▼ حرف روز
عبور از دلار؛ ضرورتی برای تجارت خارجی
همه داده ها و اطلاعات فعلی نشان می دهد که نظام مالی جهان در حال تجربه تحولی بنیادین است. تحولی که در آن سلطه دیرینه دلار به‌تدریج تضعیف میشود و سازوکارهای پرداخت مبتنی بر ارزهای ملی جایگزین آن می‌گردند. مطابق گزارش صندوق بین‌المللی پول، سهم دلار از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵ به حدود ۵۶ درصد رسیده که کمترین سطح طی سه دهه گذشته است. این روند همراه با افزایش تقاضای جهانی برای طلا و حرکت کشورهای بزرگ به سمت متنوع‌سازی ذخایر ارزی، نشانه روشنی از عبور تدریجی جهان از نظم پولی تک‌قطبی است.
در این چارچوب، بسیاری کشورها و سازمان های بین المللی همچون بریکس به سمت ایحاد شبکه تسویه مالی داخلی در حال حرکت هستند. یا کشوری مثل چین با ایجاد سامانه پرداخت فرامرزی یوآن (CIPS) نقش مهمی در شکل‌دهی به شبکه مالی مستقل از سوئیفت ایفا کرده است. این سامانه اکنون بیش از ۱۷۰۰ بانک را در بر می‌گیرد و حجم تراکنش‌های سالانه آن به حدود ۲۴ تریلیون دلار رسیده است. بانک‌های تسویه‌گر آن در ۳۳ کشور فعال‌اند و برخی کشورهای منطقه نیز به این شبکه پیوسته‌اند. با این حال، حضور ایران در این سامانه کمرنگ است. در حالی که عضویت فعال در چنین ساختاری می‌تواند هزینه‌های مبادلات خارجی را کاهش دهد و اثر تحریم‌های دلاری را به‌طور محسوسی خنثی کند. هرچند ایران سازوکار خاص خود را برای دور زدن تحریم ها در دستور کار دارد.
با وجود این ضعف، تجربه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد تجارت بدون ارز واسط در عمل قابل تحقق است. لوژنکو، رئیس شورای تجاری ایران و روسیه اعلام کرده است که ۸۰ درصد تجارت میان دو کشور با روبل و ریال انجام میشود و بخش عمده این مبادلات مربوط به محصولات کشاورزی است. این نمونه نشان می‌دهد که اگر اراده و سازوکار بانکی فراهم شود، می‌توان از دلار و یورو عبور کرد و هزینه‌های تبادلات را کاهش داد.
در سطح گسترده‌تر، گزارش اندیشکده اقتصاد مقاومتی نشان می‌دهد که حدود ۶۰ درصد تجارت خارجی ایران قابلیت انجام به‌صورت پایاپای یا با ارزهای ملی را دارد. این یعنی ظرفیت بالقوه‌ای حدود ۷۱ میلیارد دلار در سال که بدون نیاز به ارز واسط قابل تسویه است. با این حال، نبود چارچوب حقوقی شفاف برای رفع تعهد ارزی، عدم اطمینان تجار نسبت به مقررات، و وابستگی ساختاری به دلار، موجب شده این ظرفیت هنوز به شکل مطلوب فعال نشود.
طی سال‌های اخیر اقداماتی در زمینه تجارت غیردلاری انجام شده است، اما فاصله تا وضعیت پایدار و فراگیر همچنان قابل توجه است. اکنون زمان آن رسیده که دولت با تسریع در ایجاد پیمان‌های پولی دوجانبه، اصلاح مقررات ارزی و پیوستن فعال به سامانه‌های پرداخت غیردلاری، جایگاه ایران را در نظم مالی جدید تثبیت کند. آینده اقتصاد جهانی در حال شکل‌گیری است و ایران باید تصمیم بگیرد که در این آینده تماشاگر است یا یک بازیگر هوشمند و صاحب نقش.(علی محمدی)
▼ گزارش روز
شکست در تونل‌ها و بدعهدی در آتش‌بس
در شرایطی که رژیم صهیونی امیدوار بود صحنه پیروزی نهایی باشد، امروز با اذعان مقامات ارشد خود، در گردابی از شکست‌های راهبردی و اتهامات بدعهدی گرفتار شده است. جنگ دو ساله غزه، که با اهداف بلندپروازانه‌ای همچون نابودی حماس و خلع سلاح مقاومت آغاز شد، اکنون به سنگری برای افشای ناتوانی‌های این رژیم تبدیل شده است.
اظهارات یسرائیل کاتس، وزیر جنگ رژیم صهیونی، مبنی بر اینکه «حدود ۶۰ درصد از تونل‌های حماس دست‌نخورده و عملیاتی هستند»، بمبی بود که پایه‌های روایت رسمی از یک جنگ پیروزمند را لرزاند. این اعتراف، که با واکنش شوکه‌گونه میری ریگف، دیگر عضو کابینه جنگ، مواجه شد، پرده از واقعیتی تلخ برای تل‌آویو برمی‌دارد: مهم‌ترین هدف راهبردی این رژیم در غزه، یعنی نابودی «شهر زیرزمینی» مقاومت، با شکستی فاحش روبه‌رو شده است. این ناکامی تنها تاکتیکی نیست؛ بلکه نشان می‌دهد مقاومت با وجود تمامی ویرانی‌ها، رگ‌های حیاتی خود را برای تنفس، جابجایی و ادامه مبارزه حفظ کرده است.
در سوی دیگر، خلیل الحیه، رئیس جنبش حماس در غزه، با اشاره به پایبندی این جنبش به تمامی تعهدات آتش‌بس، به بدعهدی مستمر دشمن اشاره میکند و هشدار می‌دهد که اجازه نخواهد داد رژیم صهیونی با بهانه‌جویی به صحنه جنگ بازگردد. به گفته الحیه، محاصره ظالمانه غزه و ممانعت از ورود روزانه شش هزار کامیون کمک‌رسانی، ادامه همان شرایط جنگی با ابزاری دیگر است. این اقدام، نقض آشکار توافقات و نمونه‌ای بارز از بدعهدی است؛ سیاستی که رنج مردم غیرنظامی را به ابزاری برای تحت فشار قرار دادن مقاومت تبدیل میکند.
واکنش تند میری ریگف به اظهارات کاتس، تنها یک اختلاف نظر ساده نیست؛ بلکه نشان از عمق بحران در درون هرم تصمیم‌گیری رژیم صهیونی دارد. اینکه یک مقام عالی‌رتبه از نتیجه عملیات نظامی به اندازه‌ای بی‌اطلاع باشد که با شنیدن آمار واقعی «شوکه» شود، حاکی از شکافی عمیق میان تبلیغات و واقعیت‌های میدانی است. این اختلاف، خود سند دیگری بر شکست پروژه جنگ محسوب میشود.
به نظر می‌رسد اعترافات کاتس دو هدف داشته باشد: اول، تلاش برای توجیه شکست‌های گذشته و دوم، زمینه‌چینی برای جنگی جدید. اشاره مستقیم او به گفت‌وگو با مقامات آمریکایی نشان می‌دهد تل‌آویو در حال تدارک سناریوی تهاجم مجدد است و برای این کار نیاز به جلب حمایت بین‌المللی و توجیه افکار عمومی دارد.
در نهایت، تصویری که امروز از غزه ترسیم میشود، تصویر یک رژیم اشغالگر است که نه تنها به اهداف از پیش تعیین‌شده خود نرسیده، بلکه با ادامه محاصره و ایجاد شرایط قحطی، به تعهدات خود در قالب آتش‌بس نیز پشت پا زده است. این وضعیت، روایتگر یک شکست راهبردی و بدعهدی سیستماتیک است که مقاومت فلسطین را در موضعی قوی‌تر و مشروع‌تر از همیشه قرار داده است.(مصطفی علیجان‌زاده)
▼ خبر ویژه
آمریکا و چین در یک قدمی جنگ!
نیویورک تایمز در تحلیلی هشدار داد که آمریکا و چین تنها «یک اشتباه تا آغاز جنگ فاصله دارند.» به گزارش این رسانه، تنش‌های فزاینده در دریای جنوب چین و تنگه تایوان و نبود کانال‌های ارتباطی مؤثر میان ارتش‌های دو کشور خطر بروز درگیری ناخواسته را افزایش داده است. این روزنامه نوشت: «رهگیری‌های پرخطر میان هواپیماهای نظامی آمریکا و چین در سال‌های اخیر افزایش یافته و به نظر نمی‌رسد کاهش یابد.» نویسندگان مقاله تأکید کردند: «ارتباطات نظامی میان چین و آمریکا هرگز به سیستم‌های حفاظتی قابل اعتماد مشابه دوران شوروی نرسیده است. تاریخ نشان می‌دهد که تقابل ابرقدرت‌ها می‌تواند به سرعت به سمت جنگ ویرانگر پیش برود؛ همانند بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲.»
▼ اخبار
فرمان هشت ماده‌ای رهبر معظم انقلاب، نسخه اصلاح اقتصاد
حل مشکلات معیشتی کشور با اجرای «انقلاب اقتصادی بر پایه فرمان هشت ماده‌ای رهبر معظم انقلاب» قابل تحقق است. علی کیهانیان، دبیرکل جمعیت حامیان انقلاب اسلامی، در یادداشتی نوشت: «اجرای اصل ۱۴۲ قانون اساسی، مقدمه این انقلاب اقتصادی است.» وی افزود:« انسداد حفره‌های خروج ثروت ملی و اجحاف در حق مردم می‌تواند موجبات اصلاح امور اقتصادی را در برداشته باشد.»فرمان هشت ماده‌ای رهبر معظم انقلاب شامل مقابله جدی با فساد اقتصادی، سپردن مسئولیت به افراد پاک‌دست و برخورد قاطع و دقیق با مفسدان است. کیهانیان تأکید کرد: «هیچ شخص یا نهادی نمی‌تواند با عذر انتساب به مسئولان کشور، خود را از حساب‌کشی معاف بشمارد.»وی همچنین به اصلاح بودجه و هزینه‌های خدمات بانکی و بازگشت زیرساخت‌های واگذارشده به بخش خصوصی اشاره کرد و نوشت: «این اقدامات می‌تواند تأثیر بسزایی در معیشت مردم و تأمین بودجه دولت داشته باشد.»کیهانیان همچنین گفت:« اجرای این فرمان باید غیرتبلیغاتی و مبتنی بر آثار واقعی باشد تا اعتماد عمومی به دستگاه‌های دولتی و قضائی افزایش یابد و اقتصاد کشور مسیر اصلاح و توسعه را طی کند.»
سرنوشت تلخ مزدوران صهیونیست در غزه!
روزنامه تلگراف در گزارشی تحلیلی به سرنوشت مزدوران رژیم صهیونی در غزه پس از عقب‌نشینی ارتش این رژیم پرداخت. به نوشته تلگراف، شبه‌نظامیان «ابو شباب» با از دست دادن پوشش هوایی رژیم صهیونی و مواجهه با انتقام جنبش حماس، در آستانه فروپاشی قرار دارند. این رسانه بریتانیایی نوشت: «حماس پس از عقب‌نشینی ارتش اسرائیل، درهم شکستن عشایر مسلح که در طول جنگ با حمایت اسرائیل نفوذ خود را تقویت کردند، را در اولویت قرار داده است.» در هفته اول آتش‌بس، این جنبش به قبیله دغمش حمله شدیدی انجام داد. تلگراف اضافه کرد که شبه‌نظامیان ابو شباب با از دست دادن حمایت صهیونیست ها، «خود را در معرض حملات حماس قرار دادند.»این رسانه افزودد:« حساب‌های مرتبط با حماس در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که این جنبش ضمن پاکسازی مزدوران، تجهیزات نظامی جدید از جمله خودروها و سلاح‌هایی که از کانال‌های اسرائیلی رسیده بودند به دست آورده است.»این گزارش در ادامه نوشت:« حماس با استفاده از راکت‌انداز RPG و هواپیماهای بدون سرنشین، توانمندی خود را در کنترل نوار غزه تقویت کرده است.»
شتاب علمی ایران در حوزه فناوری کوانتوم
ایران در مسیر پیشرفت فناوری کوانتومی، نخستین آزمایشگاه «ساعت اتمی» را آماده بهره‌برداری میکند. حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور،اعلام کرد: «قرار است با همکاری پژوهشگاه زیرمجموعه وزارت ارتباطات، آزمایشگاه ارتباطات کوانتومی راه‌اندازی شود و پیش‌بینی میشود ظرف یک سال آینده به بهره‌برداری برسد.»معاون علمی با اشاره به اهمیت زیرساخت‌های آزمایشگاهی گفت: «هر زمان حوزه‌ای جدید از علم شکل می‌گیرد، نخستین گام اساسی توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی است تا میان علم و شبه‌علم تمایز ایجاد شود.»وی افزود:«هدف این برنامه، ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع در حوزه محاسبات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی و حسگرهای کوانتومی، تربیت نیروی انسانی متخصص و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آزمایشگاهی است. از مهرماه سال جاری، ۱۶ درس تخصصی کوانتومی در ۱۲ دانشگاه ارائه شده و هر طرح درس ۱۵۰ میلیون تومان حمایت مالی دریافت میکند.»افشین تأکید کرد: «با سرمایه‌گذاری و حمایت بخش‌های مختلف، ایران می‌تواند سهم قابل‌توجهی در علوم کوانتوم داشته باشد و از روند جهانی عقب نماند.»
رژیم صهیونی، ایالت پنجاه و یکم آمریکاست!
رسانه عبری‌زبان «زیمان یسرائیل» در گزارشی تأکید کرد:« نوع برخورد آمریکا با اسرائیل نشان می‌دهد ما عملاً به پنجاه و یکمین ایالت ایالات متحده تبدیل شده‌ایم.» آری ایگازی در مقاله خود نوشت: «دونالد ترامپ و دستیارانش هیچ اعتمادی به بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل ندارند و این مسئله اصلا جای تعجب ندارد.» به گفته ایگازی: «ترامپ یک تاجر است و می‌داند چگونه بین کسانی که ظاهراً با آنها معامله میکند اما قصدی برای حفظ آن ندارند، تمایز قائل شود.»این رسانه در ادامه می نویسد:«از ماه اکتبر، اسرائیل به منطقه‌ای تحت‌الحمایه آمریکا تبدیل شده و واشنگتن سالانه ۳.۸ میلیارد دلار برای تجهیزات نظامی اختصاص می‌دهد. این شامل کمک به توسعه موشک‌های آرو و مقابله با برنامه هسته‌ای ایران است.»ایگازی در پایان گفت: «اکنون رسماً اعلام شده است: اسرائیل پنجاه و یکمین ایالت ایالات متحده است. این وضعیت ناشی از ضعف کابینه، تصمیمات غیرمسئولانه وزرا و نظارت مستقیم آمریکا بر هر اقدام اسرائیل است.»
▼ اخبار کوتاه
◄ حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی، با اشاره به شجاعت و توانمندی نیروهای نظامی کشورمان، گفت: «فکر نمی‌کنم با آن صلابتی که در جنگ ۱۲ روزه از ایران دیده شد و همچنین امکانات جدید، دیگر کسی به فکر حمله نظامی به کشورمان بیفتد.» او افزود اکنون زمان قدردانی از مردم و حفظ انسجام داخلی است و تأکید کرد: «وقت دعواهای سیاسی نیست و دولت باید جسورانه به مشکلات مردم رسیدگی کند.»
◄ در نشست مجمع دانشگاهیان انقلاب اسلامی، محمداسماعیل کوثری، نماینده مردم تهران در مجلس، گفت:« نیروهای رژیم صهیونیستی از ادامه جنگ هراس دارند و این رژیم دیگر توان مقابله با نیروهای یمن، عراق و حتی لبنان را ندارد.» او افزود: «اسرائیل با وجود دو سال جنگ، نتوانسته غزه را اشغال و اسرای خود را آزاد کند.» کوثری با اشاره به افزایش توان دفاعی کشورمان تأکید کرد:« وحدت داخلی مهم‌ترین سلاح در برابر آمریکا و رژیم صهیونیستی است.»
◄ رسانه عبری‌زبان «گلوبز» گزارش داد عربستان سعودی به دلیل کاهش اعتماد به همکاری نظامی با آمریکا، به تقویت روابط خود با چین روی آورده است. این رسانه نوشت: «عربستان سعودی به تدریج در حال گسترش هر چه بیشتر روابط راهبردی خود با چین است. سومین دور رزمایش مشترک دریایی «شمشیر آبی ۲۰۲۵» میان نیروهای سعودی و چینی برگزار شد و سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری چین در بخش ساخت‌وساز عربستان ادامه دارد.»
◄ وحید جلال‌زاده، معاون وزیر امور خارجه کشورمان، در مراسم امضای کنوانسیون سازمان ملل علیه جرایم سایبری در هانوی گفت: «اقدامات قهری یکجانبه همچنان مانع همکاری‌های بین‌المللی، از جمله در حوزه مقابله با جرایم است». او با تأکید بر لزوم «احترام به حاکمیت ملی کشورها» افزود:«این کنوانسیون باید ابزاری برای عدالت دیجیتال باشد نه مداخله.» جلال‌زاده هدف ایران را ایجاد محیطی امن و صلح‌آمیز در فضای سایبری عنوان کرد.
◄ به گزارش شرکت نفت و گاز پارس، محمدمهدی توسلی‌پور، مجری هاب‌های ۲ و ۵ طرح فشارافزایی، ارزش اقتصادی گاز غنی برداشت‌شده از میدان پارس جنوبی را تا پایان سال گذشته بیش از ۵۲۰ میلیارد دلار اعلام کرد. وی با اشاره به هزینه ۸۴ میلیارد دلاری توسعه این میدان گفت: «پارس جنوبی بزرگ‌ترین دارایی انرژی کشور است.» توسلی‌پور افزود اجرای کامل طرح فشارافزایی موجب افزایش ۲۰ درصدی ضریب بازیافت و بهبود تراز گازی کشور خواهد شد.
◄ منابع امنیتی پاکستان از نقض آتش‌بس در امتداد خط کنترل کشمیر توسط نیروهای هندی خبر دادند. به گزارش رسانه «خراسان دایری»، نیروهای پاکستانی در واکنش، به آتش‌باری از سوی هند پاسخ دادند. این تبادل آتش حدود سه ساعت به طول انجامید. این نخستین درگیری مرزی میان دو رقیب هسته‌ای از زمان توافق آتش‌بس پس از جنگ چهارروزه اردیبهشت‌ماه امسال به شمار می‌رود.