(روزنامه ايران ـ 1395/10/27 ـ شماره 6409 ـ صفحه 3)
عراقچی در نشست خبری‌اش با خبرنگاران که روز گذشته در سالن سخنگویی وزارت امور خارجه انجام شد، از اقدام اخیر صدا و سیما هم گلایه کرد و آن را رفتاری بی سابقه با یک دیپلمات توصیف کرد.
وی در آغاز با اشاره به دستاوردهای سیاسی برجام و تأثیر آن بر ارتقای جایگاه جهانی ایران اظهار داشت: «الان جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازیگر مشروع و قدرتمند در عرصه بین‌المللی مورد شناسایی قرار گرفته است، در یک سال گذشته شاهد حضور هیأت‌های سیاسی رده بالا در سطح سران کشورها به ایران و همچنین شاهد سفرهای متعدد و سایر مقامات به کشورهای دیگر بوده‌ایم.» عراقچی در ادامه به دستاوردهای فنی برنامه‌های هسته‌ای ایران اشاره کرد و با بیان اینکه برنامه هسته‌ای ایران کاملاً مشروع است و به مسیر خود ادامه می‌دهد، اظهار داشت: «امروز غنی‌سازی و تحقیق و توسعه در حوزه غنی‌سازی ادامه دارد و کار روی ماشین‌های پیشرفته انجام می‌شود.» وی افزود: «ماشین‌های پیشرفته‌تر که در حال آزمایش است، در یک دوره زمانی کاملاً معقول به بهره‌برداری می‌رسد و ما در بازه زمانی 15 ساله طبق برنامه‌ای که به آژانس ارائه کرده‌ایم، به مرحله غنی‌سازی صنعتی می‌رسیم.» وی ادامه داد: «علاوه بر این، رآکتور اراک در حال مدرن سازی است و با رآکتور پیشرفته‌تری جایگزین خواهد شد و برنامه هسته‌ای ایران به صورت کاملاً معقول در برنامه زمانی حساب شده پیش می‌رود.» وی خاطرنشان کرد: «همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای در حال گسترش است که می‌توان به پروژه بین‌المللی گداخت هسته‌ای اشاره کرد و جمهوری اسلامی نیز به این پروژه دعوت شده است. علاوه بر این برای ساخت نیروگاه‌ها و تأسیسات جدید فضایی در برنامه هسته‌ای ایجاد شده است که قابل مقایسه با گذشته نیست.»
رفع تحریم‌ها در سه حوزه کلیدی
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای همچنین با ارائه گزارشی از وضعیت حوزه تحریم‌ها اظهار داشت: «تحریم‌ها در سه حوزه کلیدی از جمله انرژی، حمل و نقل و بانکی و پولی اعمال شده بود. اگرچه در سایر حوزه‌ها نیز تحریم‌هایی وجود داشت اما کم اثر بود و ورود غربی‌ها و شورای امنیت عمدتاً به این سه حوزه متمرکز شده بود.»
معاون وزیر امور خارجه به حوزه انرژی اشاره کرد و گفت: «با قاطعیت اعلام می‌کنم که در این حوزه اوضاع به حال عادی بازگشته است و تولید نفت در سطح مطلوبی است. فروش نفت که قبل از اجرای برجام متوسط یک میلیون بشکه بود و قرار بود به صفر برسد، امروز به دو و نیم میلیون بشکه رسیده است.» وی با بیان اینکه درآمدهای ناشی از فروش نفت نیز وصول شدنی است، اضافه کرد: «شاید نشانه‌ای از اینکه درآمدهای حاصل از فروش نفت وارد اقتصاد شده است، بر اساس سخنان ریاست جمهوری که رشد اقتصادی 7/4 درصدی را اعلام کردند، مشهود است.» عراقچی به حوزه حمل و نقل نیز اشاره کرد و گفت: «یکی از کلیدی‌ترین حوزه‌ها این حوزه بود و با وجود عملکرد خوبی که کشتیرانی کشورمان در دوره تحریم‌ها داشت، امروز بدون هیچ مشکلی برنامه‌های خود را به پیش می‌برد.» وی ادامه داد: «در حال حاضر مشکل بیمه، پرچم، رتبه‌بندی بین‌المللی، دسترسی به بنادر خارجی و دسترسی کشتی‌های خارجی به بنادر جمهوری اسلامی ایران حل شده است. مشکل بیمه شرکت ملی نفتکش نیز حل شده است و با فشار به امریکایی‌ها و دریافت مجوزها مشکل بیمه نفتکش‌ها حل شده و الان بالای یک میلیارد دلار بیمه نفتکش‌ها در حال انجام است.»
رئیس هیأت ایرانی در کمیسیون مشترک برجام با بیان اینکه در حوزه حمل و نقل هوایی نیز اقدامات صورت گرفته مشهود است، گفت: «امروز مانع اصلی فروش و خرید هواپیما به کشورمان از بین رفته است و طی روزهای گذشته شاهد ورود یک فروند هواپیما به کشور بودیم و مابقی نیز بتدریج وارد خواهند شد و امروز هواپیماهای ما می‌توانند در تمامی کشورهای دنیا به غیر از دو کشور سوختگیری کنند.»
عراقچی با بیان اینکه در بخش حمل و نقل ریلی نیز سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی صورت گرفته است، افزود: «این اقدامات به آسانی به دست نیامده است.» وی با اشاره به حوزه بانکی و مالی اظهار داشت: «در این حوزه شرایط بانک‌ها به حالت عادی بازنگشته است که علت‌های متعددی دارد که هیچ یک از آنها به موضوع برجام مربوط نیست.» معاون وزیر امور خارجه با اشاره به تحریم‌های اولیه امریکا گفت: «این تحریم‌ها بعد از پیروزی انقلاب و حادثه گروگانگیری از سوی امریکا وضع شد و ربطی به برجام ندارد و مسأله مذاکرات در برجام صرفاً هسته‌ای بود.»
نقل و انتقال 26 میلیارد دلار توسط بانک مرکزی
عراقچی با بیان اینکه همه پول‌های بانک مرکزی در اختیار آن بانک است، اضافه کرد: «در گزارشی که به مجلس ارائه می‌دهیم، در یک سال گذشته بالای 80 هزار ال‌سی و حواله بانکی و حواله‌های مختلف را بانک مرکزی جابه‌جا کرده است که مبلغی بالغ بر26 میلیارد دلار است و این نشان می‌دهد سیستم کار می‌کند و مانع برجامی وجود ندارد.» این مقام وزارت امور خارجه افزود: «بعد از برجام هم همه دارایی‌های مسدود شده ایران آزادشد و در دسترس بانک مرکزی است، اگر منظور این است که چقدر در دسترس است، همه پول‌های ما در دسترس است و جایی نیست که بانک مرکزی گزارش داده باشد پول‌هایی که قرار بوده آزاد شود، آزاد نشده باشد.»
هیچ کجا در بن‌بست نیستیم
عراقچی گفت: «در مسأله تحریم‌های اولیه به کشور ما اجازه استفاده از دلار را در مسائل اقتصادی نمی‌دهد و همین موضوع مشکلاتی را با بسیاری از کشورها که مبادلات اقتصادی با دلار دارند، ایجاد می‌کند.» وی خاطرنشان کرد: «در طول یک سال گذشته با اقدامات صورت گرفته بسیاری از مشکلات برطرف شده است و بانک مرکزی راه‌های قانونی را طی می‌کند و مانند گذشته به دنبال دور زدن تحریم‌ها نیست و در قرارداد خرید ایرباس کانال بانکی ایجاد شده و مسائل در حال انجام است.» وی تصریح کرد: «مسأله‌ای که خودم از سوی مدیران بانکی شنیدم، این بود که اگرچه مشکلات مالی و بانکی وجود دارد ولی در هیچ کجا در بن‌بست نیستیم و برای هر موضوعی راهی وجود دارد.» عراقچی تصریح کرد: «گشایش‌هایی که برجام می‌بایست ایجاد می‌کرده، ایجاد کرده است و اگر موانعی وجود دارد در مجموعه حوزه بانکی و مالی است که نسبت به گذشته وضعیت بهتری وجود دارد.»
شناسایی آیسا به عنوان تحریم هسته‌ای کار بزرگی بود
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام، شناسایی آیسا به عنوان تحریم هسته‌ای را کار بزرگی دانست و گفت: «در کمیسیون مشترک نیز نگرانی ایران جدی گرفته شد و اعضا تأکید کردند که اگر آیسا اجرایی شود، نقض فاحش برجام است.» وی در پاسخ به سؤالی درخصوص تمدید قانون موسوم به آیسا و موضع جمهوری اسلامی ایران در کمیسیون مشترک اجرای برجام اظهار داشت: «قانون آیسا معروف به قانون داماتو در سال 1996 به ادعای حمایت ایران از تروریسم، موضوع حقوق بشر و تلاش برای دستیابی به سلاح کشتار جمعی علیه ایران وضع شده است و در آن مقطع هنوز بحران هسته‌ای ایران شروع نشده بود.» وی با بیان اینکه موضوع هسته‌ای ایران از سال 2006 حاد شد، اظهار داشت: «خیلی‌ها در امریکا در زمان مذاکرات معتقد بودند آیسا تحریم هسته‌ای نیست و این موضوع از چالش‌های بزرگی بود که ما اعضای 1+5 را متقاعد کنیم که آیسا تحریم هسته‌ای است. چون یکی از دلایل وضع آن تلاش ایران برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی است و چون این دلیل در آیسا ذکر شده، بنابراین تحریم هسته‌ای است.» وی ادامه داد: «از کارهای بزرگی که در جریان مذاکرات انجام شد، این بود که آیسا به عنوان تحریم هسته‌ای شناسایی شد.» عراقچی افزود: «ما این قانون را به عنوان تحریم هسته‌ای جا انداختیم و رئیس جمهوری امریکا موظف شد این تحریم‌ها را بلااثر کند. بحث دیگری که با امریکایی‌ها در جریان مذاکرات داشتیم، این بود که با توجه به اینکه آیسا در آخر دسامبر 2016 به پایان می‌رسد، تمدید آن هم تحریم جدید بود و از نظر ما نقض برجام است.»
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام اظهار داشت: «در برجام آمده است که امریکا یا هر کسی دیگر حق ندارد تحریم‌های لغو شده را دوباره اعمال کند، ما در همان مقطع هم گفتیم که تمدید این قانون نقض برجام است.»
عراقچی ادامه داد: «تمدید این قانون دست دولت نیست بلکه دست کنگره امریکا است و سیاست هم این بود که چیزی به کنگره موکول نشود؛ با توجه به فضایی که در کنگره وجود دارد نباید اختیار را به آنها بدهید که در آنجا نتانیاهو حق وتو دارد. با این حال، تمدید قانون آیسا در اختیار کنگره است.»
وی اضافه کرد: «ما به دنبال این اقدام موضعگیری کردیم و در مذاکراتی که در کمیسیون مشترک داشتیم و در ملاقات با هیأت‌های اروپا و امریکا تأکید کردیم که تمدید آیسا نقض برجام است؛ چون دوره آن در سال 2016 به پایان می‌رسد و تمدید آن در 2017 تحریم‌های جدید است و در این خصوص ما اختلاف تفسیری با هم داشتیم.» معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: «موضع ما همیشه این بوده و رسماً هم توسط وزیر امور خارجه اعلام شده و وقتی هم این کار را انجام دادند، همه در داخل کشور اعلام کردند که این اقدام نقض برجام است و یک وحدت نظری در کشور در این خصوص وجود داشت.»
کمیسیون مشترک، اجرای آیسا را نقض برجام می‌داند
عراقچی با بیان اینکه در میان اعضای 1+5 در این خصوص وحدت نظر وجود ندارد، اظهار داشت: «امریکا می‌گوید این اقدام نقض برجام نیست اما بقیه آن را نقض برجام می‌دانند، ادعای امریکا این است که این قانون را اجرا نخواهند کرد و حتی اگر تمدید شود، اجرایی نخواهد شد کما اینکه جان کری دستور بلااثر کردن آن را صادر کرد.» به گفته وی اتفاق نظری که وجود دارد این است که اگر امریکا قانون آیسا را اجرا کند، برجام را نقض کرده است. در همین راستا هیأت نظارت بر اجرای برجام تصمیماتی برای مقابله با این تصمیم اتخاذ کرد و اینها در شکل دو نامه رئیس جمهوری به آقای دکتر صالحی و آقای ظریف تبلور یافت. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام ادامه داد: «وزارت امور خارجه موظف شد با درخواست تشکیل کمیسیون مشترک، موضع سیاسی ایران مبنی بر اینکه تمدید آیسا نقض برجام است را ثبت کند که این اتفاق افتاد و در نشست کمیسیون هم نگرانی ایران جدی گرفته شد و هم اعضا تأکید کردند که اگر آیسا اجرایی شود، نقض فاحش برجام است.» عراقچی خاطرنشان کرد: «ما در برجام دو نقض داریم، نقض و نقض فاحش، هر نقضی منجر به از بین رفتن برجام نمی‌شود کما اینکه آژانس در آخرین گزارش خود درخصوص ذخایر آب سنگین ایران اعلام کرد که این ذخایر از 130 تن به 130 و 100 کیلو رسیده است که البته بلافاصله با فروش آب سنگین، این مسأله جبران شد. این 100 کیلو نقض فاحش برجام به شمار نمی‌رود.»
وی افزود: «اینکه تمدید قانون آیسا یا عدم اجرایی شدن که آثار عملی ندارد، نقض است یا نقض فاحش؛ هیأت نظارت بر اجرای برجام تشخیص می‌دهد و درخصوص عکس‌العمل هم در آنجا تصمیم‌گیری می‌شود.»
عراقچی گفت: «رئیس جمهوری امریکا متعهد است طبق برجام قوانین تحریم‌های کنگره مربوط به ایران را متوقف کرده و آن را ادامه دهد و هر جا چه اوباما، چه رئیس جمهوری بعدی توقف نکند، نقض فاحش مرتکب شده و اگر باعث برگشت تحریم‌ها شود، نقض فاحش رخ داده است.»
وی اظهار کرد: «الان نقض فاحشی رخ نداده و در اجرا هیچ تحریمی دوباره برنگشته است. قبل از اجرایی شدن برجام و در طول مذاکرات، قریب به 12 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران آزاد شد، طبق قرارداد در ژنو هر ماه 700 میلیون دلار آزاد می‌شد.» معاون وزیر امور خارجه عکس‌العمل ایران درخصوص پیشران‌های هسته‌ای را هم حائز اهمیت زیادی دانست که باید مورد توجه خاصی قرار گیرد.
برخی مخالفان داخلی دروغ نگویند
معاون وزیر امور خارجه درباره مخالفت برخی از منتقدان داخلی با برجام گفت: «در مورد مخالفین داخلی می‌توان گفت که در آنها صداقت دیده می‌شود و دغدغه‌ای وجود دارد که ما مذاکره کنندگان باید پاسخگو باشیم تا دغدغه‌ها را رفع کنیم البته برخی دغدغه‌ها که وارد سیاست داخلی شده، از دست ما خارج است و برخی گروه‌ها هم در رقابت و بازار سیاسی از این موضوعات استفاده می‌کنند.» وی تصریح کرد: «از همه گروه‌های مختلفی که در این عرصه دغدغه دارند، می‌خواهم که انصاف را رعایت کنند و اگر هم رعایت نمی‌کنند، واقعیت را بیان کنند و دروغ نگویند.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام خاطرنشان کرد: «بعد از اجرای برجام بیش از 200 تن کیک زرد وارد کشور شده و همه از آن اطلاع دارند؛ حال روزنامه‌ای می‌نویسد مواد غنی شده از کشور خارج شده و دریغ از یک گرم کیک زرد، بنابراین جانب انصاف را رعایت کنید و مطالبی که خلاف اهداف خودشان است را بیان نکنند.»
اگر ترامپ برجام را پاره کند ما آتش می‌زنیم
عراقچی در پاسخ به سؤالی درخصوص مذاکرات ایران و امریکا در حاشیه کمیسیون مشترک و احتمال برگزاری مذاکرات بیشتر با امریکایی‌ها اظهار داشت: «ما جز در بعضی از مسائل فنی اجرای برجام مذاکره ای با امریکایی‌ها نداریم و مذاکرات با امریکا مدت‌هاست متوقف شده است.» عراقچی درخصوص احتمال عدم اجرای تعهدات امریکا در دولت جدید ادامه داد: «بارها گفته شد که برجام برای کشورهایی که به آن ملحق شده‌اند، تعهد بین‌المللی است و تعهد دوجانبه بین ما و امریکا و هیچ کشور دیگری نبود.» وی گفت: «برجام توافقی چندجانبه بین ایران و 6 کشور و اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده مذاکرات بود و تعهدی که وجود دارد، تعهدی بین‌المللی است.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام ادامه داد: «اینکه رئیس جمهوری امریکا تصمیم بگیرد برجام را کنار بگذارد، تصمیم خودش است ولی پای تبعات آن هم باید بایستد؛ ما مذاکره مجددی نکردیم و نخواهیم کرد.» عراقچی افزود: «برجام خاتمه یافته است و اگر آقای ترامپ تصمیم بگیرد برجام را پاره کند، انتخاب ایشان است و عکس‌العمل ما روشن است و همان طور که گفته‌ایم، اگر آنها برجام را پاره کنند، این سمت هم آن را آتش خواهد زد.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام تصریح کرد: «هیچ مذاکره مجددی در کار نخواهد بود وبرجام به هیچ وجه باز نخواهد بود.»
بر بدعهدی‌ها غلبه کردیم
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران، برجام را ناشی از تلاش این تیم و مقابله با بدعهدی‌های برخی طرف‌ها دانست و با طرح این سؤال که آیا در برداشتن موانع، غربی‌ها همکاری کردند، باید گفت: «این طور نبوده است بلکه تیم مذاکره کننده با تلاش توانست موانع ایجاد شده را بردارد؛ با همه سنگ‌اندازی‌ها مقابله کند و طرف‌های مذاکره کننده را مجبور کند که بر سر عهد خود برگردند.» وی تأکید کرد: «امروز هیچ نهاد و دستگاهی در کشور نیست که گزارش کند مانعی بر سر راه اجرای برجام وجود دارد که می‌بایست توسط برجام برداشته شود ولی برداشته نشده است.»
صدا و سیما دبه کرد
عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای درباره اقدام روز شنبه صدا و سیما مبنی بر دعوت از وی برای حضور در یک برنامه تلویزیونی و بعد لغو این دعوت گفت: «وقتی که از کمیسیون مشترک برگشتم، روز چهارشنبه هفته گذشته حداقل سه شبکه با من تماس گرفتند برای اینکه در یک جلسه‌ای برای گفت‌وگو حاضر شوم.»
عراقچی افزود: «با یکی از شبکه‌ها توافق کردیم، خود آنها پیشنهاد کردند گزارش کمیسیون مشترک را در سالگرد اجرای برجام ارائه کنید و گفتند فقط شما هستید و ما میهمان دیگری نداریم. ظهر تماس گرفتند و گفتند نه، شرایط عوض شده و فلانی تنها نیاید.»
وی با بیان اینکه اصلاً چیز خیلی پیچیده‌ای نبود، اظهار داشت: «سازمان قراری با من گذاشت و بعد هم دبه کرد؛ خیلی چیز مهمی نیست. فکر نمی‌کنم در هیچ جای دنیا دیپلمات و مقام رسمی برای گزارش کار حاضر شود و بعد در کنار وی یک منتقد بنشانند.»
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه مشکلی برای مناظره و نشست با منتقدین نداریم، گفت: «خیلی از شما می‌دانید و در جلساتی بودید که با منتقدین و غیر منتقدین حضور داشتیم و در جلسات خصوصی خیلی از منتقدین را به وزارت خارجه دعوت کردیم.»
عراقچی گفت: «همان موقع که رهبری فرمودند منتقدین نظرات‌شان شنیده شود؛ وزارت خارجه جلسات متعددی داشت. بعضی از آقایان البته هیچ وقت تشریف نیاوردند؛ خیلی‌های دیگر آمدند و ما از نظرات آنها هم استفاده کردیم.» وی ادامه داد: «ولی وقتی شما یک سربازتان در میدان برمی‌گردد، بخواهد گزارش دهد؛ منتقد کنار وی بنشانید خیلی کار قشنگی نیست. به من گفته بودند تنها هستید، بعد گفتند تصمیم عوض شده است.» عراقچی پس از خداحافظی با خبرنگاران با خنده گفت: بیرون از سالن مصاحبه نمی‌کنم. دوستان صدا و سیما که آنجا ایستاده‌اند، منتظر نباشند!
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6409/3/167054/0
ش.د9503721