(روزنامه مردم‌سالاري ـ 1395/05/25 ـ شماره 4110 ـ صفحه 13)
مصطفي کواکبيان،نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي و دبير کل حزب مردم‌سالاري با حضور در برنامه تلويزيوني صد و هشتاد درجه به آسيب شناسي احزاب پرداخت.
کواکبيان در ابتداي برنامه با اشاره به موانعي که جلوي روي احزاب قرار دارد گفت: در بحث موانع رشد احزاب در ايران بايد به دو مسئله اشاره کرد. بخشي از آن مربوط است به مردم، بخشي از آن مربوط به خود احزاب و بخشي از آن به ساختار حکومت مربوط است. بنده معتقدم بخشي که به خود احزاب مربوط است شايد مجموعا 40 درصد ماجرا را تشکيل دهد. بخش اعظم به ساختار حکومتي مربوط است. مانع را بايد در حکومت‌ها جست و جو کرد. بخشي از مشکل به خلا قانوني مربوط است. احزاب بايد براي کسب قدرت باشند، گروه منسجمي باشند، به صورت رسمي و علني فعاليت کنند دو کادر رهبري داشته باشند، مجموع اينها تعريف حزب است. در بحث حکومت بايد گفت ساحت سياسي اجازه لازم را نداده است ويک مقدار ساختار‌ها مانع است . البته دولت‌ها هم نقش چنداني ندارند. در دوره اصلاحات کمي احزاب رشد کردند ولي 8 سال احزاب محلي از اعراب نداشتند.
نماينده مردم تهران در ادامه گفت: من معتقدم بايد بشود ساختار‌ها را باز تعريف و تنظيم کرد. البته فرهنگ سياسي مردم هم به دليل مسائل تاريخي حزب گريز شده است. ما کار فردي را بيشتر ترجيح مي‌دهيم بر کار جمعي. حتي بعضا خود احزاب با مشکلاتي مانند انحصار‌طلبي، تماميت خواهي، عدم آموزش صحيح با مشکل بودجه و مسائل مالي و ... دست و پنجه نرم مي‌کنند. بنده به عنوان کسي که از 16 سالگي گروه الخمينيون را تشکيل داده و بيشترين فعاليت حزبي را داشته و يکي از کساني که در تاسيس خانه احزاب دخيل بوده و هم اکنون هم عضو شوراي مرکزي خانه احزاب است، با تمام جود اعتقاد دارم دولتي که پشت ميز نشسته است اعتقاد دارد خودش همه کاره است و لزومي ندارد کسي بيايد و جاي او اعمال قدرت کند.
کواکبيان همچنين درمورد اين موضوع که تا چه حد ساختارهاي جامعه ما که تلفيقي از سنت و مدرنيته است در برخورد با احزاب تاثير دارد گفت: بنده قبول دارم که شکل و شمايل حزب جنبه مدرن به خود گرفته است، اما به لحاظ محتوايي ما در صدر اسلام حزب داشته‌ايم، حتي در قرآن هم از عناوين حزب الله و حزب شيطان سخن گفته شده است. اما از اين مرحله گذشته‌ايم که با آيات قرآن بياييم حزب را تاييد کنيم يا بر آن خط بطلان بکشيم، حتي مقام معظم رهبري در اوايل انقلاب چندين سال دبيرکل حزب جمهوري اسلامي بوده‌اند. حتي امام کاظم هم ياران مخصوص خود را حزب خود مي‌دانند. بايد گفت بله شکل و قالب آن مدرن شده است اما محتوا در صدر اسلام بوده است و از اين جهت مشکلي نداريم اما اينکه قواعد بازي در احزاب رعايت نمي‌شود و دچار انشقاق مي‌شوند همان عاملي‌اند که به خود احزاب بر مي‌گردد ولي عوامل بيروني بيشتر هستند.
دبيرکل حزب مردم‌سالاري ادامه داد: من نه به عنوان کنشگر سياسي که دستي بر آتش احزاب دارد، بلکه به عنوان کسي که دانش آموخته علم سياست است صحبت مي‌کنم، وقتي مي‌گويم ساختار مشکل دارد يعني هم قوه قضاييه، هم قوه مجريه و هم قوه مقننه بايد دست به دست هم بدهند. قوه مقننه بايد قانون دقيقي بنويسد، قوه مجريه آن را به درستي اجرا کند و قوه قضاييه هم وظيفه خود را انجام دهد. فکر کنيد احزاب مي‌خواهند در يک شهري اجتماعي تشکيل دهند و فرماندار اجازه نمي‌دهد، چه کسي او را محاکمه مي‌کند؟ هيچکس! به ميل خود مجوز نمي‌دهد و اين ناشي از خلاء قانوني است که در آن پيش بيني نشده است کساني که حقوق اساسي و سياسي مردم را نقض مي‌کنند کجا بايد محاکمه شوند. اما در طرف مقابل سريع احزاب را محدود مي‌کنيم.
کواکبيان همچنين تاکيد کرد: اگر ما واقعا انتخاباتي حزبي داشتيم حوادث 88 پيش نمي‌آمد. در اين انتخابات هم بنده اين را گفتم، بعضي‌ها آمدند با ما عکس سلفي گرفتند و زنبيل خود را جاي ديگر گذاشتند. يعني در شهر خود گفتند ما جزو فلان جريانيم اما در عمل کار ديگري کردند. اگر احزاب فعال باشند همه چيز شفاف است. در تعريف حزب ما باند نداريم، پناهگاه و کار مخفيانه نداريم. احزاب علني، رسمي در چارچوب قانون با يک ايدئولوژي و چارچوب مشخص براي کسب قدرت کار مي‌کنند.
کواکبيان در ادامه گفت: شکي ندارم که بخشي از تقصيرها به دوش احزاب است، همانطورکه قبلا هم اشاره کردم، اما اينکه بگوييم مردم با حزب مخالف‌اند به هيچ وجه درست نيست. مثلا در همين انتخابات اخير در تهران تمام کساني که راي آوردند بر اساس ليست راي آوردند، آن هم نه فقط ليست اصلاحات، شما ببينيد از نفر 31 تا نفر 60 همه از افرادي هستند که نامشان در ليست مقابل بود. پس مردم با احزاب و ليستي راي دادن موافق هستند و نمي‌شود عدم رشد احزاب را به گردن مردم انداخت و گفت مردم تحزب نمي‌خواهند. خود مقام معظم هم فرمودند مردم خوش درخشيدند ولي قانون انتخابات بايد اصلاح شود.
وي در ادامه با اشاره به تاثير احزاب در انتخابات گفت: بنده قبول ندارم مثلا 12000 نفر بيايند و به صرف يک فوق ليسانس داشتن هوس نماينده شدن بکنند، اين پديده به اين خاطر است که ما احزاب قوي نداريم، مثلا در کشورهاي اروپايي اين احزاب هستند که بهترين‌ها را با شناسنامه معرفي مي‌کنند. ما حتي در مجلس هشتم طرحي را براي استاني شدن انتخابات مطرح کرديم. ما اين ايده را مطرح کرديم که حتي اگر کسي در مرحله اول راي نياورد در مرحله دوم ببينيم کدام حزب بيشترين راي را دارد، به اين صورت مردم هم مي‌توانستند به احزاب راي بدهند و هم به افراد. اما وقتي طرح به کميسيون شورا‌ها رفت اساسا بخش احزاب حذف شد و طرح ما را ناقص کردند، ما هم طرح را پس گرفتيم.
وي در ادامه گفت: ما در قانون اساسي مسئله حزب را داريم، حتي حضرت امام فقط موافق تاسيس حزب نبودند، آيت‌الله هاشمي رفسنجاني يک بار گفتند حتي حضرت امام بخش زيادي از پول خود را به عنوان کمک مالي به حزب جمهوري اسلامي دادند که احزاب شکل بگيرد. حتي مي‌توان گفت پيش از شکل گيري بسياري از نهاد‌ها در کشور حزب جمهوري اسلامي در کشور شکل گرفت و بنده خودم مسئول حزب جمهوري اسلامي استان سمنان بودم. حتي امام مي‌گفتند ما به دنبال حزب جهاني مستضعفان هستيم. بر اساس فرمايش امام ما بايد براي مبارزه با استکبار و ظلم به سمت حزب‌هاي جهاني پيش برويم. واقعيت اين است که از طريق احزاب مي‌توان دولت را امر به معروف و نهي از منکر کرد و اين تشکل‌هاي سياسي جدي هس تند که اين نقش را دارند.
نماينده مردم تهران در ادامه افزود: قانون ما يک سري مشکلات دارد، و قانون شفافيت لازم را براي حدود دخالت احزاب مشخص نکرده است. و اين هم واقعيتي است که عدم شفافيت مشکل بخشي از مردم ما است. اينکه خيلي از نخبگان ما مي‌گويند ما عضو هيچ حزب و گروهي نيستيم اما خودشان کار حزبي مي‌کنند ناشي از عدم شفافيت است. لذا من معتقدم که احزاب نه طاعون‌اند و نه سم مهلک. اساسنامه و مرام نامه‌اي در وزارت کشور است که معمولا مرام نامه‌ها بايد بر اساس آن باشد به همين دليل است که شايد در ظاهر اين را بگويند که همه احزاب مشابه هم هستند. اما اختلاف ديدگاه‌ها وجود دارند و ما براي شفافيت کار خودمان کتابي چاپ کرديم با عنوان 10 سال سياست صادقانه. ما حتي در طرفداري‌هاي انتخاباتي هم شفافيت را نمي‌بينيم، حتي بسياري از مسئولين دولتي هم به طور شفاف نمي‌گويند در انتخابات به چه کسي راي مي‌دهند.
کواکبيان با اشاره به منابع مالي احزاب گفت: دولت اصلاحات حداقل يارانه‌اي را به احزاب اختصاص مي‌داد که البته به هيچ وجه تکافوي هزينه‌هاي حزب را نمي‌کرد. اما بعد از آن يارانه‌هاي احزاب قطع شدند. خود بنده بارها با وزير کشور صحبت کردم، ايشان هربار به مدتي بعد موکول مي‌کنند که عملي نمي‌شود. حزب ما در کنار خود روزنامه هم منتشر مي‌کند و جالب است بدانيد خرج روزنامه را حزب نمي‌دهد بلکه خرج حزب را روزنامه مي‌دهد. ما مي‌خواهيم با کمترين هزينه‌ها بيشترين بازدهي را داشته باشيم که در عمل نشدني است. اگر وضع مالي بهتر باشد بيشتر مي‌توان در عرصه سياست درخشش داشت. واقعيت اين است که حزب ما از هيچ حزبي برخوردار نيست. اما هستند احزابي که از رانت‌هايي استفاده مي‌کنند. البته اگر وزارت کشور قانون درست و شفافي تصويب مي‌کرد شايد اين اتفاق رخ نمي‌داد اما بنده خبر دارم که برخي عناصري که توانمندي مالي دارند به احزاب کمک مي‌کنند و بعد از آن طبيعتا توقعاتي هم دارند. اما حتي مدتي که حق عضويتي را هم که براي حزب در نظر گرفته بوديم برداشتيم.
وي در ادامه گفت: ما معتقد نيستيم همه آحاد مردم بايد در احزاب فعاليت کنند. اما فرايند بايد کاناليزه بشود تا شاهد اين نباشيم که يکدفعه شش هزار نفر رد صلاحيت شوند. اگر احزاب مشخص بودند و کانديدا‌ها از طريق احزاب معرفي مي‌شدند، اين حجم از مردم کانديدا نمي‌شدند و پس از آن هم تعداد رد صلاحيت‌ها کمتر مي‌شد. حجم بالاي رد صلاحيت براي چهره نظام هم مناسب نيست.
کواکبيان با اشاره به بحث بکنيم قبيله‌گرايي در انتخابات گفت: همانطور که خداوند متعال در قرآن کريم مي‌فرمايند، شرايط به گونه‌اي است که هر کس از هر عملي که انجام مي‌دهد خوشحال است و فکر مي‌کند عملکردش خوب بوده است. در انتخابات اخير هم کسي به من گفت شما با راي ملت کوفي وارد مجلس شديد. جالب است هنگامي‌که همين مردم به آنها راي مي‌دهند اصحاب امام حسين‌اند و وقتي به ما راي مي‌دهند مي‌شوند ملت کوفي. اين بداخلاقي‌ها هست و هر حزبي که راي نياورد زمين و زمان را مقصر مي‌داند و اگر راي بياورد همه چيز را خوب مي‌بيند. اين اساسا ذات احزاب است که از عملکرد خود خوشحال‌اند. اما واقعيت اين است که بالاخره ما 72 شهيد در حزب جمهوري اسلامي داشتيم. نبايد فقط مسائل منفي را ديد. خود شهيد بهشتي دبير کل حزب بود و به آن افتخار مي‌کرد. اين نيست که همه عملکرد احزاب را منفي ببينيم. ما شهداي برجسته‌اي هم داشته‌ايم که از احزاب آمده‌اند.
نماينده مردم تهران در ادامه درمورد مسائلي که براي حزب جمهوري اسلامي‌حادث شده بود، گفت: حزب جمهوري اسلامي هم هنگامي به حاشيه کشيده شد که بزرگان آن امثال مقام معظم رهبري، آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و آيت‌الله موسوي اردبيلي درگير مسائل اجرايي شدند و ديگر نمي‌توانستند براي حزب وقت بگذارند. امام هم حکم انحلال حزب را ندادند فقط خواستند درگيري‌ها را کم کنند.
دبير کل حزب مردم‌سالاري همچنين تصريح کرد: من معتقدم که کمتر کساني هستند که براي حزب وقت بگذارند و بر آن سرمايه‌گذاري کنند. بايد به سمت نظام پارلماني برويم، پارلمان بدون احزاب معنا ندارند. اما اگر مي‌خواهيم احزاب درست شکل بگيرند بايد قانون انتخاباتي را اصلاح کنيم . قانون انتخابات بايد به احزاب اعتنا کند. لزومي‌ندارد قانون اساسي را عوض کنيم. حتي همسايگان ما در انتخابات نظام حزبي دارند. ما بايد به مردم راي بدهيم علاوه بر اشخاص به احزاب هم راي بدهند. تا اين اتفاقات نيفتد احزاب در ايران هرگز رمق کافي نخواهند يافت. بايد کار جدي بکنيم، بايد خلاء قانوني را پر کنيم. اگر احزاب حقوقي دارند هيچ کس نگران حقوق نيست، هم منتظر‌اند خطايي ببينند و با حزب برخورد کنند. براي ماجراي دو نرخي شدن دستمزد‌ها 14 حزب درخواست مجوز براي تجمع دادند، بعد از کلي پيگيري و نامه‌نگاري گفتند در محل وزارت دفاع ترافيک مي‌شود برويد سمت بهشت زهرا، آنجا يک ورزشگاه است همانجا تجمع کنيد و شعار بدهيد! آخر هم مجوز ندادند. اگر مسئولين اجرايي حتي قانون فعلي را اجرا نکنند هيچ کس نيست که با آنها برخورد کند. ما براي مطبوعات هيئت منصفه تعيين مي‌کنيم اما براي رسيدگي به جرايم حزبي قوه قضاييه اصلا عملکرد مناسبي ندارد.
کواکبيان در پايان با اشاره به مشکلاتي که در تعريف جرم سياسي وجود دارد گفت: فرهنگ سياسي ملت ما مشکلاتي دارد اما بعضي مواقع مانند ليستي راي دادن نشان داده است که فرهنگ را مي‌توان اصلاح کرد. ما هنوز نمي‌دانيم تفاوت ميان بر انداز يا مجرم سياسي کجاست. ما در بسياري از موارد درمورد جرم سياسي خلاء داريم. مجرم سياسي با برانداز متفاوت است. قانون ما به درستي تفکيک قائل نشده است و همين مشکلاتي را ايجاد مي‌کند. اگر کسي اسلحه دست گرفت مي‌توان با او برخورد جدي و سخت کرد، اما وقتي کسي نقدي دارد يا مخالفتي دارد چرا بايد با او برخورد کرد؟ مگر کسي معصوم است که نتوان از او انتقاد کرد؟
http://mardomsalari.com/Template1/News.aspx?NID=253669
ش.د9501676