(روزنامه جوان ـ 1396/05/11 ـ شماره 5152 ـ صفحه 2)
موضوع مربوط به اقدام مجدد ايالات متحده در تصويب تحريم‌هايي تازه عليه كشورمان است. بر اين اساس هفته گذشته، مجلس نمايندگان و سناي امريكا طرح موسوم به «قانون مقابله با اقدامات بي‌ثبات‌ساز ايران» را به تصويب رساندند كه شامل وضع تحريم‌هايي جديد عليه كشورمان به ويژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و مؤسسات و افراد مرتبط با آن است. نمايندگان مجالس امريكا پس از تصويب اين طرح تحريمي، آن را برای امضای دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري ايالات متحده ارسال كردند. نكته جالب آنجاست كه اواخر تيرماه بود كه دونالد ترامپ پايبندي ايران به اجراي برجام را تأييد كرد و بسياري بر اين باور بودند كه اين تأييديه، راه را بر وضع مجدد تحريمي تازه عليه كشورمان خواهد بست، اما تصويب تحريم‌هاي تازه به بهانه‌هاي واهي عليه كشورمان نشان داد كه مقامات امريكايي براي تحت فشار قرار دادن کشوری اگر راهي پيدا نكنند، آن راه را خود خواهند ساخت.
اما در سوي مقابل جمهوري اسلامي ايران نيز كه حسن نيت نداشتن و بدعهدي ايالات متحده را پيش بيني كرده بود، با تشكيل جلسه هيئت نظارت بر اجراي برجام در مقام پاسخ به اين اقدام امريكا بر آمد. پاسخي كه هنوز ترتيب و شيوه آن از سوي اعضاي هيئت براي رسانه‌ها بازگو نشده و تنها خبري كلي از آن منتشر شده است. درست همانند اتفاقي كه آذر ماه گذشته در جريان اجراي قانون ISA افتاد و رئيس‌جمهور دستورهاي جداگانه‌اي به وزراي خارجه و رئيس سازمان انرژي اتمي داد تا اين دو اقداماتي را در خصوص بدعهدي‌هاي امريكايي‌ها انجام دهند.
بر اين اساس، در يكي از نامه‌ها خطاب به محمدجواد ظريف، وزير امورخارجه دستور داده شده بود كه نسبت به اجراي مراحل پيش‌بيني شده در «برجام» براي رسيدگي به موارد نقض، اقدام نموده و ديگر پيگيري‌هاي حقوقي و بين‌المللي لازم را نيز به طور جدي معمول دارد. همچنين رئيس‌جمهور خطاب به علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي نوشته بود كه براي طراحي و ساخت پيشران هسته‌اي در حوزه حمل‌ونقل دريايي برنامه‌ريزي شود و همچنين درباره «توليد سوخت» مصرفي پيشران هسته‌اي مطالعه و طراحي صورت بگيرد. اتفاقي كه هيچ‌گاه گزارش دقيق و شفافي از اقدامات صورت گرفته در خصوص آن منتشر نشد.
تصميماتي در 16 بند علیه نقض برجام
حالا نيز رئيس‌جمهور بار ديگر در نشست هيئت نظارت بر اجراي برجام كه عصر دوشنبه با حضور تمامي اعضا برگزار شده بود، تصميماتي در 16 بند براي پاسخ به ايالات متحده اتخاذ كرد كه ابعاد اين تصميمات همچنان براي عموم نامشخص است. تصميماتي كه به نظر مي‌رسد، اجراي آن به سرنوشت نهايي تحريم‌هاي جديد امريكا گره خورده است. بر اساس آنچه از اين نشست در رسانه‌هاي مختلف منتشر شده، اعضاي هيئت نظارت، بر نقض تعهدات امريكا در برجام به‌خصوص مفاد بندهاي 26 و 28 و 29 تأكيد داشته و بر ضرورت پاسخ مقتدرانه، متناسب و هوشمندانه جمهوري اسلامي ايران به موضع گيري‌هاي دولت امريكا تأكيد كردند.
همچنين هيئت نظارت، ضمن استقبال و حمايت از پيش نويس طرح قانون «مقابله با اقدامات ماجراجويانه و تروريستي امريكا در منطقه» كه در مجلس شوراي اسلامي در دست بررسي است، تصميماتي را در 16 بند براي واكنش متناسب به تحريكات امريكا اتخاذ کرد كه متعاقبا رئيس‌جمهور به دستگاه‌هاي ذي‌ربط از جمله وزارت امور خارجه و سازمان انرژي اتمي ابلاغ خواهد کرد.
در اين جلسه اعضاي هيئت نظارت، همچنين از بيانيه اخير كميسيون مشترك برجام كه توسط مسئول سياست خارجي اروپا و رئيس كميسيون مبني بر «ضرورت پايبندي همه اعضا به همه مفاد برجام همراه با حسن نيت و در فضايي سازنده» منتشر شد، استقبال كرده و در عين حال بر ضرورت پيگيري جدي مطالبات كشورمان از اين كميسيون در جلسه بعدي آن تأكيد كردند. اعضاي هيئت عالي نظارت بر برجام، آقايان: حسن روحاني، علي لاريجاني، محمدجواد ظريف، حسين دهقان، علي شمخاني، علي‌اكبر صالحي، سعيد جليلي و علي‌اكبر ولايتي هستند. همچنين علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي، همزمان دبير اين هيئت است و وظيفه اطلاع‌رساني و ارائه گزارش‌هاي مربوط با وي و هيئت نظارت است.
آمريكايي‌ها مي‌خواهند مانع اجراي توافق شوند
اما موضوع بدعهدي‌هاي امريكا و نقض مجدد برجام با واكنش‌هاي مختلفي در داخل كشور همراه شده است. علي لاريجاني، رئيس مجلس شوراي اسلامي به برگزاري جلسه هيئت نظارت بر برجام اشاره كرده و در اين خصوص گفته است كه در جلسه هيئت نظارت اينكه چه مقدار تحريم‌هاي جديد امريكا با برجام مخالف است، مورد بررسي قرار گرفته و معلوم شده كه اين موضوع با بندهاي مختلف برجام تعارض دارد.
وي خاطرنشان كرد: در اين راستا اطلاعيه‌اي كه از سوي كميسيون مربوط صادر شده، بيانگر آن است كه امريكايي‌ها تخلفاتي در اجراي برجام داشته‌اند و برخي از كشورها به صورت بسيار صريح بيان كردند كه اقدامات امريكا نقض برجام محسوب و در جلسه بعدي اين موضوعات در سطح وزرا بررسي مي‌شود.
رئيس مجلس سپس بدون اشاره به جزئيات دقيق تصميمات شانزده‌گانه كميسيون نظارت بر برجام، عنوان كرد كه علاوه بر اقدامات انجام شده، كليات طرحي درخصوص مقابله با اقدامات امريكا در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس مصوب شده و اين كميسيون در حال بررسي جزئيات طرح مذكور است.
لاريجاني در ادامه افزود: در جلسه نظارت هسته‌اي درخصوص 16 مورد تصميماتي اتخاذ شد كه برخي از آنها به اقدامات ديپلماتيك مربوط مي‌شود و برخي اقدامات را بايد سازمان انرژي اتمي، وزارت امور خارجه و ساير دستگاه‌ها انجام دهند و مقرر شد رئيس‌جمهور تك تك اين موارد را به دستگاه‌هاي مربوط ابلاغ كند.
رئيس مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد: نقض برجام توسط امريكايي‌ها از نظر ما با توجه به استنادات، روشن است و امريكايي‌ها به دنبال اين هستند كه مانع اجراي توافق هسته‌اي شوند و در اين موضوع ترديدي نيست و شايد تصميم آنها براي تصويب قانون جديد به اين خاطر است كه فضاسازي صورت بگيرد تا در ايران سرمايه‌گذاري كمتري انجام شود.
ظريف: بدعهدي آمريكا را پاسخ مي‌دهيم
در سوي ديگر محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان كه براي شركت در نشست فوق‌العاده وزراي امور خارجه كشورهاي همكاري اسلامي در خصوص فلسطين به استانبول سفر كرده در مصاحبه با خبرنگاران گفته است كه ايران بدعهدي و رفتار خصمانه امريكا نسبت به برجام را با اقدامات حقوقي و عملي متناسب پاسخ مي‌دهد.
وزير امورخارجه كشورمان سياست‌هاي خصمانه امريكا عليه برجام را نشان دهنده تشديد بدعهدي و خصومت اين كشور عليه ايران دانست و گفت: آنها نگراني شديد دارند كه برجام جمهوري اسلامي ايران را قدرتمندتر و امكان مانور آنها را كم كرده است. ظريف در اين خصوص بيان كرد: در اولين گام تصميم‌گيري شد كه در زمينه اقدامات امريكا اقدامات حقوقي انجام شود و اين اقدامات در مجامع بين‌المللي و كميسيون مشترك برجام ثبت شود.
وي سپس همچون ديگر اعضاي كميسيون نظارت بر برجام اشاره‌اي به محتواي تصميمات اتخاذ شده نكرد و گفت، مقرر شد كه وزارت امور خارجه و سازمان انرژي اتمي در برابر اقدامات امريكا اقدامي متقابل انجام دهند و هفته‌هاي گذشته موضوع اين اقدام در مجلس و وزارت امور خارجه شروع شده است و اقدامات مشابهي هم در سازمان انرژي اتمي انجام مي‌شود. وي اضافه كرد: همچنين اقداماتي آغاز شده تا جلوي سياست‌هايي كه تلاش ايران را در بهره مندي ايران از نتايج برجام ناكام مي‌گذارد، گرفته شود. ظريف با اشاره به تدوين 16 بند اجرايي در كميسيون نظارت بر برجام گفت: برجام بر اساس بي اعتمادي مورد مذاكره قرار گرفته و در هيچ جايي از برجام نمي‌توانيد نشانه‌اي از اعتماد متقابل را مشاهده كنيد و تمام برجام نشان دهنده اين است كه طرف‌هاي مذاكره‌كننده و مخصوصاً ايران نسبت به سياست‌هاي امريكا بي اعتماد بوده است.
وزير امورخارجه در خصوص احتمال خروج از برجام هم عنوان كرد كه در اين توافق امكان اقداماتي كه مي‌تواند به خروج از برجام منجر شود، به صورت صريح پيش بيني شده اما اينكه چه زماني وقت اين باشد كه ما به اين اقدامات دست بزنيم، تصميمي است كه هيئت نظارت بر برجام مي‌گيرد.
http://www.javanonline.ir/fa/news/865072/16
ش.د9601740