همه ما با چت‌بات‌های مختلف تولید متن، عکس و فیلم کار کرده‌ایم. چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به‌تازگی جای خود را در زندگی انسان‌ها در سراسر جهان باز کرده‌اند و امکانات متنوع و نگاهی جدید را برای آنان ایجاد نموده‌اند. مباحث زیادی در مورد مزایا و معایب این چت‌بات‌ها وجود دارد. ما می‌دانیم که هوش مصنوعی همان‌طور که فرصت‌هایی ایجاد کرده، تهدیداتی نیز برای زندگی انسان به‌وجود آورده است. بحث درباره پدیده هوش مصنوعی و دنیایی که با ابزار و کمک‌های آن شکل می‌گیرد، بسیار گسترده است. اما آنچه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، نقش مسئولان، دانشمندان و مردم در این دنیا است و اینکه حکمرانی در دنیای هوش مصنوعی چگونه باید باشد؟ آیا مسئولان برنامه‌ای برای توسعه و بهره‌برداری از این فناوری دارند؟ آیا مردم آشنایی مناسبی با این فناوری دارند؟ آیا در مورد تطابق داشتن شاخصه‌های فرهنگی، دینی و اخلاقی خودمان با پدیده هوش مصنوعی فکر کردیم؟ آیا می‌توانیم از هوش مصنوعی برای غلبه بر مشکلات کشور و رشد و توسعه رضایت‌بخش استفاده کنیم؟ و سوالات بسیار دیگر...
وضعیت هوش مصنوعی در ایران
پدیده هوش مصنوعی در کشور ما تا حد قابل قبولی توسط متخصصان شناخته شده و تحقیقات قابل توجهی در این زمینه انجام شده است. اما دولت‌ها نتوانسته‌اند به‌طور مؤثر به رشد این فناوری کمک کنند. به نظر می‌رسد برخی افراد تلاش می‌کنند تا ما را در این زمینه، همانند صنعت فضای مجازی، عقب نگه دارند تا نتوانیم حکمرانی خودمان را شکل دهیم، از منافع آن بهره‌مند شویم و از صدمات آن دور بمانیم. رهبر معظم انقلاب بار‌ها تأکید کرده‌اند که با ورود هر فناوری جدید، باید آن‌را به فرصتی برای رشد کشور تبدیل کنیم پس این مهم باید توسط مسئولان به یک اصل اساسی تبدیل شود تا برای کشور و مردم قدرت، ثروت و توسعه ایجاد کند.
رقابت جهانی و ضرورت اقدام سریع
رقابت تنگاتنگ متخصصان هوش مصنوعی در دنیا باید ما را بیدار و هوشیار کند. فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی، بلاک‌چین و اینترنت اشیاء در حال تبدیل شدن به ابزار قدرت‌سازی و حتی سلاح‌هایی علیه کشور‌های کمتر توسعه‌یافته هستند. ما باید با سرعت شرایط و امکانات لازم برای حضور در این عرصه را فراهم کنیم. مسئولان کشور باید با میدان دادن به نخبگان و کمک از بخش خصوصی، مسیر را برای رشد کشور در زمینه هوش مصنوعی باز بگذارند. امروزه دیگر نباید نگاه دولتی و دست‌و‌پاگیر به هوش‌مصنوعی داشت، باید با یک دید استارتاپی و شرکت‌های دانش‌بنیان، هرچه سریعتر مسیر توسعه هوش‌مصنوعی در کشور را رونق داد.
نقش شورای فضای مجازی و مسئولان
ما انتظار داشتیم شورای فضای مجازی از دولت‌ها درخواست مساعدت و توجه به صنایع فناورانه جدید را داشته باشد، اما به نظر می‌رسد این اقدامات یا انجام نشده یا توسط مسئولان مربوطه مورد توجه قرار نگرفته است. از آنجایی که نخبگان، دانشمندان و متخصصان این حوزه گلایه‌های زیادی در خصوص عدم توجه دولت به این موضوع دارند باید بگوییم فرصت میدان‌داری در حوزه هوش مصنوعی در حال از دست رفتن است.
درس‌هایی از گذشته و آینده‌ای روشن
صدمه‌ای که در موضوع فضای مجازی خوردیم، نباید در مورد هوش مصنوعی تکرار شود. ما می‌توانیم از جایگاه استفاده‌کننده صرف به سمت تولیدکننده حرکت کنیم و در میدان رقابت حاضر شویم. در کشورمان متخصصان زیادی داریم که می‌توانند در این حوزه وارد شده و اسباب رشد و توسعه کشور را با استفاده از هوش مصنوعی فراهم آورند. یکی از اتفاقاتی که امروزه باید ما را هوشیارتر کند، ظهور چت‌بات‌های پیشرفته مانند دیپ‌سیک (DeepSeek) است. این چت‌بات چینی توانسته به رقیبی جدی برای ChatGPT تبدیل شود و حتی ترس شدیدی در دل دولت‌مردان آمریکایی بیاندازد.
دیپ‌سیک: رقیبی قدرتمند در دنیای هوش مصنوعی
در عرصه رقابت‌های فناوری، هوش مصنوعی، به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های نوآوری تبدیل شده است. تاکنون، نام‌هایی مانند ChatGPT از OpenAI و Gemini از گوگل پیشتاز بوده‌اند. اما اخیراً، ظهور یک استارتاپ چینی به نام دیپ‌سیک (DeepSeek) توجه جهانیان را به خود جلب کرده و حتی غول‌های فناوری آمریکایی را به چالش کشیده است. این شرکت با ارائه مدل‌های هوش مصنوعی قدرتمند و کم‌هزینه، توانسته است در بسیاری از معیار‌های عملکردی، هم‌تراز یا حتی بهتر از رقبای غربی ظاهر شود.
دیپ‌سیک با هزینه آموزشی به‌مراتب کمتر، عملکردی مشابه یا حتی بهتر از مدل‌های گران‌قیمت غربی ارائه داده است. این موضوع به‌حدی تأثیرگذار بوده که حتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، آن را «زنگ خطری» برای سلطه ایالات متحده در حوزه هوش مصنوعی دانسته است.
دیپ‌سیک یک چت‌بات هوش مصنوعی پیشرفته است که با قابلیت‌های متنوع و عملکرد برجسته‌اش، توانسته است توجهات بسیاری را به خود جلب کند. با این حال، رقابت در دنیای هوش مصنوعی بسیار پویا است و برای حفظ برتری، دیپ‌سیک نیاز به نوآوری و بهبود مستمر دارد. چت‌بات دیپ‌سیک (DeepSeek) با ورود خود به عرصه هوش مصنوعی، چالش‌های متعددی را برای ایالات متحده آمریکا به همراه داشته است. این چالش‌ها شامل تأثیرات اقتصادی، رقابت فناوری، نگرانی‌های امنیتی و تغییرات ژئوپلیتیکی است که سیاست‌گذاران امریکا را به واکنش واداشته است. معرفی دیپ‌سیک و استقبال گسترده از آن، تأثیر قابل‌توجهی بر بازار‌های مالی آمریکا داشت. به‌عنوان مثال، در پی افزایش محبوبیت این چت‌بات، ارزش سهام شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکایی کاهش یافت و مجموع ضرر در بازار بورس آمریکا به حدود یک تریلیون دلار رسید.
یکی از ویژگی‌های برجسته دیپ‌سیک، متن‌باز و رایگان بودن مدل‌های آن است. کاربران می‌توانند مدل‌های سبک‌تر را روی سیستم‌های معمولی اجرا کنند. برای کسانی که امکان دانلود و اجرای محلی مدل‌ها را ندارند، چت‌بات رسمی دیپ‌سیک با قابلیت‌هایی مانند آپلود فایل، جست‌وجوی وب و ویژگی DeepThink (برای تحلیل عمیق‌تر قبل از پاسخ‌گویی) در دسترس است. این چت‌بات در نسخه وب و اپلیکیشن‌های اندروید و iOS ارائه شده است.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
هدف این متن صرفاً معرفی دیپ‌سیک نیست، بلکه تأکید بر این است که اگر اراده‌ای قوی وجود داشته باشد، می‌توانیم با کمی تلاش و تمرکز در موضوع هوش مصنوعی، بسیاری از مشکلات کشور را حل کنیم یا حداقل در حل آنها سرعت بیشتری پیدا کنیم. دغدغه‌مندان باید توجه بیشتری به این مهم داشته باشند و با همفکری یکدیگر، جهش بزرگی در حوزه هوش مصنوعی ایجاد کنند. سرمایه‌گذاری در آموزش، پژوهش و توسعه زیرساخت‌های فناوری، همراه با حمایت از استارتاپ‌ها و نخبگان، می‌تواند ایران را به بازیگری مهم در عرصه هوش مصنوعی تبدیل کند.