(روزنامه وقايع اتفاقيه ـ 1396/05/19 ـ شماره 473 ـ صفحه 4)
جعفر قنادباشي، کارشناس مسائل خاورميانه در گفت‌وگو با «وقايع‌اتفاقيه» به تحليل رفتار جديد عربستان مي‌پردازد و مي‌گويد: عربستان ماهيتا حکومت پادشاهي دارد که اين حکومت هم متأسفانه متکي به کشورهاي غربي است و وابستگي شديد اقتصادي و سياسي به غرب دارد. در نتيجه اين شرايط به عربستان اجازه نخواهد داد که اين کشور سياست‌هاي خود را تا حد زيادي با گذشته تغيير دهد. اين مسئله بسيار مهمي است. نکته مهم ديگري که وجود دارد بحث حکومت‌هاست. مثلا در ايران نوع حکومت مردمسالاري ديني است که مبتني‌بر سيستم دموکراتيک با پيشينه مذهبي است و لذا اين نوع حکومت نمي‌تواند با حکومت‌هاي ديکتاتوري که بهايي به آراي مردم نمي‌دهد، روابط دوستانه و عميقي برقرار کند. اين موضوع در علوم سياسي هم وجود دارد که حکومت‌هايي مي‌توانند به هم نزديک شوند که از نظر ماهيت سنخيتي با هم داشته باشند. قنادباشي ادامه مي‌دهد: عربستان با کشورهاي دموکراتيک منطقه که به آراي عمومي متکي هستند، طبيعتا تضاد ماهيتي داشته و از شرايط داخلي آنها واهمه دارد حتي علاقه‌مند نيست که از افکار عمومي عربستان از آنچه در عراق و انتخابات اين کشور، سوريه و حتي در مصر که انتخابات فرمايشي دارد، مطلع شود. حاکمان اين کشور نمي‌توانند اين تفکرات را تحمل کنند و حتي مي‌توان گفت يکي از دلايلي که با يمن درگير هستند، همين موضوع است. اين کارشناس درباره تغيير رويکرد عربستان در منطقه مي‌گويد: عربستان اگر بتواند روابط جديد و خوبي را با کشورهاي منطقه برقرار کند، به نفع کل منطقه خواهد بود. زيرا در منطقه امنيت برقرار مي‌شود. تاکنون بخش عمده‌اي از ناآرامي‌ها و حرکت جريان‌هاي تکفيري در منطقه از رياض تغذيه مي‌شود. طبيعتا اگر روابط عربستان با ساير کشور منطقه بهتر شود، دايره مداخلات عربستان هم در شعله‌ور کردن حرکت‌هاي تروريستي محدود مي‌شود و اين به نفع ماست و ايران هم به اين مسئله اميدوار است زيرا منطقه امن خواهد شد و امنيت منطقه به نفع همه کشورهاست و روابط خوب کشورهاي منطقه به نفع همه و به نفع ماست. ما علاقه‌مند به چنين چيزي هستيم زيرا بسياري از هزينه‌هايي که امروز بر ما متحمل شده‌است- از سياسي، اقتصادي و انساني- به خاطر روابط بد عربستان با کشورهاي منطقه است و ما به تبع اقدامات رياض از چندجهت متضرر مي‌شويم.
قنادباشي درباره روي‌گرداني عربستان از آمريکا مي‌گويد: دولت‌هاي وابسته به غرب يا دولت‌هايي که آغاز حياتشان از غرب بوده و تداوم عمر سياسي‌شان وابسته به غرب است، از اين وابستگي خسته نمي‌شوند. زيرا خستگي يعني قطع يکي از بند‌هاي حياتي آنها. ممکن است مردم کشورهاي منطقه از غربي‌ها ببرند. زيرا از سوابق، استعمار آمريکايي و انگليسي را به ياد دارند و از آنها بيزارند. حتي در کشور خودمان هم سابقه کوتاي 28 مرداد عليه مصدق که آمريکايي‌ها اعتراف کردند که انجام اين کودتا از سوي آنها بود و در ديگر کشورها هم همين‌طور است. مردم نسبت به سياست‌هاي غربي بسيار بدبين هستند ولي اگر دولت‌هاي متکي به غرب از غرب خسته شوند يعني از خود بريده‌اند. رابطه با غرب لباس نيست که انسان بگويد از آن خسته شده است. کسي که وابسته است ممکن است از لباس يا حتي فرم و ظواهر خسته شود اما به‌دليل اينکه ضوابط حيات او را تأمين مي‌کند، نمي‌تواند از آن دل بکند. خستگي براي آنها يعني از ميان رفتن آنها. بسياري از کشورها با کاهش روابط خود با غرب زمينه‌هاي سقوط خود را فراهم مي‌کنند زيرا غرب آنها را روي پا نگه داشته است و هيچ پايگاه داخلي و مطمئني براي ادامه حيات ندارند. او تحليل‌هاي اخير درباره رويکرد عربستان به سمت منطقه و نااميدي از آمريکا در رسيدن به اهدافش را نادرست مي‌داند و مي‌افزايد: 31ارديبهشت ماه محمدسلمان، ترامپ را دعوت و بيشترين و مهم‌ترين قرارداد تسليحاتي را با او امضا مي‌کند. اگر قرار بر تغيير رويکرد بود چنين کاري را نمي‌کرد. او خود ترامپ را تشويق کرد که به عربستان سفر کند و در مقابل هرچه بخواهد در اختيارش قرار دهند. سلاح 10 سال آينده عربستان را هم پيرو قراردادها و توافق‌ها از آمريکا خريداري کردند. به هيچ عنوان نمي‌توان گفت با چنين اقدامات و برنامه‌ريزي‌هايي موضع و رويکرد عربستان در قبال منطقه و آمريکا تغيير کند.
قنادباشي تغيير موضع‌هاي اخير عربستان را يک بازي سياسي مي‌داند که ناشي از انفعال است. عربستان تحت فشار هجمه‌هاي سياسي و اقتصادي داخلي و خارجي نتوانست دوام بياورد و شکست خورد. اکنون وارد عرصه فريب شده است و بر‌اساس ضرب المثلي که مي‌گويد نتوانستي گرگ باشي، لااقل روباه باش، سعودي‌ها هم ديدند که نمي‌توانند گرگ باشند همان‌طور که 45ماه است در يمن سياست‌هاي خود را دنبال مي‌کنند و موفق نشدند لذا فکر مي‌کنند به ايران نزديک شوند شايد از اين طريق يمني‌ها کوتاه بيايند و سياست‌هاي آنها را مردم يمن بپذيرند. در سوريه انواع گروههاي تروريستي را مسلح کردند و نتوانستند به نتيجه برسند. اين سياست‌هاي عربستان يک بازي است و کسي آنها را جدي نمي‌گيرد. زيرا در همين روز ضمن اينکه وزيرخارجه عربستان با وزيرخارجه کشورمان ديدار مي‌کند، روي خوش به ايران نشان مي‌دهند. در طرف مقابل اظهارات مقامات اين کشور در چندروز اخير عليه ايران بوده و ما را مورد تخطئه و اتهام قرار داده اند. او در ادامه در تحليل شرايط منطقه و همگرايي روسيه و ايران، به نقش روسيه در بحران‌هاي خاورميانه اشاره مي‌کند و مي‌افزايد: تبليغات بسيار وسيعي هم در مورد اروپايي‌ها و هم آمريکايي‌ها همواره راجع به روسيه وجود داشته و سعي مي‌کنند اين کشور را پيمان‌شکن معرفي کنند. اين موضوع تازگي ندارد. 6 سال پيش در زمان آغاز بحران سوريه حتي مطبوعات داخلي خودمان هم درباره پيمان‌شکني روسيه نوشت. هيچکس باور نمي‌کرد که روسيه طي اين6 سال اين‌گونه وفادارانه به پيمان خود نسبت به سوريه پايبند و همچنان در سوريه باقي بماند. آنچه در روابط ما هم اتفاق مي‌افتد پيرو روابط منطقه‌اي ما است. ما آمادگي داريم با همه کشورها و با همه شرايطي که ممکن است داشته باشند روابط خود را ادامه دهيم. روابط ما با کشورها يک روابط متناسب با اعمال و رفتار آنهاست.
قنادباشي در نهايت به توافقات ميان روسيه و مصر و تأثير آن بر ايران اشاره مي‌کند. اين روابط و توافق‌هاي في مابين صرفا تبليغات است که به دنبال کنارگذاشتن يا دور زدن ايران هستند. السيسي ژنرال نظامي حاکم در مصر سعي کرده است که از روز اولي که حکومت را دست گرفته‌است چهره‌اي شبيه جمال عبدالناصر از خود به نمايش بگذارد. از همان زمان خود او مبتکر برقراري رابطه با روسيه و خريد سلاح از اين کشور بود و سعي کرده‌است نشان دهد پيرو جمال عبدالناصر در برقراري رابطه با روسيه است. جمال عبدالناصر سلاح خود را از شوري سابق مي‌گرفت من هم همين‌طور. اگر روس‌ها در‌اين‌زمينه به مصر نزديک شوند، باز هم به نفع ماست. زيرا مصر را از ارتجاع عربي متکي به غرب بازمي‌دارند يعني اگر روس‌ها روابط خوبي با قاهره داشته باشند آنها را وادار مي‌کنند که با جناح ارتجاع همکاري نکنند و چنين هم شده است. در اين اواخر ما شاهد بوديم که السيسي مخالف هرگونه همسويي با عربستان در سوريه است.
http://vaghayedaily.ir/fa/News/77290
ش.د9601987