(روزنامه وقايع اتفاقيه ـ 1396/05/09 ـ شماره 465 ـ صفحه 5)
نري زيلبر، کارشناس مؤسسه مطالعات خاور نزديک در واشنگتن، در تحليلي در اين رابطه در روزنامه نيويورک‌تايمز مي‌نويسد: مقامات ايالات‌متحده و اسرائيل به نظر مي‌رسد متقاعد شده‌اند که توافقنامه صلح منطقه‌اي بين اسرائيل و جهان عرب، ممکن است دور از دسترس باشد. رئيس‌جمهوري ترامپ در سفر اخير خود به خاورميانه گفت: «سطح جديدي از مشارکت ممکن است اتفاق بيفتد؛ توافقي که امنيت بيشتري را براي منطقه به ارمغان مي‌آورد. امنيت بيشتر براي ايالات‌متحده و جهان نيز د پي خواهد بود.» مانع اصلي در اين توافق، درگيري اسرائيل و فلسطين است که هنوز مسئله‌اي عاطفي در مقياس استراتژيک در کشورهاي عربي به حساب مي‌آيد. بااين‌حال، رئيس‌جمهوري کاملا در اشتباه نيست. در سراسر خاورميانه اين روزها، اسرائيل خود را عميقا در جنگ‌هاي اعراب درگير مي‌بيند. واضح‌ترين نقطه بروز اين معضلات در «خاورميانه جديد» در سوريه ديده مي‌شود. ترامپ به شکلي واضح در ملاقات با ديپلمات‌هاي روسي، درباره اطلاعات حاصل از عمليات مخفيانه اسرئيل عليه داعش، نداي استراتژي اسرائيل بود. براساس گزارش‌هاي بعدي، نيروهاي اطلاعاتي اسرائيل شبکه کامپيوتري داعش و سازندگان بمب آنها را هک کرده بودند. چند هفته بعد روزنامه هاآرتص گزارش داد که اسرائيل همکاري‌هاي امنيتي و اطلاعاتي خود را با اردن در جنوب سوريه تشديد مي‌کند تا از دستاوردهاي ايران در اين منطقه جلوگيري کند. آنچه ديگر محل سؤال نيست، نقش اسرائيل در نواحي اطراف مرزهايش با سوريه است.
گزارش‌هاي اخير نشان مي‌دهد که اسرائيل حداقل يک سال است که منطقه‌اي ظاهرا دوستانه را در بلندي‌هاي جولان ايجاد کرده است. واحدهاي نظامي اختصاصي اسرائيل به‌عنوان رابطي براي ارسال کمک‌هاي غيرنظامي و مواد غذايي به مجروحان سوري- ازجمله جنگجويان شورشي- عمل مي‌کنند. وال‌استريت‌ژورنال در ماه ژوئن گزارش داد که فرماندهان شورشي حتي ادعا مي‌کنند که از اسرائيل براي پرداخت حقوق و خريد اسلحه و مهمات پول دريافت مي‌کنند. سياست «همسايگي خوب» براي اين توسط اسرائيل اتخاذ شده تا مردم محلي سوريه متقاعد شوند که درخواست‌هاي ايران و حزب‌الله را رد کنند. زيلبر در ادامه مي‌نويسد: اسرائيل در مرزهاي جنوبي‌اش به مبارزه طولاني‌مدت مصر عليه شورشيان استان سينا، وابسته محلي دولت داعش کمک مي‌کند. در اينحا نيز مقامات اسرائيلي درباره صحبت آشکار در مورد اين همکاري احتياط مي‌کنند و گزارش‌هاي رسانه‌هاي محلي در اين مورد، همانند موارد مشابه اغلب سانسور مي‌شوند اما يکي از مقامات ارشد اسرائيل به بلومبرگ گفته است که همکاري‌هاي نظامي و اطلاعاتي در سطح بالا انجام مي‌شود و هواپيماهاي بدون‌سرنشين اسرائيل با رضايت مصري‌ها، طي چند سال گذشته به‌طور مستقيم به ستيزه‌جويان در صحراي شبه‌جزيره سينا حمله کرده‌اند. در خانه نيز ارتباط صميمانه‌اي بين اسرائيل و تشکيلات خودگردان فلسطين به وجود آمده است. با حمايت ايالات متحده، اين هماهنگي به ستون اصلي روابط اسرائيل و فلسطين تبديل شده و مي‌تواند مهم‌ترين عاملی در کل روند صلح باشد. يکي از مقامات فلسطيني به من گفت که افسران اسرائيلي و فلسطيني تقريبا هر روز در مورد تهديدات مشترک براي رسيدن به «وضعيت امنيتي پايدار در هر دو طرف» بحث مي‌کنند. حماس در صدر فهرست اين تهديدات قرار دارد که تهديدي روشن براي اسرائيل و يک تهديد داخلي براي تشکيلات حکومت خودگردان فلسطيني است.
زيلبر سپس تأکيد مي‌کند، اسرائيل موافقتنامه‌هاي صلح ديپلماتيک با مصر، اردن و تشکيلات خودگردان فلسطين برقرار کرده که نمي‌تواند تعجب‌آور باشد. بااين‌حال، مسئله‌اي که کمتر به آن پرداخته مي‌شود، روابط تل‌آويو با کشورهاي عربي خليج‌فارس مانند عربستان‌سعودي و امارات متحده عربي است که روزبه‌روز بيشتر مي‌شود. چنين روابطي اغلب به وضوح توسط وزراي دولت اسرائيل با عنوان «منافع مشترک» در عرصه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي عليه تهديد مشترک، ايران اشاره مي‌شود. در چند سال اخير، گزارش‌ها در مورد جلسات مخفي بين رهبران اطلاعاتي اسرائيل و همتايان آنها در خليج‌فارس بيشتر شنيده مي‌شود. مئير داگان، رئيس پيشين موساد در سال 2010 به صورت مخفيانه به عربستان‌سعودي رفت تا درمورد برنامه هسته‌اي ايران صحبت کند. صحبت‌هاي مختلف با مقامات بازنشسته سعودي درحال‌حاضر در واشنگتن، مونيخ و بيت‌المقدس ادامه دارد. روابط تجاري نيز در حال افزايش است، از جمله در زمينه کشاورزي، سايبري، اطلاعات و فناوري امينتي.
اين کارشناس مؤسسه مطالعات خاورميانه در پايان مي‌نويسد: به‌طور کلي، فعاليت‌هاي اسرائيل در سوريه، اردن، کرانه غربي، مصر و خليج‌فارس را نمي‌توان جدا از يکديگر نگاه کرد. اسرائيل درحال‌حاضر در مبارزات نظامي اعراب درگير است؛ مبارزاتي عليه ايران و نيروهاي نيابتي‌اش و همچنين مبارزه در برابر داعش دارد اما هنوز مشخص نيست که اين کارها صرفا يکسري روابط موقتي در برابر دشمنان مشترک است يا شروع اصلاح استراتژيک پايدار روابط. صرف‌نظر از اين مسائل، اين روابط احتمالا براي مدتي طول خواهد کشيد. هيچ نشانه‌اي از فروکش‌کردن جنگ‌هاي منطقه در آينده نزديک ديده نمي‌شود. اسرائيل ديگر مشکل اصلي خاورميانه براي کشورهاي عربي نيست؛ به‌همين‌دليل ترامپ از دولت‌هاي عربي خواسته است که «نقش حياتي اسرائيل در امور منطقه را به رسميت بشناسند.» در غياب حرکتي جدي در ميان فلسطيني‌ها، اين احتمال وجود دارد که نقش اسرائيل در عادي‌سازي روابط در ميان مناقشات منطقه‌اي توسط عموم مردم پذيرفته شود. اين مسئله در جنگ‌هاي فعلي ممکن است برد محسوب شود و صلحي ظاهري را در خاورميانه برقرار کند اما معلوم نيست دوام بياورد يا در آينده به چه حالتي تبديل خواهد شد؟ هر چه باشد، اعراب هيچگاه اسرائيل را به‌عنوان يک دوست نپذيرفته‌اند، حتي اگر با آن مثل مصر و اردن رابطه برقرار کرده باشند.
http://vaghayedaily.ir/fa/News/76978
ش.د9601991