(روزنامه اطلاعات ـ 1395/12/01 ـ شماره 26662 ـ صفحه 12)
به گزارش ایرنا، در این نشست،«سعید خالوزاده» پژوهشگر مطالعات اروپای وزارت خارجه و «محمود جوادی» پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک مصلحت نظام روابط اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ را تحلیل و بررسی کردند. در این نشست صاحبنظران و پژوهشگران دیدگاه‌ها و پرسش‌هایی را نیز مطرح کردند.
سخنران
نخست نشست «سعید خالوزاده » بود، وی در ابتدای سخنان خود گفت: امروز با نشانه‌های
جدیدی روبرو هستیم که ارزیابی روابط سیاسی را به میزان زیادی مشکل کرده است.پژوهشگر
مطالعات اروپا در زمینه روابط ایران با اتحادیه اروپا گفت: برجام به عنوان نقشه
راه و راهبرد روابط ایران با اتحادیه اروپا مطرح است. پیش از برجام اتحادیه اروپا
روابط خارجی راهبردی با ایران نداشت اما پس از برجام بود که روابط ایران و اروپا
گسترش پیدا کرد. در سال 2012 روابط و مناسبات تجاری ایران و اتحادیه اروپا نزدیک
به 29 میلیارد یورو بود اما پس از تحریم‌ها سطح تجاری به 6.5 میلیارد یورو
رسید.خالوزاده در ادامه اظهار کرد: توافق هسته‌ای موجب گسترش مناسبات تجاری ایران
و اتحادیه اروپا شد و هیات‌های بلندپایه‌ای به ایران سفر کردند. طی 2 سال اخیر ما
شاهد سفر 230 تا 240 هیات بلندپایه اتحادیه اروپا به ایران بودیم. جدای از این
مساله برجام نقش اتحادیه اروپا را نیز در مبادلات جهانی ارتقا داد. برای اتحادیه
اروپا برجام مهم و اساسی است چرا که برجام موفقیت دیپلماسی نرم، گفت و گو و مفاهمه
را نشان می‌دهد.
پژوهشگر مطالعات اروپای وزارت خارجه با بیان این که پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا تغییرات عمیق و بی ثباتی را بوجود آورده است، گفت: پیروزی ترامپ برگزیت و روند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را تحکیم و تشدید می کند. به این معنی که اگر برگزیت نقطه آغاز این تحولات بود، پیروزی ترامپ نقطه‌ی اجرایی شدن آن است.وی افزود: پیروزی ترامپ یک شوک سیاسی است که پیامدهای غیرقایل پیش بینی ای را ایجاد کرده است. برخی رهبران اروپایی طی چند هفته گذشته به نوعی خرسندند چرا که معتقدند اگر هیلاری کلینتون پیروز می شد اروپایی‌ها زیر سلطه آمریکا می ماندند.خالوزاده با بیان این که ذهنیت اروپایی نسبت به جمهوریخواهان منفی است، اظهار داشت:اروپاییان به هیچ وجه دیدگاه مثبتی به عملکرد جمهوریخواهان نداشته اند. روی کارآمدن ترامپ در همین چند روز اخیر چالشی را در روابط آمریکا و اروپا ایجاد کرده است. پیروزی ترامپ در اروپا ناسیونالیست‌ها، راست و چپ‌های افراطی و گروه‌های ضد پول واحد اروپا(یورو) را تقویت کرده است.پژوهشگر مطالعات اروپای وزارت خارجه در پایان گفت: طیف گسترده ای در اروپا و آمریکا به اشکال مختلف مخالف برجام هستند. پیروزی دونالد ترامپ نیز گروه‌هایی که با اجرایی شدن برجام مخالف هستند را تقویت می کند.
مفروض‌های روابط ایران و اتحادیه اروپا
«محمود جوادی» پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک مصلحت نظام دیگر سخنران این نشست، درباره روابط ایران و اتحادیه اروپا گفت: در روابط میان ایران و اتحادیه اروپا می‌توان از مفروض‌هایی سخن به میان آورد.او با بیان این که تاثیر‌گذاری فردی در نگرش اتحادیه اروپا به ایران نقش مهمی دارد، یادآور شد: برای اتحادیه اروپا حکومت جمهوری اسلامی چندان مطلوب نیست بلکه شخص رئیس‌جمهوری بسیار تاثیرگذار است چرا که فرد را بر ساختار ترجیح می دهند. جوادی با اشاره به مشروط سازی استمرار روابط دوجانبه نسبت به اجرای برجام گفت: اگر برجام کنار گذاشته شود روابط میان ایران و اتحادیه اروپا دچار خلل خواهد شد. پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک در باره نگاه دولت جدید آمریکا به برجام اظهار کرد: به نظرم ممکن است که برجام آسیب نبیند اما آینده خوبی را برای برجام پیش بینی نمی کنم.وی درباره موضع گیری اتحادیه اروپا در قبال نقض برجام گفت: اتحادیه اروپا بین ایران و آمریکا براساس راهکارهای آمریکا قدم برخواهد داشت. از این‌رو خیلی بعید است که اتحادیه اروپا جانب ما را بگیرد.جوادی در پایان دستور کارهای پیشنهادی در زمینه روابط ایران طی سال‌های 2020-2017 پنج محور «لابی گری در سطح اتحادیه اروپا از سوی بنگاه‌های اقتصادی»، «تقویت بنیه علمی و فناورانه کشور از مسیر اتحادیه اروپا»، «توجه به صنعت گردشگری»، « گسترش (به جای تعمیق) همکاری‌های اقتصادی ایران و اتحادیه اروپا» و «تغییر مسیر گفت و گوهای سیاسی از اضلاع غربی و جنوبی به اضلاع شمالی و شرقی» دانست.
آزمایش موشکی ایران؛ بهانه تازه برجام ستیزان خارجی
خبر آزمایش موشکی ایران بهانه را برای برخی دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران فراهم کرد تا این مساله را ناقض قطعنامه 2231 و «برجام» بدانند؛ توطئه‌ای نخ نما که پیشتر در مورد آزمایش موشک «عماد» نیز انجام گرفت اما راه به جایی نبرد.
آزمایش موشکی ایران سبب شد تا شورای امنیت سازمان ملل در جریان نشستی اضطراری در نیویورک به بررسی این موضوع بپردازد. پس از این نشست دشمنان کشورمان از فرصت به دست آمده بهره جستند تا آزمایش موشکی ایران را نقض برجام یا دست کم نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تفسیر کنند؛ اتهام‌هایی که از سوی سران جمهوری اسلامی ایران بی پاسخ نماند.
آزمایش
موشکی ایران با واکنش‌های متفاوتی همراه بوده است که این واکنش‌ها را می توان در
سه دسته جای داد. نخست، دشمنان ایران همانند آمریکا و رژیم صهیونیستی که آن را
ناقض برجام و قطعنامه 2231 می دانند. دوم، برخی کشورهای اروپایی و اعضای گروه 1+5
همانند فرانسه که این موضوع را در تعارض با بر روح برجام ارزیابی می‌کنند. گروه
سوم هم دیگر کشورهای مذاکره کننده در گفت‌وگوهای هسته‌ای همانند ایران و روسیه که
آزمایش موشکی را بی ارتباط با قطعنامه و توافق هسته ای می دانند.در قطعنامه 2231
که شورای امنیت اواخر تیرماه پارسال صادر کرد به مسائل تسلیحاتی و موشکی ایران نیز
اشاره شد. در بند 3 بخش «پیوست ب: اعلامیه» قطعنامه 2231 آمده است: از ایران
خواسته می شود تا هشت سال پس از «روز قبول توافق» یا تا زمانی که آژانس گزارشی
مبنی بر تایید «نتیجه گیری گسترده تر» ارایه کند، هرکدام زودتر حادث شود، هیچ
فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیکی طراحی شده برای قابلیت حمل سلاح‌های هسته ای،
شامل پرتاب با استفاده از چنین فناوری‌های موشک‌های بالستیک، صورت ندهد.
با نگاهی کوتاه به این بند مشخص می شود موشک‌هایی که قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای دارند، منع شده اند چرا که تلاش کشورها برای دستیابی به این قبیل جنگ افزارها، جهان را ناامن تر و تنش‌ها را افزون تر خواهد کرد. تاکنون موشک‌های آزمایش شده ایران برخلاف آنچه دشمنان و مخالفان خارجی ادعا می‌کند با هدف حمل کلاهک‌های هسته‌ای طراحی نشده اند. بنابراین، آزمایش موشکی ایران اقدامی است که تنها در راستای تقویت بنیه دفاعی کشور انجام شده است. وقتی نماینده آمریکا در سازمان ملل موضوع آزمایش موشکی ایران را در این شورا مطرح کرد باید به این نکته نیز توجه می‌کرد که ایالات متحده سالانه بودجه‌ای بیش از 600 میلیارد دلار را تنها به بخش نظامی خود اختصاص می دهد و تجاوز به کشورهای مختلف جهان همانند عراق، افغانستان و ... تنها چند برگ از پرونده قطور سیاست تهاجمی آن است.
بنابراین، نسخه پیچی برای جمهوری اسلامی ایران که خود بزرگترین قربانی جنگ هشت ساله تحمیلی است، منطقی به نظر نمی‌رسد. ضمن این که تقویت توان نظامی ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای ناامن و جنگ زده امری عادی می‌نماید. در ارتباط با کسانی که آزمایش موشکی ایران را نقض قطعنامه 2231 و در نهایت برجام می دانند، لازم به بیان است هر چند که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه این قطعنامه را نقض نکرده اما حتی در صورت نقض قطعنامه، برجام همچنان پابرجاست. در بند 10 بیانیه ایران پس از تصویب قطعنامه 2231 آمده بود که «جمهوری اسلامی ایران تفاهم مشترک و توافق صریح همه طرف‌های شرکت کننده در برجام را مورد تاکید قرار می دهد که بر مبنای آن مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت در تایید برجام، به مثابه مفاد برجام نبوده و به هیچ وجه نمی‌تواند اجرای برجام را تحت تاثیر قرار دهد.»
بهره‌برداری دشمنان از آزمایش موشکی
به
جرات می توان گفت بیشترین مخالفت‌ها با توافق هسته‌ای از جانب «بنیامین نتانیاهو»
نخست وزیر رژیم صهیونیستی صورت گرفته است. او پیش از توافق تیرماه پارسال، تلاش‌های
زیادی را با هدف به بن بست کشاندن گفت‌وگوها انجام داد و حتی بدون هماهنگی با
«باراک اوباما» رئیس جمهوری پیشین آمریکا، در جمع نمایندگان کنگره حاضر شد و آنان
را به مخالفت با توافق تشویق کرد؛ توطئه‌هایی که هرگز نتیجه نداد و بسترساز شکاف
بین سران تل آویو و واشنگتن شد.وقتی پارسال، ایران به آزمایش دو موشک از جمله موشک
زمین به زمین عماد اقدام کرد، نتانیاهو به سرعت در واکنش به آن، آزمایش موشکی
ایران را نقض قطعنامه 2231 و برجام دانست اما راه به جایی نبرد. حال که دولت
جمهوریخواه «دونالد‌ترامپ» با رویکرد مخالفت با توافق هسته‌ای در آمریکا روی کار
آمده است، نتانیاهو شانس خود را برای برهم زدن توافق دوباره امتحان می کند.
نتانیاهو از نخستین افرادی بود که آزمایش موشکی اخیر ایران را «نفض فاحش» قطعنامه
شورای امنیت خواند. سران رژیم صهیونیستی در حالی ایران را تهدیدی برای امنیت منطقه
می داند که خود با بیش از 200 کلاهک هسته ای و کشتار روزانه مردم بیگناه فلسطین
تهدیدکننده امنیت منطقه و جهان به شمار می روند. آمریکا و متحدان منطقه ای این
کشور که آزمایش موشکی ایران را برجسته و از آن بهره برداری می کنند، هر روز بر
دامنه همکاری‌های دفاعی خود می افزایند.در تازه‌ترین رویدادها نشان می‌دهد که
عربستان سعودی و دولت جدید آمریکا با هدف مقابله با سیاست‌های منطقه ای جمهوری
اسلامی همسویی بیشتری در سیاست‌های نفتی و دفاعی در پیش گرفته اند.
« اس.پی.ای» خبرگزاری دولتی سعودی «جیمز ماتیس» وزیر دفاع آمریکا و «امیرمحمدبن سلمان» معاون ولیعهد و وزیر دفاع عربستان درباره گسترش همکاری‌های 2 کشور به صورت تلفنی گفت وگو کرده اند. تلاش دولت جدید آمریکا برای توسعه روابط خود با برخی کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان بیشتر برای مقابله با توان نظامی و اقتصادی ایران صورت می گیرد. به همین دلیل بود که «حسین دهقان» وزیر دفاع کشورمان اظهار داشت: آمریکایی‌ها و عربستانی‌ها تلاش می کنند در منطقه فضای التهاب و تشنج را توسعه دهند و اصطلاحا ایران هراسی را در راس برنامه‌های خود قراردادند و هر اتفاقی می افتد با این موضوع مرتبط می کنند.
واکنش اصولی "ایران" در برابر "ترامپ" چیست؟
باوجود اینکه تقریبا یک هفته از صدور حکم لغو روادید برای اتباع هفت کشور از جمله ایران، توسط رئیس جمهوری جدید آمریكا می گذرد همچنان صحبت‌ها در خصوص چگونگی واکنش در قبال این مسئله در صدر اخبار قرار دارد.این در حالی است که دادگاه فدرال آمریکا به صورت مقطعی این فرمان را متوقف کرد.به گزارش فرارو؛ در نخستین روزهای ریاست جمهوری دونالد ترامپ، وی به بهانه حفظ امنیت ایالات متحده آمریکا دستوری مبنی بر ممنوعیت صدور روادید برای هفت کشور صادر کرد که در میان آنها نام ایران نیز به چشم می‌خورد. تصمیمی که موجب شد واکنش‌های داخلی و جهانی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. تصمیمات دولت جدید ایالات متحده آمریکا به همین مورد ختم نشد و طی روزهای اخیر رئیس جمهوری این کشور تلاش کرد با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، فضای سیاسی با ایران را به گونه‌ای پیش ببرد که علاوه بر اینکه قدرتمند ظاهر شود، بتواند افکار عمومی را با خود همراه کند. وی در توییتی اعلام کرد: «ایران با آتش بازی می‌کند. آنها قدر مهربانی که اوباما با آنها داشت را نمی دانند. من آنطور نیستم». اما این صحبت‌ها بی پاسخ نماند و در واکنش به این توییت، محمد جواد ظریف وزیرخارجه کشورمان در توییتی نوشت:
«ایران از تهدیدات متاثر نمی‌شود، هرگز آغازکننده جنگی نخواهیم بود، اما می‌توانیم به تمام ابزار دفاعی‌مان تکیه کنیم.» ظریف همچنین در توییت دیگری خطاب به ترامپ آورده‌بود: «ما هیچ‌گاه از سلاح‌های خود علیه دیگری جز در دفاع مشروع استفاده نخواهیم کرد. ببینیم آیاکسانی که (از توان موشکی ما) شکایت می‌کنند حاضرند همین حرف را تکرارکنند؟» در این میان اما نکته قابل توجه واکنش کاربران آمریکایی بود که نه تنها با رئیس‌جمهوری کشور خود موافق نبودند بلکه با حضور در صفحه شخصی وی به تمسخر او می پرداختند یا انتقاد خود از سیاست‌هایش را ابراز می‌کردند. به هرحال این‌ها تصمیماتی بود که طی 10 روز اخیر نه تنها موجب واکنش‌های داخلی در ایالات متحده آمریکا شد بلکه جوامع بین المللی نیز مخالفت خود را با آن اعلام کردند. اما در این میان وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌هایی علیه ۱۳شخص و ۱۲نهاد ایرانی اعمال کرد. اقدامی که موجب واکنش سریع وزارت امورخارجه شد و آنها طی بیانیه‌ای اعلام کردند که این اقدامات خلاف قوانین بین‌المللی است و به صرف توان نظامی و موشکی یک کشور نمی توان آن را مورد تحریم قرار داد. با همه این تفاسیر اما در ایران اختلاف نظر درباره اینکه بهترین تصمیم برای واکنش نشان دادن به دولت آمریکا، چه اقدام یا اقداماتی است، موضوع بحث در رسانه‌ها و میان نخبگان و کارشناسان عرصه بین الملل است. برخی اقدام متقابل را توصیه می کنند و عده دیگر تاکید دارند باید دولت با شدت بیشتری برخورد کند و صرفا به اقدام متقابل و ایجاد ممنوعیت برای حضور تیم ملی کشتی آمریکا در جام جهانی کشتی ایران، اکتفا نکند.
در اين باره، حسن‌هانی زاده کارشناس مسائل بین‌الملل دیدگاهش را بیان کرد. وی در گفتگو با فرارو با بیان اینکه مصوبه اخیر آمریکا مبنی بر منع صدور روادید برای هفت‌کشور اسلامی نشانه خوی نژادپرستانه ترامپ و برخی از نخبگان سفیدپوست آمریکا است، اظهار داشت: اقدام اخیر دونالد ترامپ برای منع دادن ویزا به اتباع ایرانی و برخی از کشورهای جهان نشانه خوی نژاد پرستی او است. در واقع ترامپ نماینده جامعه نژاد پرست و سفید پوست آمریکا است و این امر نشان می دهد که آمریکا به سمت خوی نژاد پرستی و بازگشت به ده‌های 40 و 50 از قرن میلادی گذشته است که نگاهی کاملا تحقیرآمیز نسبت به رنگین پوستان داشته است.وی با اشاره به اینکه منع ورود اتباع هفت‌کشور اسلامی نوعی قدرت‌نمایی آمریکا علیه کشورهایی است که سیاست‌هایشان با آمریکا هم‌خوانی ندارد، تصریح کرد: یکی از کشورهایی که عامل تروریسم است و در 11 سپتامبر نیز نقش داشته عربستان سعودی است ولی ترامپ به خاطر منافع تجاری این کشور را وارد لیست سیاه خود نکرده است.وی با تأکید بر اینکه دستگاه دیپلماسی ایران باید با حرکتی سریع و از طریق رایزنی با 6 کشور دیگر تحرکی دیپلماتیک انجام دهد، خاطرنشان کرد: ایران و سایر کشورها می‌توانند با صدور بیانیه‌ای مشترک تعطیلی سفارت‌خانه‌های آمریکا در 6 کشور را اعلام کرده و از ورود اتباع آمریکایی نیز جلوگیری کنند.
ش.د9504226