سردار سرتیپ دوم پاسدار «سهراب‌علی شمخانی» معاون حقوقی سپاه در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار هفته‌نامه «صبح‌صادق»، از ابعاد پنهان «جنگ حقوقی» آمریکا علیه ایران پرده برداشت؛ جنگی که با نقض قوانین بین‌المللی در کشور آمریکا آغاز شده و امروز با صد‌ها دادخواست دست به مصادره اموال دولت جمهوری اسلامی ایران دراز می‌کند!
آقای شمخانی، ابتدا از «جنگ حقوقی» که آمریکایی‌ها در چند دهه اخیر علیه ایران به راه انداخته‌اند، توضیحی ارائه دهید.
بر اساس قواعد بین‌المللی، هیچ دولت و هیچ کشوری نمی‌تواند علیه دولت دیگر در محاکم داخلی (یعنی کشور خودشان) طرح دعوا کند؛ یعنی اگر کسی می‌خواهد علیه دولت دیگری طرح دعوا کند، باید به سازمان‌های بین‌المللی و دیوان‌های بین‌المللی مراجعه کند؛ اما از سال ۱۹۶۶ آمریکایی‌ها قانونی را تصویب کردند که می‌توانست علیه دولت‌ها و مردم کشور‌های دیگر در خود آمریکا اقامه دعوا کرد! البته این دعاوی، حقوقی و برای دریافت خسارت هستند، نه کیفری. آمریکایی‌ها در تمام این سال‌ها، تلاش کرده‌اند علیه کشور‌هایی که با سیاست‌های توسعه‌طلبانه و استکباری‌شان مخالفت می‌کنند، از همه ابزار‌های ممکن استفاده کنند. آنها در قالب جنگ ترکیبی، بخشی تحت عنوان «جنگ حقوقی» را پیش می‌برند. اگر در فضای مجازی جست‌و‌جو کنید، مشخص است که آمریکایی‌ها با اتهامات واهی، کشور‌های مخالف توسعه‌طلبی و جاه‌طلبی خود را به تروریسم متهم کرده و اتباع‌شان را به طرح دعوا تشویق می‌کنند.
مسلم است که هزینه دادرسی و وکالت در کشوری، مانند آمریکا بسیار بالاست. آیا مردم آمریکا خودشان برای این دعاوی هزینه می‌کنند یا اینکه دولت آمریکا هم ورود می‌کند؟
قطعاً پشت صحنه این اقدامات، خود دولت آمریکاست؛ زیرا هزینه دادرسی و وکیل در آمریکا بسیار بالاست و این هزینه‌ها را دولت تأمین می‌کند. آمریکایی‌ها برای ورود به جنگ حقوقی با ایران، قوانین خود را اصلاح کردند، مسیر را هدایت کردند، پول پرداخت کردند و وکیل گرفتند و از این دعاوی حمایت کردند. جالب اینجاست که بسیاری از کسانی که امروز به‌عنوان اتباع آمریکا علیه ما طرح دعوای حقوقی کرده‌اند و از ایران مطالبه خسارت کرده‌اند، همان منافقین و اشراری هستند که برای توسعه‌طلبی آمریکا به کشور‌های دیگر رفتند، اقدامات تروریستی انجام دادند یا جاسوسی کردند.
چگونه ممکن است افرادی که خود در عملیات جاسوسی یا اقدامات خشونت‌آمیز دخیل بوده‌اند، پس از ناکامی، مدعی خسارت علیه کشوری شوند که با آنان درگیر بوده است؟
یادتان هست آمریکایی‌ها به بهانه واهی «عراق سلاح کشتار جمعی دارد!» برخلاف قواعد بین‌المللی و بدون مجوز به عراق حمله کردند و نزدیک به یک میلیون نفر از مردم عراق را کشتند! حتی زمانی از وزیر خارجه وقت آمریکا پرسیده شد که «کشته شدن ۵۰۰ هزار نفر در عراق ارزشش را داشت؟» و او با وقاحت پاسخ داد: «بله، برای منافع آمریکا ارزش دارد.»؛ جالب اینجاست که چند سال بعد گفتند جمهوری اسلامی باید خسارت بدهد، چون از مردم عراق حمایت می‌کند. حتی وقتی به سفارتخانه‌های‌شان‌ـ که در واقع جاسوس‌خانه‌اند‌ـ در کشور‌هایی مثل کنیا، لبنان و جا‌های دیگر تعرض شد، از کشور ما خسارت خواستند!
جالب‌تر اینکه ۶۷ نفر یهودی آمریکایی که قبل از جنگ ۱۲ روزه برای حمایت از صهیون‌ها به سرزمین اشغالی فلسطین رفته و کشته یا مجروح شده بودند؛ بازماندگان‌شان ۶ میلیارد دلار از جمهوری اسلامی خسارت خواسته‌اند، فقط به این دلیل که جمهوری اسلامی حامی مردم مظلوم فلسطین است. حیرت‌انگیزتر اینکه گروه‌های تجزیه‌طلب مستقر در کردستان عراق که از مرز‌های ما تجاوز کرده و مردم، از جمله مردم کرد را شهید کرده‌اند، حالا بابت کشته‌شدن اعضای‌شان در درگیری با مرزداران ما، به آمریکا رفته و ادعا کرده‌اند دو تابعیتی‌اند. مشخص است که آمریکا این تروریست‌های تجزیه‌طلب را تغذیه و حتی به آنها تابعیت داده است. اینها با ما که مدافع مردم و مرز‌ها هستیم می‌جنگند، کشته می‌شوند و بعد در آمریکا طرح دعوا می‌کنند. جاسوس‌هایی هم مانند رضائیان، طاهباز و هم‌دستان‌شان نیز که در زمینه جاسوسی هسته‌ای و تلاش برای آلودگی برخی نقاط کشور با پوشش محیط‌زیست فعالیت می‌کردند، آن زمان از سوی ایران دستگیر و با اسناد و مدارک محکوم شدند. برخی از آنها مجازات‌شان را طی کردند و برخی در جریان مبادله آزاد شدند. این افراد ایرانی‌الاصل و تبعه آمریکا بودند، هرچند قوانین ما دو تابعیتی را به رسمیت نمی‌شناسد؛ اما بعد از آزادی، دوباره به آمریکا رفتند و اکنون به عنوان اتباع آمریکا در دادگاه‌های آن کشور علیه جمهوری اسلامی ایران طرح دعوا کرده‌اند.
تمام این دعاوی به استناد همان قانون واهی مطرح شده است؛ قانونی که واضعانش با تهمت‌های بی‌اساس علیه کشور‌هایی از جمله جمهوری اسلامی تصویب کرده‌اند. این روندی است که آمریکایی‌ها سال‌ها پیش آغاز کردند و همچنان ادامه دارد؛ بیش از ۵۰۰ دادخواست که برخی از آنها مربوط به چند صد نفر است.
چرا با وجود تعهدات صریح بیانیه الجزایر، آمریکا چهار دهه از بازگرداندن اموال ملت ایران خودداری کرده است؟
وقتی دانشجویان پیرو خط امام (ره) لانه جاسوسی را تسخیر کردند، اسناد موجود نشان داد که آمریکایی‌ها در حال جاسوسی و طراحی توطئه علیه انقلاب بودند. برای آزادی جاسوس‌ها توافقی صورت گرفت که به نام «بیانیه الجزایر» منتشر شد. نام آن را توافق‌نامه نگذاشتیم، چون به دلیل جنایات و توطئه‌های آمریکا علیه انقلاب، ترجیح داده شد «بیانیه» نامیده شود، اما در واقع یک نوع توافق‌نامه است که در آن، آمریکا متعهد می‌شود اموالی را که گفته می‌شد بیش از ۹ میلیارد دلار در بانک‌های آمریکا بوده، بازگرداند. قرار بود ۵۰۰ میلیون دلار هم طلب آمریکا از حساب‌های امانی پرداخت شود. در مجموع ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار. ما به تعهدات عمل کردیم، اما آمریکا تاکنون این پول‌ها را بازنگردانده است. سوای از این موضوع بخش بزرگی از اموالی که خاندان پهلوی غارت کرده‌اند نیز اکنون موضوع دادخواست‌هایی است که مردم مطرح کرده‌اند و در مسیر رسیدگی قرار دارد. در شعبه ۵۵ دادگاه بین‌الملل تهران، بیش از ۳۵ میلیارد دلار از اموالی که خاندان پهلوی غارت کرده‌اند، در حال پیگیری است. جالب اینکه در بیانیه الجزایر، آمریکایی‌ها تعهد کرده‌اند که دولت و دادگاه‌های‌شان برای بازگرداندن این اموال به ملت ایران همکاری کنند، اما این کار انجام نشده و این اموال در اختیار خاندان پهلوی و وابستگان‌شان در آمریکاست و علیه نظام از آن استفاده می‌شود.
ما در برابر این اقدامات بی‌منطق آمریکایی‌ها چه کار کرده‌ایم؟
در ابتدا باید به این موضوع توجه داشت که موضوعی کاملاً دولتی است و قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی تکلیف دارند از اموال و منافع ملت حراست کنند. مجلس قانون اقدام متقابل را تصویب کرده که مهم‌ترین قانون در این زمینه است. طبق این قانون، مصوب سال ۱۳۹۰، دولت و قوه قضائیه موظفند در برابر کشور‌هایی که مصونیت دولت ما را نقض می‌کنند و با بهانه‌های واهی اموال جمهوری اسلامی را توقیف کرده یا اجازه طرح دعوای حقوقی علیه ما را می‌دهند، اقدام متقابل انجام دهند و ظرفیت لازم را برای مردم فراهم کنند؛ به‌ویژه برای کسانی که از اقدامات تروریستی آمریکا آسیب دیده‌اند. در دادگستری تهران، این روند تسریع شده و مردم ما که از جنایات آمریکا یا اقدامات مشابه کشور‌هایی که مصونیت دولت ما را نقض کرده‌اند خسارت دیده‌اند، می‌توانند طرح دعوا کنند و به‌صورت متقابل، درخواست غرامت و خسارت بدهند. اکنون که این ظرفیت ایجاد شده، قوه قضائیه موظف به اجرای قانون است و شعبه‌ای در دادگستری تهران، یعنی شعبه ۵۵ دادگاه حقوق بین‌الملل، به این وظیفه اختصاص یافته تا به دادخواهی مردم رسیدگی کند؛ مردمی که از طرف آمریکا خسارت مادی و معنوی دیده‌اند.
به نظر شما ما درباره اطلاع‌رسانی در خصوص طرح دعوا علیه آمریکا کم‌کاری نکرده‌ایم؟
متأسفانه اطلاع‌رسانی مناسبی به مردم نشده است، در حالی که ما خسارت‌های زیادی از آمریکا پیش و پس از انقلاب دیده‌ایم. برای نمونه، کودتای ۲۸ مرداد که نخستین دخالت جدی آمریکا در ایران بود، ضربه بزرگی به استقلال کشور وارد کرد و زمینه‌ساز روی کار آمدن دوباره حکومت وابسته پهلوی شد. جنایاتی که طی ۲۵ سال پس از کودتا در کشور انجام شد، خسارت‌های عظیمی به مردم وارد کرد؛ خسارت‌هایی که باید به ارزش تریلیون دلاری از سوی آمریکا جبران شود. یکی دیگر از خسارات بزرگ ما، جدا شدن بخشی از کشور، یعنی بحرین بود؛ بحرینی که استان چهاردهم ایران به شمار می‌آمد. مردم آن منطقه ایرانی‌الاصل، عمدتاً شیعه و فارسی‌زبان بودند، اما با توطئه آمریکا و انگلیس و خیانت حکومت پهلوی از ایران جدا شد. این جدایی، خسارت‌های مادی و معنوی سنگینی بر جای گذاشت. در آن دوران، به دلیل نفوذ و سلطه آمریکا، ارتش ایران استقلال نداشت و بنا به دستور آمریکا، تجهیزات خریداری‌شده با پول مردم را در ویتنام به کار می‌گرفت و حتی سوخت هواپیما‌های آمریکا را تأمین می‌کرد. از دیگر خسارات، کاپیتولاسیون، کشتار ۱۵ خرداد، سرکوب مردم، جنایات ساواک، غارت منابع نفتی کشور و وابستگی صنعتی و کشاورزی بود. آمریکا پس از کودتا، تولید روزانه نفت را از ۳۵۰ هزار بشکه به بیش از ۶ میلیون بشکه رساند، اما بخش عمده آن را خود می‌برد و مردم ایران بهره‌ای از این ثروت نداشتند. پس از انقلاب نیز خسارات آمریکا ادامه یافت؛ از جمله حمایت از صدام در جنگ تحمیلی، تحریم‌ها، حملات مستقیم، و جنایت‌های متعدد دیگر. ایجاد گروه تروریستی داعش نیز با هدف آسیب زدن به ایران انجام شد که به لطف مجاهدت‌های سپهبد شهید سلیمانی و یارانش خنثی شد. آمریکا مدعی ایجاد ائتلاف ضد داعش بود، اما حتی یک فیلم یا سند معتبر از مقابله مستقیم با داعش ارائه نکرد و در عوض زیرساخت‌های سوریه و عراق را تخریب و حضور نظامی خود را تثبیت کرد که خود خسارتی دیگر بر کشور‌های اسلامی و منطقه تحمیل کرد.
یقیناً شکایت مردم ایران از آمریکا به ازای هر اقدام آمریکا در کشور و منطقه هم سندی برای حقانیت کشور ماست و هم چهره آمریکا را نشان می‌دهد!
بله ظرفیت قانونی ایجادشده در کشور ما برای اقدام متقابل، فرصتی است که مردم باید از آن استفاده کنند. بر اساس این قانون، اتباع ایران می‌توانند علیه آمریکا یا هر کشور دیگری که اقدام مشابه انجام داده، طرح دعوا کنند. این موضوع مربوط به مردم است، نه دولت؛ زیرا اقدام دولت مسیر دیگری دارد و باید در مراجع بین‌المللی، مانند دیوان بین‌المللی دادگستری، شورای حقوق بشر، شورای امنیت و دیگر نهاد‌ها پیگیری شود. هرچند برخی اقدامات از سوی وزارت خارجه در جنگ تحمیلی اخیر انجام شده، اما هنوز دولت نتوانسته اقدام قاطع و مؤثری در این زمینه انجام دهد. اکنون لازم است مردم آگاه شوند؛ از روستایی و شهرنشین تا حقوق‌دان، استاد، دانشجو و افراد عادی که از جنایات آمریکا پیش و پس از انقلاب متضرر شده‌اند، بدانند این ظرفیت فراهم است. به‌ویژه خانواده‌های شهدا، که می‌توانند طرح دعوا کنند. برخی افراد نیز تاکنون اقدام کرده‌اند؛ مثل دانشمند ایرانی آقای سلیمانی که در آمریکا به‌بهانه تحریم‌ها بازداشت و سال‌ها زندانی شد و اکنون علیه آمریکا درخواست غرامت کرده است. همچنین برخی خانواده‌های شهدای مدافع حرم اقدام کرده‌اند. این مسیر برای همه متضرران باز است و می‌توانند از این ظرفیت قانونی بهره‌مند شوند.
هفته گذشته از دادخواستی رونمایی شد که خانواده شهدای مدافع حرم و شهدای امنیت ۱۴۰۱ علیه آمریکا ارائه کرده بودند. در این باره توضیحی می‌دهید؟
بله! ببینید داعش را آمریکایی‌ها ایجاد کردند. ترامپ و رئیس‌جمهور پیشین آمریکا نیز به این موضوع اعتراف کرده‌اند. وزرای خارجه، سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و بسیاری از اسناد معتبر و همچنین اعترافات برخی نمایندگان کنگره نشان می‌دهد، داعش ساخته آمریکاست. نیرو‌های ما برای مقابله با حضور داعش در منطقه، بنا بر دعوت رسمی دولت‌های وقت سوریه و عراق، به‌عنوان کمک مستشاری اعزام شدند و تعدادی هم شهید شدند. خانواده‌های شهدا طرح دعوا کردند و رأی نیز صادر شد. آمریکا‌ـ اگر اشتباه نکنم‌ـ به پرداخت حدود ۴۸ میلیارد دلار خسارت در حق خانواده شهدا محکوم شد، به دلیل اینکه داعش را ایجاد، تجهیز و حمایت کرده و از آن به‌عنوان ابزار علیه مردم منطقه استفاده کرده بود. شهدای غواص ما نیز در زمان جنگ با اطلاعاتی که آمریکایی‌ها از طریق آواکس‌های خود به دشمن می‌دادند، آسیب دیدند. شهدای حوادث تروریستی اخیر، ازجمله حادثه شاه‌چراغ و شهدای امنیت ۱۴۰۱ نیز مشمول همین دعاوی هستند. هفته گذشته از رأیی رونمایی شد که بیش از ۴۷ میلیارد دلار خسارت برای آمریکا تعیین کرده بود. خانواده شهدا و جانبازان نیز در آن مراسم حضور داشتند. رأی‌های دیگری نیز صادر شده است. درباره زمان جنگ، شهدای مرتبط با کودتای نقاب که در پایگاه شهید نوژه طراحی شده بود، نیز طرح دعوا کرده‌اند. تعدادی از افرادی که پیش از انقلاب ازطریق ساواک شکنجه شده بودند نیز شکایت کرده‌اند؛ زیرا ساواک را آمریکایی‌ها طراحی، تجهیز، آموزش و هدایت می‌کردند.
بعنوان آخرین سئوال بفرمایید برای تهیه این دعاوی باید به کجا مراجعه کنیم؟
دعاوی از طریق مردم و یک گروه جهادی حقوقی به نام «گروه جهادی حکیم» پیگیری می‌شود. این گروه دادخواست‌ها را تهیه و از مسیر قانونی به دولت آمریکا ابلاغ می‌کند. جلسات دادگاه هم برگزار می‌شود. درباره کودتای ۲۸ مرداد سه جلسه برگزار شد. حدود ۴۰۸ هزار نفر از مردم درخواست غرامت کرده‌اند به‌خاطر سرنگونی دولت قانونی وقت و تبعات بعدی آن. آمریکا رسماً مسئولیت این کودتا را پذیرفته است.
در داخل کشور گروه جهادی حکیم دادخواست‌های عمومی را تهیه کرده است. این دادخواست‌ها یک‌صفحه‌ای است و مردم باید آن را پر و امضا کنند تا به وکلای انقلابی وکالت بدهند. خانواده شهدا، افراد آسیب‌دیده، صاحبان کارخانه‌ها و مغازه‌هایی که تخریب شده و شهروندانی که خسارت مادی یا معنوی دیده‌اند نیز می‌توانند طرح دعوا کنند. همچنین جنایات خطرناک آمریکا و رژیم صهیونی علیه مراکز هسته‌ای ما، خسارت‌های مادی بزرگی به کشور وارد کرده است. این تأسیسات متعلق به مردم بوده و تخریب آنها خسارت مستقیم به شمار می‌آید. اگر تشعشعات هسته‌ای منتشر می‌شد، خسارت‌های زیست‌محیطی عظیمی ایجاد می‌کرد. حتی ترس ناشی از تهدید نیز خسارت معنوی به شمار می‌آید. از مردم تقاضا می‌کنم که برای درخواست غرامت از آمریکا اقدام کنند. برگه‌های مربوطه از طریق گروه جهادی حکیم معمولاً در نماز جمعه‌ها، دانشگاه‌ها و تجمعات ارائه می‌شود. این فرم‌ها باید پر شود تا درخواست‌ها ثبت شود. قوه قضائیه ظرفیت رسیدگی را ایجاد کرده و موظف است این پرونده‌ها را بررسی و خسارت‌ها را تعیین کند.