(روزنامه جمهوري اسلامي - 1396/04/17 - شماره 10913 - صفحه 7)
امضای نخستین قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک براساس الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به «ای پی سی » میان توتال و وزارت نفت را می‌توان یکی از دستاوردهای بزرگ برجام نامید.
به گزارش ایرنا، توتال با 50.1 درصد سهم، اپراتور پروژه قرار است در مرحله نخست در فاز 11 پارس جنوبی یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند، مجموع این سرمایه‌گذاری 5 میلیارد دلار برآورد شده است، این قرارداد بزرگترین سرمایه‌گذاری خارجی یک شرکت بین‌المللی انرژی اروپایی از زمان رفع تحریم‌ها و بسترساز اعتماد سرمایه گذاران دیگر برای ورود به کشور است.
رئیس جمهوری نیز در دیدار با «پاتریک پویانه» مدیر عامل شرکت توتال فرانسه، قرارداد را دستاوردی دیگر از برجام عنوان کرد و افزود: سیاست دولت یازدهم همکاری با شرکت‌های بزرگ مانند توتال است و هم اکنون 200 میلیارد دلار طرح در بخش نفت وگاز آماده سرمایه‌گذاری خارجی است.
بررسی دستاوردهای سیاسی و اقتصادی قرارداد ایران و توتال، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا را بر آن داشت تا با «آلبرت بغزیان» اقتصاددان، «نرسی قربان» کارشناس انرژی، «ناصر ایمانی» فعال سیاسی، «علی بیگدلی» کارشناس مسایل سیاسی- بین‌المللی به گفت و گو بنشیند.
به باور کارشناسان، سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه فاز 11 پارس جنوبی ایران، زمینه ساز ورود و جذب سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد بود.
«نرسی قربان»، ضمن یادآوری مجموع ذخایر عظیم نفت و گاز ایران، از نیاز مبرم این ذخایر به سرمایه‌گذاری و بهره وری گفت.
وی می‌گوید: کشوری که بزرگترین ذخایر را داراست نمی‌تواند نسبت به توسعه سرمایه‌گذاری در آن بی‌تفاوت باشد اما در این سال‌ها، به دلیل تحریم و قراردادهای مشارکتی و امتیازی پراشتباه، شرکت‌های خارجی تمایلی به سرمایه‌گذاری در ایران نداشتند. همین امر نیاز به قراردادهایی با ساختار جدید برای جذب سرمایه را ایجاب کرد و در نتیجه با الگوی جدید، شاهد سرمایه‌گذاری شرکت توتال هستیم.
این کارشناس انرژی افزود: باید در نظر داشت که در شرایط فعلی که قیمت نفت به شدت کاهش یافته، جذب سرمایه برای طرح‌های نفت و گاز بسیار رقابتی شده است و کشورهای دیگر تلاش می‌کنند تا با اعطای امتیازهای مختلف، جذب سرمایه کنند.
«همچنین به دلیل توسعه انرژی‌های تجدید پذیری مانند انرژی خورشیدی، تا چند سال دیگر تقاضا برای نفت و گاز به شدت کاهش خواهد یافت، در نتیجه باید با توسعه در حوزه‌های نفتی و گازی، سرمایه‌های بسیاری برای نسل‌های آینده ذخیره کرد که این امر هم در راستای گسترش فضای سرمایه‌گذاری در این حوزه حاصل خواهد شد.»
وی، توسعه فناوری و تکنولوژی را نخستین دستاورد سرمایه‌گذاری خارجی عنوان کرد و گفت: این قرارداد شروع توافق با شرکت‌های داخلی و خارجی است که منجر به توسعه فناوری در این حوزه خواهد شد، درعین حال کشورهای عربی منطقه تلاش بسیاری کردند تا با لابی‌های بسیار مانع انعقاد آن شوند.
قربان، با اشاره به نتیجه بخش بودن قراردادهای جدید تاکید کرد: انعقاد قرارداد با شرکت نفتی توتال، حاکی از قابلیت جذب بالا و کارآمدی این نوع قراردادها است که بسترساز ورود سرمایه‌های خارجی به کشور خواهد بود از این طریق می‌توان به سوی تعامل با جهان گام‌های بلندتری را برداشت.
رفع اتهام زنی جنگ طلب بودن ایران با امضای قرارداد با توتال، نکته‌ای است که «آلبرت بغزیان» اقتصاددان به آن اشاره کرد و گفت: نخستین رهاورد این قرارداد، جلب اعتماد سرمایه گذاران خارجی در ایران است به این معنا که حضور شرکت بزرگ نفتی توتال با توجه به شرایط کنونی و تحریم‌های آمریکا که ممکن است امنیت فرانسه را تحت شعاع قرار دهد، برای جلب توجه سایر شرکت‌های نفتی بسیار مفید و کارآمد است.
بغزیان افزود: این قرارداد اثبات می‌کند که ایران نه جنگ طلب است و نه ناامن. بلکه آماده است تا با فراهم کردن شرایط امنیت و آرامش، جذب سرمایه کند. در سایه این سرمایه‌گذاری‌ها، شکوفایی توان تکنولوژی هم حاصل و دانش فنی به نیروهای داخلی منتقل خواهد شد.
برجسته بودن واکنش‌های سیاسی بین‌المللی قرارداد موضوعی بود که «علی بیگدلی» به آن اشاره کرد و گفت: براساس اظهارنظر کشورهای اروپایی، این قرار داد سدی بود که شکسته شد و نشان دهنده استقلال فکری «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در برابر «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا بود تا نشان دهد وقتی ترامپ همواره از نگرانی خود از وضعیت آمریکا می‌گوید، تنها دغدغه مکرون هم اتحادیه اروپا است.
به اعتقاد بیگدلی، در حقیقت اتحادیه اروپا در حال فاصله گرفتن از آمریکا است و این کاملا به نفع ایران است. بر همین اساس سیاستمداران و مسوولان اقتصادی باید از این امر، نهایت بهره را ببرند.
«امضای قرارداد با توتال، اقدام بسیار با ارزشی بود تا منهای مسایل اقتصادی، از جهت سیاسی هم نشان دهند که ایران می‌تواند بازار بسیار خوبی برای سرمایه‌های نهفته اروپایی‌ها باشد.»
این کارشناس در پاسخ به این پرسش که احتمال لغو این قراردادها به وسیله شدت گرفتن تحریم‌های آمریکا وجود دارد یا خیر اظهار؟ داشت: آمریکا هرگز چنین کاری نخواهد کرد چرا که نمی‌خواهد اتحادیه اروپا به عنوان رقیبی برایش ظاهر شود. همچنین می‌داند در نتیجه این امر، اختلاف‌های آمریکا و اروپا تشدید می‌شود و تبعات بسیار سنگینی برای ترامپ خواهد داشت. بر همین اساس تلاش می‌کند تا به حفظ وضع موجود بپردازد و کمتر ساختارشکنی کند.
«ناصر ایمانی» کارشناس سیاسی هم انعقاد قراردادی بین‌المللی با شرکتی همچون توتال را امری پسندیده و مطلوب عنوان کرد که به طور قطع بعد از امضای برجام، بزرگترین و پربارترین قرارداد بین‌المللی است.
وی تاکید کرد: امیدواریم با این قرارداد، هراس سایر شرکت‌های بزرگ خارجی از سرمایه‌گذاری در ایران مرتفع و به سرمایه‌گذاری ترغیب شود.
ایمانی در ادامه، به انتقاد و هجمه‌های ایجاد شده درباره این قرارداد اشاره و دلیل آن را این گونه بیان کرد: از دیدگاه منتقدان، دولت با دستپاچگی، تلاش کرد که برجام را به امضا برساند و در طول یکسال و اندی از این امضا، دستاورد آنچنانی جز خرید چند هواپیما مشاهده نشد. حال هم با همان سرعت و دستپاچگی، مبنع سرمایه‌گذاری خارجی پیدا کرده تا نشان دهد که برجام دستاوردهای زیادی داشته است.
«دغدغه دیگر منتقدان، مساله نیروها و امکانات و ظرفیت‌های داخلی است که بنا به تصور آنان، با این سرمایه‌گذاری‌ها، نیروهای داخلی ناکارآمد خواهند شد. همچنین منتقدان، با توجه به سابقه ناخوشایند شرکت توتال، تضمینی بر پایان رساندن کار نمی‌بینند و احتمال رها کردن پروژه را پیش‌بینی می‌کنند.»
وی به عنوان راهکار کاهش این انتقادها تاکید کرد: این انتقادها به طور قطع پاسخ دارد.
با وجود برخی انتقادهای داخلی و تلاش برخی کشورها برای به ثمر نرسیدن قرارداد توتال با ایران اما بسیاری از کارشناسان سیاسی و اقتصادی جهان از امضای این توافق به عنوان موفقیت ایران پس از برجام نام می‌برند و معتقدند: توتال آغازی برای ورود دوباره سرمایه شرکت‌های بزرگ جهانی به ایران خواهد بود.
http://jomhourieslami.net/?newsid=139938
ش.د9602836