(روزنامه جوان – 1394/12/19 – شماره 4770 – صفحه 5)
10 روزی می‌شود که بار دیگر شخصیت‌ها و رسانه‌های جریان تجدیدنظرطلب محمدرضاعارف را یک اصلاح‌طلب تمام‌عیار معرفی می‌کنند و به بیان‌های مختلف نسبت به موفقیت وی در انتخابات تبریک و تحسین می‌گویند.
در اقدامی مشابه رئیس‌جمهور برای سفر به شهر یزد از عارف دعوت به عمل آورده و حاضر می‌شود تا دوشادوش وی به این شهر سفر کند. پیرو این رخداد، رسانه‌های متعدد جریان تجدیدنظرطلب تعبیرهای جالبی از هم‌سفری عارف- روحانی را ارائه داده و انجام چنین سفری را به منزله رئیس شدن محمدرضا عارف در مجلس دهم می‌دانند و به شدت از آن استقبال می‌کنند. آفتاب یزد تیتر و عکس نخست خود را به همین موضوع اختصاص داده و با درج عبارت «مانور ائتلاف برای ریاست مجلس» ذیل تصویر روحانی- عارف می‌نویسد: «هر دو با هم. به یاد سال 92. هنوز هم همان قدر مظلوم و محبوب در کنارش نشسته تا نشان دهد حالا حالاها قرار نیست پشت یکدیگر را خالی کنند.
معصومیت عارفانه عارف، در میان لبخندهای پرمعنای رئیس‌جمهور در یک قاب تصویر... و این قاب، حرف‌ها برای گفتن دارد. ناخودآگاه آدم را می‌برد به بحبوحه یک دوره پرالتهاب. همان وقت‌ها که مردم در آرزوی فضایی برای دوباره زیستن، به فکر تغییر افتادند و عارف برای رسیدن مردم به رؤیایشان، از خود گذشت و حسن روحانی شد رئیس‌جمهور ایران. از آن پس بسیاری می‌پنداشتند هر جور که حسابش را بکنی محال ممکن است این دو با هم دچار اختلاف نشوند. هر چه باشد یک نفرشان از بخت خود برای رئیس‌جمهوری گذشته و بعید بود آن دیگری که اکنون به مقام ریاست کشور رسیده، دل در گرو از خودگذشتگی کسی بگذارد. اما در این دو سال و 9ماه، هر اتفاقی افتاد جز خیانت این دو یار سیاسی به یکدیگر...»
اعتماد هم با درج تیتر «روحانی با عارف به یزد رفت» این بخش از سخنان روحانی را مورد توجه قرار می‌دهد: «رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه پیروزی بزرگی در اخلاق در انتخابات هفتم اسفند رقم خورده است، گفت: مردم قهرمان ما حماسه بزرگ دیگری در این روز آفریدند. همان‌طور که مردم در سال ٩٢ حماسه آفریدند در این انتخابات هم حماسه آفریدند، در انتخابات ٩٢ برادر عزیز من دکتر عارف هم نقش بسزایی داشت.»
آرمان روزنامه خانوادگی هاشمی‌رفسنجانی هم تصویر مشترک روحانی و عارف را برای نیم‌تای یک خود برگزید و نوشت: «دیروز رئیس‌جمهور به یزد رفت؛ شهر هموطنان خونگرم و آرام که صبوری شاخصه اصلی آنهاست.» دیروز البته محمدرضا عارف نیز در کنار رئیس‌جمهور بود تا او را در شهر زادگاهش همراهی کند. شاید این همراهی در راستای به نمایش گذاشتن این جمله آیت‌الله هاشمی پس از انتخابات بود: «رقابت‌ها تمام شد، دوران همکاری فرا رسیده است.» حسن روحانی پیش از رسیدن به یزد، با انتشار عکسی که در هواپیما در کنار عارف نشسته است، آورد: «هم‌اکنون آغاز سفر کاروان تدبیر و امید به یزد، شهر دارالعلم و دارالعباده.» رئیس‌جمهور در سخنرانی خود در یزد هم بر یک نکته بیش از هر چیز تأکید داشت و آن هم بالا بردن تحمل در جامعه بود که شاید مخاطب او آن دسته از تندروها بودند که در روزهای گذشته بنرهای استقبال از رئیس‌جمهور را پاره کرده بودند.»
دیگر رسانه‌های منسوب به تجدیدنظرطلبان هم در تیتر و تصاویر مشابهی از سفر مشترک روحانی – عارف به یزد ذوق زده شده و تلاش کردند چنین اتفاقی را زمینه بسیاری از تحولات مهم در سیاست داخلی عنوان کنند، حال رسانه‌های این جریان با مانور روی چنین مسئله‌ای چند هدف مشترک را دنبال می‌کردند:
1- لابی‌گری روحانی با عارف برای ریاست مجلس و حتمی بودن ریاست مجلس
2- پشت کردن روحانی به لاریجانی با برجسته کردن سفر مشترک روحانی- عارف
3- منت‌گذاری بر روحانی به دلیل کناره‌گیری عارف به نفع وی در انتخابات92
4- استمرار تعامل روحانی به اصلاح‌طلبان تا انتخابات پیش رو
5- تحقیر روحانی به واسطه ناچیز بودن آرای مستقل وی در انتخابات92.
اصلاح‌طلبان بدلی دیروز، رهبران امروز
واقعیت صحنه سیاسی امروز آن چیزی نیست که شخصیت‌ها و رسانه‌های این طیف وانمود می‌کنند چراکه تا چند هفته قبل این جماعت شخصیت‌هایی نظیر محمدرضا عارف را اصلاح‌طلبان بدلی می‌دانست که رویکرد و مواضع‌شان کمترین شباهت را با اهداف و خواسته‌های رهبران تجدیدنظرطلب ندارد. حال امروز رسانه‌های این جریان به لطف رأی‌آوری عارف و پزشکیان و کواکبیان و دیگر چهره‌های بدلی، جشن پیروزی در انتخابات را جشن گرفته‌اند.
خرداد ماه امسال بود که همین روزنامه آرمان در یکی از مطالب خود با عنوان «مراقب اصلاح‌طلبان بدلی باشید» به مانند سایر همفکران خود تلاش کرد برخی از افراد و گروه‌های مستقل را که با تندروی و افراطی‌‌گری رابطه مناسبی ندارند تخریب کرده و از ورود آنها به عرصه انتخابات جلوگیری کنند. در بخشی از این مطلب آمده بود: «در چنین فضایی اقلیتی که طی چند سال سکوت اصلاحات برای خود جایگاهی به این عنوان تعریف کرده بودند، اکنون به دنبال تصاحب اکثریت کرسی‌های انتخاباتی هستند و مشخص نیست بر چه اساس خود را بیشتر از تشکل‌های اصیل جریان اصلاحات ذینفع می‌دانند... آنها با دریافت مجوز، به فعالیت جداگانه بپردازند و به طبل کاندیداتوری برای هر انتخاباتی با عنوان اصلاحات بکوبند! با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و حضور اصلاح‌طلبان اصیل، عرصه بر اصلاح‌طلبان بدلی تنگ شد، لذا درصدد رایزنی با بزرگان اصیل جریان اصلاح‌طلبی برآمدند تا شاید گذشته آنها فراموش شود و بتوانند به آغوش اصلاح‌طلبی اصیل بازگردند.»
تقسیم اصلاح‌طلبان به دو طیف اصلی- بدلی ناخودآگاه بیانیه حزب منحله مشارکت در آستانه انتخابات 92 - که اول بار در بی‌بی‌سی منتشر شد - را تداعی می‌کند، اعضای این حزب در آن مقطع زمانی به دلیل حمایت محمدرضا عارف از فلسطین و لبنان وی را «اصلاح‌طلب بدلی» خواندند و به شدت نسبت به سخنان وی واکنش منفی نشان دادند.
به باور تندروی‌های جریان تجدیدنظرطلب سخنان عارف، خواسته یا ناخواسته، شعار «نه غزه، نه لبنان» جریان فتنه را رد و موضع تهاجمی این جریان نسبت به حاکمیت را تعدیل می‌کرد. در مقطعی دیگر افراطیون جناح مدعی اصلاح‌طلبی مسعود پزشکیان که تصور می‌کردند قصد حضور در عرصه انتخابات را دارد تخریب کردند و وی را اصلاح‌طلب بدلی نام گذاشتند.
پزشکیان هم در واکنش به این اقدام با بیان اینکه فعلاً هیچ تصمیمی نگرفته‌است، اظهار می‌کند: من اصلاً این رویه برچسب زدن در مملکت را که عده‌ای درست کرده‌‌اند قبول ندارم چراکه علمی صحبت نمی‌کنند، البته تأکید بر این موضوع که «اصلاح‌طلبان بدلی تنها موافق شرکت در انتخابات هستند» هم طی ماه‌های منتهی به انتخابات خرداد 92 به عنوان جزئی از گفتمان انتخاباتی این طیف درآمده بود، به گونه‌ای که صادق زیباکلام در مصاحبه‌ای با ایلنا تأکید می‌کند: به نظر نمی‌رسد اصلاح‌طلبان عزم جدی برای شرکت در انتخابات داشته باشند اما در این میان اصلاح‌طلبان درجه2 که جناح اصولگرا نیز تمایل بسیار دارد تا آنها را به عنوان اصلاح‌طلبان اصیل معرفی کند، تلاش می‌کنند به بازارگرمی در انتخابات سال آینده بپردازند.
به کارگیری این ادبیات توسط روزنامه‌های زنجیره‌ای به‌خصوص روزنامه آرمان طی ماه‌های قبل از انتخابات دهم مجلس هم بارها تکرار شده که نمونه دیگر از آن را می‌توان در اواسط سال 93 جست‌وجو کرد؛ آنجا که این روزنامه در مطلبی از زبان محمود میرلوحی معاون وزیر کشور در دولت اصلاحات و از اعضای حزب منحله مشارکت روی واژه «اصلاح‌طلبان بدلی»تأکید می‌کند. این روزنامه چند روز بعد با انتشار مطلب دیگری به انتقاد از برخی اصلاح‌طلبان می‌پردازد و در بخشی از یک مقاله با عنوان «تلاش اصلاح‌طلبان بدلی برای پیوستن به خاتمی»! و در اشاره به انتخابات مجلس دهم! می‌نویسد: «طیف دیگری هم هستند که خود را اصلاح‌طلب می‌دانند اما به‌هر حال در میدان‌های اصلی جایی ندارند که دلیلش شاید تمایل آنها در برخی مواقع به رقیب اصولگرا بوده باشد. این گروه سعی می‌کند در شرایطی که فضای فعالیت برای اصلاح‌طلبان تا حدودی آماده شده است بار دیگر خود را مهره اصلی بنامند و خود را به خاتمی منتسب کنند.»
کواکبیان دیگر گزینه‌ای بود که جماعت تجدیدنظرطلب تلاش کردند تا وی را هم به عنوان یکی از اصلاح‌طلبان بدلی به جامعه معرفی کنند، بعد از نامگذاری کواکبیان به این عنوان وی در پاسخ به این سؤال که «شما اخیراً رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شدید و شرط حضور شما در این شورا خارج شدن از جبهه اصلاح‌طلبان که شما دبیرکلی آن را بر عهده داشتید بود، آیا پذیرفتن این شرط به معنای قبول کردن اصطلاح اصلاح‌طلب بدلی که برخی از هم‌جناحی‌های شما عنوان می‌کنند، نیست که گروه و حزب دیگری را به غیر از خودشان در این جبهه قبول ندارند؟» پاسخ می‌دهد: اصلاً من تعبیر اصلاح‌طلبان بدلی را قبول ندارم. اصلاح‌طلبی چه نانی دارد که کسی بیاید بدلش را درست کند چراکه اصلاح‌طلبی هزینه‌هایی داشته است و هر کس که در شرایط فعلی بگوید من اصلاح‌طلب هستم، باید از او استقبال کرد.
باید منتظر پرده جدید ماند
براساس آنچه عنوان شد می‌توان نتیجه گرفت که ساختار سیاسی جریان موسوم به اصلاحات همچنین گفتمان مبهم و اهداف نامتوازن این جریان همچنان «چنددستگی» بین گروه‌های این طیف را دنباله‌دار خواهد کرد و عقلایی نیست که انتظار داشته باشیم منسوبان این جریان روی یکدستی را به خود ببینند، به عبارت دیگر آنچه در آینده باید منتظر بود آن است که از امروز تا زمان برگزاری انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری «دودستگی میان اصلاح‌طلبان» به شدت رو به افزایش خواهد گذاشت. از سوی دیگر به نظر می‌رسد تقسیم‌بندی اصلاح‌طلبی اصلی- بدلی و برچسب‌زنی به بخشی از شخصیت‌های این گروه توسط تندروهای تجدیدنظرطلب بار دیگر چماقی خواهد شد برای تحمیل کناره‌گیری چهره‌های مستقل و وفادار به نظام اصلاح‌طلب که در صورت موفقیت در انتخابات اهداف براندازانه پدرخوانده‌ها را پیگیری نخواهند کرد یا آنکه شخصیت‌هایی نظیر عارف تحت فشار برای پیگیری اهداف پدرخوانده‌ها در مجلس قرار بگیرد.
ش.د9406116