تاریخ انتشار : ۱۲ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۰:۳۶  ، 
شناسه خبر : ۲۹۸۹۵۹
گزارش «وقايع‌اتفاقيه» از نتايج جهاني برجام براي صلح و ثبات نظم جهاني؛

(روزنامه وقايع اتفاقيه ـ 1395/11/02 ـ شماره 324 ـ صفحه 3)

با گذشت يک‌سال از اجرايي‌شدن توافق برجام ميان ايران با کشورهاي 1+5، همچنان واکنش‌ها به اين توافقنامه تاريخي ادامه دارد. يکي از مسائلي که به‌طور جدي، مورد توجه قرار گرفته در ارتباط با نتايج و پيامدهاي برجام بر صلح و امنيت در نظام جهاني است. آيا برجام بر گسترش روند صلح و تأمين امنيت در جهان تأثيرگذار بوده است؟ واقعيت این است که برجام در مقام يکي از مهم‌ترين توافقات بين‌المللي هزاره جديد، تأثيري عميق و چشمگير بر نظم و ثبات در سطح بين‌الملل داشته است. بدون ترديد، هرگونه بازبيني يا لغو اين توافق مي‌تواند تأثيري عميق بر روند ثبات سيستم جهاني داشته باشد. در همين ارتباط، اخيرا مقامات سياسي ايراني و خارجي، دستاوردهاي جهان را براي صلح و امنيت جهاني مورد بحث و مداقه قرار داده‌اند.

برجام، ضامن آشتي جهان با ايران

علاءالدين بروجردي در جمع خبرنگاران، برجام را يک صحنه کارزار سياسي بين‌المللي براي ايران اسلامي دانست و با اشاره به اينکه اين مهم در نهايت منجر به توافقات شد و خيلي از گره‌ها بعد از آن باز شد، اظهار کرد: پس از برجام، موانع مربوط به صادرات نفت و تحريم‌هايي که به ملت ايران تحميل شده بودند، باز شدند و خوشبختانه امروز شاهد هستيم که ميزان توليد نفت به قبل از تحريم‌ها برگشته است. او اضافه کرد: امروز ميزان توليد نفت در کشور به دو ميليون و 400 هزار بشکه رسيده؛ به‌گونه‌اي که پيش از برجام براي حضور کشتي‌هاي ايراني در نقاط مختلف دنيا با محدوديت‌هايي مواجه بوديم و حتي اين حق را نداشتيم از پرچم کشورمان در کشتي‌ها استفاده کنيم و از پرچم‌هاي ديگر استفاده مي‌کرديم.

نماينده مردم بروجرد و اشترينان در مجلس ادامه داد: پيش از برجام، هواپيماهاي کشور در ديگر کشورها نمي‌توانستند سوخت‌گيري کنند و حتي امکان مبادله پول از طريق سيستم بانکي وجود نداشت. بروجردي با بيان اينکه باتوجه به موضع‌گيري اتحاديه اروپا اگر دولت جديد آقاي ترامپ بخواهد برجام را برهم بزند ما مخالف هستيم و قطعا اين موضوع مهمي خواهد بود و عملا آمريکا را در ميان هفت کشوري که امضاکننده برجام هستند، در انزوا قرار مي‌دهد، گفت: آمريکايي‌ها با توجه به اينکه برجام از پشتوانه قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل برخوردار است، ناگزير هستند، تبعيت کنند و چنانچه بخواهند بازي را برهم بزنند طبيعتا قبل از همه به خودشان ضرر خواهد رسيد.

سر باز زدن ترامپ از اجراي برجام، نظم جهاني را برهم خواهد زد

در ارتباط با تأثيرات برجام بر امنيت و ثبات در نظم جهان، خاوير سولانا، رئيس سابق سياست خارجي‌ اتحاديه اروپا در يادداشتي براي روزنامه اسپانيايي ال‌پاييس عنوان مي‌کند، متأسفانه تعداد توافقاتي که اخيرا بر سر چالش‌هاي جهاني به‌دست آمده‌، زياد نبوده است. در اين چارچوب، علاوه بر توافق هسته‌اي، توافق پاريس درباره تغييرات جوي نيز برجسته است اما شکي نيست که در اين عصر، رقابت قدرت‌هاي بزرگ براي تأمين باورها و تمايلاتشان بر همکاري ارجح بوده است‌. او ادامه داد که دو توافق اخير (برجام و پاريس‌) نشان مي‌دهند که هنوز اميدي براي ايجاد غلبه بر مشکلات و چالش‌هاي جهاني با همکاري چندجانبه وجود دارد اما از نظر سولانا، سخنان دونالد ترامپ در مخالفت با اين توافقات، بيانگر شکننده‌بودن اين توافقات است و چنانچه آمريکا از تعهد خود در چارچوب اين توافق‌ها سر باز بزند، ضربه‌اي سخت بر سيستم حاکم بر جهان وارد مي‌کند زيرا حل مشکلات را از طريق توافق‌هاي چندجانبه زير سؤال مي‌برد.

به گفته سولانا‌، درآمريکا افرادي بودند که اين توافق به مذاقشان خوش نيامد و کشورهايي در منطقه نيز توافق را جايز نمي‌دانستند؛ برخي ناخشنودي خود را با غير‌قابل‌اطمينان شمردن ايران توجيه مي‌کردند و برخي ديگر از جايگاه منطقه‌اي که ايران به‌واسطه توافق کسب مي‌کرد، شکايت داشتند. گروه سومي هم بودند که چه در آن زمان و چه درحال‌حاضر مي‌گفتند دادن حتي سرسوزني امتياز به ايران جايز نیست. او تأکيد کرد که پس از يک‌سال که از توافق هسته‌اي موسوم به برجام مي‌گذرد، بر‌اساس اعلام سازمان بين‌المللي انرژي اتمي، ايران به تعهدات خود پايبند بوده است. سولانا اعلام مي‌کند: البته تصور بر اين بود که روابط ايران با آمريکا پس از قرارداد بهبود حاصل کند اما اين‌طور نشد؛ به‌همين‌دليل به‌نظر مي‌رسد، فرصتي که اين توافق براي ايجاد ثبات در منطقه ايجاد کرد، به هدر رفته است اما اين موضوع خارج از قرارداد بود و گناه آن بر گردن مذاکره‌کنندگان نيست. در برابر سردرگمي فعلي، اروپايي‌هايي که در مذاکرات حضور داشتند بايد براي باقي نگه‌داشتن آن، مسئولانه عمل کنند و ابتکاراتي را براي گسترش جدي آن به‌منظور برقراري ثبات در منطقه ارائه دهند؛ همچنين، سولانا تأکيد مي‌کند زمان در اين رابطه مهم است و نمي‌توان آن را از دست داد. اجلاس آستانه براي دستيابي به صلح در سوريه بايد ادامه يافته و گسترده‌تر شود. فايده‌اي که همگي ما از تلاش در‌اين‌زمينه مي‌بريم به‌مراتب بيشتر از توافق هسته‌اي است. سولانا در پايان تأکيد کرد: ترامپ بايد به‌شکل جدي به منافعش و منافع منطقه فکر کند و ببيند که آيا ثبات منطقه بهتر است يا اينکه تبديل‌شدن آن به کابوسي به‌مراتب بدتر از وضعيت کنوني.

برجام، جهان را به مکاني امن‌تر تبديل کرده است

يکي ديگر از موضوعاتي که اخيرا بعد از يکساله‌شدن برجام مورد توجه قرار گرفته، واکنش مقامات سياسي کشورهاي مختلف نسبت به اين توافق بين‌‌المللي است. در يکي از آخرين واکنش‌ها، هيأت‌هاي حاضر در شوراي امنيت سازمان ملل در روز چهارشنبه هفته گذشته، خواستار ادامه‌ اجراي برجام شده و اين توافق تاريخي را يک دستاورد ديپلماتيک قابل‌توجه اعلام کردند که جهان را به مکان امن‌تري تبديل کرده است.

در همين راستا، وو هايتائو، معاون نماينده‌ دائم چين در سازمان ملل با مثبت‌ارزيابي‌کردن اجراي برجام در يک سال گذشته تأکيد مي‌کند: برجام در يک سال نخست به پيشرفت‌هاي مثبتي رسيده است و چين به حضور فعالانه خود در کميسيون مشترک و کارگروه اجراي آن ادامه خواهد داد. او اظهار کرد: به‌دليل آنکه برجام مستقلا انجام نمي‌شود، در مسير اجراي اين توافق، مشکلات و چالش‌هاي زيادي پيش‌رو خواهد بود و طرف‌ها بايد تلاش‌هاي مشترک خود را افزايش دهند؛ ازاين‌رو، طرف‌ها بايد به تعهدات خود در برجام به‌طور کامل پايبند بمانند.

برجام، نقطه پايان يک بحران ساختگي عليه ايران بود

همچنين عليرضا رجايي، مديرعامل مرکز بين‌المللي خواهرشهري‌هاي ايران، در يادداشتي به مناسبت يکساله‌شدن اجراي برجام، اين توافق را يکي از استثناهاي سياست بين‌الملل عنوان مي‌کند. او در تحليل خود با مقايسه شرايط قبل و بعد از برجام، خارج‌شدن از بن‌بست و امنيتي‌نشدن مسئله هسته‌اي ايران را مهم‌ترين دستاوردهاي اين توافقنامه مي‌داند. از ديدگاه رجايي، برجام پايان شکست بن‌بست راهبردي جمهوري‌اسلامي ايران است؛ بن‌بستي که يک طرف آن جنگ و طرف ديگرش، تسليم بود. در برجام، ايران هم تسليم نشد و هم از جنگ پيشگيري شد. این توافق، مسير غير‌امنيتي‌سازي کشور را گشود و ايران را تبديل به بازيگري عادي کرد؛ از يکسو نشان داد که جمهوري‌اسلامي ايران براي بازيگري خود در سطح جهان داراي منطق است و از‌سوي‌ديگر، روابط آن را با دنيا عادي کرد. قبل از برجام، کشورها حاضر نبودند رئيس‌جمهوري ايران را در سطح مديرکل هم بپذيرند. تا قبل از آن، انرژي اصلي کشور و دستگاه ديپلماسي بر برنامه هسته‌اي متمرکز بود و در نتيجه، از مسائل منطقه عقب مانده بوديم. اکنون و همان‌طور که بر همگان روشن است، ايران مي‌تواند در منطقه، نقش فعال و در ضمن سازنده داشته باشد.

همچنين، رجايي در يادداشت خود خاطرنشان مي‌کند: «برجام، ايران را در مسيري قرار داد تا در دنيا حوزه‌هاي نفوذش را رسما شناسایي کند. برجام، نقطه پايان يک بحران ساختگي عليه نظام جمهوري‌اسلامي ايران بود. اعتراضات ديوانه‌وار نتانياهو و برخي ديگر در منطقه نشان داد که درواقع، آنها از برنامه هسته‌اي ايران نگران نيستند. آنها از اين عصباني هستند که ايران توانسته است خود را از حالتي امنيتي‌شده خارج کند. برجام، خارج‌شدن ايران از انزواست. اسرائيل و عربستان متجاوز از سه دهه، در میان خود و آمريکا، يک دشمن استراتژيک مشترک را تعريف کرده بودند تا در سايه آن از آمريکا باج بگيرند و دنيا را عليه ايران بشورانند. توافق هسته‌اي، اين حالت را دگرگون کرد و زمينه ائتلاف و اتحادهاي جديدي شد.

http://www.vaghayedaily.ir/fa/News/60979

ش.د9503586