به تعبیر رهبر معظم انقلاب، مرحوم سیدعبدالحسین لاری از فقهای معاصر و پیشتاز مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی بود همراهی مردم و بزرگان فارس با مرحوم سیدعبدالحسین لاری، سرعت شکلگیری ارکان حکومتی را که با عنوان «حکومت اسلامی لارستان» شناخته میشد، بیشتر کرد. با دستور سیدلاری، نیروی نظامی منظم و آبرومندی با استفاده از ظرفیت عشایر تشکیل و برای حفظ و برقراری امنیت سازماندهی شد. او سنگ بنای کارخانه تولید اسلحه را در لارستان گذاشت تا نیروهای نظامی برای تأمین تسلیحات خود محتاج به بیگانه نباشند. این نیروها، نشان ویژه حکومت لارستان را روی کلاههایشان داشتند که روی آن حدیث «لا فَتی اِلاّ عَلی لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار» ضرب شده بود.(2)
سید لاری برای تسهیل ارتباطات، اداره پست لارستان را تشکیل داد. دلیل این اقدام، احتمالاً واگذاری امتیاز پست به دولتهای خارجی از سوی زمامداران عهد قاجار و تسلط اجانب بر این کانال ارتباطی بود. این اداره پست، تمبر مخصوص به خود را داشت که ابتدا روی آن عبارت «پُست ملت لار» و بعدها «پست ملت اسلام» درج شد. در ادامه، محکمههای شرعی برای رسیدگی به دعاوی مردم و اجرای حدود اسلامی شکل گرفت. سید دقت بسیاری در اجرای حدود و احکام شرع داشت و به همین دلیل، به این محکمهها توجه ویژه میکرد و رفتار قضات را زیر نظر میگرفت. ساختار اقتصادی حکومت اسلامی لارستان نیز بر پایه گرفتن مالیاتهای شرعی (خمس و زکات) استوار بود و با استفاده از همین ظرفیت، ظرف حدود یک سال، امنیت مالی و جانی را در منطقه برقرار کرد. این در حالی بود که شرایط در دیگر نقاط کشور، به خصوص با آغاز جنگ جهانی اول هر روز بدتر میشد.
رویکرد آیتالله سیدعبدالحسین لاری در حوزه سیاست خارجی نیز با آنچه مردم از حکومتهای قبلی دیدهبودند، تفاوت آشکاری داشت. شعار حکومت اسلامی لارستان که روی مُهر مخصوص آن نقش بست، حدیث نبوی «الْإِسْلَامُ یَعْلُو وَ لَا یُعْلَى عَلَیْهِ» (اسلام برتر است و چیزی بر آن برتری ندارد) بود. محتوای این روایت، در واقع رکن اساسی سیاست خارجی سید لاری را تشکیل میداد. به دنبال امضای قرارداد استعماری 1907 میان انگلیس و روسیه تزاری و تقسیم ایران به دو منطقه نفوذی و البته ورود نیروهای اجنبی به خاک ایران، سید فتوای جهاد صادر کرد و مسلمانان را به نبرد همهجانبه علیه «ابالیس (شیاطین) انگلیسی» و «روسِ بدتر از مجوس» فرا خواند. او در نامهای به یکی از سران عشایر، بدون حاشیه رفتن و تعارف نوشت: «من که مجتهد و جانشین پیغمبر اسلام هستم، به این وسیله فتوا میدهم که جهاد با این کفار حربی انگلیسی واجب است» و در استفتایی دیگر از سوی برخی روحانیان شیراز، همه را به جهاد با استعمارگران فرا خواند و خطاب به آنها نوشت: «الجهاد من المهد الی اللحد».(3) سیدلاری در همان حال، رویکردی مثبت به قضیه وحدت اسلامی داشت و آن را باعث قوام اسلام و عقبراندن استعمارگران میدانست؛ این موضوعی است که وی در رساله «قانون مشروطه مشروعه» به آن اشاره کرده است.
منابع در دفتر نشریه موجود است.