در طول سالیان گذشته یکی از مهمترین دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب این بوده است که برای مقابله با دشمن، باید رسانه قوی و کارآمدی داشته باشیم؛ ایشان بارها بر این موضوع تأکید داشتند و تذکر دادند، اما متاسفانه ما با وجود همه تلاش‌ها و اقداماتی که انجام شده است، هنوز نتوانستیم آنگونه که باید و شاید کار دقیق رسانه‌ای را در این زمینه به ثمر برسانیم، و اکنون این وظیفه سنگین همچنان بر دوش ماست که برای مقابله با برنامه دشمن در فضای مجازی که به تهدید و حملات نرم افزاری تعبیر می‌شود، مسیرهای درستی را تعریف کنیم و به ابزارهای لازم مجهز شویم.
یکی از دلایل توفیق نیافتن ما در این مسیر این است که متأسفانه وقتی رهبر معظم انقلاب هشداری می‌دهند اهالی رسانه و فعالان فرهنگی چندین مقاله و محتوا تولید میکنند، مانند اینکه «تهدید نرم افزاری چیست؟ » و... یعنی بیشتر به عنوان موضوع می‌پردازند، تا به خود راهکارهای تحقق مطالبه رهبر معظم انقلاب، و در نتیجه این رویکرد جهتی که امام خامنه‌ای آن را نشان میدهد مورد غفلت قرار می‌گیرد؛ لذا ما در این یادداشت به راهکارهای عملی بپردازیم که میتواند تهدید نرم افزاری دشمن را خنثی کند؛
آگاهی بخشی، کمترین وظیفه
در دنیای امروز، رسانهها نقش حیاتی در شکل‌دهی به افکار عمومی و مقابله با تهدیدات نرم افزاری دشمنان ایفا میکنند. با پیشرفت فناوری و گسترش فضای مجازی، تهدیدات نرم افزاری به یکی از چالش‌‌های اساسی برای امنیت ملی تبدیل شده است در این میدان بخش مهمی از وظایف رسانه «آگاهی بخشی» به جامعه است. رسانهها باید اطلاعات دقیق و به‌روز درباره تهدیدات نرم افزاری را به مخاطبان منتقل کنند. این اطلاعات میتواند آگاهی بخشی از انواع هجمه‌ها و حمله‌های فرهنگی، سیاسی و مذهبی و چگونگی پیشگیری از آنها باشد؛ این آگاهی نبه کاربران کمک می‌کند تا از خود در برابر تهدیدات محافظت کنند.
آموزش گام نخست
رسانهها همچنین باید به تحلیل و بررسی این تهدیدات بپردازند و الگوی رفتاری دشمنان را به مردم آموزش دهند. این تحلیل‌ها از یک طرف نقاط ضعف و آسیب‌پذیر نکشور را در برابر دیدگان مسئولان و تصمیم سازان قرار میدهد و از سوی دیگر به کاربران این امکان را بدهند که اقدامات لازم را برای ایمن‌سازی خودشان و خانواده‌شان را برابر تهدیدات انجام دهند. برای نمونه، رسانهها میتوانند با بررسی تهدیدات نرم افزاری نحوه اجرا و پیاده سازی آنها توسط دشمن را به کاربران نشان دهند و این که چگونه می توانند روش دشمن را بشناسند تا از هر نوع تهدیدی و حمله ای جلوگیری کنند.
اینجا باید گفت‌وگو کرد
یکی دیگر از وظایف رسانه، ایجاد فضایی برای بحث و تبادل نظر در مورد تهدیدات نرم‌افزاری و روش‌های مقابله با آنها در جامعه است. رسانهها باید با برگزاری برنامه‌های گفت‌وگو محور، میزگردها و وبینارها و... زمینه را برای تبادل نظر بین کارشناسان، متخصصان رسانه و موضوعات مرتبط با تهدیدات دشمن با عموم مردم فراهم کنند. این تبادل نظرها میتواند به ایجاد استراتژی های مؤثرتر برای مقابله با تهدیدات نرم افزاری کمک کند. مردم باید رسانه های دغدغه‌مند را بشناسند و در هر اتفاقی توسط آنها به دنبال حقیقت ماجرا باشند.
در ارائه خلاق باشیم
رسانهها همچنین باید در زمینه تولید محتوای خلاقانه و جذاب فعالیت کنند. استفاده از روش های نوین مانند ویدئوها، پادکست‌‌ها و محتواهای تعاملی میتواند به جلب توجه مخاطبان و افزایش آگاهی آنها نسبت به تهدیدات نرم افزاری کمک کند. برای نمونه ویدئوهای آموزشی که به طور عملی نحوه شناسایی و مقابله با تهدیدات نرم افزاری را نشان می دهند، می تواند تأثیرگذار باشد.
هم‌افزایی رسانهها فرضیه است
از سوی دیگر، رسانهها باید به بهبود هم افزایی بین نهادهای مختلف در حوزه امنیت روانی جامعه بپردازند. همکاری بین رسانهها، نهادهای دولتی، دانشگاه ها و شرکت های فناوری می تواند به ایجاد یک اکوسیستم امن‌تر در فضای مجازی کمک کند. این همکاری‌‌ها می توانند شامل تبادل اطلاعات، به اشتراک گذاری تجربیات و برگزاری کارگاه های آموزشی مشترک باشد.
نگاه نقادانه را رواج دهیم
علاوه بر آموزش و آگاهی بخشی، رسانه ها باید به بررسی و نقد عملکرد مسئولان در هر زمینه‌ای که باعث سوء استفاده دشمن می شود بپردازند. این نقد می تواند به شفاف سازی و افزایش مسئولیت پذیری نهادها کمک کند و موجب بهبود عملکرد آنها در مسئولیت خودشان شود. رسانه ها می توانند با بررسی نقاط قوت و ضعف این نهادها، پیشنهادات سازنده ای برای بهبود عملکرد آنان ارائه دهند.
برنامه دشمن باید افشا شود
رسانه ها همچنین باید به ایجاد فضایی برای گزارش دهی و افشاگری درباره تهدیدات نرم افزاری دشمن بپردازند. این گزارش ها می توانند به شناسایی و افشای نقشه های دشمنان کمک کنند و جامعه را از خطرات احتمالی آگاه سازند. به عنوان مثال، اگر رسانه ها بتوانند گزارشی درباره تحریف واقعیات، دروغ ها و ناامید کردن مردم توسط دشمنان را منتشر کنند، این اطلاعات می تواند به سایر کاربران کمک کند تا از آن حمله جلوگیری کنند.
کلام آخر
با توجه به این وظایف، می توان نتیجه گرفت که رسانه ها نقش کلیدی و غیرقابل انکاری در مقابله با تهدیدات نرم افزاری دشمنان دارند. از طریق آگاهی بخشی، تحلیل و بررسی، ایجاد فضای بحث و تبادل نظر، تولید محتوای خلاقانه، همکاری با نهادهای دیگر و ترویج فرهنگ روانی جامعه، رسانهها میتوانند به عنوان یک سپر دفاعی در برابر هجمه های دشمن عمل کنند و نقشه‌‌های دشمن را خنثی نمایند. بنابراین، تقویت و بهبود عملکرد رسانه ها در این زمینه باید به عنوان یک اولویت اساسی در دستور کار قرار گیرد.