(روزنامه اعتماد ـ 1396/02/13 ـ شماره 3797 ـ صفحه 10)
اقتدار ايران نتيجه انتخاب‌هاي درست است
چگونه ديپلماسي دولت يازدهم در عرصه سياست خارجي باعث افزايش اقتدار ايران در منطقه شده است؟ نخستين سوال ازظريف با اميدواري وي به مشاركت حداكثري مردم در انتخابات سرنوشت‌ساز رياست‌جمهوري پاسخ داده مي‌شود و وي در ادامه مي‌گويد: اقتدار ايران در منطقه و جهان بر اساس برخي دلايل ذاتي است كه ايران از آن برخوردار است. اين اقتدار در سايه سياست‌ها و انتخاب‌هاي درست به دست آمده است. ما هيچگاه مردم را فراموش نكرديم، از تروريست‌ها حمايت نكرديم و اين انتخاب‌هاي درست در برابر انتخاب‌هاي غلط ديگران از جمله امريكا و برخي كشورهاي منطقه باعث شده كه ايران در يك موقعيت برتر قرار گيرد و همه اينها نتيجه انقلاب اسلامي ايران است. رشادت‌هاي مردم براي دفاع از انقلاب و زحماتي كه رزمندگان و جانبازان براي دفاع از كشور داشته‌اند بدون ترديد عامل مهم و اساسي براي اقتدار كشور و ديده شدن ايران به عنوان قدرت مهم در منطقه است. ما نبايد اين واقعيت را ناديده بگيريم يا فراموش كنيم، چراكه اين امر كفران نعمت است.
قدرت را به نفوذ تبديل كرديم
ظريف با بيان اينكه «در دولت يازدهم موانعي كه باعث مي‌شد اين اقتدار نتواند خود را به منصه ظهور برساند تا حد قابل توجهي رفع شد و در واقع اين اقتدار به ابزار قدرت تبديل شد» اظهار كرد: ايران قبل از دوران دولت تدبير و اميد در شرايطي قرار داشت كه كساني كه از واقعيت‌هاي انقلاب و وجود يك نظام مردم سالار ديني در منطقه نگران بودند، خيلي راحت مي‌توانستند نگراني‌هاي واقعي خود را با پوششي از سياه‌نمايي از ايران و اجراي پروژه امنيتي‌سازي كردن ايران بپوشانند و ايران را مشكل اصلي جلوه دهند. تلاش دولت تدبير و اميد اين بود كه اين پوشش را از روي قدرت واقعي ايران بردارد و اين مسير را فراهم كرد كه ايران بتواند از واقعيت‌هاي قدرت خود استفاده كند. چون قدرت زماني مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد كه به نفوذ تبديل شود و در نتيجه آسيب‌پذيري را كاهش دهد. لطف خداوند، هدايت‌هاي مقام معظم رهبري و شجاعت دكتر روحاني باعث شد كه اين دولت بتواند شرايطي را فراهم كند تا جمهوري اسلامي را در سطح منطقه و جهان با يك نگاه مثبت معرفي كند.
مذاكره و رسيدن به نتيجه بسيار سخت‌تر از مذاكره و سخنراني بي‌حاصل است
رييس تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي در چهارسال گذشته در ادامه سخنانش گفت: نكته مهم شجاعتي بود كه براي تصميم‌گيري در كشور نياز بود. به طور قطع وارد شدن به مذاكره و رسيدن به نتيجه بسيار سخت‌تر از مذاكره و سخنراني بي‌حاصل است. براي ورود به مذاكره و حصول نتيجه بايد تلاش زيادي انجام شده و حواس‌ها در تمام طول مذاكره روي مساله متمركز باشد، اما براي سخنراني و قرائت يك متن، بعد از تهيه و تدوين سخنراني علي‌القاعده اتفاقي نمي‌افتد و شما نيز نبايد خيلي نگران مسائل پس از آن باشيد. مذاكره به معناي تحميل نيست و يك طرف نمي‌تواند نظر خود را به طرف مقابل تحميل كند و درك اين واقعيت‌ها در جريان مذاكرات هسته‌اي توانست در كشور شكل بگيرد. مجموعه اين اتفاق‌ها باعث شد اقتدار واقعي ايران كه زاييده جمهوري اسلامي است، در صحنه بين‌المللي متبلور شود و زنجيرهايي كه عليه ايران از طريق پروژه ايران‌هراسي، تحريم‌ها و قطعنامه‌هاي فصل هفتمي شوراي امنيت ايجاده شده بود، گسسته شود. در آن مقطع شاهد بوديم كه هر روز در صحنه بين‌المللي تصميمي عليه ايران اتخاذ مي‌شد ولي اين روند با شروع مذاكرات متوقف شد و ايران از كشوري كه از ورود به نشست‌هاي بين‌المللي منع شده بود به كشوري تبديل شد كه خودش در مورد اينكه چه كشورهايي در نشست‌هاي بين‌المللي حضور پيدا كنند، تصميم‌گيري مي‌كند. اين موضوع فقط در مورد نشست آستانه درباره سوريه صورت نگرفت، بلكه در اجلاس لوزان نيز ايران تصميم گرفت كه عراق و مصر را اضافه كند و ديگر كشورها ناگزير شدند كه اين موضوع را بپذيرند.
برخي دوستان به تاثيرگذاري ديپلماسي آلرژي دارند
ظريف در بخشي ديگر از اين گفت‌وگو با بيان اينكه «برخي دوستان مقداري به اين موضوع آلرژي دارند كه بپذيرند ديپلماسي مي‌تواند تاثيرگذار باشد» تصريح كرد: اين دوستان تصور مي‌كنند كساني كه از ديپلماسي صحبت مي‌كنند به ديگر ابعاد اقتدار ايران توجهي ندارند، اما واقعيت اين است كه ما همين قدرت را در گذشته داشتيم، از همين امكانات برخوردار بوديم ولي نه به هيچ اجلاس بين‌المللي دعوت مي‌شديم و نه در هيچ كجا كسي ما را تحويل مي‌گرفت. از طرفي هر روز فشارهاي جديدي بر مردم وارد مي‌شد. اينها همه واقعيت‌هايي است كه چهار سال پيش وجود داشت ولي امروز خوشبختانه وجود ندارد و اينها همه برمي‌گردد به شجاعت و شهامتي كه رييس‌جمهور تحت هدايت‌هاي مدبرانه رهبري داشتند و توانستند مسير ديپلماسي كشور را به سمت درست و مناسب سوق دهند.
با تحريم به دنبال جدا كردن مردم از حاكميت بودند
وزير امور خارجه كشورمان در پاسخ به اين پرسش كه شما بارها در صحبت‌هاي خود يكي از پايه‌هاي اقتدار كشور را حضور مردم در صحنه انتخابات عنوان كرده و اعلام كرديد دولت و دستگاه ديپلماسي كشور با اتكا به قدرت مردم و انتخابي كه در سال ۹۲ انجام دادند، امور خود را پيش بردند، با توجه به اينكه در چند هفته آينده انتخابات رياست‌جمهوري دوازدهم برگزار مي‌شود، توصيه شما به مردم براي يك انتخاب خوب چيست؟ خاطرنشان كرد: مهم‌ترين نكته‌اي كه در اين ارتباط بايد بر آن تاكيد كرد، حضور مردم در پاي صندوق‌هاي راي است. بارها گفته‌ام، اگر حضور ۷۳ درصدي مردم در انتخابات سال ۹۲ نبود، كساني كه اعمال فشار بر ملت ايران را تدارك ديده بودند، احساس مي‌كردند كه به خواسته خود رسيده‌اند و توانسته‌اند مردم را از حاكميت جدا كنند، چراكه هدف آنها از تحريم همين موضوع بود. بايد توجه داشت هدف تحريم صرفا اعمال فشار بر اقتصاد كشور نبود، بلكه تحريم‌كنندگان مي‌خواستند با جدا كردن مردم از حاكميت به آرزوها و خواسته‌هاي خود برسند ولي مردم حضوري مناسب در انتخابات داشتند و توهم آنها را شكستند. شكسته شدن آن توهم باعث شد كه طرف مقابل به پاي ميز مذاكره بيايد و ما نبايد اين را فراموش كنيم. حضور مردم در صحنه براي تمام كشور اقتدار مي‌آورد و به همين خاطر است كه مقام معظم رهبري هم در اين دوره و هم در دوره قبل تاكيد كردند كه همه در پاي صندوق‌هاي راي حضور پيدا كنند، حتي كساني كه با سلايق حاكميت منطبق نيستند و سلايق ديگري دارند. ايشان خواستند آنها نيز پاي صندوق‌هاي راي بيايند براي اينكه با اين حضور بدخواهان اين ملت نااميد شوند و يك بار ديگر به اين نتيجه برسند كه با فشار نمي‌توانند خواسته‌هاي خود را به مردم ايران تحميل كنند.
مردم با حضور خود در صحنه بارها به دنيا ثابت كردند كه «هيچ‌وقت يك ايراني را تهديد نكنند»
رييس دستگاه ديپلماسي كشور افزود: مردم ايران در راهپيمايي ۲۲ بهمن سال گذشته بعد از اينكه دولتمردان جديد امريكا به مردم ايران اهانت كردند با حضور يكپارچه خود نشان دادند كه ايراني توهين و تهديد را نمي‌پذيرد و بايد با ايراني با زبان تكريم و احترام صحبت كرد. نبايد ايراني را تهديد كرد، مردم ايران با حضور خود در صحنه بارها اين جمله را به دنيا ثابت كردند كه «هيچ‌وقت يك ايراني را تهديد نكنند» و قطعا مردم در انتخابات پيش رو نيز با حضور باشكوه خود بار ديگر اين واقعيت را نشان خواهند داد.
مردم مي‌توانند قضاوت كنند
ظريف با بيان اينكه «نوع انتخاب مردم تاثير اساسي در آينده كشور دارد و اين گونه نيست كه نوع انتخاب كم‌تاثير باشد» اظهار كرد: شما نمود تاثير اين نوع انتخاب را در فاصله سال‌هاي ۸۴ تا ۹۲ و همچنين اتفاقاتي كه بعد از سال ۹۲ رخ داد، مشاهده كرديد. واقعيت آن است كه اين انتخاب است كه مشخص مي‌كند كشور در چهار سال آينده در چه مسيري حركت مي‌كند. مردم مي‌توانند قضاوت كنند كه سياست‌هاي اتخاذ شده در آن هشت سال كشور را به چه مسيري برد و سياست‌هاي اتخاذ شده در اين چهار سال كشور را به چه سمتي سوق داده است.
از جيب و معيشت مردم براي برخي شعارها هزينه نكرديم
وي با بيان اينكه براي تداوم اقتدار و حضور عزتمندانه ايران در صحنه بين‌المللي و تداوم سياست تعاملي ايران در عرصه جهاني همراه با حفظ عزت و كرامت ايراني نياز است سياست‌هاي به كار گرفته شده در چهار سال گذشته ادامه پيدا كند، گفت: تداوم چنين روندي نياز امروز كشور و اقتصاد ميهن عزيزمان است. سال‌هاي قبل در كشور از جيب و معيشت مردم براي برخي شعارها هزينه كرديم، ولي امروز در اثر سياست‌هاي دولت يازدهم، سياست خارجي به كمك معيشت مردم آمده و اين نشان‌دهنده تفاوتي است كه انتخاب مردم در روز راي‌گيري مي‌تواند بر آينده كشور و معيشت آنها تاثير داشته باشد.
براي اصلاح آنچه در آن هشت سال رخ داد، نياز به زمان داريم
ظريف با اشاره به اثرات تحريم‌ها بر اقتصاد كشور گفت: براي اصلاح آنچه در آن هشت سال رخ داد، نياز به زمان داريم. تا به امروز براي رفع آن مشكلات و حفظ اقتدارمان به ميزان قابل توجهي در مسير صحيح پيش رفته‌ايم. در حال حاضر يك سال و چهار ماه از اجراي برجام مي‌گذرد و در اين مدت بسياري از مشكلاتي كه غربي‌ها در مراحل متعدد به اين كشور تحميل كردند، آرام آرام رفع شده است.
امروز كمتر ناگزيريم پول خود را با چمدان حمل و نقل كنيم
ظريف با اشاره به تحريم نفتي كه از سوي غربي‌ها در مقطعي عليه ايران اعمال شد، خاطرنشان كرد: آنها در مقطعي مي‌خواستند ايران را تحريم نفتي كنند، به خودشان شش‌ماه فرصت دادند تا خودشان را در اين ارتباط آماده كنند به نحوي كه در ارتباط با اعمال اين تحريم‌ها ضرر نكنند. ما نيز براي اينكه شرايط را به قبل برگردانيم نيازمند به زمان هستيم. البته الحمدالله با تدابير خوبي كه قبل از پايان تحريم‌ها از سوي رييس‌جمهور، وزير نفت و ساير كاركنان صنعت نفت كشور انديشيده شد، توانستيم سريع‌تر از زماني كه دنيا تصور مي‌كرد فرصت از دست رفته كشور در زمينه توليد و صادرات صنعت نفت را بازيابي كنيم. البته در حوزه‌هاي ديگر ممكن است اين روند بيشتر طول بكشد، ولي واقعيت اين است كه در مسير صحيح حركت كرده‌ايم. امروز سرمايه‌گذاران خارجي در بازار ايران حضور دارند؛ بانك‌هاي خارجي با ايران تعامل مي‌كنند و ما كمتر ناگزير مي‌شويم كه پول خود را با چمدان حمل و نقل كنيم.
به بهانه دور زدن تحريم‌ها ميلياردها دلار را حيف و ميل كردند
وزير امور خارجه كشورمان افزود: در مقطعي ميلياردها دلار از درآمدهاي مردم در اختيار كساني قرار گرفت كه معلوم نيست به بهانه دور زدن تحريم‌ها چگونه آن اموال را حيف و ميل كردند. ده‌ها ميليارد دلار از پولي كه به هر دلار آن مردم اين كشور نيازمند هستند به خاطر تحريم‌هايي كه به دليل عدم توجه به واقعيت‌هاي بين‌المللي به اين كشور تحميل شد، هدر رفت. بنابراين توجه به اين مسائل و تفاوت‌هاي ايجاد شده در روز انتخابات مي‌تواند آينده كشور و مردم را رقم بزند و يقين دارم مردم در اين انتخابات نيز مثل گذشته انتخابي هوشمندانه و دقيق خواهند داشت.
نگاه اقتصادي را بر وزارت خارجه حاكم كرديم
او در پاسخ به اين پرسش كه وزارت خارجه در ارتباط با اقتصاد مقاومتي و ديپلماسي اقتصادي چه اقداماتي را در اين چهار سال انجام داد، گفت: در حوزه اقتصاد وزارت خارجه دو كار مهم را انجام داده است. يكي از مهم‌ترين كارها اين بود كه فكر، طراحي و برنامه‌ريزي اقتصادي را وارد دستور كار وزارت خارجه كرد. وزارت امور خارجه پيش از اين به دليل واقعيت‌هاي منطقه‌اي و جهاني و مساله جنگ تحميلي و موضوع هسته‌اي همواره نگاه سياسي و امنيتي داشته ولي ما سعي كرديم در طول اين مدت نگاه اقتصادي را نيز در اين وزارتخانه حاكم كنيم كه در ابتداي كار دولت مصادف با آغاز مذاكرات هسته‌اي تاكيد بر اين شد كه وزارت خارجه نگاه اقتصادي را در اولويت قرار دهد.
ديگر نيازي به بلوكه پول خودمان به عنوان تضمين نداريم
ظريف افزود: وزارت امور خارجه در طول اين مدت تلاش كرد موانعي كه موجب قفل شدن فعاليت‌هاي اقتصادي خارجي كشور مي‌شد را رفع كند. پيش از آن مجبور بوديم براي دور زدن تحريم‌ها ۳۵ ميليارد دلار در اختيار كساني قرار دهيم كه معلوم نيست اين پول‌ها را چگونه حيف و ميل كردند و كجا بردند. همچنين در آن مقطع به خاطر تحريم‌ها مجبور بوديم مقادير زيادي از ذخاير ارزي خود را جهت مبادله با ديگر كشورها به ارز محلي تبديل كنيم يا از اين سرمايه‌ها به عنوان ضمانت سرمايه‌گذاري استفاده كنيم، ولي اكنون اين موانع برداشته شده است. امروز با همه كشورها بر اساس روند عادي همكاري مي‌كنيم. نفت‌مان را مي‌فروشيم و پول‌مان را مي‌گيريم و اگر بخواهيم سرمايه جذب كنيم بر اساس مقررات عادي در دنيا اين كار را انجام مي‌دهيم نه اينكه ناگزير باشيم مقداري از پول خودمان را براي ضمانت سرمايه‌گذاري خارجي يا ضمانت فاينانس بلوكه كنيم.
سرمايه‌گذاران براي اتلاف وقت به ايران نمي‌آيند
رييس دستگاه ديپلماسي در پاسخ به ادعاي كساني كه مي‌گويند رفت وآمد بازرگانان، تجار و كارآفرينان خارجي به ايران نتيجه‌اي نداشته است، گفت: شما براي اينكه يك قرارداد عادي حتي در داخل كشور امضا كنيد، ماه‌ها مذاكره مي‌كنيد. براي خريد يك خانه ممكن است چندين جلسه و مذاكره در دفتر املاك برگزار كنيد تا بتوانيد يك خانه را معامله كنيد. حال شما مي‌خواهيد بعد از يك دوره طولاني كه ايران از نظر اقتصادي از دنيا جدا بوده و موانعي براي توسعه روابط اقتصادي در بعد خارجي داشته يك حركت جديدي را آغاز كنيد. براي انجام اين امر چقدر فرصت نياز است؟ يك روز، يك ماه، دو ماه؟ چه ميزان زمان نياز است؟ چگونه است برخي دوستان خيلي سريع به اين نتيجه رسيده‌اند كه برجام نتيجه نداشته و اين رفت و آمدها صرفا تشريفاتي بوده است؟شما اطمينان داشته باشيد صدها سرمايه‌گذار كارآفرين و بنگاه اقتصادي كه به ايران آمده بودند نمي‌خواستند با سفر به ايران وقت و پول خود را تلف كنند يا براي نشان دادن حمايت‌شان از كسي اين سفرها را انجام نداده‌اند. با رفع موانع، يك فرصت جديد براي ايران و جهان آغاز شد و اين رفت و آمدها صورت گرفت و وزارت خارجه هم براي جذب اين امكانات به وظايف خود عمل كرد.
هواپيماهاي كاغذي اكنون روي زمين است و آقايان بر آن سوار مي‌شوند
وي خاطرنشان كرد: اين رفت و آمدها و گفت‌وگو در نهايت تبديل به قرارداد مي‌شود و اين قراردادها به ساخت كارخانه، افزايش صادرات و هر آنچه نياز كشور است تبديل خواهد شد. به طور مثال در مورد موضوع خريد هواپيما نگاه كنيد همين دوستاني كه اين اتهام را مطرح مي‌كنند كه اين رفت و آمدها بي‌فايده بوده است، از خريد هواپيما با عنوان «پرواز هواپيماهاي كاغذي در فضاي انتخابات» نام مي‌بردند. اكنون اين هواپيماهاي كاغذي روي زمين است و خود آقايان بر آن سوار شده‌اند. ظريف تاكيد كرد: براي همين هواپيماها بيش از دو سال مذاكره شد. از همان روزي كه براي توافق ژنو مذاكره مي‌كرديم اين دغدغه را داشتيم كه چرا مردم با استرس و نگراني بايد سوار هواپيما شوند. بر اساس همين دغدغه در توافق ژنو توانستيم بحث «تعمير» هواپيماهاي ايراني را بگنجانيم، بعد از آن، ۱۸ ماه مذاكره براي خريد هواپيما انجام شد و با اجرايي شدن برجام ۹ ماه تلاش شد تا بتوانيم مجوزهاي لازم را براي خريد بگيريم. همه اين اقدامات زمانبر بود.
به هر پيشنهاد سرمايه‌گذاري بله نگفتيم
رييس دستگاه ديپلماسي در ادامه تصريح كرد: در دولت يازدهم به دنبال اين نبوديم كه قراردادهايي ببنديم تا منافع ملي مورد تهديد قرار گيرد. دولت يازدهم در اين زمينه وسواس زيادي به خرج داده است. ما اكنون ميلياردها دلار پيشنهاد سرمايه‌گذاري آماده داريم، اما اين پيشنهادها به دليل اينكه ممكن است برخي از شرايط آن خوب نباشد از جمله اينكه ميزان استفاده از نيروي انساني و تكنولوژي كشورمان در اين قراردادها كم باشد يا به توليد كالاهاي ايراني ضربه وارد كنند، امضا نشده‌اند. ما نه به دنبال واردات بي‌رويه هستيم، نه به دنبال برنامه بدون هدف. ما در سه حوزه تاكيد كرده‌ايم كه واردات بايد صورت گيرد كه اين سه حوزه عبارتند از: واردات سرمايه خارجي، واردات فناوري و افزايش ورود گردشگران به كشور. اين موضوع را نيز به نمايندگي‌هاي ايران در خارج از كشور اعلام كرده‌ايم. در بحث صادرات نيز به دنبال افزايش صادرات كالاهاي غيرنفتي ايراني هستيم.
توليد مدنظر رهبري به صادرات هم نگاه دارد
ظريف ادامه داد: توليدي كه مورد نظر رهبري است و بايد به اشتغال منجر شود به طور قطع با محدود شدن در بازار ايران به دست نمي‌آيد و ايشان نيز اين موضوع را مطرح كردند كه اين توليد بايد نگاهي به صادرات نيز داشته باشد. توليدي كه براي مصرف‌كننده ايراني است، اما همزمان مي‌شود آن را به خارج از كشور نيز صادر كرد. صادركنندگان خدمات فني، مهندسي در كشور مي‌توانند ميلياردها دلار سالانه براي كشور درآمدزايي داشته باشند ولي به خاطر موانع بانكي دوران گذشته كه از كاغذ پاره خطاب كردن تحريم‌ها به وجود آمده بود و مردم ما را به آن وضعيت كشانده بود، نمي‌توانستند در اين ارتباط اقدامي انجام دهند و خدمات خود را به خارج صادر كنند. ما وظيفه داشتيم كه اين روند را تسهيل كنيم. اقداماتي در اين زمينه انجام شده است، گرچه مي‌دانيم هنوز به طور كامل انجام نشده و بايد كارها ادامه پيدا كند.
اولويت اول وزارت خارجه در آينده «حفظ برجام و استفاده بهينه از آن براي معيشت مردم» است
وزير امور خارجه در پاسخ به اين پرسش كه به عنوان يك ديپلمات مطرح در عرصه بين‌المللي در دولت آينده در عرصه سياست خارجي بايد چه اولويت‌هايي را پيگيري كرد، گفت: من سه اولويت را مدنظر دارم. اولويت اول حفظ برجام و استفاده بهينه از آن براي معيشت مردم است. اولويت دوم تعامل با همسايگان و كشورهاي منطقه است كه هميشه تاكيد داشتيم بايد روابط‌مان با همسايگان بهبود پيدا كند و محيط امني در منطقه ايجاد شود. اولويت سوم را پيشرفت اقتصادي كشور مي‌دانم.
از تك‌تك كشورها خواستيم لغو تحريم‌ها را اجرايي كنند
ظريف در پاسخ به اين پرسش كه چه نگراني‌هايي موجب شد تا دولت يازدهم و تصميم‌گيران كشور با رويكردي جدي با شروع به كار دولت يازدهم وارد مذاكره شوند، گفت: يك نكته اينكه ما اعتقاد داشتيم، مردم ايران سزاوار احترام بيشتري هستند تا اينكه به آنها در دنيا به چشم ديگري نگاه شود. ما آن نگاه به مردم ايران را نمي‌پسنديم و فكر مي‌كنيم مردم هم اين نگاه را نمي‌پسنديدند. اين نوع نگاه و برخوردها با عزت ايراني و سربلندي مردم ايران سازگاري نداشت و خوب نبود كه با مردم ايران اين‌گونه رفتار شود. يك زماني ويزا نمي‌دادند و انواع توهين‌ها و اهانت‌ها مي‌شد اما در دولت يازدهم تلاش شد اين روند تغيير كند. نكته دوم اين بود كه امريكايي‌ها تحريم‌هايي را عليه ايران از سال 86 اعمال كردند كه اين تحريم‌ها در بستر سازمان ملل متحد و شوراي امنيت بود و نتيجه و اثر تحريم‌هاي امريكا كه از سي سال پيش وجود داشت را بسيار گسترده‌تر كرد. اگر به روند تحريم‌ها نگاه كنيد مي‌بينيد كه تحريم‌ها يكي پس از ديگري اعمال مي‌شد و كشورهاي اروپايي و غيره به دنبال امريكا، آنها را اجرا مي‌كردند. حتي كشورهاي كوچك مقررات تحريم‌ها را به تمامي دستگاه‌هاي‌شان ابلاغ مي‌كردند و ما اين واقعيت تلخ را زماني متوجه شديم كه پس از برجام تحريم‌ها برداشته شد و ما مجبور شديم يكي يكي به اين كشورها برويم يا رايزني كنيم و به آنها بگوييم كه تحريم‌ها برداشته شده است و آنها بايد دستورات قديمي را لغو كنند و لغو تحريم‌ها را به دستگاه‌هاي‌شان ابلاغ كنند. تحريم‌ها صادرات نفت ايران را در يك سال و نيم تا دو سال از دو ميليون و نيم بشكه به 900 هزار بشكه رساند. علاوه بر كاهش صادرات نفت، امريكايي‌ها و اروپايي‌ها بازار را طوري از نفت اشباع كردند كه نه تنها نفت گران نشد، بلكه ارزان هم شد و نفت در دولت دهم از 107 دلار روند نزولي به سمت 96 دلار را در اوج تحريم‌ها شروع كرد.
با صادرات نفت كمتر از 200 هزار بشكه كدام يك از برنامه‌هاي رسيدگي به محرومان قابل انجام بود؟
ظريف در ادامه افزود: بر اساس قطعنامه‌هايي كه در دولت دهم در كنگره امريكا با پشتوانه تحريم‌هاي شوراي امنيت صادر شد، اگر همان روند گذشته ادامه مي‌يافت، امروز صادرات نفت‌مان به كمتر از 200 هزار بشكه مي‌رسيد. سوال من اين است كه با اين ميزان صادرات كدام يك از برنامه‌هاي عادي كشور قابل اجرا بود؟ كدام يك از برنامه‌هاي رسيدگي به محرومان قابل انجام بود؟ اما اين هم پايان كار نبود. روزهاي ابتدايي شروع به كار دولت يازدهم، قانوني در مجلس نمايندگان امريكا كه مدت‌ها درباره آن بحث شده بود به تصويب رسيد كه بر اساس آن فروش نفت ايران در مدت كوتاهي به صفر مي‌رسيد و بر اساس آن قانون، دولت امريكا ديگر نمي‌توانست حتي با ما مذاكره كند، چون ديگر اختيار تعليق يا لغو تحريم‌ها را نداشت و اين مساله به اجازه سنا منوط مي‌شد. همچنين اگر از سوي سنا اين قانون تصويب مي‌شد، وارد بحراني مي‌شديم كه آن بحران نه اينكه بگويم به جنگ اما حتما به شرايط تندتري مي‌انجاميد.
هم سرمان بالاست و هم از جيب مردم خرج نكرده ايم
وزيرخارجه در ادامه افزود: اگر مقام معظم رهبري بحث نرمش قهرمانانه را مطرح نمي‌كردند و رييس‌جمهوري شجاعت انجام توافق را نداشت به توافق نمي‌رسيديم. توافق خيلي بيشتر از خارج شدن بدون توافق از پشت ميز مذاكره شجاعت مي‌خواهد. چون در صورت خارج شدن از مذاكره، همه مردم با احساسات وطن‌پرستي از مذاكره‌كننده حمايت مي‌كنند؛ آن وقت شايد شما سرت را بالا بگيري اما مردم پولش را مي‌پردازند. اما الان به لطف خدا هم سرمان بالاست و هم از جيب مردم خرج نكرده‌ايم.
مردم فراموش نكرده‌اند در چه شرايطي بودند
ظريف در بخش‌هايي از اين مصاحبه با اشاره به روند اجراي برجام افزود: نياز است با بدعهدي‌هاي امريكا با زباني كه امريكا را منزوي كند نه ما را، برخورد شود. همان طور كه الان اين‌طور است. اكنون شاهد هستيم كه حتي اعضاي دولت و اعضاي كنگره امريكا اين ادعا را دارند كه اگر وارد مسير تقابلي با ايران شوند و از برجام خارج شوند، امريكا را در دنيا منزوي مي‌كنند. بازگرداندن شرايط به قبل از تحريم‌ها امري زمانبر است. همان طور كه آثار ركود همان لحظه تحريم نشان داده نشد و يك سال بعد از اعمال سنگين‌ترين تحريم‌ها، به تدريج به رشد منهاي 8/6 درصد رسيديم، امروز بايد براي بازگشت به شرايط قبل و بهتر از آن صبر داشته باشيم. به‌علاوه ترجمه بهبود شرايط به بهتر شدن وضع معيشت مردم نيز زمانبر است. مردم در گذشته در شرايط ناگواري زندگي مي‌كردند و هر روز نيز آن شرايط بدتر مي‌شد. يادمان نرفته است كه وقتي به فروشگاهي مي‌رفتيم و كالايي را خريداري مي‌كرديم، روز بعد همان كالا را با قيمتي بالاتر خريداري مي‌كرديم و گاهي آن كالا را اصلا به خاطر مشخص نبودن قيمتش نمي‌فروختند.
وزير امور خارجه كشورمان تاكيد كرد: امروز بعضي دوستان تلاش مي‌كنند مردم را به فراموشي بكشانند اما مردم يادشان نرفته است در چه شرايطي بودند و الان در چه شرايطي. معتقدم امروز در بستري ديگر به سمت حل و فصل مشكلات و بهبود معيشت مردم حركت مي‌كنيم.
ديپلماسي حتي در زمان جنگ هم متوقف نمي‌شود
ظريف در پاسخ به اين پرسش كه اگر در دولت آينده آقاي روحاني روي كار باشند و شما نيز سكان دستگاه ديپلماسي را در دست داشته باشيد و برجام به هر دليلي از بين برود، رويكرد دستگاه ديپلماسي با اين مساله چه خواهد بود؟ با بيان اينكه ديپلماسي هميشه حتي در جنگ بايد جريان داشته باشد و اين يك واقعيت است، گفت: با اينكه مي‌گويند جنگ، پايان ديپلماسي است موافق نيستم. ديپلماسي حتي در زمان جنگ هم متوقف نمي‌شود. اما به نظرم وظيفه اول ديپلماسي اين است كه مانع از بروز تهديد و جنگ شود. ديپلماسي به معناي تلاشي سنگين يا نبردي جدي در حوزه متفاوتي از تعامل است. درباره برجام فكر مي‌كنم لازم است دنيا اجازه ندهد كه برجام نقض نشود و ما بايد اين روند را تقويت كنيم. اما ما كه نمي‌توانيم عقلانيت طرف مقابل را تضمين كنيم، كما اينكه كشورهاي غربي به ويژه ايالات متحده از اين نوع تصميمات غيرعقلاني درباره ايران در گذشته داشته‌اند. به همين دليل براي اين مرحله نيز در برجام طراحي و پيش‌بيني‌هايي انجام گرفته است.
آمريكا متوقف كردن اجراي تحريم‌ها را تمديد خواهد كرد
ظريف در پاسخ به اين پرسش كه پيش‌بيني شما از برخورد دولت امريكا با موضوع تمديد لغو يا تعليق تحريم‌ها در 19 مه چگونه است؟ با تاكيد بر گزارش وزير خارجه امريكا به كنگره درباره پايبندي ايران به برجام اظهار كرد: البته براي مانع شدن از آثار مثبت اين گزارش خيلي فضاسازي منفي كردند، چون نمي‌توانستند برجام را نقض كنند از اين رو نياز بود پايبندي ايران به برجام را به كنگره اعلام كنند ولي در كنار آن فضاسازي منفي درباره موضوعات غيرمرتبط با برجام را هم انجام دادند. من احساس مي‌كنم با توجه به سابقه اجراي برجام در اين مدت و تعهدات برجامي كه به عهده امريكاست، آنها متوقف كردن اجراي تحريم‌ها را تمديد خواهند كرد.
مردم و كشور را هزينه ادعاهاي خود نكنيم
وزير امور خارجه در پايان گفت‌وگوي يك ساعته خود با ايسنا در پاسخ به اين پرسش كه ظريف سال ۹۲ با ظريف سال ۹۶ چه تفاوتي كرده است، با خنده گفت: پيرتر شده است. تجربه بيشتري پيدا كرده است و ان‌شاء‌الله عاقل‌تر شده است. موقعي كه اين مسووليت را بر عهده گرفتم اين احساس را داشتم كه بايد خود را هزينه مردم و كشورم كنم و بر اين مدار حركت كنم، نه اينكه مردم و كشور را هزينه ادعاهاي خود كنم، اميدوارم بر اساس همين نگاه حركت كرده باشم و به آن پايبند بوده باشم و پايبند بمانم.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=74025
ش.د9600499