ستار هدایت خواه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی مهم ترین اشکال صدا و سیما را «فقدان نگاه تربیت دینی در رسانه ملی» دانست.
هدایت خواه طی سخنانی با موضوع «بررسی عملکرد رسانه ملی» با تاکید بر این که نگاه ما به بررسی عملکرد رسانه ملی، نگاهی فرهنگی است، گفت: آن چه مهم است رفتار و عملکرد فرهنگی این رسانه است؛ چون مسایل سیاسی زودگذر هستند. از سوی دیگر، نگاه فرهنگی به آثار تربیتی رسانه، بسیار مهم و اساسی است؛ چون در فرهنگ سازی، بسترسازی برای یک جامعه و رفتار افراد آن جامعه مهم است.
به گزارش ایسنا، وی با اشاره به نقش تاثیرگذار صدا و سیما بر فرهنگ جامعه گفت: در بسیاری از ارزیابی ها رفتارهای جامعه متاثر از تلویزیون است و هرچه جلوتر می رویم اثرگذاری این رسانه نسبت به رسانه های دیگر بیشتر می شود. وی صدا و سیما را فرهنگ سازترین رسانه عنوان و اظهار کرد: به دلیل همین ویژگی صدا، به ویژه سیماست که امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری همواره بر حساسیت این رسانه تاکید داشته اند. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی معتقد است: تماشای تلویزیون ذاتا بیماری ایجاد می کند، روابط خانواده را کاهش می دهد، موجب می شود تا قدرت تفکر انسان کم شود و انگیزه مطالعه را کم می کند که این مسایل جزو اقتضائات رسانه است که ما در این فرصت به آن ها نمی پردازیم.
هدایت خواه با مقایسه صدا و سیما پس از انقلاب اسلامی با پیش از انقلاب و هم چنین تلویزیون جمهوری اسلامی ایران با سایر تلویزیون های دیگر در سرتاسر جهان گفت: ویژگی های رسانه ملی امروز نسبت به دهه 60 و 70 و پیش از انقلاب قابل مقایسه نیست و بسیار مثبت است و از سوی دیگر این رسانه را نباید نسبت به تلویزیون های دیگر مقایسه کرد؛ چون یکی از پاک ترین رسانه های دنیاست. اما نسبت به آن چه که متناسب با نظام جمهوری اسلامی باید باشد، نقص هایی در تلویزیون وجود دارد و ما نیز به نوعی نسبت به وضعیت فعلی این رسانه نگرانیم.
هدایت خواه فقدان نگاه تربیتی را مهم ترین اشکال تلویزیون دانست و گفت: به نظر می رسد امروز در صدا و سیما به تربیت دینی و روش های تربیتی بی توجهی می شود. باید در فرهنگ سازی، بسترسازی های هدفمند انجام شود؛ چون تربیت امری دستوری نیست. مخاطب ما انسانی است که دارای اراده است و باید بسترها را به گونه ای فراهم کنیم تا مخاطب به اراده خود رفتاری را انجام دهد و باید کاری کنیم تا نوع نگرش ها تغییر پیدا کرده و به سمت یک هدف متعالی حرکت کند.
وی با بیان این که با بررسی عملکرد رسانه ملی رد پای یک هدف را نمی توانیم پیدا کنیم اعتقاد خود را این گونه بیان کرد: نه تنها یک هدف در فعالیت های صدا و سیما وجود ندارد، بلکه به نظر می رسد سلیقه ای عمل می شود؛ نه سلیقه مدیران بلکه سلیقه برنامه سازان. هرکس با میل و ذوق خود برنامه ای را آماده می کند و به نمایش می گذارد. هدایت خواه جامعیت و تعادل در برنامه را از اصول برنامه ریزی در صدا و سیما دانست و گفت: از آن جا که انسان ها در برنامه های تلویزیون مخاطب هستند، باید یک برنامه هدفمند و با توجه به تمام ابعاد ساخته شود. این در حالی است که در برنامه های صدا و سیما این جامعیت وجود ندارد.
هدایت خواه ادامه داد: سوال اصلی این جاست که برنامه های تلویزیون تا چه اندازه در پرورش بعد عقلانی موثرند. البته این مسئله باید در کودکی شروع شود که به نظر می رسد ضعف جدی در این بعد در این مسئله وجود دارد. نمی توان با برنامه های مقطعی تحول ایجاد کرد؛ چون برنامه های فرهنگی، برنامه های تحول گرا هستند.
هدایت خواه، مهم ترین و موثرترین روش در تربیت را الگوپردازی دانست و اظهار کرد: آدمیان به دلیل خصلت کمال طلبی سعی می کنند یک رفتار را در مجموعه رفتارها در خود بگنجانند. صدا و سیما نیز در الگوبرداری، کسانی را به عنوان الگو مطرح می کند که به هیچ وجه شایستگی الگوپردازی را ندارند. بسیاری از هنرپیشه ها، ورزشکاران و حتی مجریانی که در این برنامه ها ظاهر می شوند به هیچ وجه نمی توانند الگوی مناسبی برای مخاطبان باشند و از آن ها الگوپردازی شود. شیوه های زندگی که در این برنامه ها نمایش داده می شود نوعی تجمل گرایی را در زندگی ها گسترش می دهد و حتی برخی از این مسابقات، روحیه دنیاپرستی را در جامعه رواج می دهد و کسب ثروت یک شبه و بادآورده را در جامعه تبلیغ می کند. از سوی دیگر، کسانی که شایسته الگوپردازی هستند به روش های مختلف چهره هایشان مخدوش می شود.
وی با اشاره به این که روش های تربیت دینی و اخلاقی به ویژه اخلاق جنسی به هیچ وجه مدنظر قرار ندارد اظهار کرد: در این مسایل کوتاهی های بسیاری صورت گرفته است؛ چون یکی از حساس ترین بخش های تربیت، تربیت جنسی است و در برنامه های تلویزیون نحوه ارتباط محرم و نامحرم و نوع نگاه ها بسیار نامناسب است.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس خاطرنشان کرد: در ارتباط های مجریان زن و مرد، نوع تعاملات بین محرم و نامحرم، پوشش و آرایش غالب هنرپیشگان و مجریان و یا نگاه غلطی که به موضوع عشق در برنامه ها وجود دارد بسیار در برنامه های تلویزیون دیده می شود. این در حالی است که در موضوع عشق، بیشتر هوس مدنظر قرار گرفته است. نحوه ارتباط جوانان که در تلویزیون تبلیغ می شود امروز یکی از مهم ترین عوامل طلاق در جامعه است.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این که برخی از برنامه های تلویزیون به کرامت و شخصیت مخاطب، توجه چندانی ندارند تصریح کرد: برای بسیاری از برنامه ها هزینه های بسیاری پرداخت می شود. این در حالی است که برخی از آن ها بسیار بی محتواست. اگر برای مخاطب ارزش قائلیم باید به اندازه این هزینه هایی که پرداخت می شود برنامه مناسب بسازیم. هدایت خواه با اشاره به این که بسیاری از برنامه سازان نگاه تربیتی نسبت به ساخت برنامه ها ندارند اظهار کرد: عدم غلبه نگاه دینی در برنامه های صدا و سیما یکی از مهم ترین مشکلات است. در تبلیغ اصول دینی نیز بیشتر به ظواهر توجه شده است که این ظاهرگرایی آفت های بسیاری را به جامعه وارد کرده است. ما بارها مشاهده کرده ایم در برنامه های تلویزیون، مجریان و برنامه سازان هیچ آگاهی و آشنایی نسبت به مفاهیم دینی ندارند و از سوی دیگر نوعی سکولاریسم در برنامه ها تبلیغ می شود.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر این که نباید بین برنامه ها تفکیک ایجاد شود اظهار کرد: این غلط است که مخاطب جوانان فقط یک شبکه را ببینند و علاقه مندان به مسایل دینی، شبکه ای دیگر را. این نوع برخورد این گونه القا می کند که گرایش به دین برای زمان و عده خاصی است. وقتی در برنامه های سیاسی، اجتماعی و خانوادگی به مسایل دینی توجه نشود، به نوعی سکولاریسم پنهان ترویج می شود.
هدایت خواه درباره چگونگی ترویج مفاهیم دینی نیز گفت: به طور مثال در بحث پوشش حجاب، مشاهده می کنیم که در برنامه های تلویزیون هرجا زن تحصیل کرده وجود دارد، چادر بر سر ندارد و هرجا زنی بی سواد و یا فقیر است چادر سر این زن می کنند. هر زمانی عزایی در برنامه ای برپا می شود زنان چادر به سر می کنند و یا این که اگر به زندان می روند باید چادر بر سر داشته باشند؛ که این گونه برنامه ها فضای منفی علیه چادر ایجاد می کند. ما برنامه ای که به صورت غیرمستقیم آثار و نتایج مثبت، حجاب و یا آثار سوء بی حجابی را نشان دهد در تلویزیون پیدا نمی کنیم. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، گسترش نفاق، دروغ گویی، تمسخر دیگران و استفاده از کارشناسان غیردینی را یکی از مهم ترین مشکلات صدا و سیما عنوان کرد. وی با بیان این که نوع مواجهه تلویزیون با تهاجم و شبیخون فرهنگی غلط است اظهار کرد: علی رغم تمام تلاش هایی که در این خصوص شده، ولی متاسفانه برخی مواقع مشاهده می کنیم در برخی برنامه ها حتی کمک هایی نیز به تهاجم فرهنگی شده است. یکی از آن ها این نگاه است که باید از میل مخاطب پیروی کنیم. این در حالی است که باید آن چه مصلحت مخاطب است عرضه کنیم.
هدایت خواه با بیان این که مسئولین صدا و سیما به دنبال کمیت گرایی و بالا بردن تعداد برنامه ها هستند، اظهار کرد: در تهاجم فرهنگی، اصل بر تحریک غریزه آدمی است که در نقطه مقابل تقویت شکوفایی آدمی قرار دارد. فرهنگ غربی دو چیز را در برنامه های خود مبنا قرار داده، یکی خشونت و دیگری شهوت؛ که متاسفانه در برنامه های داخلی، رگه های ملایمی از تحریک غریزه دیده می شود که به نظر نمی رسد با این گونه برنامه ها بتوان به مقابله با تهاجم فرهنگی پرداخت.
هدایت خواه تصریح کرد: در پاسخ مسئولین صدا و سیما به این ایرادها آن ها بارها گفته اند که بودجه ما بسیار اندک است؛ در حالی که این پاسخ قابل قبول نیست؛ چون معتقدیم مسئولین صدا و سیما باید بر روی کیفیت برنامه ها توجه کنند. وی ادامه داد: از سوی دیگر به ما می گویند مخاطبین از طریق تماس ها و نامه ها این گونه برنامه ها را تایید می کنند؛ که به نظر می رسد این مبنا نیز غلط است. در نظامی که می خواهد اهداف فرهنگی را تعریف کند باید مخاطب را به مسایل فرهنگی سوق داد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان این که ادعای دیگر مسئولین صدا و سیما دفع افسد بر فاسد است گفت: می گویند برای این که مخاطبین به سمت ماهواره نروند ما این گونه برنامه می سازیم. این در حالی است که کسانی که می خواهند سراغ برنامه های ماهواره بروند این کار را انجام می دهند. این گونه برنامه ها آن قدر جاذبه دارد که به سمت برنامه های تلویزیون نیایند. ساخت این گونه برنامه ها از سوی صدا و سیما موجب می شود تا دیگر مخاطبان خراب شوند و حتی اگر مخاطبی به سمت این مسایل کشیده نشود، علاقه مند به این مسایل می شود.
هدایت خواه خاطرنشان کرد: ما امروز نیازمند هنرمندان متعهد هستیم و از سوی دیگر باید این گونه انتقادهای خود را منتقل کنیم تا افکارسنجی واقعی صورت بگیرد. وی معتقد است: امروز تلویزیون فرصت تربیت را از خانواده ها گرفته است.