با اتمام زمان بررسی صلاحیت‌های نامزدهای انتخابات از سوی شورای نگهبان و اعلام نهایی اسامی بیش از 15200 نفر برای رقابت‌های انتخاباتی مجلس و 144 نفر برای خبرگان رهبری، هر چه به زمان برگزاری انتخابات در یازده اسفند نزدیک می‌شویم، این سؤال پررنگ‌تر مطرح می‌شود که چه کسی یا کسانی را انتخاب کنیم؟ در واقع، با مشخص شدن نهایی اسامی نامزدهای انتخابات، حالا این ما(مردم) هستیم که باید قدم نهایی یا همان انتخاب نامزد‌ها برای ورود به مجلسین شورا و خبرگان را برداریم.
انتخاب اصلح
یکی از سؤالات پرتکرار که این روزها با توجه به نزدیک شدن به انتخابات مجلس دوازدهم طرح می‌شود، این است که با توجه به وضعیت کشور و مسائل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی اساساً به چه نمایندهای با چه ویژگی‌های فکری و مختصات تعهدی و تخصصی نیاز داریم؟ به عبارت دیگر، شرایط یک نامزد اصلح و تراز انقلاب برای نمایندگی ملت ایران در این دو مجلس با توجه به بیانات امامین انقلاب برای امروز ایران چیست و چگونه باید نامزد اصلح را بشناسیم؟ هم مجلس شورای اسلامی و هم مجلس خبرگان رهبری از قوا و نهادهای مهم کشور هستند؛ به گونه‌ای که هم امام خمینی(ره) و هم خلف صالح ایشان، رهبر معظم انقلاب مجلس شورای اسلامی را در «رأس امور» و مجلس خبرگان رهبری را رکن رکین نظام اسلامی تلقی کرده و می‌کنند. از سوی دیگر، آزادی انتخاب در ایران پس از انقلاب اسلامی را به صورت مصداقی عینی می‌توان در ترکیب و تنوع سلایق و علایق سیاسی در نمایندگان یازده دوره گذشته مجلس ملاحظه کرد. برخی از افراد در ترکیب نماینده‌های مجالس ادوار که با پشتیبانی یک گروه سیاسی یا فرد خاصی توانسته بودند حمایت مردم را جلب کنند و به مجلس راه یابند، بعدها دیدیم جز زحمت برای مردم و کشور عایدی نداشتند یا در نیمه راه مجلس از طیفی سیاسی به طیفی دیگر کوچ کردند و در مجلس به شکلی مخالف آنچه گفته بودند، عمل کردند. این تجارب نشان از جایگاه تعیین‌کننده رأی مردمی دارد، یعنی مردم هر چه در صندوق بیندازند، همان بازخوانی و اعمال می‌شود. با ادراک این واقعیت، مردم باید اهمیت رأی و انتخاب خود را بدانند و تلاش کنند خود را به حجت شرعی برای انتخاب اصلح برسانند. امامین انقلاب با همین نگاه همواره بر دقت بیشتر در انتخاب افراد اصلح برای خانه ملت تأکید داشته‌اند.
نماینده اصلح از منظر امام(ره)
سوای یک سری شرایطی که در قانون اساسی به صورت عام برای این موضوع مشخص شده و دستگاه‌های اجرایی، نظارتی و صیانتی مانند وزارت کشور و شورای نگهبان وظیفه دارند آنها را بسنجند و سپس کف صلاحیت‌ها و شایستگی‌های نامزدهای نمایندگی را برای پست‌های انتخابی احراز کنند، مردم وظیفه دارند از بین این صالحانِ واجدِ کف صلاحیت‌ها، کسانی را انتخاب کنند که اصلح از همه باشند. این وضعیت هم با بررسی کارنامه موفق گذشته و برنامه متقن برای امروز و فردا حاصل شدنی است و اگر کسی قدرت تحلیل و دانش تشخیص اصلح را نداشت، وظیفه‌اش این است که به تعبیر امامین انقلاب از آگاهان و آدم‌های موثق بپرسد و فرصت رأی خود را هدر ندهد. حضرت امام خمینی(ره) بار‌ها و در سخنان خود ویژگی‌های نماینده اصلح را تبیین کرده و در سخنان و وصایای گرانقدر خودشان مردم را به اهتمام و تلاش برای تشخیص نامزدهای اصلح نمایندگی دعوت کرده‌اند: «باید خودتان تشخیص بدهید که آدم صحیحى است تا اینکه بتوانید رأى بدهید. مجرد اینکه این آدم یک آدم خوبى است خیلى، اول وقت نمازش را میخواند و نماز شب میخواند. این براى مجلس کفایت نمى‌کند. مجلس اشخاص سیاسى لازم دارد، اشخاص اقتصاددان لازم دارد، اشخاص سیاستمدار لازم دارد، اشخاص مطلع بر اوضاع جهان لازم دارد. باید تعهد به اسلام باشد و موافقت با جمهورى اسلامى باشد لکن این مسائل هم باشد.»
نامزد اصلح از دیدگاه رهبری
رهبر معظم انقلاب همواره در دیدار‌های خود بر شاخصه‌های نامزد اصلح نمایندگی ملت ایران در پست‌های مهم انتخابی تأکید کرده‌اند که مبتنی بر این بیانات برخی از مهم‌ترین این شاخصه‌ها را مرور می‌کنیم.
۱ـ قوی و کارآمد برای مدیریت اجرایی کشور؛ قوی و کارآمد بودن برای مدیریت اجرایی کشور نخستین ویژگی ضروری برای یک نماینده مجلس است و در بزنگاه‌های حساس تصمیم‌گیری نجات‌بخش است.
۲ـ دارای تفکر معقول و شجاعت در عمل؛ با تفکر معقول، شجاع و سنجیده طرح‌هایی از مجلس بیرون می‌آید که می‌تواند در عمل مشکلات را حل کند. متأسفانه، بنا بر اذعان یکی از نمایندگان مجلس، گاهی اشتباهات نمایندگان در تصویب قوانین باعث می‌شود «نیمی از دوران چهار ساله نمایندگی مجلس به اصلاح قوانین اشتباه» سپری شود.
۳ـ خستگی‌ناپذیر و دارای همت بسیار؛ فعال، خلاق و خستگی‌ناپذیر بودن از ویژگی‌های ذاتی نمایندگی مردم در مناصب انتخابی است و لذا نمایندهای که در مواجهه با مشکلات مردم، همت زیادی از خود برای حل آنها نشان نمی‌دهد، نباید در مجلس حضور داشته باشد تا موجب ناامیدی مردم و هدر رفت بیت‌المال نشود.
۴ـ حاضر در بین مردم و دانای نیاز‌های جامعه؛ یک نماینده خوب و تراز انقلاب اسلامی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب فردی است که همواره در میان مردم حاضر شده و با شناسایی نیاز‌های آنها در صدد رفع این نیاز‌ها برآید.
۵ـ بصیر، هوشمند، با تدبیر و با برنامه؛ نماینده خوب و قوی کسی است که با بصیرت و هوشمندی مشکلات مردم را خوب بشناسد و برای حل آنها خوب تدبیر و برنامه‌ریزی کند.
۶ـ اهل اجرای عدالت و مبارزه با بی‌عدالتی؛ ملاحظه هزینه‌ها و آسیب‌هایی که از قبل یک نمایندهای که با بی‌عدالتی، اهداف و مطامع سیاسی و اقتصادی فردی و جناحی را به جای ملی پیگیری می‌کند، کافی است تا ما را به صرافت جست‌وجو و انتخاب نامزد اهل عدالت و مبارزه با فساد و بی‌عدالتی و تبعیض بیندازد.
۷ـ حرکت در جهت آرمان‌ها و پیشرفت کشور؛ فردی که به عنوان نماینده وارد خانه ملت می‌شود، باید افزون بر تلاش برای استیفای حقوق مردم در جهت تحقق آرمان‌ها و اهداف عالی کشور تلاش کند تا کشور را به سوی پیشرفت هدایت کند.
۸ـ دوری از منفعت‌های شخصی و حزبی؛ افراد و نامزدهایی که در دوران پیش از انتخابات و فعالیت‌های تبلیغاتی خود را وام‌دار حمایت‌های خارج از قانون افراد و جریان‌های سیاسی و اقتصادی می‌کنند، در واقع استقلال فکری و عملکردی خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین چنین فردی نمی‌تواند نماینده واقعی مردم باشد. نماینده تراز انقلابی مردم کسی است که از هرگونه منفعت‌جویی حزبی یا شخصی مبرا بوده و استقلال جایگاه نمایندگی خود برای مطالبه حقوق مردم را حفظ کند.
۹ـ پایبند به اقتصاد مقاومتی و نگاه نداشتن به بیرون مرز‌ها؛ برنامه‌ریزی و طراحی برای اجرای موفقیت‌آمیز راهبرد اقتصاد مقاومتی نیازمند همراهی همه ارگان‌های کشور، مانند دولت و مجلس است. نماینده مجلس هم باید در جایگاه قانون‌گذاری با تصویب قوانین مناسب در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و مقاوم‌سازی مؤلفه‌های اقتصادی کشور در برابر جنگ ترکیبی و اقتصادی تلاش کند.
۱۰ـ پرهیز از بد اخلاقی‌های انتخاباتی؛ نامزدهای نمایندگی مجلس باید در طول مدت مجاز تبلیغات از تخریب رقبا پرهیز کرده و توانمندی‌های خود را بیان کنند.
البته می‌توان به این فهرست ویژگی‌هایی، نظیر پایبندی به مبانی و ارزش‌های اسلام، انقلاب و اهداف ملت، صمیمی بودن با مردم و خود را خدمتگذار مردم دانستن، استکبارستیز، شجاع و مقاوم در برابر فشار‌های دشمن، مؤمن، با تقوا و متوکل به خدا و راستگو، ساده‌زیست و دوری از اشرافی‌گری، امانت‌دار، پاکدامن و به دور از فساد و ایمان به نظرات و توانایی‌های مردم را نیز افزود.
نتیجه‌گیری
به نظر می‌رسد مهم‌ترین مسئله امروز جامعه ما با توجه به پیمایش‌ها و ارزیابی‌هایی که انجام گرفته، نارضایتی بخشی از اقشار ضعیف جامعه نسبت به مشکلات و مسائل معیشتی و روندهای اقتصادی است که چه بسا سبب کاهش مشارکت شود. اگرچه واکاوی دقیق علل آن مجال دیگری را می‌طلبد، اما آنچه در ارتباط این موضوع با انتخابات پیش‌رو می‌توان گفت، این است که ناکارآمدی برخی نمایندگان و مسئولان حتماً با انتخاب نماینده اصلح برای حضور در مجلس مرتبط است و شکل‌گیری مجلس کارآمد متشکل از نمایندگانی با ویژگی‌های مذکور می‌تواند روند موفقیت‌های گذشته و دفع تهدیدات بیرونی را تضمین کند. پس راه‌کار حل مشکلات باز هم از رهگذر انتخاب نماینده اصلح و مجلس کارآمد می‌گذرد و این مشارکت بالای همه ما در انتخابات را می‌طلبد.