پیروزی «مسعود پزشکیان» در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت و شبکه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و پایگاه‌های خبری در دنیا از زوایای گوناگونی این اتفاق را تحلیل و بررسی کردند. در این میان، اندیشکده‌هایی که در حوزه روابط خارجی کار می‌کنند[...]
پیروزی «مسعود پزشکیان» در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت و شبکه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و پایگاه‌های خبری در دنیا از زوایای گوناگونی این اتفاق را تحلیل و بررسی کردند. در این میان، اندیشکده‌هایی که در حوزه روابط خارجی کار می‌کنند، با موشکافی دقیق‌تری رویکرد سیاست خارجی احتمالی رئیس‌جمهور چهاردهم را بررسی کردند. اندیشکده بریتانیایی «چتم هاوس» در گمانه‌زنی تیم سیاست خارجی وی، نوشت: «اردوگاه اصلاح‌طلبان لیست پیشنهادی کابینه را آماده نکرده‌اند، زیرا نتایج انتخابات غیرمنتظره بوده و انتظارات قبل از درگذشت رئیسی این بود که نیروهای محافظه‌کار حداقل پنج سال دیگر در قدرت باشند. برخی اسامی در حال حاضر به گوش می‌رسد؛ از جمله انتصاب احتمالی عباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه. او نقشی کلیدی در مذاکرات برجام ایفا کرده بود.»
سراب احیای مذاکرات با آمریکا
چتم هاوس با بیان اینکه بهبود روابط با غرب امری دشوار خواهد بود، نوشت: «دشواری رابطه با غرب، حتی بدون در نظر گرفتن چالش‌های منطقه‌ای ناشی از افزایش تنش‌ها با اسرائیل، یا در سطح جهانی، ناشی از عدم اطمینان در مورد رئیس‌جمهور بعدی آمریکا و موضع کلی غرب در قبال ایران در پرتو انتخابات اخیر در سراسر اروپا، همچنان صدق می‌کند.»
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی که یک اندیشکده شناخته شده آمریکایی است، تأکید کمپین انتخاباتی پزشکیان بر موضوع رفع تحریم‌ها را به معنای مذاکره با آمریکا تعبیر کرد و نوشت: «نامشخص بودن وضعیت سیاسی آمریکا هرگونه تغییر قابل توجهی در روابط دو کشور را غیرممکن کرده است.»
این اندیشکده در بخشی از گزارش خود با اشاره به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نوشت: «اگر بایدن دوباره انتخاب شود (یا اگر بپذیرد کناره‌گیری کند و دموکرات دیگری به قدرت برسد)، آمریکا شاید به دنبال توافق هسته‌ای با ایران باشد؛ اگرچه دولت بایدن از نظر سیاسی برای تمدید توافق هسته‌ای ایران یا دیگر مذاکرات جدی با مشکلاتی روبه‌رو بود. شاید بایدن در دوره دوم تمایل بیشتری به صرف سرمایه سیاسی داشته باشد؛ اما به طور کلی با توجه به دشواری کلی مذاکرات و اولویت داشتن اروپا و به ویژه آسیا نسبت به خاورمیانه در دولت بایدن، بعید است شاهد اقدام چشمگیری از سوی دولت بایدن در دور دوم ریاست‌جمهوری وی باشیم.»
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در ادامه نوشت: «ترامپ و مشاورانش در گذشته طرفدار کمپین «فشار حداکثری» بودند که مخالف مذاکره و حامی فشار اقتصادی است. ترامپ ممکن است روابط آمریکا با روسیه را بهبود بخشد و انگیزه مسکو برای همکاری با تهران کاهش یابد. ممکن است ترامپ به حمایت نظامی از متحدان عرب آمریکا علیه ایران کمتر کمک کند. دولت بایدن با اسرائیل، اردن و کشورهای حاشیه خلیج فارس برای سرنگونی پهپادها و موشک‌های ایرانی در زمانی که ایران در آوریل 2024 به اسرائیل حمله کرد، همکاری مستقیم داشت؛ اما ترامپ در دولت اول خود نسبت به استفاده از نیروی نظامی و دخالت در خاورمیانه مردد بود.»
استمرار سیاست همسایگی و نگاه به شرق
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در تحلیل سیاست خارجه فعلی ایران نوشت: «در ماه آوریل، برای اولین بار ایران و (رژیم) اسرائیل، علی‌رغم 35 سال دشمنی، به طور علنی به یکدیگر حمله کردند؛ این موضوع نشان می‌دهد ایران نسبت به گذشته آمادگی بیشتری برای رویارویی مستقیم دارد. با این حال، حتی در دوران رئیسی، ایران تلاش داشت روابط خود را با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس بهبود بخشد. این اقدامات احتمالاً در دوره رئیس‌جمهور منتخب ادامه خواهد یافت.»
این اندیشکده آمریکایی با بیان اینکه یکی از تغییرات مهم در سیاست خارجی ایران در سال‌های اخیر بهبود همکاری با روسیه و چین است، افزود: «مسکو و تهران از نظر سیاسی و نظامی به یکدیگر نزدیک‌تر شده و ایران و اتحادیه اوراسیا موافقت‌نامه تجارت آزاد امضا کرده‌اند. ایران احتمالاً روی حمایت نظامی و اقتصادی بیشتر روسیه و شاید چین و همچنین حمایت دیپلماتیک در آینده حساب باز کرده است. تحریم‌های غرب انگیزه ایران را برای تجارت با روسیه و چین افزایش داده است.»
برنامه هسته‌ای و فروش نفت همچنان روی میز سیاست خارجه
اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا نیز پیش‌بینی کرد، فعالیت‌های هسته‌ای ایران در زمان پزشکیان ادامه خواهد داشت. این اندیشکده نوشت: «پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر گرفت. موضع ایران این بود که چون آمریکا از توافق خارج شده و تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرده، باید قبل از از سرگیری مذاکرات، به تعهدات قبلی خود عمل کند؛ این موضع دولت حسن روحانی و رئیسی بود که می‌تواند در نهایت موضع دولت پزشکیان باشد.»
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در پایان نتیجه‌گیری کرد: «دولت بعدی آمریکا از هر جناحی که باشد قادر به اعمال محدودیت‌های بیشتر بر فروش نفت ایران نیست؛ چرا که به افزایش قیمت نفت جهانی منجر می‌شود و آمریکا و سایر کشورها در برابر تورم آسیب‌پذیرند. علاوه بر این، قیمت‌های بالاتر نفت باعث افزایش درآمد روسیه می‌شود که مطلوب آمریکا نیست.»