(روزنامه اطلاعات - 1396/08/06 - شماره 26853 - صفحه 12)
مواضع «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهوري آمريکا عليه برجام و کره شمالي واکنش بسياري را از مقامات بلند پايه اين کشور برانگيخته است به طوري که افزون بر دموکرات‌ها برخي چهره‌هاي مطرح جمهوريخواه در بدنه دولت و کنگره به شدت از سياست‌هاي ترامپ انتقاد کرده‌اند.
به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، اظهارات، رفتار و سياست‌هاي دونالد ترامپ چه در دوران رقابت‌هاي انتخاباتي و چه در دوران استقرار در کاخ سفيد همواره مورد انتقاد قرار گرفته است. نخبگان و سياستمداران آمريکا همواره جزو منتقدان رئيس‌جمهوري بوده‌اند و با او درباره بسياري از مسائل داخلي و خارجي اختلاف دارند. در اين ميان سياست‌هاي وي در قبال ايران و کره شمالي همواره يکي از برجسته‌ترين پرونده‌هاي مورد اختلاف است و درباره اين مسائل همواره در کاخ سفيد نوعي سردرگمي و آشفتگي ديده مي شود. بحث و جدال‌هايي که در کاخ سفيد بر سر برجام و کره شمالي وجود دارد نشان مي دهد که رسيدن به اجماع بر سر اين پرونده‌ها که رئيس جمهوري آمريکا هميشه از آن انتقاد مي کند، چندان آسان نيست. در يک سو ترامپ و هم فکرانش خواهان ناديده گرفتن توافق هسته‌اي ايران و وارد شدن به جنگ با کره شمالي هستند و از سوي ديگر افرادي خواهان ادامه برجام و همچنين وارد شدن به مذاکره با کره شمالي هستند. اين گزارش در بردارنده مهمترين تحليل‌هايي است که در رسانه‌هاي عربي درباره اختلاف ترامپ و اطرافيان او درباره ايران و کره شمالي منتشر شده است.
شکاف ميان مقامات آمريکا
روزنامه‌هاي «الحيات» چاپ لندن، «المصراوي» و «صدي البلد» مصر، «العربي الجديد» و تارنماي «البديل» مصر اختلاف رئيس جمهوري آمريکا و اطرافيان او را درباره توافق هسته‌اي ايران بررسي کردند. به نوشته روزنامه الحيات، «باب کورکر» سناتور جمهوريخواه و يکي از اعضاي برجسته کنگره سياست‌هاي ترامپ را مورد حمله قرار داد. او گفت:تهديد ديگر کشورها توسط ترامپ آمريکا را در مسير جنگ جهاني سوم قرار مي دهد. ترامپ و باب کورکر وارد درگيري لفظي آشکاري شده‌اند.باب کورکر ترامپ را تهديد کرد که طرح اصلاح مالياتي و تحريم‌ها عليه ايران را ناکام خواهد گذاشت و کاخ سفيد آراي لازم را براي پيش بردن اين طرح‌ها به همراه نخواهد داشت.
اختلاف ترامپ و کورکر بيانگر ادامه شکست‌هاي ترامپ و شکاف در حزب جمهوريخوا است. ترامپ در به دست آوردن حمايت اعضاي اين حزب شکست خورده است. کورکر که در تبليغات انتخابات رياست جمهوري از بارزترين هواداران ترامپ بود اکنون به سرسخت‌ترين مخالف او تبديل شده و به کاروان مخالفان جمهوريخواه سياست خارجي ترامپ پيوسته است. ترديدي نيست که اختلاف ترامپ با باب کورکر برنامه‌هاي ترامپ را در مرحله سرنوشت‌ساز دولت او با شکست روبرو خواهد کرد. زيرا کورکر نقش مهمي در پيش بردن تصويب قانون اصلاح مالياتي و مشخص کردن سرنوشت توافق هسته‌اي ايران دارد. کورکر از طرح اصلاح مالياتي ترامپ انتقاد کرده و گفته است اين طرح کمبود بودجه را بيشتر مي کند و اين موضوع سبب تصويب نشدن طرح مي شود.
به نوشته تارنماي البديل، ژنرال «جوزف دانفورد» رئيس ستاد ارتش آمريکا گفت:اگر آمريکا توافق هسته‌اي را ناديده بگيرد از پيامدهاي ناگوار آن رنج خواهد برد. او در اين زمينه با ترامپ اختلاف ديدگاه دارد. به احتمال زياد دولت آمريکا در دستيابي به تعداد کافي از همپيماناني که با سياست‌هاي جنگي واشنگتن با ايران موافق باشند با فشارهاي بسياري روبرو خواهد شد به ويژه که برقراري روابط اقتصادي با ايران نشان داده است مناسبات براي هر دو طرف سودمند است. به نوشته روزنامه صدي البلد، در کاخ سفيد تنش‌هايي در جريان است. «تيلرسون» وزير امور خارجه آمريکا، ترامپ را احمق توصيف مي کند و «جيمز ماتيس» وزير دفاع آمريکا از ترامپ مي خواهد به توافق هسته‌اي با ايران پايبند باشد.
همچنين روابط ترامپ و تيلرسون به تازگي بسيار تيره شده است. اين موضوع سبب شد تا بسياري از رسانه‌ها خبرهايي درباره آمادگي تيلرسون براي کناره گيري از دولت ترامپ منتشر کنند. در اين زمينه نشريه «هيل» اين کشور گزارشي را منتشر کرد که در آن از روابط رئيس‌جمهوري و وزير امور خارجه اين کشور و تاثير آن بر روابط ديپلماسي آمريکا در دوره اخير سخن به ميان آورد. به نوشته روزنامه العربي الجديد، ميان ترامپ و جيمز ماتيس وزير دفاع آمريکا درباره توافق هسته‌اي ايران اختلاف وجود دارد به طوري که ماتيس بر ضرورت ادامه توافق هسته‌اي براي حفظ امنيت ملي آمريکا تاکيد کرده است. اين در حالي است که ترامپ براي لغو توافق هسته‌اي تلاش مي‌کند. اين موضوع نشان مي دهد که اختلاف از ويژگي اساسي دولت آمريکا در دوره ترامپ است.
به نوشته روزنامه المصراوي، رهبران جمهوريخواه آمريکا در انتقاد آشکار از رئيس جمهوري آمريکا جرأت بيشتري پيدا کرده‌اند. اين نشان مي دهد در درون اين حزب احساس سرخوردگي افزايش يافته است. به نوشته المصراوي به نقل از نشريه هيل، «بيتر وينر» عضو حزب جمهوريخواه آمريکا که در سه دولت سابق آمريکا فعاليت داشت مدت‌ها است از ترامپ انتقاد مي کند. او گفت: بسياري از جمهوريخواهان به دلايل زيادي از ترامپ خرسند نيستند. علت ناخرسندي برخي از آن را مي توان فهميد و علت نارضايتي برخي ديگر را نمي توان درک کرد. اما آنان ترجيح مي دهند به ترامپ حمله نکنند. در پشت پرده و با سپري شدن هر روز و ماه بيشتر امور براي ما آشکارتر مي شود.
به نوشته روزنامه العربي الجديد، «مادلين آلبرايت» وزير امور خارجه اسبق آمريکا با انتقاد از ترامپ، ناديده گرفتن توافق هسته اي را براي امنيت ملي آمريکا زيان بار دانست. او گفت:اين تصميم آمريکا را نزد نزديک ترين همپيمانان آن منزوي مي کند و سخنان ترامپ درباره ايران بيانگر وجود بيماري رواني در او و خطرناک است. همچنين «نانسي پلوسي» رهبر دموکرات‌ها در مجلس نمايندگان آمريکا تهديد به لغو توافق هسته‌اي را اشتباه تاريخي به شمار آورد که در شرايطي حساس کنوني، امنيت آمريکا را تهديد مي کند. «برني ساندرز» سناتور آمريکايي گفت: مخالفت ترامپ با تاييد برجام يک اقدامي ديگر از رفتارهاي احمقانه است که امنيت آمريکا را تهديد مي‌کند. سناتور «ويرمنت» هم با انتقاد از ترامپ گفت اکنون توپ در زمين کنگره است. کنگره بايد به دقت به خواسته‌هاي آژانس اطلاعات آمريکا درباره توافق هسته اي ايران توجه کند. او از کنگره خواست براي جلوگيري از وارد شدن آمريکا به جنگي خطرناک تلاش کند.
«بنجامين بن رودس» يکي از مشاوران عالي باراک اوباما هم در توئيت‌هاي خود از ترامپ انتقاد کرد و گفت: او اعتبار آمريکا را در جهان از بين برده است.
به نوشته روزنامه العربي الجديد، «کرس بريان ستيلتر» روزنامه نگار آمريکا گفت: جمهوريخواهان در کنگره، مسئولان بلندپايه وزارت اطلاعات، فرماندهان بلند پايه ارتش که با کاخ سفيد و ترامپ وارد تعامل شده اند به اين نتيجه رسيده اند که او براي رياست جمهوري مناسب نيست.
مخالفت اطرافيان ترامپ با رويکردهاي او
روزنامه‌هاي «الاخبار» لبنان، صدي البلد و العربي الجديد در بخشي از گزارش‌هاي اختلاف ترامپ با تيلرسون درباره کره شمالي و ناآگاهي رئيس جمهوري آمريکا پيچيدگي عرصه بين الملل را مورد توجه قرار دادند . به نوشته روزنامه الاخبار، ترامپ و ريکس تيلرسون درباره کره‌شمالي و ديگر مسائل اختلاف دارند. تيلرسون مي تواند رضايت همه بجز ترامپ را به دست آورد. او هرگاه يک گام به جلو براي ثابت کردن خود به عنوان رهبر ديپلماتيک بر مي دارد ترامپ دخالت مي کند و او را به عقب مي‌راند. او در عرصه سياست خارجي مسائل را پيگيري مي‌کند اما ترامپ وارد عمل مي شود و رفتارهاي او ناپسند مي داند.
بر پايه اين گزارش، تيلرسون هنگامي که به طور آشکار از کانال‌هاي ديپلماسي به کره شمالي سخن به ميان آورد، ترامپ عصباني شد. زيرا اين در شرايطي بود که رئيس جمهوري آمريکا رويارويي با رهبر کره شمالي را ترويج مي کرد. به نوشته روزنامه صدي البلد، ترامپ و تيلرسون درباره نحوه برخورد با کره شمالي اختلاف نظر دارند. تيلرسون در مناسبت‌هاي مختلف خواستار تعامل با کره شمالي و رهبر اين کشور از راه گفت و گوي سياسي است. اين در حالي است که ترامپ برخلاف تيلرسون عمل مي‌کند و از تيلرسون خواسته است درباره رهبري کره شمالي وقت را هدر ندهد. به نوشته روزنامه العربي‌الجديد، روابط تيلرسون و ترامپ ايده‌آل نيست و هر لحظه ممکن است به مرز انفجار برسد و هرگاه ترامپ فرصت را مناسب ببيند براي رهايي از تيلرسون ترديد نخواهد کرد.
او هفت تن از معاونان ارشد و وزيران خود را طي کمتر از يک سال از دوران رياست جمهوري خود برکنار کرده است. ترامپ و تيلرسون درباره سياست خارجي اختلاف‌هاي اساسي دارند. ترامپ سياست خارجي مبتني بر هرج و مرج و آشوب را دنبال و از قدرت زور و تهديد استفاده مي کند و به ديپلماسي و گفتگو هيچ اهميتي نمي دهد. او مانند گاو وحشي است و به دنبال پيروزي نظامي در خارج است. اما تيلرسون در برخورد با مسائل سياست خارجي با آرامش برخورد مي‌کند. اين موضوع سبب شده است تا او همواره در ترسيم سياست خارجي آمريکا با ترامپ اختلاف داشته باشد.
روزنامه العربي الجديد نوشت: ترامپ از پيچيدگي‌هاي عرصه بين‌المللي و در هم تنيدگي مسائل هيچ اطلاعي ندارد. او بر اين باور است که برتري نظامي و اقتصادي آمريکا براي حل چالش‌هاي بين‌المللي کافي است اگرچه لازم باشد از زور و قدرت استفاده شود. تاريخ آمريکا، رئيس جمهوري به ناداني و بي مهارتي ترامپ را به خود نديده است. ترامپ پيش از اين در هيچ يک از پست‌هاي دولتي ماموريتي را عهده دار نبوده است و به خود فرصت آموزش و کسب تجربه هم نمي دهد. بلکه او به طور بي سابقه اي احساساتي عمل مي‌کند و اين موضوعي است که آمريکا را در بحران و مشکلات بسياري وارد خواهد کرد.
ترامپ شايد يک تاريخ تراژيک را تکرار کند
« فريد زکريا» استاد روابط بين‌الملل در يادداشتي براي روزنامه واشنگتن پست، با بررسي رويکرد ضد برجامي دولت ترامپ، نوشت:هر مذاکره بين‌المللي، براي آنکه به موفقيت برسد، بايد در شرايط برد- برد قرار گيرد،اما برداشت ترامپ اين است که او بايد برنده مطلق باشد.
گزارش مي‌افزايد: مصيبتي که «ليندون جانسون» رييس جمهوري وقت آمريکا در سال 1964ميلادي پديد آورد، نمونه‌اي از فجايع تاريخي است که روساي جمهوري آمريکا از رويارويي با آن وحشت دارند. اکنون ترامپ همان بلا را در رابطه با کره‌شمالي و ايران بر سر خود مي‌آورد. زماني که ايالات متحده در ماه مه 1964، کمتر از 20 هزار نيروي مشاور و آموزش در ويتنام داشت، جانسون به «مک جرج باندي» مشاور امنيت ملي دولت جانسون گفت: «ديشب بيدار ماندم و به اين مساله فکر کردم... جهنمي از ترديد در درونم سر برکشيد. نمي بينم که وقتي پاي خودمان را گير انداختيم، چه دستاوردي خواهيم داشت... . فکر نمي کنم که مي توانيم 10 هزار مايل دورتر از خانه بجنگيم و در آن منطقه به جايي برسيم. فکر نمي کنم که اين جنگ ارزشش را داشته باشد و فکر نمي کنم که بتوانيم از آن خلاص شويم... امروز صبح به اين آجودان خودم نگاه مي کردم، شش تا بچه قد و نيم قد دارد... من مي خوام او را روانه کدام جهنمي کنم؟ ويتنام جهنمي چه ارزشي براي من دارد؟... چه اهميتي براي اين کشور دارد؟
از نظر اين استاد روابط بين الملل، همه اين‌ها، پرسش‌هاي درستي بود. او مي فهميد که ويتنام عملا اهميتي ندارد و مي تواند به آساني تبديل به يک باتلاق شود. با اين همه نتوانست به اين نتيجه منطقي برسد که عقب بکشد. همچون بسياري از روساي جمهوري پيش و پس از خود، نمي دانست چگونه بايد به شکست اذعان کند. سرانجام او شمار نيروهاي آمريکايي در ويتنام را از کمتر از 20 هزار نفر، به بيش از 500هزار نفر افزايش داد؛ هندوچين، جامعه آمريکا و رياست جمهوري اش را از هم گسيخت. گزارش تاکيد مي کند: اين يک نمونه دراماتيک است اما اين به طور عمومي واقعيت دارد که هرگاه آمريکا با دو گزينه کوتاه آمدن يا تشديد درگيري روبرو شود، دومي را پيگيري مي کند. نويسده براين باور است: در دو حوزه حساس، يعني کره شمالي و ايران، ترامپ به تندي ريسک‌هاي آمريکا را افزايش داده است. او مصمم است نشان دهد که از پيشينيان خود قاطع‌تر است، پس به مواضعي حداکثرگرا در برابر اين دو کشور روي آورده است. او به دنبال يک کره شمالي کاملا غيرهسته‌اي و ايراني است که موشک‌هاي بالستيک نمي سازد و از سوريه، عراق و يمن پشتيباني نمي‌کند. احتمال بسيار ناچيزي هست که کره شمالي و ايران، تسليم خواسته واشنگتن شوند و اگر نشوند، ترامپ چه خواهد کرد؟ آيا کوتاه مي آيد يا رويکرد تشديد منازعه او به کجا مي انجامد؟
فريد زکريا معتقد است: ترامپ، مذاکرات بين المللي را به مانند معامله‌هاي تجاري مي بيند. بايد او برنده باشد. اما تفاوت بزرگي در اين ميان هست. در عرصه بين‌المللي طرف ديگر هم مجبور است نگران سياست‌هاي داخلي خود باشد و او هم نمي تواند ببازد.به تازگي، يک بازرگان برجسته به من گفت: ترامپ مذاکره را دو نفره مي بيند و تصور مي کند که فقط او هست و نفر مقابل، دو رييس که با هم معامله مي‌کنند. اما واقعيت اين است که بيرون اتاق هم افرادي هستند- همان افکار عمومي دو کشور- که محدوديت‌هاي سنگيني را بر مذاکره گران وارد مي‌کنند. اينجا اصلا يک بازي دو نفره نيست.
تحليلگر شبکه «سي.ان.ان» تاکيد دارد: هر مذاکره بين المللي، براي آنکه موفق باشد، ناچار بايد 'برد- برد' باشد و گرنه طرف‌هاي مذاکره نمي توانند آن را به مردم خود عرضه کنند. اما برداشت ترامپ اين است که او بايد برنده شود و طرف ديگر بايد ببازد.يک مقام ارشد مکزيکي به من گفت که راه‌هايي براي مذاکره دوباره درباره نفتا (توافق تجارت آزاد آمريکاي شمالي) وجود داشت اما لازمه اش اين بود که ترامپ امتيازاتي بدهد که ما هم دستاوردي داشته باشيم. اما او شروع به تحقير ما کرد و هر توافقي را ناممکن ساخت. نمي شود که دولت مکزيک تسليم واشنگتن باشد .اينجا، عرصه ديگري است. حوزه معاملات ملکي نيست. شرايط بسيار پيچيده تر است و خطرات خيلي بالاتري در کمين است. ادامه دارد...
ش.د9603241