(روزنامه جوان ـ 1395/10/02 ـ شماره 4984 ـ صفحه 15)
تمركز رسانه‌اي بر دعوت نشدن دولت امريكا در نشست روز سه‌شنبه مسكو با حضور روسيه، ايران و تركيه، جان كربي، سخنگوي وزير خارجه امريكا را مجبور به واكنش كرد. خبرنگاري از كربي سؤال كرده که برگزاري نشستي در مورد سوريه بدون حضور امريکا براي ابتکارات و اقدامات امريكا چه معنايي دارد كه او گفته است امريکا «صددرصد در مورد خاتمه دادن به جنگ سوريه متعهد خواهد ماند» و افزود که اگر اين مذاکرات بتواند به آتش‌بس و برقراري صلح کمک کند، ايالات متحده از آن رضايت خواهد داشت. کربي گفته كه دعوت نشدن به نشست مسکو را «بي‌اعتنايي» به خود نمي‌داند بلکه آن را تلاش چندجانبه ديگري براي حل اين بحران تلقي مي‌کند و اميدوار است اين تلاش‌ها نتايج عملي و ملموسي داشته باشد. به گفته سخنگوي وزارت خارجه امريكا، جان كربي در تماس با وزيران خارجه ترکيه و روسيه از تصميمات اين مذاکرات باخبر شده است. كربي كه سه‌شنبه شب در نشست خبري خود سخن مي‌گفت تأكيد كرد که اگرچه ايالات متحده در اجلاس مسکو حضور نداشت، اما وزير خارجه امريكا قطعاً از هر تلاشي براي برقراري آتش‌بس در سوريه و فراهم آوردن زمينه مساعد براي دستيابي به نتايج ملموس به خصوص در حلب و از سرگيري مذاکرات سياسي بين طرف‌هاي درگير حمايت مي‌کند.
سخنگوي وزارت خارجه امريکا با رد اين نظر که «موقعيت رهبري امريکا» در روند حل بحران سوريه و کل منطقه خاورميانه کمرنگ شده، تأکيد کرد که روند برگزاري انتخابات رياست جمهوري در امريکا باعث بروز ابهام درباره نقش آتي اين کشور شده، اما اطمينان داد که امريکا همچنان به مسئوليت‌هاي خود در قبال اوضاع خاورميانه متعهد باقي خواهد ماند. با اين حال، انتقادها در داخل امريكا درباره به حاشيه كشيده شدن نقش كاخ سفيد با گذشت پنج سال از بحران سوريه در حال افزايش است. روزنامه نيويورك‌تايمز ديروز در گزارشي كه ديويد سنگر، ستون‌نويس 30 ساله اين روزنامه با بن هوابارد آن را با عنوان «روسيه، ايران و تركيه با حذف امريكا درباره سوريه گفت وگو كردند»، نوشت كه نشست روز سه‌شنبه ايران، روسيه و تركيه براي توافق سياسي بر سر سوريه «امريكا را در حاشيه قرار داد، در حالي كه اين كشورها به دنبال سوق دادن اين كشمكش در راستاي منافع خودشان هستند.» نيويورك تايمز نوشت: «نه جان كري، وزير خارجه دعوت شد و نه با سازمان ملل مشورت شد.
دستاوردهاي ميداني خطير نيروهاي طرفدار حكومت سوريه و شكل‌گيري يك ائتلاف جديد و غيبت همه قدرت‌هاي غربي در ميز مذاكره، تضمين‌كننده اين است كه بشار اسد در هرگونه توافقي، همچنان به حكومت بر سوريه ادامه خواهد داد، در حالي كه باراك اوباما پنج سال قبل بيانيه داده بود اسد مشروعيت خود را از دست داده و بايد كنار گذاشته شود.» آنره جي‌تبلر، كارشناس سويه در مؤسسه خاور نزديك واشنگتن مي‌گويد: «وقتي ترك‌ها، ايراني‌ها و روس‌ها همگي با هم بر سر يك پروسه بدون حضور امريكا توافق مي‌كنند، بايد پذيرفت كه اين براي ما يك مشكل است.» رويترز با انتشار گزارشي مشابه حاضر نبودن امريكا در مذاكرات مسكو را مورد توجه قرار داده و از قول دنيس راس، کارشناس مسائل خاورميانه و ايران نوشته است: «امريکا با دست خود، بدل به بازيگري کم‌اثر در بحران سوريه شده است.» براساس گزارش دويچه وله به نقل از رويترز، دنيس راست گفته است که نيروهاي اپوزيسيون سوريه دليل چنداني براي پاسخگويي به ايالات متحده و همچنين بشار اسد نمي‌بينند. حال روسيه و ايران مي‌توانند مطمئن باشند که ايالات متحده امريکا مانع آنها در تصرف حلب و ديگر شهرهاي سوريه نخواهد شد. روسيه بدون در نظر گرفتن خسارات و پيامدهاي انساني، با حملات خود توازن قوا را در سوريه تغيير داده و حال وظيفه ميانجيگري را برعهده گرفته است. يکي از مسئولان دولت امريکا در گفت‌وگو با خبرنگار رويترز گفته است که عدم حضور امريکا در مذاکرات و گفت‌وگوها پيرامون خروج شورشيان و ساکنان شرق حلب بازتابگر سياست روسيه بود و اين کشور از اين طريق نشان داد اين روسيه است که تحولات سوريه را رقم مي‌زند و نه امريکا.
ورود ارتش تركيه به بزرگراه الباب
ارتش ترکيه يك روز بعد از نشست مسكو بزرگراه الباب به حلب را که تاکنون در دست داعش بود، تحت کنترل کامل خود درآورد، تحولي كه به‌نظر مي‌رسد از نتايج نشست روز سه‌شنبه مسكو است. هرچند چهار سرباز ترک نيز که در خودروي خود طي مسير مي‌کردند بر اثر انفجار بمب کنار جاده‌اي مجروح شدند، ولي نيروهاي حاضر در عمليات «سپر فرات» که مورد حمايت ترکيه هستند، وارد مرکز شهر الباب، آخرين پايگاه داعش در شمال سوريه شدند. نيروهاي «سوريه دموکرات» که تحت حمايت امريکا هستند نيز به ورودي منطقه «سد فرات» که دژ مستحکم داعش در رقه است، رسيده‌اند. ايران و روسيه و همچنين دولت سوريه هنوز به اين اقدام تركيه واكنشي نشان نداده‌اند. اين در حالي است كه وزيران خارجه ايران، روسيه و ترکيه در مذاکرات فشرده سه‌جانبه مسکو بيانيه‌اي را تصويب کردند که دربرگيرنده مبارزه با داعش و جبهه النصره، فراخوان جامعه جهاني براي همکاري عليه تروريسم، حفظ تماميت ارضي و يکپارچگي سوريه، رد راهکار نظامي براي حل بحران کنوني، اجراي قطعنامه 2254 سازمان ملل، کمک‌رساني فراگير به سوري‌ها و لزوم برقراري نظام خروج آزادانه مردم از مناطق درگيري و تحت سلطه تروريست‌ها و همچنين پشتيباني از برگزاري مذاکرات سوري- سوري در قزاقستان است.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه گفته كه ايران، روسيه و ترکيه در چارچوب برنامه توافق شده براي برقراري آتش‌بس پايدار در سوريه با هدف رسيدن به راه‌حل سياسي مسائل اين کشور همکاري مي‌کنند. وي همچنين درباره راهکارهاي قطع حمايت خارجي از تروريست‌هاي ضدسوري گفت: سه کشور با داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي مبارزه مشترک مي‌کنند که نخستين گام و زمينه‌ساز آتش‌بس دائمي و پايدار در سوريه است و متعهد به همکاري با دوستان در اين زمينه هستيم. ظريف تأکيد کرد: گروه‌هاي تروريستي خطري براي همه هستند. ديروز در ترکيه، آلمان و سوئيس جنايت مرتکب شدند و لذا محدود به يک کشور نيستند و بايد همه همکاري کنند، زيرا تروريسم براي همه کشورها فقط زيان دارد و هرگاه اين فهم مشترک ايجاد شود، زمينه مبارزه نيز شکل خواهد گرفت و اين تعهد مهم‌ترين گام است. فرستاده ويژه سازمان ملل در امور سوريه ضمن استقبال از بيانيه مشترک روسيه، ترکيه و ايران، آن را براي ازسرگيري مذاکرات هشتم فوريه 2017 بين طرفين سوري که قرار است در ژنو برگزار شود، مفيد دانست. دي‌ميستورا در خصوص اين بيانيه که بعد از نشست روز سه‌شنبه وزراي خارجه سه کشور ايران، ترکيه و روسيه صادر شد، اين‌گونه گفت: «من از اين بيانيه مشترک استقبال مي‌کنم و آن را در ارتقاي از سرگيري مذاکرات بين طرفين سوري در ژنو در تاريخ هشتم فوريه، مفيد مي‌دانم.»
http://javanonline.ir/fa/news/828614
ش.د9503222