترك ميان سوريه و روسيه سه گذرگاه انساني براي خروج غيرنظاميان و يك گذرگاه براي افراد مسلح در شهر حلب تعيين شده است. در حالي كه خبرگزاري سوري مي‌گويند برخي افراد مسلح نيز در حال تحويل دادن اسلحه‌هاي خود هستند اما عبدالغني شوبك، مسوول روابط عمومي در مجلس شوراي حلب در مصاحبه با يك خبرگزاري آلمان گفته است كه هيچ فرد مسلحي از حلب خارج نشده و به هيچ‌وجه خود را تحويل ارتش سوريه نداده است. همزمان با اين عمليات مشترك روسيه و دولت بشار اسد، جنگنده‌هاي سوريه و روسيه حملات متعددي به مناطقي در حيان در حومه شمالي حلب داشتند و در ۱۲ حمله هوايي نيز مكان‌هايي را در دو منطقه الشقيف و ضهره عبدربه در شمال شهر حلب هدف قرار دادند.
عملياتي كه روسيه از آن با عنوان عمليات انساني در حلب ياد مي‌كند در امريكا و كشورهاي غربي سر و صداي بسياري به راه انداخته است. جان كري، وزير امور خارجه امريكا بيشترين ميزان بدبيني را به اين عملكرد مشترك روسيه و دولن سوريه دارد و مي‌گويد كه اگر ثابت شود عمليات انساني روسيه در حلب يك حيله است اين مساله همكاري ميان واشنگتن و مسكو پيرامون حل و فصل سياسي جهت پايان جنگ داخلي در سوريه را در معرض خطر قرار مي‌دهد.
جان كري در نشست مطبوعاتي با همتاي اماراتي در ادامه افزود: اگر ما بتوانيم مساله را امروز حل كنيم و به تفاهم كامل در مورد آنچه رخ مي‌دهد دست يابيم و سپس توافقي را در مورد ادامه راه حاصل كنيم اين مساله عملا مي‌تواند باب برخي احتمال‌ها را باز كند. ما عميقا نگران تعريف اين عمليات انساني مشترك روسيه و دولت سوريه هستيم و من ظرف ۲۴ ساعت گذشته دو بار با روسيه در مورد اين مساله صحبت كردم. به‌شدت اين احتمال وجود دارد كه اين عمليات يك چالش باشد اما ما تيمي داريم كه امروز (جمعه) تشكيل جلسه مي‌دهد و در اين خصوص كار مي‌كند و ما مشخص خواهيم كرد كه آيا اين عمليات واقعي است يا خير. ما به سادگي نمي‌دانيم بگوييم چه اقدامي در جريان است و تنها بعد از پايان مذاكرات امروز از آن مطلع خواهيم شد.
مخالفان بشار اسد مي‌گويند كه طرح انساني روسيه در حلب شبيه به بيرون راندن اجباري مخالفان است.
تغيير كلان راهبرد آمريكا در صورت رياست جمهوري هيلاري
هيلاري كلينتون، نامزد دموكرات انتخابات رياست‌جمهوري امريكا تغييرات كلي در راهبرد امريكا نسبت به سوريه اتخاذ خواهد كرد. اين جمله‌اي است كه «جرمي بـش» رييس سابق ستاد پنتاگون و سازمان اطلاعات مركزي امريكا كه در حال حاضر مشاور نامزد حزب دموكرات است در گفت‌وگو با روزنامه تلگراف بر زبان آورده است. وي در اين گفت‌وگوي اختصاصي افزود كه دولت كلينتون اسد را به دنيا معرفي مي‌كند. بـش در ادامه مدعي شد «[كلينتون رژيم اسد را] رژيمي قاتل معرفي مي‌كند كه حقوق بشر را نقض كرده است؛ قوانين بين‌الملل را نقض كرده است؛ سلاح‌هاي شيميايي عليه مردم خودش به كار گرفته و صدها هزار نفر از جمله كودكان را كشته است. اين مشاور نامزد حزب دموكرات امريكا در ادامه به تلگراف گفت: «من پيش‌بيني مي‌كنم كه بازبيني سياست سوريه يكي از نخستين موارد كاري در تيم امنيت ملي باشد. »وي سياست خارجي دولت احتمالي كلينتون را بسيار جنگ‌طلبانه‌تر از دولت كنوني دانست و گفت «نشانه‌هاي زيادي» وجود دارد كه بر اساس آن مي‌توان گفت خانم كلينتون از زماني كه وزير خارجه بود مانند فرمانده كل ستاد رفتار مي‌كرد. بـش همچنين گفت كلينتون در زمان حضور در وزارت خارجه، از مداخله در ليبي حمايت و از تسليح شورشيان سوريه عليه حكومت سوريه نيز پشتيباني كرد.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=50220
ش.د9501570