صبح صادق >>  فرهنگ >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۲۹ آذر ۱۴۰۳ - ۱۵:۱۹  ، 
شناسه خبر : ۳۷۰۰۵۸
به بهانه تحولات و حوادث اخیر منطقه
پایگاه بصیرت / آرش فهیم

«سوریه» یکی از محور‌های مهم و راهبردی جهان در قرن ۲۱ بوده است. قرار داشتن این کشور در محور مقاومت سبب شد تا از دو دهه قبل، غرب (آمریکا، رژیم صهیونیستی و انگلستان) چشم طمع به این کشور داشته باشد و سیاست‌هایی را علیه آن اعمال کند. رسانه‌های غربی نیز در این جهت فعال بوده‌اند. هالیوود هم مانند همیشه همراه با سیاست‌های دولت آمریکا علیه کشور‌ها آثاری را درباره سوریه تولید کرده است که هم تطهیرکننده دخالت نظامی و سیاسی آمریکا در سوریه بوده‎اند و هم زمینه‌ساز اجرای برنامه‌های کاخ سفید در آن کشور. در همه فیلم‌های هالیوودی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به سوریه اختصاص دارد، طبق معمول آثار استراتژیک در آمریکا که به تقابل با دشمنانی با عنوان تروریست‌ها دست می‎زنند، آمریکا یک منجی معرفی می‌شود که درحال نجات مردم سوریه از دست تروریست‌هاست. جالب این است که حدود ۱۵ سال قبل و پیش از یورش داعش به آن کشور هم در یکی از فیلم‌های هالیوودی به شورشیان سوریه پرداخته شده بود. در بخشی از فیلم «پیشگویی» (Knowing) محصول سال ۲۰۰۹ تصویری از پرچم ارتش به اصطلاح آزاد سوریه نمایش داده شده بود که نشان‌دهنده پیوند هالیوود با نهاد‌های تصمیم‎‌گیر در حوزه نظامی و سیاست خارجی آن کشور است.

نمونه فیلم‌ها برای زمینه‌سازی حضور آمریکا در سوریه قسمت سوم فیلم «جارهد» است. جارهد مجموعه فیلمی براساس یک کتاب با همین نام است که با محوریت گروهی از تفنگداران نیروی دریایی آمریکا ساخته شده که در هر قسمت از این فیلم، در منطقه خاصی عملیات می‌کنند. «جارهد ۳» ماجرای حضور این تفنگداران در سوریه است. فیلم ضمن نمایش تصویری منفی از سوریه و نمایش تصاویری از تظاهرات و تجمعات مردمی علیه رژیم بشار اسد، نمایش می‌دهد تفنگداران آمریکایی نقش مؤثری در نجات مردم سوریه در آن کشور دارند. فیلم‌های دیگری، چون «زندگی»، «مومیایی» و «روز رستگاری» هم با محور مسائل سوریه با رویکرد تطهیر حضور آمریکا در آن کشور و تضعیف و تخریب مقاومت اسلامی ساخته شده‌اند. برای نمونه، فیلم «زندگی» محصول ۲۰۱۷ یک فیلم علمی ـ تخیلی است که داستان آن در فضا و درون یک سفینه می‌گذرد. گروه اکتشافی در فضا، در حال بررسی وجود حیات بر کره مریخ هستند؛ اما نکته مهم درباره این فیلم برای ما اشاره کوچک و گذرای آن به سوریه است. در یکی از سکانس‌های میانی فیلم، وقتی شخصیت محوری و محبوب فیلم، «دیوید جردن» با بازی «جک جیلنهال» در حال گفتگو با یکی از همکاران خود است، اشاره می‌کند که قبل از فضانورد شدن، سرباز ارتش آمریکا بوده است. او تنها خاطره‌ای هم که از دوران خدمت در این ارتش بیان می‌کند، این است که «در سوریه، بیمارستان ساختند» (!) همین جمله کوتاه و گذرا در فیلمی مهیج و سرگرم‌کننده، روی ناخودآگاه انبوه مخاطبان بین‌المللی فیلم، به سود ارتش آمریکا تأثیر می‌گذارد. آن هم در شرایطی که همگان می‌دانند نظامیان آمریکایی در سوریه همواره بیمارستان‌ها و منازل مسکونی را هدف بمباران قرار دادند! نکته جالب اینکه درست در روز‌هایی که فیلم «زندگی» روی پرده سینما‌های جهان بود، آمریکایی‌ها بیمارستان متعلق به پزشکان بی‌مرز را در سوریه بمباران کردند! یا فیلم «مومیایی» در اوج دوران مجاهدت‌های مدافعان حرم در عراق و سوریه ساخته شد. این فیلم مانند قسمت‌های قبلی مجموعه فیلم‌های مومیایی، ماجرای ظهور شیطان بر زمین را نمایش می‌داد، اما در این فیلم محل وقوع داستان در عراق و سوریه می‌گذرد و این بار، محل ظهور شیطان، «حرم» معرفی می‌شود!

کشور‌های دیگری، چون هند و روسیه نیز آثاری درباره سوریه ساخته‌اند. این کشور‌ها نیز ماجرای نجات‎بخش سربازان کشور خودشان در سوریه و مقابله با داعش را نشان داده‎اند.
اما در مواجهه با موضوع سوریه، بیشترین توقع از سینمای ایران بوده است. چون ایران در دوران حضور داعش در آن کشور، بیشترین نقش را در نجات سوری‌ها و کل منطقه از شر یک گروه شرور تروریستی داشت. در واقع، می‌توان گفت، نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران ضدتروریستی‌ترین گروه در سطح جهان به شمار می‎آیند که فداکاری‌های زیادی در راه نجات دنیا از سیطره گروه‌های شبه نظامی و تروریستی انجام دادند و حماسه‌ها خلق کردند و شهدایی هم تقدیم و جاودانه شدند؛ اما به جز تعداد کمتر از انگشتان یک دست، فیلم درباره حضور نجات‌بخش مستشاران ایرانی در سوریه ساخته نشده که از این میان نیز تنها «به وقت شام» و «قلب رقه» آثاری جدی و درخور اعتنا هستند و سایر آثار، چندان مورد توجه قرار نگرفتند. 

نکته مهم این است که این نوع فیلم‌ها توان بازاریابی در فرامرز‌ها را نیز دارند؛ مانند فیلم «به وقت شام» به کارگردانی «ابراهیم حاتمی‌کیا» که در کشور‌های بسیاری به نمایش درآمد و استقبال خوبی را به همراه داشت.

هر چند خیلی دیر شده است، اما به واقع با توجه به اتفاقات سوریه و سقوط دولت بشار اسد و وضعیت مبهم و نگران‌کننده مردم آن کشور، سینما راه مهم و مطمئنی برای اعلان سیاست اخلاقی و انسانی ایران در مواجهه ملت سوریه و هشدار نسبت به سلطه گروه‌های تروریستی و جنایات آمریکا و رژیم صهیونیستی در آن کشور است.