صبح صادق >>  خرد >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۳:۴۳  ، 
شناسه خبر : ۳۵۹۸۴۳
سیدعبدالحسین لاری‌ ـ 54
پایگاه بصیرت / فتح‌الله پریشان/ گروه خرد
آنچه از غور و فحص در اندیشه سیاسی مرحوم «سیدعبدالحسین لاری» در سلسله نوشتارهای گذشته به دست آمد، این بود که غایت حکومت از دیدگاه سیدلاری، از بین بردن ظلم است که مایه استبداد می‌شود و در گام بعد ایجاد عدالت و مساوات. از منظر سیدلاری، حفظ مملکت اسلامی، به معنای حفظ حکومت است. سیدلاری در زمینه اندیشه‌ورزی سیاسی و حکومتی به خلق و تولید آثار و مکتوباتی دست زده است که یک ویژگی بارز دارند و آن، اثربخش بودن این آثار است. سید تلاش کرده است در کتاب «آیات‌الظالمین» که نخستین رساله سیاسی او به شمار می‌آید، ذیل مبحثی با عنوان «حرمت مطلقه» معاونت ظلم، به شکل عملی و تحقق‌پذیر به طور همه‌جانبه حکومت‌های استبدادی و جائر را تحریم کند و هرگونه همکاری مؤمنان با دستگاه آنان را در تمام زمینه‌ها نامشروع معرفی کرده و در حقیقت شیوه مبارزه منفی با حکومت‌های استبدادی را واجب شمرده است.
حاشیه و تعلقیه‌ای بر «مکاسب» شیخ انصاری از دیگر آثار لاری است که آکنده از مباحث فقه سیاسی استدلالی است؛ بخشی از آن به مسئله جواز و عدم جواز همکاری با ظالم و حکومت‌های استبدادی و جائر اختصاص دارد و با شیوه‌ای کاملاً فقهی و اصولی، نظریه «حرمت معاونت ظالم به طور مطلق» را اثبات کرده است.
کتاب «مشروطه مشروعه» نظام مشروطه مبتنی بر ارزش‌ها و مبانی اسلام را بررسی می‌کند؛ البته منظور او از مشروطه مشروعه با نظرات علمایی، همچون شیخ فضل‌الله نوری کمی متفاوت است. وی در رفتار سیاسی نیز بیشتر به جریان مشروطه‌خواهان نزدیک است و لذا کتاب سیاسی دیگر خود به نام «قانون در اتحاد دولت و ملت» را در دفاع از آرا و مواضع «مشروطه‌خواهان» نوشته است.
رساله موسوم به «احکام قانون اداره بلدیه» نیز کتابچه‌ای است که پس از مشروطیت و برای رفع نیازهای روز آن انقلاب نگارش یافته است؛ مجتهد لاری در این رساله آیین اداره یک شهر و تصرف در امور و شئون آن طبق موازین فقه اسلامی را به بحث گذاشته و از آن به مثابه نقشه راهنمای حکومت اسلامی در منطقه جنوب استفاده کرده است.
کتاب‌های دیگر سیدلاری عبارتند از: احکام جهاد، بیانیه دفاعیه در جنگ بین‌الملل اول، رساله سؤال و جواب از مصرف اجناس خارجی؛ معارف السلمانی بمراتب الخلفاء الرحمانی، اکسیرالسعادة فی اسرا الشهادة، خطبه صلاة الجمعه و ولایت فقیه. هر یک از این مکتوبات و آثار افزون بر بیان وسعت بینش و دانش سیدلاری، درصدد است تا گره‌ای را از مشکلات عملی حکومت اسلامی لارستان باز کند. در این میان، حوزه سیاست از نظر سیدلاری، ساحتی ویژه است. از منظر اندیشه سیاسی سید، رابطه سیاست و دین، رابطه جزء و کل است. دین دارای احکام و دستورهای بسیاری است که بخشی از آنها به مسائل و موضوعات سیاسی مربوط است؛ پیامبران یعنی آورندگان دین برای هدایت بشر، خود حکومت تشکیل داده و رهبری سیاسی امت را بر عهده گرفتند. این مسئولیت پس از امام به عهده فقیه است که زندگی بشر را که از جمله مسائل مربوط به سیاست است، براساس وحی تنظیم کند. از این رو، سیدلاری القای جدایی دین از سیاست را یکی از هدف‌های مهم استعمار، به ویژه انگلیس می‌داند.