سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه در سفر به قاهره برای شرکت در نشست وزرای خارجه گروه دی۸ با شبکه الغد مصر گفت‌وگو کرد.مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید.وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش مجری درباره تحولات سوریه و سرنگونی بشار اسد و این سؤال که آیا می‌توان گفت ایران کماکان مواضع سابق خود درخصوص ماجرا را تکرار می‌کند و آیا به نظر شما حمایت نامحدود ایران از نظام بشار اسد از عواملی بوده که منجر به سقوط او شده است؟ گفت: به نظرم تحولاتی که در سوریه صورت گرفت را باید از دو زاویه مورد توجه قرار داد.رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: یک زاویه آن طرح و پروژه بزرگی است که آمریکا و اسرائیل برای کل منطقه در نظر گرفته‌اند و آن را به پیش می برند و ما شاهد هستیم که تلاش می کنند ظرفیت کشورهای منطقه را تهی کنند و آن‌ها را ضعیف و با یکدیگر درگیر کنند و به این ترتیب هرگونه مقاومتی را در برابر رژیم صهیونیستی از بین ببرند.وزیر خارجه افزود: بنگرید که در عراق، لیبی، سودان، لبنان، یمن و امروز در سوریه چه وضعیتی را به وجود آورده‌اند. بنابراین هر کس که دست آمریکا و اسرائیل را در ورای تحولات سوریه نبیند، دچار اشتباه بزرگی شده است.
* قرار نبوده که ما بخواهیم به جای ارتش سوریه با معارضان برخورد کنیم
وی افزود: زاویه دومی که از منظر آن می‌توان به تحولات سوریه نگریست در چارچوب خود سوریه و روابط دولت و مردم سوریه و معارضان سوری. ما به درخواست دولت سوریه برای مبارزه با تروریست‌ها به ویژه تروریست‌های داعش به کمک سوریه رفتیم. و شما به یاد دارید که داعش وقتی از عراق شروع کرد و به سوریه رسید به چه تهدید بزرگی تبدیل شد تا جایی که یک ائتلاف بین‌المللی علیه آن شکل گرفت. ما به درخواست دولت عراق به کمک عراق رفتیم و بعد به درخواست دولت سوریه به کمک سوریه رفتیم و وقتی هم که مبارزه با داعش تمام شد، ما بازگشتیم. وزیر خارجه بیان کرد: اما ما در روابط بین دولت سوریه و مردم خود و با معارضان و مخالفان خود هیچ دخالتی نداشتیم. زمانی هم که ارتش سوریه از جنگیدن خودداری کرد، ما هیچ اقدامی نکردیم چون قرار نبوده که ما بخواهیم به جای ارتش سوریه با معارضان برخورد کنیم.
* دولت سوریه و اسد با مذاکره موافق نبودند
مجری پرسید که آیا منظورتان همان عقب نشینی‌هایی است که ارتش سوریه از حلب، حماه و دمشق انجام داد؟ و عراقچی پاسخ داد: بله، درست است. وقتی خود ارتش سوریه عقب نشینی کرد، ما وظیفه‌ای برای خودمان قائل نبودیم که بخواهیم به جای ارتش سوریه دست به اقدامی بزنیم. ما البته در روند آستانه به همراه کشورهای ترکیه و روسیه تلاش کردیم که به روابط بین دولت سوریه و معارضان و به اصلاحات سیاسی در سوریه کمک کنیم، ولی تصمیم گیری در این خصوص با دولت سوریه بود.مجری شبکه الغد مصر با بیان اینکه جنابعالی در اظهارنظر مطبوعاتی اخیر خود اشاره کردید به اینکه از آن چه در سوریه اتفاق افتاده غافلگیر نشدید و گفتید که ریشه حقیقی این اتفاقات مسائلی است که طی ۱۲ سال در این کشور رخ داده است. پرسید آیا شما به دولت بشار اسد نصیحت کردید که در مقابل معارضان انعطاف و نرمش بیشتری نشان دهد؟ و وزیر خارجه بیان کرد: همان طور که گفتم ما در چارچوب روند آستانه تلاش می کردیم که به اصلاحات سیاسی در سوریه کمک کنیم و در همین چارچوب پیشنهادهای زیادی را به دولت سوریه ارائه کردیم. وزیر خارجه اضافه کرد: خود من بارها به دولت سوریه، وزیر خارجه و حتی خود بشار اسد توصیه کردم که با ترکیه وارد مذاکره شود. ولی دولت سوریه و آقای بشار اسد با مذاکره موافق نبود؛ چه با معارضان و چه با دولت سوریه.
* به اسد توصیه کردم که با ترکیه وارد مذاکره شود
وی ادامه داد: در مورد ترکیه معتقد بود که تا قبل از عقب نشینی نیروهای ترکیه از خاک سوریه با آن ها گفت‌وگو نخواهد کرد و چه طور می تواند با کشوری که خاکش را اشغال کرده، وارد مذاکره شود! ولی نظر ما این بود که به هر حال گفتگو مفید است.رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: همان طور که عرض کردم این نهایتا تصمیم خود دولت سوریه بود که با معارضان و دولت های دیگر گفتگو کند یا خیر. من آخرین بار با آقای بشار اسد در روز دوشنبه یعنی کمتر از یک هفته قبل از سقوط ملاقات کردم. در همان ملاقات هم توصیه کردم که با ترکیه وارد مذاکره شود. همان جا به ایشان گفتم که ارتش سوریه فاقد روحیه است و باید آقای بشار اسد روحیه ارتش را بالا ببرد. روز جمعه که در عراق دیداری با وزیر خارجه سوریه داشتم بار دیگر این نصایح را تکرار کردم، ولی برای انجام دیگر خیلی دیر شده بود.
* از مدت‌ها قبل به اسد نصیحت کرده بودیم
مجری از عراقچی پرسید آیا آقای اسد همواره نصایح شما را رد می‌کرد یا این که نصیحت شما خیلی دیر به ایشان ارائه شد؟ و وزیر خارجه عنوان کرد: خیر، ما از مدت‌ها قبل این نصیحت‌ها را کرده بودیم؛ در مورد نحوه برخورد با مردم، معارضان و با همسایگان. ولی ایشان نظر دیگری داشت و همان طور که عرض کردم رابطه ما با دولت سوریه بر مبنای تحمیل چیزی به آن‌ها توسط ما نبود، ما صرفا در حد مشورت با آقای بشار اسد صحبت می‌کردیم. من آخرین باری که با آقای بشار اسد - در روز دوشنبه - ملاقات کردم، در مسیر برگشت به فرودگاه، به یک رستوران مردمی رفتم و در کنار مردم شاورما خوردم، چون معتقدم باید با مردم ارتباط داشت. در آخرین سفر به مصر هم به رستورانی مردمی رفتم و کشری تناول کردم.مجری با بیان اینکه وقتی شما تصاویر حضور خود در آن رستوران مردمی در دمشق را منتشر کردید، این طور به نظر رسید که قصد دارید به جهان این پیام را بدهید که همه چیز بر وفق مراد است اما واقعیت طور دیگری بود. در این باره چه توضیحی دارید؟ که وی گفت: نه، این طور نبود. من قبل از این که وارد شوم، شایع شده بود که در دمشق کودتا شده، من به یک رستوران مردمی رفتم تا هم نشان دهم کودتایی در کار نیست و شهر در امنیت است و هم می‌خواستم بین مردم سوریه باشم.
* ما به سوریه فقط مشورت می‌دادیم
مجری با بیان اینکه جناب وزیر شما می‌فرمایید که بشار اسد را نصیحت می‌کردید. روس‌ها هم می گویند که بشار اسد را نصیحت می‌کردند. این در حالی است که شما و روسیه نزدیک‌ترین هم پیمانان به او بودید. این عدم گوش سپردن بشار به نصایحتان را چه طور تفسیر می‌کنید؟عراقچی در پاسخ به این سؤال عنوان کرد: دولت سوریه یک دولت مستقل بود و در تصمیم گیری مستقل عمل می‌کرد. ما دوستانی بودیم که فقط مشورت می‌دادیم. شما صدام حسین در عراق را به یاد دارید. بر خلاف توصیه همه دوستانش، از جمله مصر، با کویت آن گونه رفتار کرد و نهایتا هم به سرنگونی خودش منتهی شد. من قصد مقایسه ندارم بلکه می‌خواهم بگویم که دولت‌ها مستقل هستند و خودشان تصمیم می‌گیرند.مجری گفت: اما شما منافعی در سوریه داشتید و طبیعتا در صورت عدم گوش سپردن حکومت سوریه به آن نصایح، منافعتان به خطر می افتاد.عراقچی پاسخ داد: بله، ولی چه باید می کردیم؟ آیا باید در آنجا می جنگیدیم؟
* باید ارتشی وجود داشته باشد تا بتوانیم به آن کمک کنیم
مجری از وزیر امور خارجه سؤال کرد که آیا در آخرین دیداری که با بشار اسد داشتید، او از شما درخواست کمک نظامی کرد؟ و عراقچی پاسخ داد: ایشان قبل از کمک نظامی، نیاز داشت که به ارتش خود روحیه دهد تا ارتش خودش مقاومت کند. اگر ارتش ایستادگی می‌کرد، کمک های نظامی امکانپذیر و در دسترس بود. همان طور که به عنوان مثال روسیه از طریق جنگنده‌های خود با معارضان مسلح مقابله می‌کرد. باید ارتشی وجود داشته باشد تا بتوانیم به آن کمک کنیم.وی در پاسخ به این سؤال مجری که پرسید معتقدید ارتشی در سوریه نبوده است؟ اظهار داشت: متأسفانه ارتش سوریه کاملا روحیه خود را از دست داده بود و بدون هیچ مقاومتی صحنه را ترک کرد.مجری این شبکه مصری از رئیس دستگاه دیپلماسی سؤال کرد که چه زمانی شما به این یقین رسیدید که رژیم بشار اسد از هم فروخواهد پاشید؟ و عراقچی پاسخ داد: ما همان روزهای آخر متوجه شده بودیم که ارتش سوریه امکان مقاومت ندارد. توطئه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی برای ما کاملا روشن بود. تحریم‌های اقتصادی آمریکا سال‌ها بود که اقتصاد سوریه را به شدت ضعیف کرده بود و متأسفانه دولت سوریه بر خلاف ایران نتوانست با استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ملی با تحریم ها مقابله کند.
* سوریه یک دولت مستقل بود و مستقلاً تصمیم می‌گرفت
مجری پرسید که چرا چنین اتفاقی افتاد آن هم با وجود کمک‌های فراوان شما و روسیه به سوریه؟ و عراقچی گفت: ما کمک کردیم، ولی نه آن کمک های بزرگی که شما می‌فرمایید. من مجددا تکرار می‌کنم؛ یک اشتباهی در صحبت‌های شما وجود دارد و آن این است که فکر می کنید دولت سوریه یک دولت متعلق به ایران و روسیه و تحت کنترل ما بوده است. خیر، سوریه یک دولت مستقل بود و مستقلاً تصمیم می‌گرفت. ما فقط به او کمک می‌کردیم. مجری عنوان کرد: اما نفوذ ایران و روسیه برای همگان کاملا روشن بود.عراقچی هم پاسخ داد: بله، ما دوستان سوریه بودیم و هنوز هم دوستان مردم سوریه هستیم.
* سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی ما به موقع هشدارهای لازم را داده بودند
مجری با بیان اینکه شما اشاره کردید که در روزهای اخیر پی بردید که ارتش و دولت سوریه از هم خواهد پاشید. با توجه به حضور اطلاعاتی- امنیتی و نظامی ایران در سوریه برای سالیان متمادی، از وزیر خارجه پرسید که آیا این امر به منزله شکستی برای سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی شما محسوب نمی‌شود؟رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال بیان کرد: سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی ما به موقع هشدارهای لازم را داده بودند. ما تمام تحرکاتی که گروه‌های مسلح در ادلب انجام داده بودند و بسیج نیروها در آن منطقه و کمک‌هایی که به آن‌ها شده بود و تسلیحاتی که برای آن‌ها ارسال شده بود، همه این‌ها را به دولت سوریه گزارش کرده بودیم. حسب اطلاع ما روس‌ها هم اطلاعات کامل را به دولت سوریه داده بودند. بنا بر همین اطلاعات بود که دولت سوریه یکی از بزرگترین لشکرهای ارتش خود را به پشت دروازه‌های ادلب فرستاد.مجری گفت که یک سال قبل بشار اسد در یک مصاحبه تلویزیونی مدعی شد که روسیه ثابت کرده که خوب می‌داند چگونه هم پیمانانی – منظور ایران و روسیه – برای خود برگزیند. آیا ایران هم می تواند ادعا کند که می داند چطور همپیمانانی برای خود برگزیند؟وزیر خارجه در پاسخ عنوان کرد: بله، سوریه، ایران و روسیه همکاری‌های خوبی در منطقه داشته‌اند و در عالم روابط بین‌الملل این قبیل فراز و نشیب‌ها کاملا عادی است و فراوان اتفاق افتاده است. به هرحال دولت سوریه در اثر اشتباهات خود و در اثر فشارهای خارجی که از جنوب و شمال بر آن وارد شد، نتوانست مقاومت کند و سرنگون شد.
* تماسی با بشار اسد نداشتیم
مجری با بیان اینکه وزیر خارجه ترکیه مدعی شده است که در تماسی تلفنی از خارج با بشار اسد گرفته شده، از او خواسته‌اند که دمشق را ترک کند. از عراقچی سؤال کرد که آیا این تماس از جانب شما بوده است؟ و وزیر خارجه پاسخ داد: اطلاعات ضد و نقیض زیاد است. در این خصوص تماسی با بشار اسد نداشتیم.
* آیا می‌توانید بگویید ما علیه چه کسی هم پیمان بودیم؟
مجری با بیان اینکه بشار اسد، نزدیک ترین هم پیمان شما در منطقه، با فاجعه‌ای مواجه و ناچار شد از کشورش بگریزد. از وزیر خارجه سؤال کرد که آیا در آن لحظات به او پیشنهاد پناهندگی به ایران را دادید؟ و عراقچی بیان کرد: من قبل از پاسخ به این پرسش، از شما سؤالی می‌پرسم. شما در این مصاحبه مرتب تکرار کردید که سوریه هم پیمان ایران بوده و ایران هم پیمان سوریه. آیا می‌توانید بگویید ما علیه چه کسی هم پیمان بودیم؟مجری این شبکه مصری پاسخ داد که مقابل نیروهایی که علیه شما بودند؛ شما در یک جبهه بودید و نمی‌توان از این بابت بر شما خرده گرفت. همه کشورها هم پیمانانی دارند. وی همچنین از عراقچی سؤال کرد که این موضوع چه اشکالی دارد؟ و وزیر خارجه بیان کرد: منظورتان کدام نیروهاست؟ این ائتلاف علیه اسرائیل بود. مجری عنوان کرد: از بعد رسانه‌ای، بله این طور گفته می‌شد. اما آیا هم پیمان شما بشار اسد حتی یک گلوله به سمت اسرائیل شلیک کرد؟وزیر خارجه اظهار داشت: در یک مبارزه هرکس مسئولیت جداگانه‌ای دارد. یک مکتبی در منطقه وجود دارد به نام مکتب مقاومت در مقابل اشغالگری رژیم صهیونیستی و نیروهایی هستند که در این محور با همدیگر همکاری می کنند و علیه اشغالگران صهیونیست هم پیمان شده‌اند. این محور مقاومت در طول سال‌های گذشته ضربات زیادی به اسرائیل وارد کرده است.
* این اولین بار نیست که حزب‌الله رهبر خود را از دست می‌دهد
مجری از عراقچی خواست که نمونه‌ای از این ضربات وارده به اسرائیل را عنوان کند و او پاسخ داد: مثل بیرون کردن اسرائیل از جنوب لبنان.مجری عنوان کرد: چه طور چنین فرمایشی را مطرح می‌کنید در حالی که اسرائیل الان در جنوب لبنان حضور دارد؟! و وزیر خارجه بیان کرد: به یاد دارید که اسرائیل سال ها جنوب لبنان را اشغال کرده بود و حزب الله آن را بیرون کرد. در جنگ اخیر اسرائیل مجددا تلاش کرد تا وارد جنوب لبنان شود و مقدار کمی هم پیشروی کرد. حزب الله علی رغم این که ضربات سختی خورده بود، علی رغم این که رهبر خود را از دست داده بود، ولی مقاومت کرد. آن‌ها را متوقف کرد، تلفات زیادی از آن ها گرفت و آن ها را وادار به پذیرش آتش بس کرد. عراقچی ادامه داد: بر اساس این آتش بس نیروهای اسرائیلی باید از جنوب لبنان خارج شوند و هم اکنون خروج از جنوب لبنان را آغاز کرده‌اند. پس این پیمان ائتلافی علیه اسرائیل است. اسرائیل الان موفق شده که ضرباتی را به این ائتلاف وارد کند. علت این که بعضی‌ها از این ضربات اسرائیل خوشحال هستند، برای من قابل درک نیست. وی گفت: این نبرد بین مقاومت و رژیم صهیونیستی سال‌ها جریان داشته و جریان خواهد داشت. این اولین بار نیست که حزب الله رهبر خود را در مبارزه با اسرائیل از دست می دهد. بار قبل هم که شهید سید عباس موسوی توسط اسرائیل ترور شد، حزب الله به حرکت خود ادامه داد و بزرگ تر و قوی تر شد. این یک مبارزه مستمر است. الآن یکی از حلقه های مقاومت از دور خارج شده و چنین اتفاقاتی در هر مبارزه مستمری وجود دارد.
* مبارزه با رژیم صهیونیستی یک مبارزه مستمر است
مجری خطاب به عراقچی با بیان اینکه جناب وزیر شما به گونه‌ای صحبت می‌کنید که گویی حزب الله در این نبرد پیروز شده و اسرائیل در جنوب لبنان حضور و بر فضای این کشور و نیز بر تمامی سوریه احاطه ندارد. چگونه می‌توان یک شهروند عرب را متقاعد کرد که حزب الله پیروز شده و اسرائیل نه در لبنان و نه در غزه به اهداف خود دست نیافته است. از وی پرسید: چنین چیزی برای شهروندان عرب چگونه قابل درک است؟ رئیس دستگاه دیپلماسی در این باره اظهار داشت: آنچه من گفتم این بود که مبارزه با رژیم صهیونیستی یک مبارزه مستمر است. مبارزه دربرگیرنده پیروزی و شکست است. کشورهای عربی در مقابل اشغالگری رژیم صهیونیستی مسیرهای مختلفی را طی کرده اند. با اسرائیل وارد جنگ‌های کلاسیک شده‌اند، اما موفق نبوده‌اند.
* مردم غزه مقاومت را انتخاب کرده‌اند
مجری خطاب به وزیر خارجه گفت که چه طور چنین می‌گویید در حالی که مصر موفق به بازپس گیری خاک خود شد؟ و عراقچی پاسخ داد: بله، خاک خود را بازپس گرفت، ولی نتوانست برای فلسطین کاری انجام دهد. من در مورد مصر صحبت نمی‌کنم. درباره فلسطین صحبت می‌کنم. در مورد خاتمه دادن به اشغال فلسطین جنگ کلاسیک امتحان شد، اما موفق نبود. مسیر مذاکره با اسرائیل انتخاب شد. سال ها مذاکره انجام شد، ولی به هیچ نتیجه مطلوبی نرسید.رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: مقاومت مسیر سومی بود که توسط برخی نیروهای عربی و اسلامی انتخاب شد. پیروزی‌هایی داشت، ضرباتی هم خورد. اگر شما برای آزادی فلسطین و جلوگیری از کشتار مردم فلسطین راه دیگری دارید، پیشنهاد کنید. جنگ اخیر را نه حزب الله شروع کرد، نه سوریه و نه ما، بلکه حماس شروع کرد. چرا چنین کاری کرد؟ دو میلیون انسان در یک زندان بسته در غزه گرفتارند. شما همسایه غزه هستید و بهتر از ما می دانید که در غزه چه می گذرد. مردم غزه مقاومت را انتخاب کرده‌اند. بیش از پنجاه هزار نفر کشته دادند، ولی حاضر نیستند تسلیم شوند.
* رفتار اسد با مردم خود و گروه‌های معارض را تأیید نمی‌کنیم
وی ادامه داد: مسلما این دستور ما به آن‌ها نیست، بلکه خواسته خودشان است. بعد از نزدیک به چهارده ماه مقاومت هنوز نتوانسته اند حماس را شکست دهند. برای آزادی اسرای خود مجبورند با حماس مذاکره کنند. این تصمیمی بود که حماس گرفت. حتی با ما، حزب الله و دیگران مشورت نکرده بود. حزب الله برای حمایت از مردم فلسطین وارد عملیات شد. هزینه سنگینی هم پرداخت کرد، ولی تصمیم خودش بود. عراقچی ادامه داد: در یمن برای حمایت از فلسطین وارد حملات دریایی شدند که از آن مطلعید. مقاومت یک آرمان است. یک مکتب فکری است و هدف آن آزادی فلسطین و رسیدن مردم فلسطین به حق مشروع خود است. حمایت ایران از گروه های مقاومت در مبارزه علیه رژیم صهیونیستی که جرم نیست. دولت سوریه از این مدار خارج شد. به نظر من همه کسانی که دلشان به حال فلسطین می سوزد باید از این رخداد اندوهگین باشند. وزیر خارجه بیان کرد: ما اصلا رفتار آقای بشار اسد با مردم خود و گروه‌های معارض را تأیید نمی کنیم. این ها مسائل داخلی خود سوریه بود. ولی سوریه نقش مهمی را در مبارزه علیه رژیم صهیونیستی و در مقاومت ایفا می‌کرد.
* هیچ چیزی را به کسی تحمیل نکرده‌ایم
مجری عنوان کرد: درخصوص صحبت‌هایی که راجع به محور مقاومت - حماس، حزب الله، سوریه، حوثی‌ها - داشتید، الان بعد از همه این تحولاتی که در نوار غزه، لبنان و سوریه اتفاق افتاده است، از این محور چه چیزی باقی مانده است؟رئیس دستگاه دیپلماسی در این باره بیان کرد: این سؤال را باید از خود اعضای محور بپرسید. ما هیچ چیزی را به کسی تحمیل نکرده‌ایم. تصمیمی است که خود آن ها گرفته‌اند و ما هم حمایت کردیم و کمک می کنیم. اگر نخواهند ادامه دهند، ما هیچ ابزاری برای کنترل آن ها نداریم. این اشتباهی است که در مورد محور مقاومت صورت می گیرد. فکر می کنند که آن ها ابزارها یا عوامل ایران هستند در حالی که اصلا این طور نیست.
* حمایت ایران از تلاش‌های مصر برای برقراری آتش‌بس در غزه
وزیر خارجه در پاسخ به این پرسش که آیا واقعا (محور مقاومت) ابزار دست ایران نیست؟ اظهار داشت: خیر. چیزی که ما را به آن ها پیوند می‌دهد یک آرمان مشترک است. اگر آن ها نخواهند این آرمان را پیش ببرند، اگر نخواهند مقاومت کنند، ما هیچ ابزاری علیه آن‌ها نداریم و علاقه‌ای هم به دخالت نداریم. یک آرمان مشترک وجود دارد و آن مقابله با رژیم صهیونیستی و آزادی سرزمین‌های فلسطین و احقاق حقوق مردم فلسطین است. هرکسی که در این آرمان شریک باشد، ما هم با او هستیم. رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: هر کشور عربی دیگری در منطقه، هر کشور اسلامی در منطقه و خارج از منطقه که در این آرمان شریک باشد، ما از آن حمایت می کنیم. در این خصوص ما با مصر مشترکات زیادی داریم. ما مبارزات مردم مصر و دولت‌های مصر علیه اسرائیل را همواره ارج نهاده ایم. از تلاش‌های اخیر مصر برای برقراری آتش بس در غزه حمایت کرده‌ایم. وی در پاسخ به این سؤال که بعد از اتفاقاتی که در غزه، لبنان و سوریه رخ داده، دیگر چه چیزی برای محور مقاومت باقی مانده است؟ عنوان کرد: یک آرمان و هدف مشترک و یک پایگاه اجتماعی. ما در غزه ندیدیم که مردم بعد از این همه فشار و کشتار و بدبختی علیه حماس تظاهراتی کنند و فریادی بزنند.
* حزب‌الله هنوز پایگاه اجتماعی خود را دارد
مجری این شبکه مصری با بیان اینکه اما مجازات حماس خواسته عده زیادی است. در مورد لبنان هم حزب الله تنها قدرت موجود در صحنه نیست. حزب‌الله معارضان زیادی دارد. لبنان فقط شامل حزب الله نیست. از عراقچی نظرش را جویا شد که وی گفت: من هنوز راجع به لبنان صحبت نکردم. در جنوب لبنان شیعیان لبنان همه همچنان طرفدار حزب الله هستند. پایگاه حزب الله در بین شیعیان لبنان است و این پایگاه همچنان موجود است. یک هدف مقدس وجود دارد. مجری: عذر می‌خواهم جناب وزیر؛ ولی لبنان فقط شامل شیعیان نیست. طوایف متعدد دیگری هم وجود دارند؛ اهل سنت، دروزی‌ها، مارونی‌ها و... لزوما همه آن‌ها طرفدار حزب الله نیستند. عراقچی گفت: من راجع به لبنان صحبت نمی‌کنم. راجع به حزب‌الله صحبت می‌کنم. حزب‌الله هنوز پایگاه اجتماعی خود را دارد. سلاح خود را دارد. رزمندگان خود را دارد. هدف مقدس خود را هم دارد. مجری پرسید که آیا حزب الله در آینده نیز در مورد جنگ و صلح تصمیم گیرنده خواهد بود؟ و وزیر امور خارجه گفت: تصمیم با خود حزب الله است. ما نظر خود را تحمیل نمی‌کنیم. شما کماکان این اشتباه را تکرار می کنید. فکر می‌کنید که یک پیمان سیاسی بین تعدادی از کشورها یا تعدادی از گروه‌ها با ایران وجود دارد، اما این طور نیست.
* گروه‌های مقاومت سیاست‌های خودشان را دارند
مجری با بیان اینکه من تنها کسی نیستم که چنین تفکری دارد. عده زیادی در جهان عرب و در دنیا وجود دارند که این گونه می اندیشند. از عراقچی پرسید پس چه نوع ائتلاف و همپیمانی بین شما و حزب‌الله، بین شما و بشار اسد، بین شما و حوثی‌ها وجود دارد؟رئیس دستگاه دیپلماسی هم گفت: من باز هم تکرار می‌کنم؛ مقاومت مجموعه‌ای هستند از گروه های مستقل که به دنبال یک هدف مشترک حرکت می کنند و با همدیگر همکاری می کنند و لزوما با یکدیگر اشتراک نظر قطعی در همه زمینه ها ندارند. به عنوان مثال شما از وابستگی های سیاسی و اعتقادی حماس مطلعید. از ارتباط حماس با گروه هایی که الان در دمشق به قدرت رسیده‌اند آگاهید. وی افزود: حزب الله از بسیاری جهات با حماس تفاوت‌های زیادی دارد. در مورد یمن هم همین موضوع وجود دارد. گروه‌هایی که در عراق و سوریه هستند همگی با هم از لحاظ فکری و عقیدتی و مرام سیاسی متفاوتند، ولی در یک هدف مشترکند و آن مقابله با رژیم صهیونیستی است و ایران در آن هدف از این ها حمایت می کند. عراقچی افزود: این به آن معنا نیست که همه اقدامات آن ها مورد تأیید ماست. همچنین به آن معنا نیست که ما به جای آن‌ها تصمیم می گیریم. هر کدام از آن‌ها سیاست‌های خود را دارند.
* نفوذ علیه چه کسی؟
مجری عنوان کرد: اما برای همگان روشن است که حمایت شما از این جنبش‌ها با هدف تقویت و افزایش نفوذ شما در منطقه صورت می گیرد. در این باره چه توضیحی دارید؟عراقچی افزود: فرض می کنیم که شما درست می‌گویید و ما به دنبال نفوذ خود و تقویت آن هستیم. ولی نفوذ علیه چه کسی؟ علیه رژیم صهیونیستی. ما همه توان سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را در خدمت یک هدف مقدس در فلسطین قرار داده ایم. وی عنوان کرد: اگر نفوذی وجود دارد یک نفوذ معنوی و فکری و در راستای رسیدن به آن هدف مشخص است.
* سوریه به محل تروریست‌ها تبدیل نشود
مجری با بیان اینکه این پاسخ برای بسیاری قانع کننده نیست، خطاب به عراقچی گفت که تصور شما از آینده سوریه چگونه است؟ و وی پاسخ داد: اولا قرار نیست همه مردم در مورد همه چیز قانع شوند. ویژگی جامعه انسانی همین است. ممکن است موضوعی برای عده‌ای مورد پذیرش و برای عده ای دیگر غیرقابل قبول باشد. الان برای قضاوت در مورد آینده دولت سوریه زود است. درخصوص سوریه اصولی وجود دارد که بین اکثر کشورهای منطقه - به ویژه بین ایران و مصر- مشترک است. آن چه که منطقه و ما در ایران و شما در مصر از سوریه توقع دارید این است که تمامیت ارضی سوریه حفظ شود. وحدت سوریه حفظ شود و سوریه تجزیه نشود. وی ادامه داد: سوریه به محل تروریست‌ها تبدیل نشود. سوریه به تهدیدی برای همسایگان خود تبدیل نشود. حکومت در سوریه یک حکومت فراگیر باشد و همه اقوام و گروه های مختلف در تشکیل حکومت نقش داشته باشند.
رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: ما امیدواریم چنین حکومتی در سوریه شکل گیرد. البته عوامل زیادی وجود دارد که تا حدی مایه نگرانی ماست؛ اول تهاجم رژیم اسرائیل و نابود کردن همه زیرساخت های دفاعی و نظامی سوریه است. تقریبا همه توان دفاعی سوریه و ارتش سوریه کاملا از بین رفت. سلاح های سبک و اسلحه های ارتش به دست همه گروه ها افتاده و در میان مردم پخش شده و به راحتی خرید و فروش می شود. امکان حضور مجدد گروه‌های تروریستی به ویژه داعش در سوریه یک احتمال بسیار بالاست. عراقچی ادامه داد: نگرانی بزرگ ما این است که سوریه به کشوری پر از آشوب و هرج و مرج تبدیل شود که باعث خطرات بسیاری هم برای مردم خود و هم برای همسایگان خود خواهد بود. این دیپلمات عالیرتبه ایرانی بیان کرد: ما امیدواریم کسانی که در این وضعیت نقش داشته‌اند، مسئولانه عمل کنند.
* طرح بزرگ‌تر آمریکا و اسرائیل برای منطقه
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که آیا بقای سوریه به شکل کنونی - یعنی با حفظ مرزهای خود - در معرض خطر است؟ آیا خطر تجزیه سوریه وجود دارد؟ اظهار داشت: فکر می‌کنم این خطر هم وجود دارد و نشانه‌های زیادی هم دیده می شود. وی عنوان کرد: این هم بخشی از طرح بزرگ تر آمریکا و اسرائیل برای منطقه و تقسیم کشورهای منطقه به واحدهای کوچک‌تر است.
* یمنی‌ها خودشان قادر به دفاع از خود هستند
مجری در ادامه با بیان اینکه گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر آمادگی اسرائیل برای ضربه زدن به حوثی‌های یمن. نظر وزیر خارجه را پرسید که وی گفت: بله، ما هم این اخبار را شنیده ایم. این اخبار مؤید همان صحبت من است که بزرگ ترین دشمن اسرائیل مقاومت است.مجری سوال کرد در قبال این مسأله چه خواهید کرد؟ و عراقچی بیان کرد: ما از یمنی‌ها حمایت می‌کنیم. رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که آیا به حمایت از آنان ادامه نیز خواهید داد؟ اظهار داشت: ما همواره در حد وسع و توان خود حمایت کرده‌ایم و باز هم حمایت خواهیم کرد. البته من فکر می‌کنم که یمنی ها توانمندی های خود را دارند. می دانید که اتصال ما با یمن یک اتصال بسیار مشکل است. تقریبا هیچ طریقی برای ارتباط ما با آن ها وجود ندارد و من فکر می‌کنم که یمنی‌ها خودشان قادر به دفاع از خود هستند. کاری که آن ها در حمایت از فلسطین کرده اند، کار بزرگی بوده و به نظر من قابل احترام است.
* قادریم هر حرکت اسرائیل را به صورت مشابه پاسخ دهیم
مجری با بیان اینکه گزارش‌های رسانه‌ای وجود دارد مبنی بر قصد نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برای وارد کردن ضربه‌ای قوی و دردناک به ایران. از عراقچی پرسید که واکنش شما نسبت به این قبیل گزارش‌ها چیست؟ آیا خطوط قرمزی وجود دارد که در صورت عبور اسرائیل از آن، ایران پاسخ مشابهی دهد؟وزیر خارجه بیان کرد: ما بارها گفته‌ایم که قادریم هر حرکت اسرائیل را به صورت مشابه پاسخ دهیم و آن‌ها قابلیت‌های ما را می‌دانند. اسرائیل بارها تلاش کرده است که کل منطقه را به یک جنگ منطقه بکشاند و ما تا کنون بسیار هوشمندانه رفتار کرده ایم. کشورهای منطقه هم به خوبی می‌دانند که اسرائیل چه قصدی دارد. امیدوارم که به آن نقطه نرسیم.
*طرح بزرگی توسط آمریکا و اسرائیل برای کل منطقه طراحی شده
مجری با بیان اینکه نخست وزیر اسرائیل در اظهاراتی سرمست از اقداماتی که در نوار غزه، لبنان و سوریه انجام داده، می گوید که قصد تغییر خاورمیانه را دارد. نظر وزیر امور خارجه را جویا شد که وی پاسخ داد: همان طور که در ابتدای صحبت بیان کردم یک طرح بزرگی توسط آمریکا و اسرائیل برای کل منطقه طراحی شده است؛ برای این که کل کشورهای منطقه را تضعیف و با یکدیگر درگیر کنند و ظرفیت‌های آن را تخلیه کنند. وی گفت: این وظیفه کشورهای منطقه است که هوشیار باشند و این توطئه را تشخیص دهند. مجری پرسید که آیا بازگشت ترامپ به کاخ سفید به اجرای طرح نتانیاهو برای تشکیل خاورمیانه جدید مورد ادعای وی کمک خواهد کرد؟ و رئیس دستگاه دیپلماسی جواب داد: بهتر است پیشاپیش قضاوت نکنیم.
* ما هیچ وقت میز مذاکره را ترک نکردیم
مجری از عراقچی سوال کرد که با بازگشت ترامپ به کاخ سفید در مورد برنامه هسته ای ایران چه پیش بینی هایی وجود دارد؟ و وی عنوان کرد: ما منتظر هستیم طرف‌هایی که با آن‌ها مذاکره کرده‌ایم تصمیم خود را برای مذاکرات مجدد بگیرند. این طرف ها همان طور که می دانید به عنوان 1+5 معروفند؛ شامل سه کشور اروپایی به علاوه چین و روسیه و آمریکا که از این توافق خارج شد. وزیر خارجه ادامه داد: ما نسبت به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای خود مطمئن هستیم و هیچ مشکلی نداریم که این اطمینان را با دیگران سهیم شویم. ما هیچ وقت میز مذاکره را ترک نکردیم، حتی بعد از این که آمریکا تصمیم گرفت از این توافق خارج شود. ما کماکان آمادگی داریم که بر اساس احترام متقابل و منافع متقابل وارد مذاکرات عزتمندانه شویم.
* بدون سلاح هسته‌ای از خودمان دفاع کرده و می‌کنیم
عراقچی در پاسخ به این سؤال که چه زمانی ممکن است ایران دکترین نظامی خود را تغییر دهد؟ چه زمانی ممکن است به ساخت سلاح هسته‌ای متوسل شود؟ اظهار داشت: ما فعلا چنین برنامه‌ای نداریم. دکترین‌های نظامی و امنیتی ما بر مبنای سلاح‌های هسته‌ای نیست. ما بدون سلاح‌های هسته‌ای هم به خوبی از خودمان دفاع کرده‌ایم و خواهیم کرد. سلاح اصلی ما مردم ما هستند.
* بین ایران و آمریکا مسائلی وجود دارد که حل‌شدنی نیست
مجری این شبکه با بیان اینکه در مرداد ماه گذشته پس از انتصابتان به عنوان وزیر امور خارجه در سخنانی که در مجلس شورای اسلامی در خصوص روابط با کشورهای اروپایی اظهار داشتید، بیان کردید که سیاست ایران مبتنی بر مدیریت خصومت خواهد بود و نه پایان خصومت. پرسید منظور شما از این سخن چیست؟ و عراقچی اظهار داشت: من آن را در خصوص آمریکا گفتم. بین ایران و آمریکا مسائلی وجود دارد که حل‌شدنی نیست و آن برمی‌گردد به خوی سلطه گری آمریکا. ما هیچ وقت نمی‌توانیم با این سیاست سلطه گری آمریکا کنار بیاییم. همچنین مسائل دیگری بین ما و آمریکا وجود دارد که به نظرم قابل حل نیست ولی قابل مدیریت است و می‌توان از طریق روش های مسالمت آمیز به راه حل هایی رسید که هزینه اختلافات را کمتر کند و مانع از تنش های بیشتر شود. این کار دیپلماسی است.مجری با بیان اینکه شما کتابی دارید با عنوان «قدرت مذاکره». در این کتاب می گویید: «مذاکره کننده‌ای دست برتر را دارد که کشورش از ابزارهای قدرت نرم و نفوذ منطقه‌ای برخوردار است.» از وی پرسید که آیا ایران در حال حاضر چنین ابزارهایی را در اختیار دارد؟ وزیر امور خارجه در این باره گفت: ایران از توانمندی های بسیاری برخوردار است. توانمندی‌های ملی پشتیبان دیپلماسی هستند. این توانمندی ها هم شامل توانمندی های دفاعی و نظامی است و هم شامل توانمندی‌های اقتصادی، فرهنگی، گفتمانی. عناصر سازنده قدرت یک کشور متعددند. ایران کشوری بزرگ است با تاریخی طولانی و تمدنی بزرگ، مانند مصر. همان طور که توانمندی‌های زیادی در مصر وجود دارد در ایران نیز وجود دارد. بر ماست که این توانمندی‌ها را کشف کنیم و به مرحله بروز و ظهور برسانیم.
* جامعه ایران از لحاظ تفکرات سیاسی جامعه‌ای بسیار زنده است
مجری گفت: من بعد از خواندن خلاصه کتاب «قدرت مذاکره»، از یکی از شخصیت‌های ایرانی - که به نظرم در ایران شناخته شده است - به نام دکتر ابراهیم متقی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی در تهران، شنیدم که تصریح کرد: «ایران یک قدرت محلی است. ما تبدیل به یک قدرت محلی شده ایم و قدرت منطقه‌ای نیستیم. چراکه با وجود اتفاقاتی اکنون که در منطقه رخ داده است دیگر فاقد نفوذ منطقه‌ای هستیم.» من از این سخن این طور متوجه شدم که بخش بزرگی از ملت ایران مایلند که دولت ایران اهتمام خود را بیشتر معطوف داخل کشور کند تا خارج از آن. دیدگاه شما در این رابطه چیست؟وزیر خارجه پاسخ داد: آقای ابراهیم متقی یکی از اساتید بسیار خوب دانشگاه در ایران است. در ایران هم آزادی بیان وجود دارد و هم تعدد آراء. جامعه ایران از لحاظ تفکرات سیاسی جامعه‌ای بسیار زنده است. دیدگاه‌های بسیار متنوع و بعضا متضادی وجود دارد. وی ادامه داد: به نظر من رمز پیشرفت یک جامعه در همین تنوع افکار و عقاید مختلف است. شما آخرین انتخابات ریاست جمهوری در ایران را ملاحظه کنید. ببینید چه مباحث داغی در مورد مسائل سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و سیاست خارجی کشور به صورت زنده صورت گرفت و جالب بود که تا صبح فردای انتخابات هیچ کس نمی‌توانست حدس بزند چه کسی برنده انتخابات خواهد بود.
* در طول یک سال گذشته روابط ما و مصر خیلی نزدیک‌تر شده
وی در پاسخ به این پرسش که چشم انداز روابط ایران و کشورهای عربی و به طور خاص روابط ایران و مصر را چطور می‌بینید؟ اظهار داشت: یکی از محورهای سیاست خارجی دولت ایران به خصوص دولت جدید ایران، سیاست حسن روابط همسایگی است. منطقه همسایگی ما کل منطقه خاورمیانه یا غرب آسیا را در برمی‌گیرد. این سیاست از زمان دولت گذشته ایران، زمان شهید رئیسی، شروع شد. قبل از شروع ماجرای غزه، سیاست حسن همسایگی شروع شد. من فکر می‌کنم که زمینه‌های همکاری بسیار زیادی بین ما و کشورهای منطقه وجود دارد که در صورت تکامل می تواند به ائتلاف‌های منطقه ای منتهی شود.رئیس دستگاه دیپلماسی یادآور شد: البته مسیر زیادی باید طی شود ولی قابل وصول است. باید از گام‌های کوچک شروع کرد. من فکر می کنم در بین این کشورها مصر دارای جایگاه ویژه‌ای است.وزیر خارجه ادامه داد: متأسفانه سال هاست که رابطه دیپلماتیک بین ما وجود ندارد، ولی مشترکات زیادی بین ما هست. ما مواضع بسیار نزدیکی در خیلی از مسائل منطقه‌ای و جهانی داریم. وی گفت: در طول یک سال گذشته روابط ما خیلی نزدیک‌تر شده است. فردا برای دومین بار رؤسای جمهور دو کشور ظرف دو یا سه ماه گذشته باهم دیدار می‌کنند. خود من در طول ماه‌های اخیر بیش از ده بار با برادرم آقای بدر دیدار داشته‌ام. بین ما مشورت‌های نزدیکی در خصوص مسائل منطقه وجود دارد. فکر می‌کنم که زمینه‌های مشترک بین ما بسیار است و ما خیلی آهسته ولی پیوسته به سمت نزدیک تر شدن به هم در حال حرکت هستیم. عراقچی افزود: ایران و مصر دو کشور بزرگ منطقه و دو تمدن بزرگ تاریخی هستند. همکاری با یکدیگر حتما برکات زیادی برای منطقه دارد و ما در هر حال - در بود یا نبود روابط دیپلماتیک - به این همکاری‌ها ادامه خواهیم داد.
* ائتلاف ایران، مصر و عربستان؟
مجری با بیان اینکه به امکان ایجاد ائتلاف‌هایی با کشورهای عربی منطقه اشاره کردید. این اشاره جنابعالی من را به یاد صحبت شما در مورد خطر ظهور داعش انداخت. برخی پیشنهاد می‌کنند که ائتلافی بین ایران، مصر و عربستان سعودی شکل گیرد به منظور مقابله با هر اردوگاه حامی نیروهای رادیکال که کشورهای منطقه از آن هراس دارند؛ مثل اخوان المسلمین. از عراقچی پرسید نظر شما در این ارتباط چیست؟ رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ بیان کرد: خطر تروریسم یک خطر بزرگ برای کل منطقه است و من فکر می‌کنم که همه کشورهای منطقه در این خصوص اتفاق نظر دارند. ممکن است در مورد این که کدام گروه تروریستی محسوب می‌شود اختلاف نظر وجود داشته باشد، ولی گروه‌هایی هستند که همه ما در مورد ماهیت تروریستی آن‌ها اتفاق نظر داریم. یکی از این گروه‌ها داعش است که همه معتقدند خطر بزرگی برای منطقه بوده و هست. وی گفت: این خطر آن قدر بزرگ بود که یک ائتلاف بین المللی برای مقابله با آن شکل گرفت. البته همه می‌دانند که شکست داعش در عراق و سوریه با کمک ایران و با فرماندهی شهید بزرگوار سردار سلیمانی صورت گرفت.
* تشکیل ائتلاف‌هایی بین کشورهای منطقه
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ما می‌توانیم برای مقابله با تروریسم و مقابله با قاچاق که یک مسأله جدی در منطقه است و نیز در زمینه سایر مباحث امنیتی ائتلاف‌هایی را بین کشورهای منطقه به ویژه کشورهای بزرگ منطقه شکل دهیم. عراقچی گفت: قدم اول اعتمادسازی فیمابین است و من به سهم خودم در این جهت تلاش زیادی کردم. فکر می‌کنم میزان اعتمادی که الان بین ما و عربستان، ما و مصر، ما و بقیه کشورهای منطقه وجود دارد نسبت به گذشته به میزان زیادی پیشرفت داشته است و ما ان‌شاءالله این مسیر را ادامه می‌دهیم.