(روزنامه بهار - 1396/10/12 - شماره 348 - صفحه 3)
کمترین قوه قهریه باید به کار گرفته شود
سیدمحمدرضا خاتمی درباره اعتراضات اخیر و راه‌هاي مواجهه درست با ان معتقد است: هیچ کسی نمی‌تواند منکر آن شود که نارضایتی در میان مردم وجود دارد و این مسئله، به خاطر آن است که در طول سالیان سال، مردم احساس می‌کنند ناکارآمدی در اداره کشور وجود دارد و این مسئله ربطی به این دولت ندارد. مشکلات ریشه در مدیریت چند دهه گذشته کشور دارد و مسئولان نمی‌توانند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند. دولت‌های قبلی و نهادهای درون حاکمیتی همه سهم خود را در بوجود آمدن نابسامانی‌ها باید بپذیرند. نائب رئیس مجلس ششم با بیان اینکه «در کوچه و خیابان وقتی با مردم صحبت می‌کنیم، آنها ناراضی هستند و این نارضایتی فقط به مسائل اقتصادی هم محدود نمی‌شود» یادآور مي‌شود: اشتباه است که مردم آشوبگر و مسبب اتفاقات رخ داده اعلام کنیم. حتی اگر مردم اشتباه کنند و دست به اقدامات خشونت‌آمیز و کارهای ناخوشایند بزنند، آنها شایسته سرزنش نیستند زیرا کسانی که وضعیت موجود را به چنین شرایطی رسانده‌اند، باید پاسخگو باشند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه فضا را باید برای شنیدن سخنان مختلف و حتی متفاوت باز کرد و نه آنکه آن را بست، اظهار داشت: باید فضای رسانه‌ای، تبلیغاتی و مجازی را بازتر کرد. باید شرایط برای اجرای اصول مصرح قانون اساسی مانند راه‌پیمایی، اعتراض و حتی اعتصاب فراهم و شناسایی شود و گروه‌های مختلف امکان قانونی دستیابی به مطالبات خود را داشته باشند. نماینده مردم تهران در مجلس ششم اضافه کرد: هر چند با اتخاذ سیاست‌ها و روش‌هایی ماجرای کنونی فیصله می‌یابد اما در صورتی که این شرایط مهیا نشود جای دیگر و با شدت بیشتر سر باز خواهد کرد. وی مي‌افزاید: آن چیزی که در این چند روز دیده می‌شود مطالبات متراکم مردمی است که در زمینه‌های خاص از اقتصادی تا اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نارضایتی داشته‌اند. به مردم حق می‌دهیم عصبانی باشند، عصبانیت مردم باید به رسمیت شناخته شود، و مطالبات آنان پیگیری شود.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تاکید کرد: نخستین راه اصلاح کاستی‌ها، کمبودها و سیاست‌هاي نادرست است. دولت باید در کوتاه مدت و بلند مدت اقدام به ریشه یابی این مشکلات کند. باید بدانیم خواسته‌ها و دغدغه‌های مردم چیست؟ همین مردم در انتخابات شرکت کردند و رای دادند، حالا ناراضی هستند. باید در نگاه خود تغییر ایجاد کنیم. دبیر کل سابق حزب مشارکت خاطر نشان کرد: از ظرفیتهای قانون اساسی باید نهایت استفاده را برد. فاصله عمیقی بین مردم و تمامی ارکان حاکمیت ایجاد شده که باید این فاصله را پر کرد. نخست نباید فضا را بست و امنیتی کرد. باید این روزها به نشاط سیاسی افزود، نباید به مردم توهین کرد و آنان را ضد انقلاب و آشوبگر خواند. فرافکنی و ندیدن مطالبات مردم اشتباه است. فراقانونی نباید عمل کرد، نباید با توصل به رفتارهای فراقانونی مردم را ساکت کرد. از آن طرف مردم باید بدانند خشونت و هیاهو و آشوب به ضرر خودشان خواهد بود.
خاتمی تاکید کرد: دولت هم باید امکان تجمعات مسالمت آمیز را بدهد، مرتب می‌گویند با تجمعات غیر قانونی برخورد می‌کنیم مگر چقدر در این سال‌ها امکان تجمعات قانونی فراهم شده است که اکنون گفته می‌شود، با تجمعات غیرقانونی مخالف هستند. وی افزود: متاسفانه از آن سو نیز صدا و سیما مانند یک حزب رفتار می‌کند و به جای آنکه ملی باشد، دولت را تخریب می‌کند، اگر صدا و سیما سخنگوی قشرهای مختلف مردم بود، اگر احزاب و نهادهای مدنی امکان حضور در صدا و سیما را پیدا می‌کردند، اگر مردم صدای خود را از صدا و سیما می‌شنیدند، نیازی به این تجمعات و حضور خیابانی نبود. نباید از شنیدن صدای مخالف ترسید؛ رسانه ملی باید صدای همه باشد نه اینکه جمعی طرد و منزوی شوند. نایب رییس مجلس ششم گفت: از آن سو متاسفانه دولت ارتباط کمی با مردم داشته است، درحالیکه مخالفان از تریبون‌های گسترده نهایت استفاده را بردند، اما دولت نتوانست ارتباط مستقیمی با مردم برقرار کند.
وی افزود: مشکلات مردم باید ریشه‌یابی شود و همدلی بیشتری در شرایط فعلی صورت بگیرد. مطالبات مردم باید به رسمیت شناخته شود، به مردم انگ نرنند و صدای علاقه مندان به کشور شنیده شود. در شرایط بحرانی، کشور را امنیتی نکرده و از خشونت پرهیز کنند. کمترین قوه قهریه باید با معترضین به کار گرفته شود. در غیر این صورت مطالبات رادیکال‌تر مي‌شود. وحدت و انسجام را باید حفظ کرد و از تصفیه حساب‌های جناحی دست برداشت. وقت انتقام گیری نیست، نباید کشتی که همه سوارش هستیم را سوراخ کرد. از این اتفاقات درس بگیریم اگر امروز مشکلات ریشه‌ای حل نشود، آتش زیر خاکستر مي‌شود و به شکل بدتری سر درمی آورد. مدیران اقتصادی و فرهنگی بپذیرند که در بحران هستیم. بخش اقتصادی کابینه کارآمد نیست و به شکل ستادی و متمرکز عمل مي‌کند. باید در چیدمان کابینه تجدید نظر کرد.
دبیر کل سابق مشارکت تاکید کرد: تا امروز هیچ کدام از روسای قوا صحبت مستقیمی با مردم نداشته و عذرخواهی بابت کاستی‌ها صورت نگرفته است. باید از مردم دلجویی کرده و با آنان صحبت کنند، اما همه درها را به روی خود بسته و هیچ کس قبول مسئولیت نمی‌کند. باید مسئولان حضور پیدا کنند و با مردم حرف بزنند، نه یک پیام چند دقیقه‌ای بلکه صحبتی که مردم را قانع کند و متوجه بشوند صدایشان شنیده شده است. در حال حاضر نمي‌شود به راه‌حل‌هاي بلند مدت دل بست و فعلا وقت راه حل‌های کوتا مدت است و گرنه هزینه‌ای غیر قابل جبران خواهد بود. باید از گذشته درس بگیریم، نباید همان راه‌ها تکرار شود، باید در سیاست‌های خود بازنگری کنیم و در تمام عرصه‌ها چهارچوب‌های قانونی رعایت شود تا ازاین بحران خارج شویم، قطعا آینده‌ای بهتر خواهیم داشت.
هر مخالفی قصد ساقط کردن ندارد
غلامعلی رجایی نیز در ارتباط با وقایع اخیر معتقد است: جریانات اخیر را یک پیشامد منتظره می‌دانم. یعنی باید انتظار چنین حرکاتی را داشت. به دلیل اینکه ما در هر نظام سیاسی باید یک منافذی را برای خروج پیش بینی کنیم. در هیچ خانه‌ای فقط در ورودی وجود ندارد. حتما دری هم برای خروج هست. کسانی منتقدند و معترض و کسانی هم هستند که با اصل نظام مشکل دارند. اینها کجا باید حرفهای خود را بزنند؟ ما حقیقتا این موضوع را پیش بینی نکرده بودیم. مشاور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رییس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در رابطه با نحوه مواجهه درست با چنین حوادثی مي‌افزاید: جامعه مشکلات موجود در کشور را درون خود می‌ریزد، تجربه اجتماعی و سیاسی ما هم نشان می‌دهد که وقتی چیزی به درون ریخته می‌شود لزوما در همان داخل نمی‌ماند و به بیرون هدایت می‌شود. بنابراین چون اینگونه رفتارها غیرطبیعی است، هاضمه جامعه آن را پس می‌زند.
وی در ادامه خاطرنشان مي‌کند: در ارتباط با آزادی‌های سیاسی قبل از اینکه مجبور شویم اختیاراتی را به مردم بدهیم، خود آنها باید اختیاراتی را از خود داشته باشند. مثلا مخالفت‌های خود را بنویسند و بیان کنند. ما فراموش نکردیم که در دوره آغازین انقلاب یک دیدگاه این بود که مارکسیست‌ها به قم بروند و تدریس کنند. یعنی یک مارکسیست به دیگران اندیشههای مارکس را درس بدهد. کما اینکه سروش و برخی دیگر می‌رفتند و دیدگاههای خودشان را بیان مي‌کردند. در برخورد با اندیشه‌ها و مواجهه با این اتفاقات، نباید فکر کنیم که هرکس که در مخالفت با ما حرف زد، قصد ساقط کردن ما را دارد. لزوما هر مخالفی کارش به سقوط و اسقاط کشاندن نیست.
رجایی یادآور شد: ما تمرین اظهار مخالفت در جمهوری اسلامی نکرده ایم، هم در دوران جنگ و هم پس از آن. کما اینکه پیش از انقلاب هم اینگونه بوده است. مردم اینکه کجا مخالفت خود را بروز دهند، را تمرین نکردهاند. ما باید این فرصت‌ها را ایجاد می‌کردیم. این فرصت‌ها از خانه، مسجد، مدرسه شروع می‌شود. به یاد داشته باشید که سیستم تبلیغی ما "منبر" یعنی متکلم وحده است. در سیاست نمی‌توان اینچنین رفتار کرد. چون با این خط مشی مردم ورزیده نمی‌شوند و اگر منتقد هم باشند آن را به داخل خود می‌ریزند و بعدها به شکلی آن را بیرون می‌دهند. اینجا هم بیرون داده شد و خوب هم شد که بیرون داده شد، تاحداقل مسئولین دست اندرکار مسائل و مشکلات را بفهمند.
مشاور آیت‌الله هاشمی در گایان خاطرنشان کرد: این موضوع یک جایی باید سرباز مي‌کرد. هیچ نظامی بخصوص نظام ما از حرف زدن مردم ضعیف و ساقط نمي‌شود. بلکه از حرف نزدن است که ضربه مي‌خورد. این را باید بدانیم و به مفاهمه برسیم. به درک برسیم. جامعه غیرمستقیم مي‌گوید که من را ببینید، من را بشنوید اما چون تمرین نکرده و مشق ننوشته اعتراضات خود را اینگونه نشان می‌دهد. مثل اینکه جلوی کسی دفتر مشق می‌گذارید ولی بجای اینکه الفبا بنویسد، آن را خط خطی کند. به نظر من این تجمعات از این جهت که درسی به مسئولین داده که خیال نکنند در جامعه خبری نیست، اتفاق خوبی است و به نظر مي‌رسد که خیلی‌ها هم موافق این تحلیل هستند. به نظر من دستاورد مثبت این تجمعات همین بود. جامعه هم احساس کرد که مي‌تواند حرفش را بزند.
http://baharnews.ir/news/141515
ش.د9604247