(روزنامه جوان ـ 1396/11/24 ـ شماره 5310 ـ صفحه 5)
نشريه امريكايي وال استريت ژورنال ادعا كرد كاخ سفيد در دسامبر ۲۰۱۷ به دنبال ايجاد كانالي مستقيم براي مذاكره با ايران درباره آزادي زندانيان دو طرف بوده است.
وال استريت ژورنال تأكيد مي‌كند به رغم حداقل سه بار تلاش واشنگتن براي بازكردن اين كانال ارتباطي، ايران به پيشنهاد ارائه شده روي خوش نشان نداده و همچنان از تعامل با امريكا امتناع مي‌كند. اما ساعاتي پس از انتشار گزارش وال استريت ژورنال، روزنامه نيويورك تايمز هم در اين زمينه گزارشي منتشر كرد و به نقل از حميدرضا ترقي، عضو شوراي مركزي حزب مؤتلفه اسلامي، نوشت كه دولت دونالد ترامپ از ماه ژوئيه تاكنون بارها تلاش‌هاي مشابهي كرده و خواهان مذاكرات مخفيانه با ميانجيگري عمان يا كشورهاي اروپايي شده است. به گفته ترقي، جمهوري اسلامي تاكنون درخواست‌هاي واشنگتن را رد كرده است.
اين ادعاهاي رسانه‌هاي امريكايي در خصوص تلاش دولت اين كشور براي گشايش يك كانال ارتباطي براي آزادي زندانيان امريكايي در حالي با سكوت مقامات كشورمان همراه شده كه پيش‌تر كاخ سفيد در تيرماه سال جاري با صدور بيانيه‌اي با ادعاي اينكه شهروندان امريكايي گروگان ايران بوده و به صورت ناعادلانه دستگير و زنداني شده‌اند، هشدار داد دولت امريكا سرگرم تهيه مجازات هايي عليه ايران است. اين بيانيه تأكيد كرده بود در صورت آزاد نكردن شهروندان امريكايي از زندان‌هاي ايران، اين كشور با عواقب جديد و جدي‌ای مواجه خواهد شد.
دونالد ترامپ در حالي با شيوه‌هاي مختلف به دنبال آزادي زندانيان امريكايي‌تبار در ايران است كه بر اساس آماري كه چندي پيش ستاد حقوق بشر قوه قضائيه منتشر كرد نزديك به 56 ايراني در زندان‌هاي امريكا به سر مي‌برند و شماري ديگر نيز با درخواست دولت امريكا به بهانه‌هاي مختلف در سراسر دنيا بازداشت شده‌اند؛ افرادي كه اطلاع دقيقي از سرنوشت آنها نيست و حالا كه امريكا فشارهاي خود را براي آزادي جاسوسان خود در ايران افزايش داده، لازم است دستگاه ديپلماسي كشور فشار متقابلي را با هدف آزاد‌سازي ايرانيان زنداني در امريكا آغاز كند.
تأييد رسمي يك واقعيت
بر اساس گزارش‌هاي موجود تعداد زيادي از شهروندان كشورمان كه هم اكنون در زندان‌هاي امريكا به سر مي‌برند، به اتهام دور زدن تحريم‌هاي امريكا و فروش برخي محصولاتي كه در ليست تحريم‌هاي امريكا قرار دارد، به حبس محكوم شده‌اند؛ واقعيتي كه مورد تأييد وزارت امورخارجه و ستاد حقوق بشر قوه قضائيه نيز قرار گرفته است و اين دو نهاد با اشاره به وجود شهروندان ايراني در زندان‌هاي امريكا به مقامات اين كشور يادآور شده‌اند بايد نسبت به آزادي فوري اين زندانيان كه در شرايط نامطلوب و سختي به سر مي‌برند، اقدام كنند و از تعقيب قضايي شماري از شهروندان ايراني در ساير كشورها نيز دست بردارند.
چه تعداد ايراني زنداني هستند؟
همان‌طور كه پيش از اين نيز عنوان شد، به دليل مهر امنيتي كه ايالات متحده بر پرونده بازداشت اتباع ايراني زده است، آمار دقيقي از تعداد افراد بازداشت شده در دست نيست، اما برخي اخبار غيررسمي تأييد مي‌كند كه هم‌اكنون 56 ايراني با اتهامات واهي در زندان‌هاي امريكا حضور دارند يا با فشار اين كشور در نقاط ديگر دنيا بازداشت شده‌اند و قرار است به امريكا تحويل داده شوند.
بر اين اساس، در سال 2016 رويترز مدعي شده بود ۱۲ ايراني مقيم امريكا به اتهام فروش تكنولوژي‌هايي كه ممكن است به توسعه برنامه هسته‌اي و نظامي تهران منتهي شده باشد، در اين كشور زنداني يا در حال محاكمه هستند. رويترز تصريح كرده بود اين آمار را از بررسي هزاران صفحه اسناد دادگاهي، مصاحبه با اعضاي خانواده متهمان و وكلای آنها به دست آورده است. جست‌وجوهاي رويترز به افشاي جزئيات جديدي درباره اين افراد منتهي شد كه از تاجري در هيوستون تا كارگري در بروكلين و يك كارآفرين صنايع فضايي را شامل مي‌شد. 11 نفر از اين افراد متولد ايران هستند و همگي اقامت قانوني امريكا را در اختيار دارند.
اسامي زندانيان ايراني به ادعاي رويترز عبارت بود از: حميدرضا هاشمي، رضا اولنگيان، مظفر خزاعي، آرش قهرمان، اميرعباس تميمي، نادر مقانلو، بهرام مكانيك، تورج فريدي، خسرو افقهي، وحيد حسيني، علي صابونچي و مجيد ايرانپورمباركه.
از ميان اين 12 ايراني محبوس در زندان‌هاي امريكا، هفت تن يعني نادر مقانلو (بازرگان دوتابعيتي)، بهرام مكانيك (تاجر مقيم امريكا)، خسرو افقهي (تاجر مقيم لس‌آنجلس)، آرش قهرمان و تورج فريدي (تاجران مقيم امريكا) و علي صابونچي (تاجر مقيم مريلند) در جريان تبادل زندانيان ميان تهران و واشنگتن كه در اواخر دي‌ماه 94 اتفاق افتاد، آزاد شدند، اما از وضعيت پنج زنداني ايراني ديگر كه در گزارش رويترز نامشان ذكر شده بود، اطلاعي در دست نيست و آنها همچنان در شرايطي نامطلوب در زندان‌هاي امريكا محبوس هستند.
يكي ديگر از اتباع ايراني بازداشت شده در امريكا احمد شيخ‌زاده است؛ فردي كه گفته مي‌شود مشاور هيئت نمايندگي ايران در سازمان ملل بوده و به اتهام نقض تحريم‌ها عليه ايران و تخلف مالياتي پولشويي براي ايران در زندان به سر مي‌برد. وي اخيراً با حكم دستگاه قضايي امريكا به سه ماه حبس محكوم شده است.
مرگ مشكوك تبعه ايراني
اما نكته مهم اين است كه امريكا هيچ تضميني براي حفاظت از جان اتباع ايراني ارائه نكرده است و رفتارهاي اين دولت با زندانيان نشان مي‌دهد جان آنها همواره در معرض تهديد قرار دارد، به عنوان مثال وزارت دادگستري امريكا در سال ۹۱ با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد دو نفر را به اتهام صادرات غيرقانوني مواد غني‌سازي اورانيوم به ايران تحت تعقيب قرار داده است.
بر اساس اين بيانيه در خرداد ماه ۱۳۹۱ تبعه‌اي ايراني به نام خاكي بنا به درخواست دولت امريكا به بهانه واهي نقض تحريم‌ها در فرودگاه مانيل دستگير شد و پس از 27 ماه اسارت به طرز مشكوكي در زندان‌هاي فيليپين درگذشت؛ اتفاقي كه مقامات امريكا هيچ‌گاه در خصوص آن پاسخي به افكار عمومي ارائه ندادند.
حال به نظر مي‌رسد در حالي كه امريكا تلاش زيادي را براي آزاد كردن جاسوسان خود در ايران انجام مي‌دهد و از جريان سازي‌هاي مختلف براي اين امر استفاده مي‌كند، يكي از اقدامات مهم دستگاه ديپلماسي جمع‌آوري اطلاعات مربوط به زندانيان ايراني در امريكا و ساير كشورهايي است كه به درخواست امريكا بازداشت شده‌اند و اقدام مهم بعدي شروع رايزني با مجامع بين‌المللي براي آزاد‌سازي آنها و منع تعقيب‌شان در كشورهاي ديگر است؛ اتفاقي كه مي‌تواند زمينه‌ساز تأمين حقوق شهروندي اتباع كشورمان شود و راه را براي پرونده‌سازي‌هاي آتي عليه كشورمان به اتهامات واهي ببندد.
اين در حالي است كه اگرچه ستاد حقوق بشر قوه قضائيه پروژه‌اي در اين خصوص را آغاز كرده اما قطعاً اين روند بدون همكاري و پيگيري وزارت امورخارجه به ثمر نخواهد نشست.
ش.د9604988