(روزنامه اعتماد ـ 1396/03/20 ـ شماره 3826 ـ صفحه 11)
بعد از اينكه در اواسط ماه مه ميلادي گذشته جنگنده‌هاي ائتلاف امريكايي ضد داعش پايگاه نيروهاي مقاومت را كه در حال پيشروي به سوي گذرگاه مرزي التنف بودند در محور الشحمي در مسير بين‌المللي دمشق بغداد هدف قرار دادند بسياري اعلام كردند كه اين عمليات پيامي از سوي امريكا به ايران و محور مقاومت بود تا به تهران اعلام كند نفوذ به منطقه التنف خط قرمز امريكاست. با نزديك شدن نيروهاي الحشدالشعبي عراق به مرزهاي مشترك اين كشور با سوريه در جريان نبرد موصل و احساس خطر امريكايي‌ها از پيشروي نيروهاي مقاومت و ارتش سوريه در مناطق صحرايي سوريه، ايده كم كردن نفوذ ايران در سوريه از طريق مسدود كردن كانال‌هاي امدادرساني از عراق به سوريه كاملا آشكار شده است. ارتش سوريه از ماه گذشته عمليات بزرگ الفجر را در منطقه صحرايي سوريه كه شامل حومه شرقي سويدا و حومه شمال شرقي دمشق و حومه شرقي حلب و حومه جنوب شرقي حمص مي‌شود آغاز كرد كه خط آتش هجومي ارتش سوريه سه سوي جنوب شرقي اين كشور و به صورت ويژه به سمت دير الزور و رقه را تشكيل مي‌دهد. يكي از اهداف اين عمليات اين است كه تا جايي كه ممكن است نيروهاي ارتش و مقاومت به شهر رقه كه به پايتخت گروهك تروريستي داعش تبديل شده نزديك شوند و همچنين انتقال سلاح و تجهيزات نظامي به القلمون شرقي از منطقه صحرايي و بياباني سوريه را متوقف كنند.
ارتش سوريه مي‌خواهد مناطق كليدي حضور داعش در بخش‌هاي مسكوني و مزارع دريهيم در حومه شرقي حلب و منطقه السخنه در حومه شرقي حمص را آزاد كند و در مناطق حضور گروه‌هاي مسلح مورد حمايت امريكا و اردن در حومه شرقي سويدا شكاف ايجاد كرده و امنيت چند فرودگاه نظامي مهم مانند فرودگاه الضمير و السين و خلخله را حفظ كند. در اين عمليات كه در سه محور هجومي اجرا مي‌شود ارتش سوريه و نيروهاي مقاومت موفق شده‌اند پيشروي‌هاي قابل‌توجهي داشته باشند به همين دليل امريكا و همپيمانانش در منطقه بياباني سوريه تلاش خواهند كرد كه با تشديد حملات خود از پيشروي نيروهاي ارتش سوريه جلوگيري كنند.
در همين راستا گردان ارتش اسود الشرقيه كه از گروه‌هاي مسلح معارض دولت سوريه است خبر داد كه پايگاه‌هاي وابسته به ارتش سوريه و نيروهاي ايراني را در گذرگاه ظاظا در مسير التنف هدف قرار داده‌اند. اين در حالي است كه روزنامه الاخبار لبنان در گزارشي از آخرين تحولات ميداني در صحراي سوريه گزارش داد كه تشديد درگيري‌هاي نظامي در مرحله آتي ميان ارتش سوريه و نيروهاي همپيمان با آن در مقابل نيروهاي مسلح تحت حمايت امريكا و ائتلاف اين كشور عنوان مرحله بعدي نبرد صحراي سوريه خواهد بود. بر اساس اين گزارش ائتلاف امريكايي در سوريه براي سومين بار نيروهاي ارتش سوريه را كه به سوي التنف در حال پيشروي هستند هدف قرار داده است كه با حمله پهپاد نيروهاي همپيمان با ارتش سوريه به مواضع نيروهاي ويژه امريكايي و گروهك مسلح مغاوير الثوره همزمان شد. بر اساس ادعاي ائتلاف امريكايي ضد داعش حمله پهپاد ارتش سوريه خسارت جاني در ميان نيروهاي ويژه امريكايي به همراه نداشته است. ائتلاف امريكايي ضد داعش با صدور بيانيه‌اي اعلام كرده بود كه نيروهاي امريكايي خودروي زرهي وابسته به همپيمانان ارتش سوريه را هدف قرار داده‌اند كه به نظر مي‌رسيد اين گروه‌ها براي نيروهاي ائتلاف امريكايي كه در پايگاه نظامي التنف مستقر شده‌اند خطرآفرين خواهد بود.
ريان ديلون، سخنگوي ائتلاف امريكايي ضد داعش اعلام كرده كه اين ائتلاف به دنبال رويارويي مستقيم با نيروهاي وابسته به ارتش سوريه يا نيروهاي ارتش اين كشور نيست اما اگر مجبور شود در برابر هر تهديدي از خود دفاع خواهد كرد و از همه طرف‌هاي درگير در سوريه خواسته كه بر تلاش براي مقابله با داعش تمركز كنند. در همين راستا يك مسوول بلندپايه اسراييلي هم رشد قدرت ايران در سوريه را تهديد توصيف كرد و گفت كه اين مساله بايد به موضوع مورد توجه غرب و اسراييل تبديل شود. مديركل وزارت اطلاعات رژيم صهيونيستي در گفت‌وگو با روزنامه جروزاليم پست اعلام كرد: مساله توان هسته‌اي ايران هميشه اولويت اول ما خواهد بود اما با نگاه به تحولات سوريه متوجه مي‌شويم كه توازن قوا در منطقه به سود ايران شده است و قدرت گرفتن ايران در سوريه موضوعي فوري است كه بايد در حال حاضر مورد بررسي قرار بگيرد.
بعد از اين حمله شماري از رهبران گروه‌هاي مقاومت همپيمان با ارتش سوريه اعلام كرد كه پيشروي به سوي التنف تا زماني كه نيروهاي امريكايي از اين منطقه عقب‌نشيني كنند ادامه خواهد داشت و اين مساله نشان مي‌دهد كه ارتش سوريه اجازه نخواهد داد امريكايي‌ها ضمن پيشروي در خاك سوريه بخش‌هاي بيشتري از صحراي شمالي را بدون مقاومت اشغال كنند. تنش ايجاد شده پرسش‌هايي درباره نقش مسكو در چارچوب توافق‌هاي روسيه با طرف امريكايي در سوريه ايجاد مي‌كند به ويژه اينكه عمليات ارتش سوريه كه در شرق تدمر و تحت حمايت مسكو اجرا مي‌شود، ممكن است با اهداف امريكا در اين منطقه در تضاد باشد. با اين حال پيشروي ارتش سوريه در صحراي شرقي اين كشور مشهود است و در دو روز گذشته با پيشروي در محور حومه شرقي دمشق موفق شده كنترل بلندي‌هاي دكوه و چند منطقه نزديك به آن در شرق نيروگاه تشرين را به دست گيرد. به دست گرفتن كنترل اين منطقه كه يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اطراف قلمون به شمار مي‌رود كمك خواهد كرد تا روند اخراج گروه‌هاي مسلح جيش اسود شرقي و نيروهاي احمد عبدو در منطقه بئر القصب كه در موازات اين بلندي‌ها قرار گرفته سريع‌تر انجام شود.
در واكنش به هدف قرار دادن نيروهاي وابسته به ارتش سوريه، ستاد ارتش روسيه اعلام كرد كه تقويت مواضع تروريست‌هاي داعشي در اطراف تدمر و دير الزور با حملات ائتلاف امريكايي ضد‌داعش عليه نيروهاي وابسته به ارتش سوريه بي‌ارتباط نيست. سرگئي رودسكوي، رييس اداره عمليات ستاد ارتش روسيه اعلام كرد كه حمله به نيروهاي ارتش سوريه به تروريست‌هاي داعش اين فرصت را مي‌دهد كه از محاصره نيروهاي ارتش خارج شده و موقعيت خود را در اطراف تدمر و دير الزور تقويت كنند. وي ضمن ابراز تعجب از اين اقدام ائتلاف امريكايي گفت كه با پايان يافتن تدوين نقشه مناطقي كه قرار است تنش در آن به حداقل برسد عملا جنگ در سوريه به پايان مي‌رسد و افزود كه روند درگيري‌هاي ميداني بعد از امضاي توافق آستانه شاهد تغييرات ريشه‌اي بوده است.
مذاكرات آستانه تحت‌الشعاع بحران قطر
از سوي ديگر به نظر مي‌رسد گفت‌وگوهاي آستانه درباره سوريه نيز تحت تاثير بحران منطقه‌اي كه در خاورميانه ايجاد شده قرار گرفته است. در همين راستا انور جيناكوف، سخنگوي وزارت خارجه قزاقستان اعلام كرد كه مذاكرات آستانه درباره سوريه كه قرار بود 12 و 13 ژوئن در پايتخت اين كشور برگزار شود به 20 ژوئن موكول شده است و نمايندگان ايران، روسيه و تركيه در هفته آتي گفت‌وگوهايي در سطح كارشناسان خواهند داشت. گرچه سخنگوي وزارت خارجه قزاقستان اعلام نكرده كه دليل تعويق مذاكرات آستانه چه چيزي است اما كارشناسان معتقدند با توجه به بحران پيش آمده در خاورميانه اين گفت‌وگوها به زمان ديگري موكول شده است.
سخنگوي وزارت خارجه قزاقستان تاكيد كرد كه گفت‌وگوها براي اجرايي كردن توافق‌هاي حاصل شده در نشست پيشين آستانه براي ايجاد مناطق كاهش تنش در سوريه ادامه خواهد داشت. در سوي ديگر روند سياسي براي حل پرونده سوريه استفان دي‌ميستورا، فرستاده سازمان ملل در خصوص سوريه با سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در مسكو ديدار و درباره آماده‌سازي براي برپايي دور تازه‌اي از گفت‌وگوهاي سوريه چه در آستانه يا در ژنو گفت‌وگو كرد و از وزير خارجه روسيه خواست رايزني‌هاي ژنو درباره سوريه از سر گرفته شود. لاوروف نيز از همه بازيگران خارجي در پرونده سوريه كه در ساز و كار حل بحران اين كشور هم نقش دارند خواست گام‌هاي خود براي حل بحران سوريه را به صورت هماهنگ برداشته و افزود: بايد در شرايط فعلي همه تلاش‌ها براي حفظ تماميت ارضي سوريه و حفظ حقوق همه گروه‌هاي مذهبي و قومي اين كشور منسجم شود و ضمن تامين امنيت خاورميانه نگذاريم سوريه به پايگاهي براي تروريست‌ها تبديل شود. دي‌ميستورا نيز تاكيد كرد كه امكان ندارد گفت‌وگوهاي ژنو بدون اجراي عملي توافق‌هاي صورت گرفته در آستانه موفق شود و ضمن تاكيد بر اينكه روند ايجاد مناطق كاهش تنش در سوريه بسيار دشوار است، گفت در ديدار با سرگئي شوينگو، وزير دفاع روسيه بر مسائل مربوط به ارايه كمك‌هاي بشردوستانه به سوري‌ها و ساز و كار كاهش تنش در اين كشور گفت‌وگو كرده است. فرستاده سازمان ملل در پرونده سوريه پيش‌تر از ايران، روسيه و تركيه خواسته بود كه توضيحاتي در خصوص نحوه اجراي توافق ايجاد مناطق كاهش تنش ارايه دهند و گفت كه امكان ندارد بدون ايجاد افق سياسي روشن در خصوص آينده سوريه به آتش بس در اين كشور دست پيدا كرد.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=77257
ش.د9600789