(روزنامه شرق ـ 1396/02/09 ـ شماره 2850 ـ صفحه 17)
با‌این‌حال بخشی از مسائل و موضوعاتی که هرکدام از نامزدها در فرصت اندک حضور در این مناظره مطرح می‌کردند، نیاز به بررسی و واکاوی و تحلیل بیشتری دارد. بر همین اساس، گروه اجتماعی «شرق» بخشی از اصلی‌ترین سرفصل‌های طرح‌شده در مناظره روز گذشته و همچنین گفته‌ها و ادعاهای نامزدها را با اتکا به آمار و ارقام موجود و همچنین اظهارنظر کارشناسان مختلف بررسی کرده است.
تولید برق از کمتر از ٢ درصد زباله تهران
دفع زباله‌ای پایتخت: در بخشی از مناظره اسحاق جهانگیری در واکنش به انتقادات مطرح‌شده از طرف قالیباف به او گفت: شما هنوز زباله‌های تهران را به صورت تفکیک‌نشده جمع‌آوری می‌کنید و این کار در هیچ جای دنیا در شهری به اندازه تهران انجام نمی‌شود. قالیباف نیز در جواب او ادعا کرد امروز از زباله تهران برق و کمپوست تولید می‌شود.
این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که براساس آمار اعلام‌شده شهرداری تهران، روزانه نزدیک به ١١ هزار تن پسماند تر و خشک از سطح شهر تهران و شهرک‌های اطراف آن جمع‌آوری می‌شود. این آمار را مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند کشور اعلام کرده و در گفت‌وگو با ایسنا گفته است: «میانگین تفکیک پسماند تر و خشک در پایتخت ١٨,٦درصد است». علاوه‌بر‌این براساس اخبار دیگر، نیروگاه تولید برق از زباله تهران که با همکاری کشور چین ساخته شده روزانه با سوزاندن ٢٠٠ تن زباله می‌تواند سه مگاوات برق تولید کند. این آمار نشان می‌دهد با وجود ادعای محمدباقر قالیباف در مناظره روز گذشته، از میان ١١ هزار تن زباله تولیدی در تهران، کمتر از یک‌پنجم آن تفکیک می‌شود و همچنین فقط کمتر از دو درصد این حجم از زباله برای تولید برق استفاده می‌شود و مابقی همچنان به روش‌های دیگر دفع می‌شود که مشکلات و تبعات زیست‌محیطی بسیار خطرناکی برای خاک محل دفن و زمین‌های اطراف دارد. در همین حال تندگویان عضو شورای شهر تهران تنها سه روز پیش در همین رابطه به یکی از رسانه‌ها گفته بود: «تفکیک زباله از مبدأ در پایتخت صفر است».
افزایش چشمگیر روزهای هوای سالم
آلودگی هوا: یکی دیگر از موضوعات مطرح‌شده در مناظره روز گذشته، موضوع اقدامات دولت در زمینه بهبود کیفیت هوای تهران و دیگر پایتخت‌ها بود. قالیباف در این بخش از وضعیت بد هوای تهران و کلان‌شهرهای دیگر کشور سخن گفت، در پاسخ نیز روحانی و جهانگیری از اقدامات انجام‌شده در این زمینه سخن گفتند. جهانگیری در بخشی از صحبت خود به توزیع بنزین آلوده پتروشیمی در دولت قبل و تأثیر آن بر آلودگی هوای شهرها اشاره کرد. آمار و ارقام در این زمینه چه می‌گویند؟ آمار نشان مي‌دهد تعداد روزهای هوای سالم تهران از سال ٩٢ که ٢٠٥ روز بود، هر سال روندی افزایشی داشت و تا سال ٩٥ به ٢٧٧ روز رسید. رشد کلی تعداد روزهای هوای سالم تهران از ٩٢ تا ٩٥ در مجموع ١٩ درصد بود. همین آمار برای شهر شیراز نیز به این شکل بود، در سال ٩٢ تعداد ٣٠٦ روز سالم ثبت شد و در سال ٩٥ این تعداد به ٣٦٦ روز رسید، در حقیقت اهالی شیراز در سال ٩٥ هیچ روزی هوای ناسالم تنفس نکردند. رشد تعداد روزهای هوای سالم شیراز در این مدت ١٦ درصد بود. این آمار برای شهر اصفهان هم به این شکل است: در سال ٩٢ در اصفهان تنها ١٠٥ روز هوای سالم به ثبت رسید این آمار در همه سال‌های ٩٣ و ٩٤ و ٩٥ افزایشی بود و سال گذشته به ٢٩٤ روز هوای سالم رسید که به صورت کلی رشدی ٥٠درصدی را نشان می‌دهد.
رونق گردشگری
گردشگری: موضوع گردشگری یکی دیگر از مباحث مطرح‌شده در مناظره روز گذشته نامزدها بود. بدون تردید این بخش را می‌توان یکی از قوی‌ترین و قابل‌دفاع‌ترین قسمت‌های پرونده عملکرد دولت یازدهم و ریاست‌جمهوری حسن روحانی به حساب آورد. براساس آمارهای اعلام‌شده و رسمی در سال‌های ٩٠ تا ٩٦ رشد ورود گردشگران خارجی به کشور همواره با روندی صعودی همراه بوده است که این آمار از سال ٩٢ به این سو و با شروع دولت روحانی روند افزایشی بسیار سریع‌تری به خود دیده است؛ به عنوان مثال در سال ۹۰ تعداد سه‌میلیون‌و ۲۰۰ هزار گردشگر به کشور وارد شد، و در سال ٩١ تعداد آنها به سه‌میلیون‌و ۷۲۹ هزار نفر رسید، این آمار برای سال ۹۲ به چهار‌میلیون‌و ۸۰۰ هزار نفر رسید و در سال ۹۳ رکورد پنج میلیون را زد و به پنج‌میلیون‌و ۱۰۰ هزار نفر رسید، سال ۹۴ نیز این آمار از تعداد گردشگران ورودی ثبت شد: پنج‌میلیون‌و ۲۵۰ هزار نفر. هنوز آمار سال ٩٥ به صورت کامل منتشر نشده است؛ اما چندی پیش، زهرا احمدی‌پور، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌‌دستی و گردشگری در گفت‌وگویی با «شرق» اعلام کرد: در سال اول اجرای برجام، درمجموع ٢,٨ درصد رشد ورود گردشگر خارجی به کشور را داشته‌ایم. ورود گردشگران کشورهای غربی به تفکیک کشورهای مختلف از ١٣ تا ١٠٤ درصد رشد داشته است که رقم ١٠٤ با بیشترین رشد، مربوط به ورود گردشگران فرانسوی بوده است. طبق گفته او در حوزه صنایع‌‌دستی نیز وضعیت فروش رونق یافت؛ به‌گونه‌ای که در سال ٩٣، با رشد بیش از ٥٠ درصد روبه‌رو شد و در سال ٩٤ نیز ١٦ درصد بر این رقم افزوده شد. یکی از علت‌های رشد فروش داخلی، حضور گردشگران بیشتر خارجی در کشور است که در فرایند مذاکرات و نتایج پسابرجام میسر شد.
باغ‌هایی که برج شدند
در مناظره روز گذشته، مبحث زمین‌خواری و تخریب باغ‌ها و برج‌سازی‌ها چندین بار از سوي کاندیداهای ریاست‌جمهوری مطرح شد. حسن روحانی در واکنش به برخی از ادعاهای مطرح‌شده از سوي قالیباف گفت: «آقای قالیباف گفت که هوا را نباید از مردم بگیریم اما سؤال این است که در تهران چه کسی هوا را از مردم گرفته است؟ شما که از چهار درصد و ٩٦ درصد حرف می‌زنید، بگویید که چه کسی مجوز ساخت برج‌های بزرگ را به این چهار درصد داده است؟ چه کسی اجازه ساخت برج ٣٣طبقه را به کسی که ٣,٨ میلیارد پول مردم را خورده، داده است؟ مجوز برج‌های ٢٠طبقه در کوچه‌های ١٠متری را طبق کدام قانون می‌دهید؟ شما درخت‌های ٢٠ و ٣٠ ساله را قطع می‌کنید و درخت یک‌ساله به جای آن می‌کارید. من پرونده‌های شکایت متعددی در این رابطه دارم».
درباره وضعیت تخریب باغات تهران بارها و بارها گزارشات مفصلی در رسانه‌ها منتشر شده است. در اواخر دهه ٦٠ عرصه باغات مشجر شهر تهران بیش از ١٥ هزار هکتار بود اما در دهه ٩٠، شش هزار هکتار از این مساحت تبدیل به برج‌های ساختمانی شد. بر مبنای مطالعات صورت‌گرفته در سه سال اخیر نیز حدود دو هزار هکتار از این اراضی به عنوان منابع و ذخایر تنفسگاهی تهران تخریب شده و تغییرکاربری پیدا کرده طوری که در‌حال‌حاضر فقط هفت هزار هکتار (نیمی از مساحت اولیه باغات در دهه ٦٠) باقی مانده است که به نظر می‌رسد با حجم تخلفات ساختمانی در حال انجام در حوزه ساخت‌وساز، باغات خصوصی باقی‌مانده به شدت در خطر انقراض قرار گرفته‌اند. به گفته محمد حقانی عضو شورای شهر تهران، با مصوبه‌ای که در شوراي دوم در سال ٨٢ تصویب شد به مالکان اجازه داده شد تا ٣٠ درصد از سطح اشتغال باغ در ٩طبقه ٣٠درصد بسازند که ٧٠ درصد دیگر باغ باشد. متأسفانه هرچند با نیت خير انجام شد اما در عمل موفق نبود و ٣٠، ٤٠ درصد از سطح فقط صرف طبقات پایین و ساخت پارکینگ شد. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر چهارم تهران نیز بارها درباره این مصوبه و باغاتی که کم‌کم یا یکباره از دست رفتند، هشدار داده است. او در گفت‌وگویی در توضیح اینکه چگونه مالکان دولتی و خصوصی با این مصوبه باغات تهران را به تاراج برده‌اند، گفت: با این مصوبه ٤٥ درصد از مساحت باغ در منفی دو طبقه گودبرداری و در ارتفاع نیز از ١١ تا ٢١ طبقه ساخته می‌شود و در عمل در جریان عملیات ساخت‌وساز، بیش از ٧٠ درصد باغ از بین می‌رود.
چه کسی هوای تهران را گرفت؟
موضوع برج‌سازی و بلندمرتبه‌سازی هم در مناظره روز گذشته لحظات داغ و نفس‌گیری را رقم زد. در جایی از مناظره حسن روحانی به همین موضوع اشاره کرد و از صدور مجوز برج‌های بلندمرتبه در کوچه‌های کوچک و کم‌عرض گفت. در همین حال شهردار تهران در قامتی در مقابل دوربین صداوسیما برای دفاع از کاندیداتوری خود ایستاده بود که زمین سست و کم‌توان شهر تهران این سال‌ها پیش از پیش محل ساخت برج‌های بلند بوده است. برج‌ها و آسمان‌خراش‌هایی که مجوز آنها از سوی شهرداری تهران صادر می‌شود. با وجود ادعای محمدباقر قالیباف مبنی بر عدم صدور مجوز ساختمان‌های بلند همچنان پنجره‌های پروژه‌های بلندمرتبه شهر تهران و اطراف که با وجود زیبایی و هیبت خود راه نفس شهر را بسته‌اند بالاتر می‌رود. با توجه به آنچه احمد مسجدجامعی سال گذشته در شورای شهر اعلام کرد: ۲۶۷ برج از سال ۹۰ تاکنون در تهران ساخته شده است. این در حالی است که همچنان صدای اعتراض برای ساخت برج پروژه عظیم با ارتفاع ١٤٠ متر در یکی از پرترافیک‌ترین نقاط تهران در سه‌راه ضرابخانه فرو ننشسته است.
طبق گفته اعضاي شورای شهر تهران مشخص نیست شهرداری چگونه مجوز ساخت برای این نقطه پرترافیک شهر صادر کرده است. دیگر پروژه پرسروصدای شهردار تهران منطقه ٢٢ است که گفته می‌شود رکوردار بلندمرتبه‌سازی است و با توجه به آنچه در گزارش و آمار رسانه‌ها بیان شده است، از لحاظ «تعداد» پروانه‌های ساختمانی صادرشده در مناطق مختلف شهر تهران، منطقه ٢٢ با ٧١ پروانه، سهم ١,٦درصدی از تعداد پروانه‌های ساختمانی را به خود اختصاص داده است؛ موضوعی که نشان می‌دهد ساختمان‌های مسکونی ساخته‌شده در این منطقه بسیار بلندمرتبه و پرتراکم‌تر از سایر مناطق تهران هستند. براساس گزارش‌ها هم‌اكنون برج‌هاي آماده تحويل، بار جمعيتي اين منطقه را از حد مورد انتظار افزايش داده است. منطقه ٢٢ جزء معدود مناطق بزرگ كلان‌شهر تهران است كه هرچند با وضع موجود برج‌هاي در حال ساخت، جمعيتي به مراتب بيش از حد نصاب از قبل تعريف‌شده در آن ساكن مي‌شوند، اما ساخت‌وسازهاي فعلي چنانچه ادامه پيدا كند، اين منطقه را به پرجمعيت‌ترين نقطه شهر تبديل خواهد کرد. موقعيت جغرافيايي منطقه ٢٢ در منتها‌اليه شمال‌غرب تهران قرار دارد و براي محيط زيست پايتخت نقطه استراتژيك محسوب مي‌شود. مقامات دولتي و مديريت شهري تهران بر سر اينكه «منطقه ٢٢ كريدور هواي تازه» است و «ورود جريان باد» از اين منطقه آغاز مي‌شود، اشتراك‌نظر دارند اما آنچه در سال‌هاي اخير بر منطقه ٢٢ گذشته، مغايرت اساسي با جايگاه اين منطقه نزد مسئولان داشته است.
مجبور بودیم صدر را دوطبقه کنیم چون شهرداری می‌خواست
در بخش دیگری از مناظره تلویزیونی، کاندیداهای ریاست‌جمهوری اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور خطاب به شهردار تهران بیان کرد: «قالیباف فقط شهردار سازه است که می‌بینید در منطقه ٢٢ تهران چقدر برج‌های عظیمی در دوره ایشان رشد کرده است که نفس تهران را گرفته؛ یا پل صدر که با پول آن بسیاری از مسائل زیست‌محیطی تهران می‌توانست از طریق تعویض ناوگان اتوبوس شهری تهران حل شود».
مسئله پل صدر و حواشی آن و ایجاد ترافیک و آلودگی بیشتر در سال‌هایی که این اتوبان دوطبقه شده، بارها و بارها مورد نقد کارشناسان قرار گرفته است. پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی در دومین همایش ملی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان به دوطبقه‌کردن اتوبان صدر اشاره و آن را با پروژه‌ای در سئول مقایسه كرد و گفت: «اتوبانی دو طبقه در سئول تبدیل به فضای سبز عمومی شد و در همان زمان شهرداری تهران اتوبان صدر را دو طبقه کرد. ما مخیر بودیم صدر را دوطبقه کنیم یا ناوگان حمل‌ونقل عمومی را توسعه دهیم. صدر را دو طبقه کنیم یا فضای سبز عمومی را افزایش دهیم. متأسفانه جایی که باید تصمیم درستی بگیریم اشتباه می‌کنیم. اتوبان صدر مطالعه ندارد که چرا باید دوطبقه می‌شد ولی صدها طرح مطالعه دارد که چطور دوطبقه شود». همچنین محمدتوسلی شهردار تهران در سال ٥٧، در جلسه واکاوی مسئله آلودگی هوا و ترافیک در تهران، عنوان کرده بود: «اگر اعتبار پل صدر را خرج تکمیل خط٣ مترو تهران می‌کردند تا زودتر تمام شود یا با خط اتوبوس ویژه این مسیر را مدیریت می‌کردند، قطعا تهران امروز شرایط بهتری داشت و شهرداری تا امروز گرفتار شکایات و اعتراضات متعدد شهروندان معترض و متضرر اطراف این پل نمی‌شد.یکی از پیمانکاران پل صدر به من می‌گفت شهرداری تهران به‌جز هزینه‌های تملک، شش‌هزار میلیاردتومان برای این پروژه هزینه کرده و باید پرسید با این اعتبار، خط ٣ و ٦ و ٧ که امروز تأخیر هم دارند به بهره‌برداری نمی‌رسید؟».
در بخش دیگری از مناظره قالیباف خطاب به جهانگیری اظهار کرد: من متأسفم که شما به عنوان یک مدیر سیاسی دستاویز مسائل سیاسی شده‌اید. اگر از این بحث می‌شود که بیاییم و اختیار مدیریت شهری را به مردم بدهیم؛ این موضوع خوبی است. ما چند سال است که شورایاری‌ها را ایجاد کرده‌ایم؛ اما دولت دو ماه پیش به ما گفت که اجازه ندارید هیچ موضوعی را به شورایاری‌ها بسپارید. این چه مردمی‌کردنی است؟ جهانگیری در پاسخ به اظهارات قالیباف تأکید کرد: در زمینه مسائل اجتماعی مجددا تأکید می‌کنم که با برخوردهای گازانبری مشکل فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی حل نمی‌شود. بدتر از آن اینکه با کتک‌زدن دستفروشان و و تشکیل گروه ضربت برای جمع‌آوری دستفروشان نمی‌شود معضل آنان را حل کرد. متأسفانه یک فرهنگی به شهرستان‌ها القا می‌شود که گروه ضربت وظیفه‌اش این است که به دستفروش‌ها سیلی بزند.
برخورد گازانبری با دستفروشان
با وجودی که در مناظره قالیباف سنگ محرومان را بر سینه زد، اما می‌توان گفت عملکرد او در مواجهه با قشر محروم و حاشیه‌نشین‌های این شهر چندان قابل‌دفاع نیست. کمتر کسی است که در این سال‌ها سوار متروی تهران شده باشد و برخوردهای تند نیروهای حراستی مترو را با دستفروشان ندیده باشد. بسیاری از ما نام علی چراغی، دستفروشی را که توسط مأموران شهرداری به قتل رسید شنیده‌ایم؛ کارگری که بر اثر ضرب و شتم به‌وسیله مأموران گشت سد معبر منسوب به ناحیه ۴ منطقه ۴ شهرداری تهران به مدت یک هفته در بیمارستان بستری شده بود و سرانجام روز پنجشنبه ۲۳ مرداد سال ٩٣ در بیمارستان نورافشار تهران جان باخت. خانواده «علی چراغی»، که صاحب چهار فرزند است درباره اتفاقات منجر به فوت او گفته‌اند که او روز ۱۶ مرداد به همراه پسرش به منطقه تهران‌پارس رفته بود که در ساعت ۱۰ صبح حوالی اتوبان باقری در تقاطع خیابان ۱۹۶ غربی با خیابان ایزد پناهی، با مأموران شهرداری درگیر می‌شود. ابوالفضل چراغی، پسر ۱۴ ساله علی چراغی درباره روز حادثه می‌گوید من و پدرم سوار بر وانت پیکان کنار خیابان در حال حرکت بودیم که ناگهان یک وانت مزدا دو‌هزار دو کابین سدمعبر ناحیه چهار منطقه چهار مقابل ماشین ما پیچید و راه را بست. چهار مأموری که از اتومبیل پیاده شدند از پدرم خواستند که پیاده شود. من به درخواست پدرم در وانت ماندم و از داخل مکالمه آنها را می‌شنیدم. یک مأمور به پدرم گفت که وانت توقیف است. پدرم اصرار داشت که شما حق توقیف ماشین را ندارید و باید با پلیس ۱۱۰ تماس بگیریم. پدرم شروع به تماس با پلیس کرد که در این هنگام چند مأمور هم‌زمان با پدرم درگیر شدند و یکی از آنان از پشت دست‌های پدرم را گرفت و سایرین مشغول ضرب و شتم او شدند. پس از درگذشت این دستفروش با وجود وعده‌های قالیباف هرگز متهمان این پرونده وضعیت‌شان مشخص نشد و حتی مدتی بعد فرزند علی چراغی که در سطح شهر اقدام به فروختن لبو می‌کرد، توسط مأموران شهرداری مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
http://www.sharghdaily.ir/News/119963
ش.د9600464