حضور حماسی مردم در انتخابات 11 اسفندماه را می‌توان برگ زرینی در افتخارات مردم‌سالاری دینی نظام اسلامی دانست. این حضور حماسی و باشکوه را که برخلاف برخی نگاه‌های منفی و جنگ رسانه‌ای و شناختی دشمن شکل گرفت، باید یک پیروزی دانست؛ اما شاید این سؤال مطرح شود که با این درصد مشارکت که تفاوت زیادی با دوره قبل نداشته و حداقل مشارکت در تاریخ انتخابات‌های مجلس شورای اسلامی به شمار می‌آید، چرا در این شرایط حضور مردم در انتخابات 11 اسفندماه را یک حماسه و پیروزی می‌نامیم و می‌دانیم؟ تأمل در اهم این دلایل پیروزی نامیدن مشارکت مردم را می‌توانیم به شرح زیر بررسی کنیم:
شناخت عرصه پیروزی
ممکن است این سؤال در ذهن مخاطب پدید آید که وقتی ما در سوابق مجلس با مشارکت بیش از 70 درصدی نیز روبه‌رو هستیم، چگونه می‌توان این انتخابات با مشارکت بالای 40 درصد را پیروزی نامید؟ برای پاسخ به این مطلب نکته‌ای که باید مد نظر داشت، این است که هر چند نیروهای دغدغه‌مند و انقلابی بین مشارکت آرمانی و مشارکت شکل گرفته تفاوت قائلند، اما شناخت زمینه و زمانه‌ای که این مشارکت حماسی در آن شکل گرفته است، نشان می‌دهد این مشارکت در شرایطی پدید آمد که دشمن و برخی نیروهای رادیکال داخلی تمام مساعی و تلاش فیزیکی و رسانه‌ای خود را برای برگزار نشدن انتخابات یا حداقل کم رنگ بودن آن به عرصه آورده بودند.
برای نمونه، در سال 1400 و در انتخابات ریاست‌جمهوری وقتی که با وجود کرونا، تلاش رسانه‌ای و شناختی دشمن، تحریم انتخابات از سوی برخی نیروهای داخلی و... مشارکت 48 درصدی شکل گرفت، رهبر معظم انقلاب در پیام‌شان از عباراتی، مانند «حضور حماسی و شورانگیز»، «صفحه درخشان دیگری»، «پیروز بزرگ انتخابات» و... استفاده کردند و فرمودند: «حضور حماسی و شورانگیز در انتخابات ۲۸ خرداد، صفحه درخشان دیگری بر افتخارات شما افزود. در میانه عواملی که هر یک به‌گونه‌ای می‌توانست مشارکت در انتخابات را کم‌رنگ کند، مناظر چشم‌نواز اجتماعات شما در مراکز رأی‌گیری در سراسر کشور، نشانه آشکاری از عزم راسخ و دل امیدوار و دیده بیدار بود. پیروز بزرگ انتخابات دیروز، ملت ایران است که یک‌بار دیگر در برابر تبلیغات رسانه‌های مزدور دشمن و وسوسه خام‌اندیشان و بدخواهان، قد برافراشت و حضور خود در قلب میدان سیاسی کشور را نشان داد. نه گلایه از دشواری معیشت طبقات ضعیف، نه دلتنگی از تهدید بیماری فراگیر، نه مخالف‌خوانی‌هایی که با انگیزه دلسرد کردن مردم از ماه‌ها پیش آغاز شده بود، و نه حتی برخی اختلالات در جریان رأی‌گیری در ساعاتی از روز انتخاب، هیچ یک نتوانست بر عزم ملت ایران فائق آید و انتخابات مهم ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر و روستا را دچار مشکل سازد.»
شناخت دوگانه نزاع
در منازعه پنجم انتخاباتی که از سال ۱۳۹۸ شروع شد و در این انتخابات هم دشمن و هم برخی نیروهای رادیکال داخلی به آن دامن می‌زدند، ما با چند ویژگی اساسی مواجه هستیم:
اولاً تقابل به جای امر تاکتیکی به امر ماهوی تبدیل شد. در چهار منازعه سابق بحث بر شکل و فرم مدیریت و حکمرانی بود؛ اما در انتخابات‌های 11 اسفند و انتخابات 1398 و 1400 دشمن و جریان رادیکال داخلی سعی کرد آن را به سوژه‌ای علیه نظام تبدیل کند.
ثانیاً در انتخابات حاضر یک بخش از نیروهای داخلی‌ـ که می‌توان آنها را جریان رادیکال نامید‌ـ تلاش کردند بخشی از پازل تحریم انتخابات برای آنچه خود نافرمانی مدنی و بسیج عمومی برای چانه‌زنی از پایین به بالا می‌نامیدند، تکمیل کنند.
یکی از دلایل پیروزی شمردن حماسه مردم در 11 اسفندماه را باید تلاش دشمن و جریان رادیکال داخلی برای شکل نگرفتن حماسه و مشارکت نامید. بر این اساس می‌توان گفت، حضور مردم و شکست دوگانه مشارکت‌ـ تحریم به نفع نظام اسلامی بود.
شناخت بازیگران عرصه
نزاع مشارکت‌ـ تحریم
الف‌ـ بازیگران عرصه تحریم
بررسی تحولات یک سال منتهی به انتخابات 11 اسفندماه نشان می‌دهد، دو بازیگر خارج‌نشین و یک بازیگر داخلی تمام تلاش و توان خود را برای شکل نگرفتن مشارکت صرف کرد؛ لذا مشارکت با وجود تلاش و کارشکنی این سه طیف شکل گرفت. این سه بازیگر سیاسی عرصه تحریم عبارتند از:
1ـ بازیگر کلان یا دشمن خارجی: بررسی رویکرد دشمن نشان می‌دهد برنامه‌ریزی آنها در دو سطح و لایه انجام پذیرفته است:
لایه اول از راهبرد دشمن به ویژه تا قبل از شهریورماه و سالگرد فوت مهسا امینی بر امنیتی‌سازی محیط داخلی بنا گذاشته شده بود و با همت نیروهای امنیتی این لایه از راهبرد که تا ایام انتخابات نیز ساری و جاری بود، ناموفق ماند.
لایه دوم که به موازات راهبرد اول اجرا می‌شد، کاستن از مشارکت مردم در انتخابات بود که در سازوکار رسانه‌ای و شناختی پیگیری می‌شد و در آینده به آن اشاره خواهد شد.
بر این اساس، یکی از دلایل نامگذاری پیروزی بر حماسه مردم در انتخابات یازده اسفند را باید همین شکست دشمن دانست. پیروزی یازدهم اسفندماه 1402 در شکست راهبردها و تاکتیک‌های دشمن تعریف می‌شود.
۲ـ ارتجاعیون: رهبر معظم انقلاب در تعریف مرتجع می‌فرمایند: «مرتجع آن کسی است که در سیاست و سبک زندگی، تابع سیاست و سبک زندگی غربی است؛ این مرتجع است. این [وضع] در کشور ما بود؛ در دوران حاکمیت فاسد و وابسته پهلوی، سبک زندگی غربی در کشور بود، انقلاب آمد آن را پس زد؛ هر کس به آن برگردد مرتجع است. ممکن است این شخصی که مرتجع است تی‌شرت و شلوار لی و پاپیون و اودکلن فرانسوی هم بزند، اما مرتجع است.» اگر بخواهیم جریان ارتجاعی را دسته‌بندی کنیم به سه بازیگر می‌رسیم؛ جریان ارتجاعی تجزیه‌طلب، جریان ارتجاعی سلطنت‌طلب و جریان ارتجاعی حوزه شناختی و رسانه‌ای. این سه جریان مکمل یکدیگر و بازوی نظام سلطه هستند؛ زیرا زمانی که تروریست‌ها خط لوله گاز کشور را برای نارضایتی اجتماعی منهدم می‌کرد، بازوی دیگر در حال تلاش برای نشانه رفتن اذهان ملت بود؛ چنانکه کانال تلگرامی شبکه «ایران اینترنشنال» در روز چهارشنبه 9 اسفندماه و طی 24 ساعت 44 خبر منفی به صورت متن، پادکست و ویدئو کلیپ علیه انتخابات و سیاه‌نمایی از آن منتشر کرد.
۳ـ جریان رادیکال داخلی: در کنار دو بازیگر دیگر، جریان داخلی تلاش کرد بازوی داخلی خط تحریم باشد. البته بررسی سازوکار این موضوع به مجال دیگری نیاز دارد.
ب‌ـ بازیگران عرصه مشارکت
در سوی مقابل، برخی جریان‌های سیاسی اصلاح‌طلب مانند کارگزاران، اعتدال و توسعه، مردم‌سالاری، ندای ملت و... از فاز تحریم انتخابات تبری جسته و رویکرد مشارکت را برگزیدند و با نگارش بیانیه روزنه‌گشایی، کنش سیاسی فعالانه خود در انتخابات را معین کردند. بر این اساس باید شکل‌گیری مشارکت را تلاشی دسته جمعی از همه طیف‌های سیاسی چپ و راست، اصلاح‌طلب و اصولگرا و... برای گذار از ترفندها و تاکتیک‌های سه بازیگر خواستار تحریم دانست.
تدابیر و راهبرد حکیمانه رهبری
در ابلاغ راهبردهای چهارگانه
براساس همین زمینه‌ها، رهبر معظم انقلاب برخلاف رویکرد پیشین که بر وارد نشدن زودهنگام به انتخابات اصرار داشتند، در اولین روزهای سال فرمودند: «یکی از ابزارهای مهم قوت کشور همین انتخابات است. مسئولانی که مرتبط هستند از همین حالاـ البته می‌دانم که دنبال کرده‌اندـ راهبرد مشارکت را، راهبرد امنیت انتخابات را، راهبرد سلامت انتخابات را، راهبرد رقابت انتخابات را مشخص کنند؛ انتخابات خوب سالم با مشارکت بالایی ان‌شاء‌الله در آخر سال داشته باشیم.»
ورود زودهنگام رهبر معظم انقلاب به موضوع انتخابات هم اهمیت موضوع در زمانه تشدید روند جنگ شناختی مبتنی بر تحریم و تخریب دشمن علیه سرمایه ارزشی و گفتمانی نظام اسلامی را بیش از پیش نمایان کرد و هم امروز که با پیروزی کم‌نظیر ملت ایران در عبور از سد این موانع و پوچ بودن تلاش حدود یک ساله دشمن برای رساندن مشارکت به زیر 30 درصد را هدفگذاری کرده بودند، راز تأکیدات رهبرحکیم انقلاب بر چهار راهبرد انتخاباتی را از اول سال تا زمان برگزاری انتخابات را در منظر مردم و دنیا نمایان کرد. از این رو، به جرئت می‌توان گفت، یکی از عوامل اصلی ساخت این مشارکت پیروزمندانه در 11 اسفند رهبر معظم انقلاب و مدیریت‌های داهیانه ایشان است.