(زوزنامه آفتاب يزد – 1395/06/08 – شماره 4697 – صفحه 4)
بعد ازمطرح شدن عبارت «عدالت جنسیتی» توسط یکی از نمایندگان دوره پنجم مجلس خبرگان در کنفرانس زنان 1995 پکن، معاونت زنان ریاست جمهوری دولت یازدهم این مفهوم را بعد از سالها مجدد بر سر زبان‌ها انداخت و بر عزم راسخ دولت یازدهم برای تحقق عدالت جنسیتی تاکید کرد؛ مفهومی که شهید مطهری و علامه طباطبایی نیز برآن تاکید داشتند. تلاش معاونت زنان به ریاست شهیندخت مولاوردی دراین زمینه باعث شد این مفهوم ماده‌ای را در لایحه برنامه ششم توسعه به خود اختصاص دهد؛ در ماده 31 این لایحه آمده است: «به منظور تحقق اهداف مندرج در اصول دهم، بیستم و بیست و یکم قانون اساسی، اهداف سند چشم‌انداز و سیاست‌های کلی برنامه ششم مبنی بر «تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و استیفای حقوق شرعی و قانونی زنان در همه عرصه‌ها و توجه ویژه به نقش سازنده آنان» و نیز به منظور بهره‌مندی جامعه از سرمایه انسانی زنان در فرآیند توسعه پایدار و متوازن، کلیه دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند با سازماندهی و تقویت جایگاه سازمانی امور زنان و خانواده در دستگاه، نسبت به اعمال رویکرد عدالت جنسیتی در سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های خود و ارزیابی آثار تصمیمات خود در آن چارچوب، براساس شاخص‌های ابلاغی ستاد ملی زن و خانواده اقدام نمایند». مولاوردی نیز اعلام کرد: دستگاه‌های اجرایی ملزم می‌شوند تصمیماتی که اتخاذ می کنند و سیاست هایی که دارند با رویکرد عدالت جنسیتی برنامه هایشان را اجرا کرده و به معاونت امور زنان و خانواده گزارش دهند. معاونت زنان هم سالانه در این مورد به دولت گزارش می دهد.
اما دوم شهریور پیشنهاد مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی پیرامون اصلاح این ماده و جایگزین کردن عبارت «تناسب جنسیتی» به جای «عدالت جنسیتی» در کمیسیون فرهنگی مطرح شد آن هم تنها با این توجیه که عبارت عدالت جنسیتی توسط چهره‌های فمینیست به کار برده می‌شود برخی اعضای کمیسیون فرهنگی را بر این جایگزینی ترغیب کرد.
برخی می‌نویسند عدالت جنسیتی اما می‌خوانند تساوی جنسیتی
یک عضو فراکسیون زنان مجلس نهم درباره دلیل پیشنهاد این جایگزینی به آفتاب یزد گفت: «ما مسئله تساوی جنسیتی را باطل می‌دانیم و سالها توسط برخی دولت‌ها و اصحاب کنوانسیون رفع تبعیض در خارج از کشور مورد بحث بود اما بعد از سالها مبارزه آن را مردود اعلام کردیم. اما بحث عدالت جنسیتی مفهوم درستی دارد ولی متاسفانه در بعضی موارد مشاهده می‌کنیم که برداشت تساوی جنسیتی از آن می‌شود.» لاله افتخاری افزود: «به عبارت بهتر برخی می‌نویسند عدالت جنسیتی اما می‌خوانند و عمل می‌کنند تساوی جنسیتی که از نظر ما مردود است».
وی تاکید کرد: «از این رو پیشنهاد شورای اجتماعی زنان و سایر صاحبنظران این است که بتوانند واژه‌ای جایگزین برای آن انتخاب کنند یعنی «تناسب جنسیتی». اما نه تناسب ریاضی بلکه منظور رعایت شایستگی‌ها متناسب با جنسیت و ویژگی‌های زنان و مردان.»
این نماینده سابق مجلس اظهار امیدواری نیز کرد با رایزنی‌هایی که مجلس انجام می‌دهد این هدف محقق شود. افتخاری در پاسخ به اینکه در صورت تصویب قانون عدالت جنسیتی چه قدر تحقق آن امکان پذیر است، گفت: «بدیهی است که محقق می‌شود همان طور که امروز به این موضوع توجه می‌شود و بسیاری از زنان برحسب شایستگی جایگاه‌های بالایی در کشور دارند.هدف ما هم این است که در کشور شایسته‌سالاری لحاظ شود فارغ از بحث جنسیت. قرار هم نیست خط کش بگذاریم که زنان حتما باید به یک مرحله خاص برسند حتی به قیمت آسیب به خانواده.»
افتخاری تاکید کرد: «باید به تناسب نیاز و شایستگی و رعایت احکام زنان در جامعه حضور داشته باشند. رسیدن به این مرحله هم نیازمند فرهنگ‌سازی است وگرنه هر چقدر قانون داشته باشیم تا فرهنگ این موضوع در جامعه جا نیفتد اتفاقی نمی‌افتد.» این نماینده سابق مجلس با ذکر مثالی ادامه داد:« امروز کشیدن قلیان در فضای عمومی ممنوع است و قانون هم درباره آن داریم اما آیا این اتفاق افتاده؟! پس قانون زمانی ضمانت اجرایی دارد که فرهنگ سازی هم انجام شود. هرچند بسیاری از زنان مایلند به محض استخدام، بازنشستگی پیش از موعد شوند و این یعنی برخی خانم‌ها چندان دغدغه‌ای در این حوزه ندارند.»
این پیشنهاد در حالی بود که اکثر اعضای کمیسیون بر این باورند که این جایگزینی تبعیض علیه زنان را قانونی می‌کند و آن را واژه‌ای من‌درآوردی خواندند.پروانه سلحشوری، محمد وکیلی، پروانه مافی و... از جمله مخالفان این جایگزینی بودند.
هدف ما عدالت جنسیتی است نه برابری جنسیتی
شهیندخت مولاوردی نیز به عنوان یکی از مخالفان این جایگزینی در گفتگو با آفتاب یزد اظهار کرد:«من به شدت با این تغییر نام مخالف هستم . در جلسه ای دو ساعته با نمایندگان کمیسیون فرهنگی صحبت کردم. البته فقط کمیسیون فرهنگی در تصمیم گیری موثر نیست. این طرح در کمیسیون اجتماعی هم باید بررسی شود اما در نهایت جایگاه اصلی را کمیسیون تلفیق دارد. ما با آنها لابی های خود را ادامه می دهیم.» معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده افزود: «اکثر اعضای کمیسیون فرهنگی هم همفکر ما بودند. آقای علی مطهری هم که اصلا می گفت عدالت جنسیتی همان نظر شهید مطهری در کتاب حقوق زن در اسلام است. نمی دانم چگونه پس از اتمام جلسه به این نتیجه رسیدند؟! چون اکثر اعضای کمیسیون فرهنگی با ما موافق بودند اصلا رای گیری هم در این خصوص صورت نگرفت.» وی تاکید کرد: «نظر کمیسیون تلفیق بسیار مهم است فراکسیون زنان هم در حال تلاش کردن است تا عدالت جنسیتی حفظ شود چون رویکرد کلی برنامه ششم بحث عدالت است؛ مثل عدالت آموزشی ، عدالت اقتصادی ، عدالت قضایی .»
مولاوردی افزود: «من در جلسه کمیسیون فرهنگی هم گفتم وقتی ما عدالت را برای زنان و دخترانمان برنتابیم چه پیامی داریم به نسل جوانمان مخابره کنیم؟ ما که نمی گوییم «برابری».مخالفان عدالت جنسیتی می گویند شما هدفتان برابری است با این رویکرد ورود پیدا می کنید و تحت پوشش این موضوع می خواهید به اهداف برابری برسید. من توضیح دادم اگر چنین بود ما می گفتیم برابری جنسیتی نه عدالت جنسیتی .» وی با تاکید بر اینکه ما پیگیر این موضوع هستیم و نمی گذاریم این اتفاق بیفتد، گفت: «همه نظرات به کمیسیون تلفیق می رود که در آن نماینده سازمان مدیریت و برنامه ریزی هم حضور دارد. آنها در جلسه کمیسیون فرهنگی حضور داشتند و مصر بودند که پیشنهاد ما به تصویب برسد.»
جمع‌بندی بر سر «عدالت جنسیتی»
براساس مبانی اسلام» حواشی پیش آمده در خصوص این لایحه که بیشتر به مانع‌تراشی مخالفان دولت و معاونت زنان در تحقق این وعده نزدیک بود تا تلاش برای ارتقای جایگاه زنان در نهایت یک عضو کمیسیون فرهنگی و تلفیق در گفتگو با آفتاب یزد از انتخاب واژه «عدالت جنسیتی» خبر داد و گفت:« در کمیسیون تلفیق و کمیسیون فرهنگی مدتی است در خصوص واژه عدالت یا تناسب جنسیتی بحث می‌شود که من معتقدم موضوعی نبود که نیاز به بحث و تصمیم‌گیری داشته باشد.»
احسان قاضی زاده هاشمی افزود: «اما در نهایت در جلسه دیروز کمیسیون تلفیق اعضا روی «عدالت جنسیتی براساس مبانی دین مبین اسلام» به جمع‌بندی رسیدند.»
http://aftabeyazd.ir/?newsid=47983
ش.د9502292